1. Старажытная літаратура Агульны характарыстыка І асаблівасці. Мастацкі феномен "Слова пра паход Ігаравы"
 Скачать 144.92 Kb.
|
3. Традыцыйнае летапісанне Старажытнае Русі, адрозненне беларускіх летапісаў. Лакальнае летапісанне (на прыкладзе "Баркулабаўскага летапіса").Летапісы - гістарычныя творы XI-XVII стст., у якіх апавяданне вялося па гадах. Звычайна ў летапісе выкладалася руская гісторыя ад яе пачатку, часам летапісе адкрываліся біблейскай гісторыяй і працягваліся антычнай, візантыйскай і рускай. Летапісы ўтрымліваюць значны матэрыял пра паходжанне ўсходніх славян, аб іх дзяржаўнай улады. Летапіс быў справай дзяржаўнай. Таму ж даручэнне скласці летапіс давалася не проста самому пісьменнаму і тлумачальнага чалавеку, але і таму, хто здолеў бы правесці ідэі, блізкія той ці іншай княжацкай галіны, таму ці іншаму княжацкаму дому. Характэрнай рысай летапісаў з'яўляецца вера летапісцаў у ўмяшанняў боскіх сіл. Новыя летапісы складаліся звычайна як скляпенні папярэдніх летапісаў і розных матэрыялаў (гістарычных аповесцяў, жыццяў, пасланняў і інш) і складаліся запісамі аб сучасных летапісцу падзеях. Літаратурныя творы разам з тым выкарыстоўваліся ў летапісах у якасці крыніц. Паданні, быліны, дагаворы, заканадаўчыя акты, дакументы княжацкіх і царкоўных архіваў таксама ўпляталіся летапісцам ў тканіну апавядання. Перапісваючы ўключаюцца ў летапіс матэрыялы, ён імкнуўся стварыць адзінае апавяданне, падпарадкоўваючы яго гістарычнай канцэпцыі. Баркулабаўскi летапіс -крыніца па гісторыі Беларусі сярэдзіны XVI - пачатку XVII ст. Пры складанні летапісе аўтар выкарыстаў свае ўласныя назіранні, народныя паданнi, летапісныя запісы сваіх папярэднікаў, апавяданні старэйшых сучаснікаў, сведчанні відавочцаў, а таксама уключыў афіцыйныя дакументы (лісты, прывілеі, ўніверсалы) . Баркулабаўскi летапіс прасякнуты глыбокім спачуваннем да народных масс, да беларускіх сялянаў. Дастаткова ўспомніць апісанне голаду ў Беларусі ў 1601-1602 гг. Для летапісаў характэрна варожае стаўленне да каталіцкай і уніяцкай царквы,.Таким чынам, адметныя асаблівасці Баркулабаўскага летапісу: • цікавасць да мясцовай тэматыцы • неафіцыйны характар. • спачуванне да Расіі, рускім. • варожае стаўленне да каталіцызму і царкоўнай уніі. • вобразная, народная мова. 4. Дзейнасць Францыска Скарыны ў кантэксце еўрапейскага Рэнесансу. Гуманізм і патрыятызм яго прадмоў.патрыятызм Характэрная асаблівасць этыкагуманістычнага светапогляду Скарыны — патрыятызм. Скарына — заснавальнік нацыя нальна-патрыятычнай традыцыі ў гісторыі беларускай культуры i грамадскай думкі. На першы план Скарыны выступалі інтарэсы свайго народа i айчыны. Патрыятычны пачатак у светапоглядзе С. — вынік канкрэтызацыі ідэі «агульнага дабра», адна з найбольш яркіх выяў беларускай нацыянальнай свядомасці свайго часу, якая сфармулявана ў наступных словах: «Звяры, што жывуць у пустынях, ад нараджэння ведаюць норы свае; птушкі, якія лятаюць у паветры, ведаюць гнёзды свае; рыбы, якія плаваюць у морах i рэках, чуюць віры свае; пчолы i iм падобныя бароняць вуллі сваі, так i людзі да таго месца, дзе нарадзіліся i выраслі, вялікую ласку маюць».». Этыка С. выхоўвала ў чалавеку грамадзяніна i патрыёта, фарміравала ў яго якасці, неабходныя для актыўнай грамадскапрактычнай дзейнасці на карысць свайго народа i радзімы. С. не абсалютызаваў «агульнае дабро» на шкоду дабру індывідуальнаму, а імкнуўся гарманічна вырашыць праб лему ўзаемаадносін паміж дзвюма маральна-этычнымі дабрачыннасцямі. Каб быць карысным грамадству, садзейнічаць яго аздараўленню, удасканаленню, захаванню яго цэласнасці, чалавек павінен пастаянна развіваць сваю духоўнасць, выхоўваць у сабе ма ральныя якасці, неабходныя для гра мадскага жыцця. ГУМАНІЗМ Евангельскае паняцце «любоў да блізкага» -Скарына гуманістычна перасэнсоўваў. На яго думку, чалавекалюбства-вышэйшы прынцып узаемаадносін паміж людзьмі, універсальны закон прыватнага i грамадскага жыцця, аснова ўсіх дабрачыннасцей. Прынцып любві ён пашыраў не толькі на прадстаўнікоў хрысціянскага веравызнання, але звяртаў «ко всякому человеку» незалежна ад яго становішча ў грамадстве, нацыянальнага паходжання. Справядлівасць, паводле Скарыны, таксама з'яўляецца боска-прыродным маральным паняццем, а чалавекалюбства — галоўны крытэрый маральных паводзін чалаве ка. Менавіта на базе чалавекалюбства i справядлівасці С. фармулюе свой маральны імператыў, на якім павінны грунтавацца маральныя ўзаемаадносіны паміж людзьмі, асноўваюцца законы, правасуддзе, дзяржаўнае кіраванне i палітыка. Уплывы Рэнесансу адыгралі вельмі істотную ролю ў культурным развіцці беларускіх земляў у 16 ст. Самым яскравым прыкладам рэнесансавага светаадчування з’яўляецца легендарная постаць-Францыска Скарына. Гэтай асобе прысвечана вялізная колькасць навуковых прац, якія пераканаўча паказалі рэнесансныя асновы яго светапогляду. Несумненна, што Скарына быў геніальным чалавекам, апярэдзіўшым свой час. Але, разам з тым, яго асветніцкая дзейнасць цалкам упісваецца ў кантэкст развіцця тагаснай еўрапейскай кніжнай культуры. |