Аудиториялық сабақ 9.10. 9 Аудиториялы саба Таырыбы Желшешек. Эпидемиялы паротит. Ауа тамшы жпалы ауруларызылша, ызамы,скарлатина. Балалар туберкулезі. Жел шешек

• Название: 9 Аудиториялы саба Таырыбы Желшешек. Эпидемиялы паротит. Ауа тамшы жпалы ауруларызылша, ызамы,скарлатина. Балалар туберкулезі. Жел шешек
• Дата: 21.04.2022
• Размер: 481.19 Kb.
• Имя файла: Аудиториялық сабақ 9.10.docx
• Тип: Документы; #489324
• страница: 5 из 6

Емнің негізгі қағидалары.

1. 
   Үй жағдайында емделеді эпиді көрсеткішке байланысты,ауыр ағымында, асқынулар кезінде,алғашқыекі жасқа дейінгі балалар- ауруханада.
   
2. 
   Катаральді кезеңде және спазымды жөтел кезеңде және спазымды жөтел 2-3 аптасында антибиотиктер қолданылады. Одан әрі олар тиімді болмайды. Емдеу курсы- 5-7 күн. Аурудың жеңіл түрінде антибиотиктерді қолданбауға да болады.
   
3. 
   Гипоксия мен гипоксиямен күресу үшін оксигено терапия қолданылады.
   
4. 
   Ұстаманың жиі және ауыр түрінде нейролептиктер тағайындалады.
   
5. 
   Симптомдық ем ретінде қақырықты сұйлтатын препараттар беріледі.
   
6. 
   Протеолитикалық ферменттермен аэрозольды ингаляция тағайындалады.
   
7. 
   Спазмолитиктер мен антигистаминді дәрілерді қолдану тиімді.
   
8. 
   Үлкен балаларға жөтелді басатын препараттар беріледі.
   
9. 
   Апноэ кезінде балаға жедел көмек көрсету қажет;ьауызжұтқыншақтан шырышты сорып алу, жасанды дем беру, оттегі беру.
   

Күтімі.

1.Бөлмені жиі желдету

2.Ылғалды жинау

3.Таза ауада ұзақ серуендеу

4.Спазымды жөтел туғызатын сыртқы тітіркенгіштерді болдырмау

5.Ұстама кезінде баланы қолға алып немесе төсекке отырғызу

6.Ұстамадан кейін ауыз қуысынан шырышты дәке тампонымен алып тастау

7.Баланы ұсамадан кейін аз мөлшерде тамақтандыру

8.Құсу жиі болса қосымша тамақтандыру

9.Баланы алдандыратын ойындар, сурет салу, т.б, айналысу.

Алдын алу және эпидемияға қарсы шаралар:

1. 
   Инфекцияның таралуының алдын алу үшін ауруды ауырғаннан бастап 25-30 күнге оқшаулайды, ауыр жағдайларда және эпид көрсеткіш бойынша жұқпалы аурулар ауруханасына жатқызылады.
   
2. 
   Ошаққа 14 күн карантин салынады.
   
3. 
   Барлық қатынаста болғандарды анықтау,оларды есепке алу және күнделікті бақылау, 7-14 күн аралығында 2 рет бактериологиялық зерттеу өткізу.
   
4. 
   Бір-бірінен оқшаулауға тек 7жасқа дейінгі балалар жатады.
   
5. 
   Карантин кезінде кезекті дезинфекция өткізу қажет.
   
6. 
   Арнайы алдын алу: жоспарлы бала өмірінің 2 айынан бастап, АбКДС вакцинасымен өткізіледі, 3 рет ара қашықтықтары 30 күннен. Яғни егу күнтізбесі бойынша 2,3,4 айында вакцинация санының латералды ортаңғы 3/1 бөлігіне бұлшық етке 0,5 мл дозада салынады. Ревакцинация баланың 18 айында.
   

Көк жөтел кезіндегі мейірбике үрдісі.

Пациенттің және оның отбасының қазіргі және келешектегі мәселелерін дер кезінде анықтау және бұзылған тіршілік үшін мағызды қажеттіліктерін қанағаттандыру.

Баланың кездесетін мәселері;

• 
  Ұйқысының бұзылуы;
  
• 
  Тәбетінің бұзылуы;
  
• 
  Тұрақты,жабысқақ жөтел
  
• 
  Тыныс алуының бұзылуы
  
• 
  Апноэ
  
• 
  Физиологиялық бөліністерінің бұзылуы(нәжісінің сұйылуы)
  
• 
  Қимыл белсенділігінің бұзылуы
  
• 
  Сыртқы келбетінің бұзылуы
  
• 
  Аурудың себебінен туған қиындықтармен өз бетімен күресе алмау
  
• 
  Психоэмоциональдық салмақтың болуы
  
• 
  Арудың асқынулары
  

Ата-анасының кезесетін мәселері:

• 
  Баланың ауруына байланысты отбасының бейімділігінің бұзылуы
  
• 
  Баласы үшін қорқыныш
  
• 
  Аурудың болжамына деген сенімсіздік
  
• 
  Ауру және күтімі туралы білімінің жеткіліксіздігі
  
• 
  Баланың жағдайын дұрыс бағалай алмау
  
• 
  Созылмалы шаршау синдромы.
  

Менингоккті инфекция

Менингококкті инфекция- жедел жұқплы ауру, аэрозольді таралу механизмімен, клиникалық түрлерінің әр қилы болуымен сипатталады/ менингокктік назофарингит, менингоккцемия, менингоккті менингит.

Этиологиясы.

Қоздырғышы- менингококк, диплококктар тобына жатады. Сыртқы ортада төзімсіз(адам ағзасынан тыс жерде 30мин көлемінде өледі). Күшті экзотоксин бөліп швһығарады. Қоздырғышының ерекшелігінде іріңді – ыдырау процесін тудыру қабілетінің болуы.

Эпидеиологиясы.

Аурудың көзі:

• 
  Әр түрлі клиникалық түрлермен ауыратын аурулар;
  
• 
  Бактерия тасымалдаушылар.
  

Жоғары эпидемиялық қауіпті «сау» тасымалдаушылар және жедел менингоккті назофарингитпен ауыратындар тудырады.

Ауру дара және эпидемия түрінде кездеседі. Ауруға деген сезімталдық аса жоғары емес. Көбіне 1-3 жас аралығындағы балалар ауырады, 7-10 жасқа қарай жыл асқан сайын сезімталдық төмендейді, бірақ менингоккті инфекциямен кез келген жастағы адамдардың ауыртынын ұмытпаған жөн.

Аурудан кейінгі дамитын иммунитет тұрақты.

Менингококкті инекцияның таалу механизмі:

• 
  Аэрозольді.
  

Таралу жолы.

• 
  Ауа -тамшы.
  

Инфекцияның ену қақпасы- тыныс жолдарының шырышты қабаты.

Аурудың даму мехнизмі:

1. 
   Менингококкты тасымалдаушы- қоздырғыш мұрын жұтқыншақтың шырышты қабатында көбейеді, патологиялық өзгерістер білінбейді.
   
2. 
   Менингококкті назофарингит- қоздырғыш енген тыныс жолдарының шырышты қабаттарында катаральді қабыну болады: ісіну, тамырлардың қанға толуы, қанның қабыну реакциясы.
   
3. 
   Менингокцемия (менингококкті сепсис) – жайылған түрі, қоздырғыш → ену қақпасы→ қанға өтеді→ бактеремия→барлық ағзаға жайылады→қанда менингококкті токсиннің жоғарғы концентрациясы →инфекциялы –токсикалық шок→тіршілік үшін маңызды ағзалардың қызыметі бұзылады→ көптеген мүшелер және тіндерзақымданады( тері, буын, эндокард, көздің тамырлары және т.б).
   
4. 
   Менингококкті менингит- менингококк гематоэнцефалдық қорғанышты бұзып өткенде ғана дамиды және бас миының қабықтарының іріңді қабынуын тудырады ( іріңді менингит). Одан әрі процесс ми затына және қарыншаларына жайылады (менингоэнцефалит) да бас сүйегі ішілік қысымды арттырады және мидың сусындануын тудырады.
   

Жасырынды кезең қысқа, 2 күннен 10 күнге дейін болады.

Аурудың клиникалық белгілері менингококкті инфекцияның түріне байланысты болады.

Аурудың негізгі клиникалық белгілері:

1. 
   Менингококкті тасымалдаушы – әдетте клиникалық белгілері болмайды.
   
2. 
   Менингококкті назофарингит- 2 жастан асқан балалар арасында жиі кездеседі.
   

• 
  Субфебрильді темпертура, бастың ауруы, өзін нашар сезіну;
  
• 
  Мұрынның бітуі, мұрыннан аздап бөлініс, кейде қан кетуі мүмкін;
  
• 
  Тамақтың жыбырлауы,жұтынғанда тамақтың ауруы, аздаған құрғақ жөтел,тамақтың қызаруы. Жұтқыншақтың артқы қабырғасы қызарған, ісінген.
  

Ағымы жеңіл, 5-7 күннен кейін назофарингит белгілері қайтады, сауығу болады немесе жайылған түріне аусады.

3. 
   Менингококкцемия- ауыр түрінің бірі.
   

• 
  Өте жылдым басталады, дене температурасы 39-40 С гр дейін жоғарлайды, қалтырау, тершеңдік, басының ауруы, қозғыш, мазасыз, лоқсу және жеңілдік әкелмейтін құсу, тері қабаты «мәрмәрлі» Бозарған.
  
• 
  4-36 сағат өткенен кейін геморрагиялық бөрпе пайда болады: іштің алдыңғы бөлігінде, жамбаста, қол мен аяқтың сыртқы(дистальді) жағында орналасады, алғашқы сағттарда таңбалы- папулезді, одан әрі геморрагиялық сипат алады жұлдыз тәріздес, ортасында өлі еттену бөліктері бар, ассиметриялы;
  
• 
  Кейде склера және ауық қуысының шырышты қабаттарының қанталауы, мұрын, асқазан, бүйрек, асқазан-ішек және т.б. қан кетулер болуы мүмкін.
  
• 
  Жүре-тамыр жүйесінің токсикалық заымдануы анықталад: тахикардия, қан қысыы төмен, жүрек тондарының, тұйықталуы.
  
• 
  Бүйректің токсикалық зақымдануы қосылады: протеинурия, гематурия;
  
• 
  Процеске буындар қосылады.
  
• 
  Кейде жедел бүйрек үсті безінің жетіспушілік симптомының дамуы (бүйрек үсті безіне қан ұйғанда);
  
• 
  Перифериялық қан көрсеткіштері өзгереді: жоғары лейкоцитоз, нейтрофилез, ЭТЖ артады.
  

Менингокоцемияның емі дер кезінде және тиімді болмаған жағдайларда ағымы өте жылдам болады, аурудың басталғанынан өлімге дейін 7-10 сғат өтеді.

4. 
   Менингококкті менингит жедел басалады., көбіне ата-анасы аурудың басталған уақытында дәл көрсетеді.
   

• 
  Улану белгілері тез артады: дене қызуы 39-40 С гр. Дейі жоғарылыайды, қалтырау, тершеңдік, басының қатты ауруы,жайылған сипат алады, жеңілдік әкелмейтін жиі құсу, тері қабаты «мәрмәрлі» бозарған, терң қабатының сезімталдығы артады;
  
• 
  Алғашқы күннен бастап тонико-клоникалық құрысулары болу мүмкін;
  
• 
  2-3 күні менингиальді белгілер пайда болады: қатты айғайлап жылау, желке бұлшық еттерінің тартылуы(ркгидность), қолдардың дірілі, кернинг, Бруздинский менингиальды симптомдарының оң болуы, үлкен еңбектің ісінуі және пульсациясы, басын арқа шалқайту, ауруға тән еріксіз жағдайда жатады ( басын артқа шалқайтып аяқтарын ішне тартып бір жақ қырында);
  
• 
  Одан әрі бас-ми жүйкелерінің зақымдану белгілері қосылады: мұрын-ерін ұшбұрышының жазылуы, қылилану, нистагм, есту қабілетінің төмендуі немесе жоғалуы.
  
• 
  Бас миы затының зақымдану белгілері анықталады: есінің бұзылуы, кома дамиды,парездер,еркінен тыс зәр және нәжістің бөлінуі;
  
• 
  Тыныс алу мүшелерінің зақымдану белгілері: тахипноэ брадиапнэға ауысады, Чейн- Стокс сипатты патологиялық тыныс алу, апноэ болуы мүмкін.
  
• 
  Кешірек жүрек-тамыр жүйесінің зақымдану белгілері анықталады : тахикардия брадикардияға ауысады, қан қысымы жоғарылайды.
  
• 
  Жұлын сұйықтығы құрамыныі көрсеткіштері өзгереді.
  

5. 
   Менингококтті менингоэнцефалит- көбіне ерте жастағы балаларда кездеседі, бас-ми жүйкелерінің зақымдануы байқалады және энцефалиттік симптомдар басым болады.
   

• 
  Белсенді қозғалыс қозғыштығы, құрысулар айқын;
  
• 
  Есінің адасуы байқалады;
  
• 
  Гемипарез, мишық атакиясы дамиды, бұлшық ет тонусы төмендейді, бала басын ұстай алмайды, отырмайды, жүрмейді.
  
• 
  Менингиалдыы белгілер тұрақты түрде анықталмайды.
  

6. 
   Аралас түрі- жиі кездеседі, менингит және менгинкоккцемияның немесе менингококкцемия және менингоэнцефалиттің қосарлануы болады.
   

Зертханалық – аспаптық диагностика:

1. 
   Қанның клиникалық анализі- жоғары лейкоцитоз, ЭТЖ артады.
   
2. 
   Жұлын сұйықтығының пункциясы- сұйықтық қысыммен ағады, лайлы, ақ уыздың мөлшері артады, микроскопияда- диплококктер анықталады.
   
3. 
   Ауыз жіне мұрын жұғынын бактериологиялық зерттеу-менингококк бөлінеді.
   
4. 
   Серологиялық әдіс:
   

Емнің негізгі қағидалары.

1. 
   Менингококкті инфекциямен ауырғандардың барлығы міндетті түрде тез арада ауруханаға жатқызылады және қоздырғыш толық жойылғанға дейін кешенді ем қабылдайды.
   
2. 
   Этитропты ем- жоғарғы дозада антибиотиктер (таңдау препараты – пеницилин, левомицин).
   
3. 
   Дезинтоксикациялық ем- көк тамырға тамшылатып ертінділер енгізу( 5% глюкоза, реополигигюкон және т.б)
   
4. 
   Дегидратциялық ем- зәр айдайтын препараттар ( Лазикс, диакарб және т.б).
   
5. 
   Витаминдер- В тобы.С .
   
6. 
   Кортикостероитдар- аур жағдайларда, көрсеткіш бойынша ( предизолон, гидрокортизон).
   
7. 
   Менингококкті тасымалдаушыларға – этитропты ем: антибиотиктер 4-5 күн көлемінде, созылмалы инфекция ошақтарын жою, антисептиктер ертінділерімен мұрын жұтқыншақты жою, фмзиоем (тубус-кварц).
   

Алын- алу және эпидемияға қарсы шарлар:

8. 
   Ауруды ерте анықтау, тез арада госпитализациялау және толық емдеу.
   
9. 
   Менингококкті инфекциянығ анықталуының әрбір жағдайына СЭС шұғыл хабарлама беру (Ф.58/У).
   
10. 
    Ошаққа ауру анықталған күннен бастап 10 күннен бастап 10 күнге карантин салу.
    
11. 
    Менингококкті инфекциямен ертеде ауырмаған, қатынаста болғандарды анықтау және оларды есепке алу.
    
12. 
    Қатынаста болғандарды күнделікті қадағалау: күніне 2 рет термометрия, мұрын жұтқыншақтың шырышты қабаттарын, тері қабаттарын тексеру, 3-7 күн ара қашықтықты 2 қайтара бактериологиялық зерттеу өткізу. Оларды катаральді белгілер анықталған жағдайда – оқшаулау, емдеу және бактериологиялық зерттеуді қайталау.
    
13. 
    Анықталған бактерия тасымалдаушылар оқшауланады, оларға этитропты ем өткізіледі, санациядан кейін- қайталап бактериологиялық зерттеу жүргізіледі.
    
14. 
    Гаммаглобулиндік алдын алу – көрсеткіш бойынша 1 жасқа дейінгі балаларға жасалады.
    
15. 
    Менингококкті вакцинамен иммуницация эпидемиялық көрсеткішке байланысты ғана өткізіледі.
    
16. 
    Ошақата кезекті дезинфекция өткізу: мұқият желдету, ылғалды жинаулар,кварц қолдану. Ошақта қортында дезинфекция өткізілмейді.
    
17. 
    Ерте жастағы балалардың кісі көп жиналатын қоғамдық жерлерде болуының алдын алу.
    

Менингококкті инфекция кезіндегі мейірбике үрдісі.

Пациенттің және оның отбасының қазіргі және келешектегі мәселерін дер кезінде анықтау және бұзылған тіршілік үшін маңызды қажаттіліктерін қанағаттандыру.

Бланың кездесетін мәселелері:

• 
  Жоғарғы қызба;
  
• 
  Басының қатты ауырсынуы;
  
• 
  Өмірік маңызды қызметтерінің бұзылуы;
  
• 
  Физикалық және қимыл белсенділігінің бұзылуы;
  
• 
  Тері қабатының тегістігінің бұзылуы;
  
• 
  Аурудың себебін туған қиындықтармен өз бетімен күресе алмау;
  
• 
  Госпитализация, ем-шаралар алдындағы қорқыныш;
  
• 
  Дезадаптация, тустарымен,құрбыларымен көісе алмау;
  
• 
  Аурудың асқынулары.
  

Ата-анасының кездесетін мәселелері:

• 
  Баланың ауруына байланысты отбасының үйреншкті тіршілік ағымының бұзылуы;
  
• 
  Баласы үшін қорқыныш;
  
• 
  Аурудың болжамына деген сенімсіздік;
  
• 
  Ауру және күтімі туралы білімінің жеткіліксіздігі;
  
• 
  Психоэмоционалдық салмақ, баланың жағдайын дұрыс бағалай алмау;
  
• 
  Аурудың ауыр асқынулары;
  
• 
  Мүгедекткік туу қауіп;
  
• 
  Мерзімінен ерте қайғыру.
  

Сал ауруы

Сал ауруы – жедел жұқпалы ауру, полиомиелит вирусымен тудырылады, шеткергі (бәсең) параличтер түрінде болатын жүйке жүйесінің зақымдануымен және жалпы улану белгілерімен сипатталады.

Сал ауруы барлық жастағы балалар арасында кездеседі, бірақ көбіне 3 жасқа дейінгі балаларда жоғарғы бейімділік байқалады.

Аурудан кейін тұрақты, арнай типтік иммунитет дамиды және өмір бойы сақталады.

Этиологиясы.

Сал ауруының қоздырғышы энтеровирустарға жатады. Вирус 3 серотип түрінде болады І, ІІ, ІІІ.

Вирус өыздыру және кептіру барысында, дезинфектанттар әсерінен тез өледі, бірақ антибиотиктерге және мұздатуға төзімді болады. Мұрынжұтқыншақ шырышында 2 апта, нәжісте – 6 айға дейін сақталады.

Эпидемиологиясы.

Аурудың көзі – тек адам (ауру немесе вирус тасымалдаушы).

Вирус сыртқы ортаға ауыз, мұрын қуыстарының бөліндісімен және нәжіспен бөлініп шығады.

Ауруға деген сезімталдық – жалпы түрде, бірақ көбіне 3 жасқа дейінгі балалар тудырады.

Таралу механизмі:

• 
  аэрозольді;
  
• 
  ауыз-нәжіс.
  

Таралу жолдары:

• 
  ауа-тамшы;
  
• 
  ауа-шаң;
  
• 
  тұрмыстық түйісу.
  

Сал ауруының даму механизмі:

Вирус ағзаға мұрынжұтқыншақ және ас қорыту жолдары арқылы түседі. Жұтқыншақтың артқы қабырғасының және ішектің лимфоидті тінінде белсенді түрде көбейіп қанға (гемаотогенді кезең), одан кейін жүйке жүйесіне енеді.

Патологиялық процестің дамуы вирустың жүйке жүйесінде енуіне дейін үзілсе аурудың инаппаратты немесе абортивті – «кіші ауру» түрі дамиды. Бұл жағдайда аурудың клиникалық белгілері болмайды, диагноз тек вирусологиялық және серологиялық сынақтар негізінде қойылады.

Вирус жүйке жүйесіне енгеннен кейін оның ми тініне жайылуы болады – ірі қозғалыс клеткалары зақымданады, кейде олардың өлі еттенуіне дейін болады. Нейрондардың жеңіл, қайта қалпына келетін зақымданулары да болуы мүмкін.

Сал ауруы кезінде патологиялық өзгерістер көбіне жұлынның алдыңғы мүйізінің жүйке клеткаларында айқын болады, бірақ ұзыншақ ми клеткалары, мишық және бас миының қабыршақ асты ядроларының да зақымдануы да мүмкін. Қайта қалпына келу кезеңінде өлген клеткалар глиозды тінге ауысады, ал иннервациясы бұзылған бұлшық еттер біртіндеп сола бастайды (атрофия).

Сал ауруының клиникалық түрлері:

1. ОЖЖ зақымдануынсыз өтетін жедел сал ауруы:

• 
  Иннаппаратты түрі (вирус тасымалдаушы).
  
• 
  Абортивті түрі (кіші ауру).
  

2. ОЖЖ зақымдануымен өтетін жедео сал ауруы:

• 
  Менингиальді түрі (параличсіз).
  
• 
  Параличті түрі, процесстің орналасуына байланысты келесі түрлерге бөлінеді:
  

• 
  арқа түрі;
  
• 
  бульбарлы түрі;
  
• 
  понтиндік түрі;
  
• 
  аралас түрі.
  

Инкубациялық кезең:

5 күн 35 аралығында ауытқуы мүмкін, көбіне 7-12 күн болады.

Сал ауруының негізгі клиникалық белгілері;

1.ОЖЖ зақымдануынсыз өтетін жедел сал ауруы:

Инаппаратты түрі (сау вирус тасымалдаушы) – клиникалық белгілері болмайды, вирус жұтқыншақ сақинасы мен ішектен шеткері аймақтарға шықпайды.

Абортитвті түрі немесе «кіші ауру»:

• 
  айқын емес улану белгілері: бас ауырады, адинамия, әлсіздік, дене қызуының жоғарлауы;
  
• 
  жоғары тыныс жолдары жағынан аса айқын емес катаральді белгілер байқалады: жөтел, мұрынмен тыыс алуының қиындауы, аздап тамақтың қызаруы;
  
• 
  диспепсиялық бұзылулар тән болады: тәбеті төменіштің ауыруы, нәжістің бұзылуы.
  

Аурудың ағымы жағымды, жүйке жүйесі зақымдану белгілері анықталмайды, сауығу 3-7 күннен кейін болады.