К_сіпорын экономикасы. Атырау мнай жне газ университеті
 Скачать 2.6 Mb.
|
|
МИИДБ-2 шеңберінде өндірістік кәсіпорындарды қолдау шаралары Бағдарлама аясында отандық кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін төмендету және ДСҰ және ЕАЭО ережелерін сақтауды болдырмау мақсатында өнеркәсіпке мемлекеттік қолдау жүйесі қайта қаралуда. Белгіленген тәртіппен мемлекеттік органдардың және экономиканың өндірістік секторын дамыту мен бәсекеге кабілеттілігін арттыру жөніндегі жұмыс жоспарларын жүзеге асыруға жәрдемдесу мақсатында мемлекеттік қолдауды жүзеге асыратын ұйымдар барлық қажетті шараларды қабылдайды. Өңдеу секторын қолдау жөніндегі мақсатты шаралар. Өнеркәсіптік кәсіпкерлікті ынталандыруға бағытталған нысаналы қолдау шаралары қолданыстағы өндірістік нысандар немесе жаңа жобалар жұмыс істейтін секторлардың басымдықтарына қарай, мемлекеттік қолдауды есепке ала отырып, сараланған болатын. Мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну бойынша жобаларды іріктеудің негізгі критерийлері өңделген тауарларды өткізу нарығын кеңейту және еңбек өнімділігін арттыру болды. Бірінші деңгейдегі қолдау шаралары бағдарламаға 1-қосымшаға енгізілген өңдеуші өнеркәсіптің барлық секторларын және қажет болған жағдайда өнімді қызметтердің (инфокоммуникациялық, ғарыштық, инженерлік, ғылыми-зерттеу, геологиялық барлау және т.б.) тиісті түрлерін қолдауға бағытталған және негізінен ынталандырушы еңбек өнімділігі мен дайын өнімдерге арналған. Өңдеу өнеркәсібіндегі кәсіпкерлік субъектілерін одан әрі қолдау өнімнің экспортын ынталандыру, жоғары өнімділікті ынталандыру, қызмет көрсету және ақпараттық-аналитикалық қызметтер, несиелерді субсидиялау, «Бизнестің жол картасы-2020» бизнесті қолдау және дамыту бойынша бірыңғай бағдарламаны іске асыру арқылы жалғасатын болады. Екінші деңгейдегі қолдау шаралары ішкі және аймақтық нарықтардағы бәсекеге қабілеттіліктің алғышарттары негізінде таңдалған бағдарламаға 2- қосымшада көрсетілген өңдеу өнеркәсібінің 14 басым секторлары үшін бірінші деңгейдегі қолдау түрлеріне қосымша мынадай құралдар қолданылады: инвестициялық преференциялар беру; айналым капиталын және шағын және орта бизнестің және ірі бизнестің жаңа жобаларын ЕДБ арқылы қаржыландыру; ЕДБ, Қазақстанның Даму Банкі және лизинг қызметін жүзеге асыратын басқа да заңды тұлғалардың лизингтік және лизингтік мәмілелері бойынша жеке кәсіпкерлік субъектілерінің сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау;кторын қолдауға бағытталған. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ЕДБ, ұлттық даму институттары және басқа да заңды тұлғалар арқылы несиелеуді ұйымдастыру; микроқаржы ұйымдары шығарған микрокредиттерге жеке кәсіпкерлік субъектілеріне сыйақы ставкаларын субсидиялау. Үшінші деңгейдегі қолдау шаралары келесі басым секторларда экспорттық нарықтарға шығу үшін барынша мүмкін болатын әлеует негізінде іріктелген жобаларды қолдауға бағытталған: қара металлургия; түсті металлургия; агрохимия; мұнай өңдеу; мұнай және газ химиясы; автомобиль өндірісі; тамақ өнiмдерi; электр жабдықтарын өндіру. Қара металлургияда: өндірістің еңбек өнімділігін және өндірістің экологиялық дұрыстығын арттыру мақсатында дәстүрлі салаларды қайта құру және жаңғырту; шетелдік инвесторларды тарту және жоғары легирленген болат, жоғары қосылған құны бар өнімдерді, отандық мұқтаждықтар мен жаһандық болат өнеркәсібі үшін дәстүрлі және күрделі ферроқорытпаларды өндіру бойынша инвестициялық жобаларды іске асыру; конструкциялық пішіндерді (арналар, шарлар, бұрыштар, рельстер), аппараттық құралдарды (сымдарды, арқандарды, кабельдерді), жалпақ бұйымдарды (баспайтын, электролит, гальваникалық) өндіруді одан әрі дамыту; төмен тоннажды өнімді дамыту; металлургия саласында (жоғары сапалы, жоғары беріктікке қарсы, коррозияға қарсы және басқа да болат, 3D баспа үшін ұнтақты металлургия) озық өнімдер мен алдыңғы қатарлы технологияларды әзірлеу үшін МЖӘ негізінде «ШҚО металлургия орталығы» тәжірибелік орталығын құру арқылы ғылыми-зерттеу. Түсті металлургияда: шетелдік инвесторларды тарту және мыс, алюминий, титан өндірісін одан әрі кеңейту, қорғасын, мырыш, никель және басқа да негізгі металдарды өндіруге арналған жаңа кен орындарын игеру, сондай-ақ дайын өнімдер мен жоғары қосылған құны бар өнімдерді мыс құбырлар, мыс шыбық, алюминий плиталар және т.б.); сирек кездесетін металдар мен сирек металдарды қоса алғанда, ілеспе металлдарды өндіру кезінде шикізатты кешенді өңдеу; өндірістің өнімділігін және қоршаған ортаны дұрыстығын арттыру мақсатында қолданыстағы өндірістерді жаңғырту; жоғары қосылған құны бар өндірістік объектілерді құру үшін жетекші шетелдік компаниялармен серіктестік (ғаламдық ОДС шеңберінде ынтымақтастық); озық өнімдерді және серпінді технологияларды (3D басып шығаруға арналған ұнтақ металлургия) игеру мақсатында ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды жандандыру. Мұнайды қайта өңдеуде: отандық мұнай өңдеуші зауыттарға (Атырау МӨЗ, Шымкент мұнай өңдеу зауыты және Павлодар мұнай-химия зауыты) K4, K5 экологиялық кластарын мотор отындарын шығарумен жаңғырту жобаларын аяқтау. Мұнай-химия өнеркәсібінде: Ұлттық индустриалды мұнай-химия технопаркі АЭА-ның полипропилен өндірісі зауытының және қажетті инфрақұрылымдық құрылыстардың құрылысын аяқтау; мұнай-химия өндірісін ұйымдастыру үшін ірі инвесторларды тарту; кәсіби персоналды және техникалық персоналды ұсыну. Автокөлік өндірісінде: толық циклді зауыттың құрылысы (дәнекерлеу, бояу, автомобиль компоненттері); индустрияландырудың үшінші кезеңінің аяқталуына қарай кем дегенде 200 мың автомобиль өндірісін ұлғайту; автокөлік экспорты өндірістің кем дегенде 40% -ын ұлғайту; 2020 жылға қарай локализацияның 50% -ына қол жеткізу және компоненттік база мен қосалқы бөлшектер өндіру (бамперлер, мөрлер, газ танкілері, шығатын жүйелер, электр кабельдері және т.б.); компоненттік базаның отандық өндірушілерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жандандыру. Азық-түлік өндірісінде: шетелдік инвесторларды тарту және жоғары қосылған құны бар тамақ өнімдерін өндіру бойынша инвестициялық жобаларды іске асыру; көтерме сауда орталықтарының құрылысын қоса алғанда, сауда-логистикалық инфрақұрылымды дамыту; экспорттық стратегияны әзірлеу; тамақтану мәдениетін қалыптастыру, оның ішінде баланстық тамақтануды дамыту және табиғи және жаңа өнімдерді тұтынуды қамтамасыз ету; ұлттық брендтерді құру және жылжыту. Электр техникасын өндіруде: қолданыстағы өндірістік қуаттарды халықаралық сапа стандарттарына сәйкес жаңғырту; шетелдік инвесторларды тарту және электрлік қосалқы станцияларды, жарықдиодты өнімдерді, сыйымды трансформаторларды, жоғары қуатты конденсаторларды, электр жабдықтары мен басқа да өнімдерді өндіруге арналған компоненттерді өндіру бойынша жобаларды іске асыру; шығыстарды азайту және өнімділікті арттыру мақсатында жаңа басқару технологияларын енгізу; инновациялық өнімдерді өндіру және бәсекеге қабілеттілігін арттыру. Бұл секторлар үшін бірінші және екінші деңгейлерге қолдау түрлеріне қосымша мынадай құралдар қолданылады: Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ЕДБ, ұлттық даму институттары және басқа да заңды тұлғалар арқылы несиелеуді ұйымдастыру; жарғылық капиталға салынатын инвестициялар; кепілдік міндеттемелері мен несие кепілдіктерін ұсыну. Бұдан басқа, жобаларды қаржыландыру үшін квазимемлекеттік компаниялар тартатын заемдар бойынша валюталық тәуекелдерді хеджирлеу құралдарын пайдалану мүмкіндігі қарастырылатын болады. Өндірістің шығындарын азайтуға, еңбек өнімділігін арттыруға, ресурстық тиімділікті арттыруға және отандық және экспорттық нарықтарға одан әрі белсенді қол жеткізу үшін өнімдердің спектрін кеңейтуге бағытталған өндірістерді жаңғырту және қайта құрылымдау бойынша іс- шараларды өткізу үшін қолданыстағы салаларға қолдау көрсетілетін болады. Мұндай жобалар іске асырылатын секторлар қара және түсті металлургия, агрохимия және мұнай өңдеу болып табылады. Қолданыстағы кәсіпорындардың, оның ішінде минералды тыңайтқыштар мен мұнай өңдеуді жаңғырту және қайта құру жұмыстары аяқталады. Мұндай жобаларды қолдау құралдары: қолданыстағы салық заңнамасында көзделген салықтық және өзге де жеңілдіктер; индустриялық-инновациялық жобаларды іске асыруға қатысуға тарту үшін әлеуетті шетелдік инвесторлармен келіссөздер жүргізіп, келіссөздер жүргізеді. Бұдан басқа, «Жұмыспен қамтудың жол картасы-2020» бағдарламасын және осы проблеманы шешу үшін өңірлерде жүзеге асырылатын басқа да тиісті бағдарламаларды, сондай-ақ экспорттық сауданы қаржыландыру, несиелік және сақтандыру мүмкіндіктерін енгізу арқылы босатылған қызметкерлерді қайта даярлау және жұмысқа орналастыру бойынша көмек көрсетілетін шаралар жүргізілді. Сонымен қатар, кәсіпорындарға қажетті инвестициялардың басым бөлігін табу және тарту, сондай-ақ еңбек өнімділігін, энергия тиімділігін, экспортын, жаңа өнім түрлерін дамыту критерийлеріне сәйкес Бағдарламаның талаптарын қанағаттандыру қажет. Үшінші деңгейдегі қолдау шаралары. Барлық АЭА қатысушыларына мынадай салықтық жеңілдіктер беріледі: КТС-дан босату; жер салығынан босату; мүлік салығынан босату; өндірістік процесте толығымен тұтынылатын тауарлардың АЭА аумағына сатуға ҚҚС-нан босату. Инвесторлардың құқықтарын қорғау, оның ішінде сот процестерінің алдын алу үшін Инвестициялық Омбудсменнің жұмыс істеуі жалғасады, оның негізгі міндеттері: инвесторлардың өтініштерін қарау және оларды шешу бойынша ұсынымдар беру, оның ішінде мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл; соттан тыс және сотқа дейінгі процедураларда туындайтын мәселелерді шешуге инвесторларға көмек көрсету; Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасын жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу және енгізу; 2) экспортты дамыту және жылжыту. Өндірілетін өнім экспортының негізгі бағыты нарық көлемі, қашықтық және сауда факторларын ескере отырып, ЕАЭО мен Орталық Азия, Ауғанстан, Иран, Кавказ елдері, Қытайдың батыс өңірлері болады. Шекаралық өңірлер мен Ресей Федерациясының рыногы өңдеуші өнеркәсіп импортындағы қазақстандық өнім үлесі ұзақ мерзімді перспективада 6% -ға жетуі тиіс ерекше рөл атқарады. «Жаңа Жібек жолы» жобасының әлеуеті сауда-саттық елдерінің ДСҰ-ға кіруімен де қолданылады.Экспорттық саясатты жетілдіру, соның ішінде оның үйлестіру тиімділігін арттыру бөлігінде шаралар қабылданатын болады. Экспортты дамыту мен жылжытуға жалпыұлттық тәсіл қолданылады. Сонымен қатар, министрлердің орынбасарлары мен өңірлер мен қалалар әкімдері қадағаланатын салалардағы экспорт көрсеткіштеріне жауап береді. «Қазақстандық тауарларды сыртқы нарықтарға экспорттауды ынталандыру» бағдарламасы шеңберінде отандық экспортқа бағдарланған компанияларға экспортты дамыту және жылжыту жөніндегі ұлттық институттың негізінде «біржолғы» қағидаға негізделген мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылды. Осы мақсатта экспортты қолдау және қаржылық қолдау бойынша жұмыстар жалғасатын болады, оның ішінде: Ақпараттық-талдамалық қолдау. Өңдеуші өнеркәсіптердің экспорттаушыларына еліміздің экспорттық әлеуеті мен әлеуетті сату нарықтарына қатысты ақпарат беру (ел, салалық шолулар, қысқартылған қысқаша талдау, өңірлер бойынша шолулар). Әлемдік сауданы дамытудағы негізгі үрдістердің мониторингі (TradePerformance). Export.gov.kz интернет- порталының дамуы мен жылжуы. Қазақстандық экспорттаушыларға арналған тренингтер мен оқу турларын ұйымдастыру; Экспортты ынталандыру шаралары. Қазақстанның минералды емес экспорттарын (сауда миссиялары, отандық тауарлық белгілерді таныстыру, шетелдік көрмелерге кәсіпорындардың қатысуы, оның ішінде ұлттық стендте) көтермелеу үшін презентациялық іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу. Отандық тауар өндірушілердің өнімдерін гуманитарлық сатып алулар нарығына жылжыту (гуманитарлық ұйымдардың талаптарын сақтау, гуманитарлық сатып алуда оқыту, отандық кәсіпорындардың халықаралық мамандандырылған көрмелерге қатысуын алдын-ала тексеру; Экспорттық әлеуетті дамыту.Экспорттаушылардың аймақтық кеңестерін және Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі жанындағы Экспорттаушылар кеңесін өткізу. «Қазақстанның экспорттық өнімдері» анықтамалығын ресейлік және ағылшын тілдерінде дайындау және басып шығару, «Экспорттаушыға көмектесу» орыс және қазақ тілдеріндегі басшылық материалдар. Буып-түю өнеркәсібі нарығын дамыту (оқу сапарлары, өндірістік тәжірибелер, семинарлар, дөңгелек үстелдер, конференциялар); шетелде экспорттаушыларды қолдау. |