хииир лекция. Бас аурулары мен заымдары бар науастарды зерттеу дістері. Туа біткен аурулар. Науасты тексеру дістері
 Скачать 148.64 Kb.
|
|
Плевра эмпиемасы, өкпе абсцессі мен гангренасы. Өкпеобыры. Плевраның эмпиемасы - өкпе мен кеуде қабырғасының ішкі беті арасында орналасқан плевра қуысында іріңнің жиналуы. Өкпе конус тәрізді кеуекті қос ағза, кеуде қуысының оң және сол бөлігінде орналасқан. Өкпе – тыныс жүйесінің бөлігі. Оң өкпе үш бөліктен тұрады. Сол өкпе екі бөліктен тұрады, өлшемі үлкенірек. Эмпиема – табиғи анатомиялық қуыстардағы іріңнің жиналуы, экссудативті плевриттің бір түрі, плевраның ішкі және шеткі жапырақтарының арасында ірің сұйықтығының жинақталуымен өтеді. Себептері Эмпиема әдетте өкпеден таралатын инфекциядан туындайды. Бұл плевра қуысында іріңнің жиналуына апарады. Экссудат (жұқпаланған сұйықтық) бір литрден артық жиналып, өкпеге қысым түсіреді. Қауіп факторлары: • Бактериалдық пневмония • кеуде қуысындағы операциялар • өкпенің абсцесі • кеудені жарақаты немесе зақымдануы Сирек жағдайларда эмпиема диагностика және емдеуде (торакоцентез) плевра қуысынан сұйықтықты сорып алу үшін кеудені инемен тескенде пайда болуы мүмкін. Симптомдары • кеудедегі ауырсыну, терең тыныс алғанда нашарлайды (плеврит) • құрғақ жөтел • тершеңдік, әсіресе, түнде • қызба, қалтырау • жалпы жайсыздық және әлсіздік • ентігу Диагностика. Кеудені стетоскоппен тыңдағанда дәрігер тыныс алудың сиреуін немесе ерекше шуылды (үйкеліс шуылы) байқауы мүмкін. Диагностикаға кіреді • кеуденің рентгені • кеуденің компьютерлік томографиясы • плевра сұйықтығын талдау • Торакоцентез Емдеу. Емдеудің мақсаты – инфекциялық үрдісті жою. Емдеу плевра қуысында жиналған іріңді жоюға бағытталады. Инфекцияны басу үшін антибактериалдық препараттар тағайындалады. Іріңді толығымен алу үшін дәрігер кеуде қуысына түтік орнатады. Өкпе жайылып, жазылмаса, хирург өкпенің сыртқы қабығын бөлу үшін декортикация аталатын операция жасайды. Өкпе абцессі мен гангренасы хирургиялық емі Абцесс дегеніміз, іріңнің қуыста оқшауланып жиналуы. Өткір абцесстің жан жағында үнемі өкпе тіндерінің қабыну инфильтрация аймағы болады. Гангрена дегеніміз, қан айналымының бұзылуынан және улы заттардың әсерінен өкпе тінінің некрозға ұшырауы. Айқын шекарасы болмайды. Клиникалық көрінісі өте ауыр түрде өтеді және адам өміріне қауыптілігі жоғары. Өкпе мен плевра ауруларының халықаралық жіктелуі: Қабынбалы іріңді аурулары: Өкпе абцессі Өкпе гангренасы Бронхоэктатикалық ауруы Плевра эмпиемасы Пиопневмоторакс Абсцесстің этиологиясы: В.И. Стручков, 1986 ж. Пневмания түрлері — 60%, жиі крупозды Тұмау аурулары — 10% Аспирационды характер- 10% Лимфагенді — гематогенді – эмболиялық қалдықтары -1% Басқа себептер — 19, жарақаттар Өкпе абцессінің жиі қоздырғыштары болып табылады: Стафилококк; Пневмококк; Ішек таяқшасы; Протей; Фриндляндер таяқшасы; Bact. fragilis; Bact. melaninodenicus Peptococcus Peptostreptococcus Бактероидтар Эпидемиологиясы: Өкпе абцессі мен гангренасы ер адамдарда- 85%, әйел адамдарда-15-20% кездеседі.Еңбекке жарамды кезеңде -80-90% 20 мен 50 жас аралығында. Басты бронхтың орналасуына байланысты, жиі оң жақ өкпенің жоғарғы бөлігі зақымданады. Клиникалық көрінісі Өкпенің жедел абцессінің клиникасы екі сатыда өтеді: Абцессті бронхқа ашуға дейін (Жабық кезең) Абцессті бронхқа ашудан кейін (Ашық кезең) Абцессті бронхқа ашуға дейінгі диагностикасы: Пневмонияға тән белгілерімен жедел басталуы. Қалтыраумнен сипатталатын дене қызуының жоғарылауы. Тершеңдік Кеуде торындағы ауырсыну Шырышты боліндімен ауыр жөтелу. Перкуторлық дыбыстық тұйықталуы (зақымданған аймақта) Тыныс алу әлсіреген. Абцессті бронхқа ашудан кейінгі диагностикасы: Өте көп мөлшерде «ауыз тола» қан араласа шығатын какырыкты жөтел. Инфекцияға байланысты қақырык нашар иісті болуы мүмкін. Какырык 3 қабаттан тұрады: 1. төменгі қабаты-іріңнен 2. ортаңғы қабаты-сарғыш тартқан сұйықтықтан 3. жоғарғы қабаты — көбіктен. Температура түседі, қалтыраулар жоқ. Кеуде торындағы ауырсыну синдромы жылдам басылады. Бронхиалды дыбыс тындалынады, кейде амфорикалық оттенк және дымқыл сырылдар. Жалпы жағдайы жақсарады. Өкпенің жедел іріңді абцессін диагностикалау: Қакырықты зерттеу, цитологиялық зерттеу. Кеуде торына екі проекцияда ренгенография жасау. Томография Ультрадыбысты зерттеу Бронхоскопия Бронхография (абсцессография) Компьютерлі томография. Өкпенің жедел іріңді абцессінің емі: Консервативті емі: Кең спектрлі антибиотиктерді көктамырға енгізу. Иммунотерапия: ронколейкин, интерлейкин-2, иммунофан, пентоглобин.Антистафилоккокты плазма. Постуральды дренаж – денені көп мөлшерде какырык бөлінетіндей етіп орналастыру. Диаметрі 6 см-ден үлкен абцесс кезінде хирургиялық араласусыз консервативті ем тиімсіз. Оперативті емі: Антибактериялды және бронхолитик заттарды енгізу үшін микротрахеостомия жасау. УДЗ-дің көмегімен абцессті трансторакальды дренаждау. Созылмалы түрге ауысқан жағдайда сегментэктомия -зақымданған өкпеге резекция жасау. Өкпе гангренасы Өкпе гангренасы – оны шектейтин қабаты болмай іріңді деструктивті тіндер одан әрі дамып, таралауы. Өкпе гангренасының этиологиясы: Бактероидтар Фузобактериялар, Анаэробты кокктар Ішек таяқшасы Протей. Өкпе гангренасының клиникалық көрінісі Ауру басталуының өткір түрде болуы Науқастың жағдайының ауырлауы: көгеру, ентігу, тахикардия, ҚҚ төмендеуі. Дем шығарған ауадағы жағымсыз иіс «абсцессті бронхқа ашқаға дейінгі кезеңде». Анемия дамиды. Гемолитикалық сарғаюлар Кеудедегі ауырсыну сезімі. Перкуторлы дыбыстың тұйықталуының кең көлемде. Емдеу: Интенсивді улануға қарсы ем. Анаеробты инфекцияға арналған антибактериальды ем. Трамбоэмболиялық асқынуларға қарсы тура әсерлі антикоагулянттар. Плевра қуысын дренаждау пульмон — немесе лобэктомия науқастарды құтқарады. Өкпенің іріңді аурулардың таралуы өте іжоғары: абсцессте — 4%, жайылған гангренада -50% және одан да көп. Мастит. Сүт без обыры Мастит – сүт безінің қабынуы. Ірің тудыратын микробтардың сүт бездеріне түсуінен (әдетте емшек үрпінің жарылуынан) пайда болады. Көбінесе бала емізіп жүрген әйелдер ауырады. Мастит кезінде температура 39°С-ге дейін көтеріліп, әйелдің жалпы жай-күйі нашарлайды, басы ауырады. Зақымданған сүт безі екінші тәулікте бұрынғыдан да қатайып, қатты ауырады, қызарып ісіп кетеді. Мастит көбінесе бірінші рет босанған әйелдерде болады. Себебі олардың емшек үрпінің (ұшының) терісі нәзік, тез зақымданғыш келеді. Оның үстіне жас ана көбіне дұрыс емізе алмағандықтан, бала сүтті тауыса ембейді, сондықтан емшектің үрпі оп-оңай зақымданып жарылып кетеді. Сондай-ақ, қолмен дұрыс сауа алмаған жағдайда, арнайы гигиена сақталмаса да маститтің пайда болуы ықтимал. Симптомдары • Бір емшек безінің ғана ұлғаюы • Емшектегі қатаюлар • Емшектегі ауырсыну • Қызба немесе тұмаудың симптомдары, жүрек айнуы және құсу • қышу • емшек ұшынан бөлініс (іріңді болуы мүмкін) • емшек ұштарының сезімталдығының өзгерістері • сүт бездерінің тіндерінің ісінуі, ауырсынуы, қызаруы және температурасының артуы • зақымдану жағындағы лимфа түйіндерінің ауырсынуы немесе ұлғаюы Диагностика Емізетін әйелдер әдетте, тексерілмейді. Алайда, жиі тексеру ауруды анықтауға көмектеседі және абсцесс (іріңді қабыну) секілді асқынуларының алдын алады. Ұзақ уақыт бойы өтетін инфекциялық үрдісте емшек сүтін бактериологиялық себу арқылы тексеріс өткізіледі. Емізбейтін әйелдерде сүт безінің биопсиясы немесе маммография өткізілуі мүмкін. Емдеу Үйде жасалатын күтім: сүт безінің зақымданған аумағына спиртті ылғалды компресс қолдану, күніне төрт рет, 15-20 минуттен. Бұл ауруды емдеуде антибиотикпен емдеу пайдалы. Абсцесс хирургиялық жолмен босатылуы тиіс. Абсцеске шалдыққан әйелдер уақытша емізуді тоқтатуы тиіс. Қашан дәрігерге көріну қажет Дәрігерге көрініңіз, егер: • сүт безінің бір тұсында қызару, ауырсыну, ісіну немесе жергілікті температурасының артуы пайда болса • емізгенде дене температурасының артуы байқалады • қолтық асты лимфа түйіндері ауырсынып, ұлғайған. Алдын алу. Келесі ұсыныстар сүт безінің жұқпасының қаупін азайтуға көмектеседі: • қабыну және сызаттардың алдын алу үшін емшек ұшына қамқорлық жасау қажет • сүт безінің қатаюының алдын алу үшін жиі емізу және сауып отыру • емізгенде балаға емшекті дұрыс беру • емшек емізуді күрт үзбеу, сәбиді емшектен біртіндеп айыру Сүт безі қатерлі ісігі - бұл сүт безінің безді тінінің қатерлі ісігі. Әлемде бұл әйелдер арасында қатерлі ісік ауруының ең көп таралған түрі, 13 пен 90 жас аралығындағы 100 000 әйелге шаққанда 99,4 құрайды. Қазақстанда жыл сайын сүт безі обырымен сырқаттанудың 5000-ға жуық жаңа жағдайы анықталады. ҚР бойынша сүт безі обыры аурушаңдығының құрылымында соңғы 15 жылда тұрақты түрде бірінші орында тұр. Қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітім құрылымында сүт безі обыры 3-ші орын алады және жыл сайын 1200-ге жуық әйелдің өмірін қиып өтеді. Аурудың себептері және сүт безі қатерлі ісігінің қауіп факторлары: Сүт безінің қатерлі ісігі мутация нәтижесінде сүт бездерінің жасушалары бақылаусыз бөлініп, қоршаған тіндерге тарала бастағанда пайда болады. Сүт безі қатерлі ісігінің дамуына әсер ететін факторлар: ерте белгіленген сүт безі қатерлі ісігінің диагнозы; сүт безі қатерлі ісігінің отбасылық тарихының болуы; BRCA 1 және 2 гендерінде анықталған мутациялар немесе басқа гендік мутациялар; Ходжкин лимфомасы бойынша 30 жасқа дейін орындалған кеуде аймағына сәулелік терапия; етеккірдің ерте басталуы - менархе (12 жасқа дейін); менопаузаның кеш басталуы (55 жастан асқанда); климаксты емдеумен байланысты немесе контрацепция мақсатында тағайындалған 10 жылдан астам гормонды алмастыратын терапия; жүктілік пен босанудың болмауы; қант диабеті; семіздік; темекі шегу; алкогольді теріс пайдалану. Сүт безі қатерлі ісігінің белгілері Емізікті тарту; Емізіктен ағынды пайда болу; Сүт безіндегі немесе емізік аймағындағы ауырсыну; Сүт безі аймағында терінің инфильтрациясы (апельсин қабығына ұқсас тері); Қолтық аймағында тығыз түйіндердің пайда болуы; Сүт безі аймағында терінің жаралануы; Бүкіл сүт безінің немесе оның бір бөлігінің ісінуі (кесек айқын сезілмесе де); Түсініксіз салмақ жоғалту; Әлсіздік; Емізік немесе сүт безі терісінің қызаруы, қабыршақтануы немесе қалыңдауы. Сүт безінің қабыну процестерімен (маститпен) немесе емшек сүтімен байланысты емес белгілер пайда болған кезде маммологпен кеңесу керек. Алдыңғы іш қабырғасының және іш қуысы мүшелерінің созылмалы аурулары. Жарықтың (грыжа) құрамды элементтері. Жарықтың түрлері.Қысылған жарық. Қысылған жарықтар – кенеттен жарық қабының ішіндегі мүшенің, жарық қақпасындағы қысылып, ишемия мен тіндердің некрозына алып келуін айтамыз. Қысылу асқыну ретінде 8-20 пайыз жарығы бар науқастарда пайда болады. Қысылуға ең жиі шап жарығы (50-60%), сирегірек сан жарығы (20-30 %) және кіндік(6-13 %), іштің ақ сызығының жарықтары, операциядан кейінгі, Спигелиев сызығының жарығы бейім. Этиологиясы: Туа бiткен жарықтар iш қабы қабырғасының даму ақауы немесе жетiлмеуi нәтижесiнде дамиды. Мұндай балаларда туған кезiнде дайын жарық қабы болады. Мысалы, туа бiткен қиғаш шап жарығы. Жүре пайда болған жарықтар незiнде екi факторларды ажыратады: Ішқұрсақ қысымының көтерілуіне әсер етуші факторлар: Ауыр физикалық еңбек Іш қату Зәр шығарудың қиындауы босану Өкпені созылмалы аурулары Ұзаққа созылған жөтел Жиі жүрек айну Туа пайда болған жарықтар арасында жиі кездесетіні – көкет жарығы. Ол көбінесе көкеттің дұрыс жетілмеуінен, әлсіздігінен пайда болады. Бұл жағдайда ішкі ағза асқазан ішек жолдары, бауырдың бір бөлігі, бүйрек көкірек қуысына ығысады да, сол жерде дамып жарық пайда болады. Аталған жәйт өкпе тінінің дамымауына, жүректен шыққан кейбір қан тамырларының ығысуына алып келеді. Мәліметтерге сүйенсек, кей мемлекеттерде сәбидің аталған ақаумен дүниеге келуіне шектеу қойылады екен. Туа пайда болатын күрделі жарықтың тағы бір түрі ми жұлын жарықтары. Бұл да жарықтың ауыр түріне жатады. Өйткені, жарықтың қалташасына мидың немесе жұлынның бір бөлігі шығып кетуі мүмкін.  Жарықтардың келесі бір тобы шап, ұма, кіндік жарықтары. Олар туа пайда болғанымен уақыт өте келе байқалады. Оған жоспарлы түрде операция жасалады. Туа сала нәресте өміріне қауіп төнбегендіктен уақыт өте келе тиісті шаралар жүргізіледі. Оның да өзіндік көрсеткіштері бар. Шап жарығымен туылған балалар 2-3 жастан 5 жасқа дейін емделуі керек. Кіндік жарықтарына операция 5 жастан кейінжасалады. Бұл жарықтар көбіне ер балаларда кездеседі. Бала өзінің жасына және күшіне сай дене жаттығуларын жасағаны дұрыс. Себебі, өтпелі кезеңдегі жасөспірімнің бұлшық еті әлсіз келеді. Ал бұлшық етке күш түскеннен жарық пайда болуы ықтимал. Егер қыз балаларда шап жарығы кездессе оған ата-аналар бей-жай қарамағаны абзал. Өйткені қыз баланың шап жарығында аналық без болады. Аналық без қысылып, жаншылған кезде дамуы нашарлап келешекте бедеулікке алып келуі мүмкін. Эластикалық қысылу. Пайда болу механизмі: іш қуысының қысымы, аса басым тфизикалық кү түсу себептерінен, кенеттен жоғарылап кеткен кезде, жалпы тіндердің оның ішінде жарық қақпағы мен оның аймағындағы бұлшық ет, шандырлардың серіппелігі жақсы сақталу себебінен жарық қақпасы созылып, жарық қабына ағзалар әдеттегіден көп көлемді болып шығады. Ал іш қуысының қысымы төмендеген сәтте аталған тіндер жиырылады. Осы себептен жарық қабына шыққан ағзалар қысылып, жаншылады, ал ол, өз кезегінде жарық қабындағы ағзаларының қан айналымын бұзады. Перитонит (лат. perіtoneum — іш перде) — іш қуысын және онда орналасқан органдарды жауып тұратын сірі қабатының жедел немесе созылмалы қабынуы. Перитониттің біріншілік және екіншілік ретінде пайда болатын түрлері бар. Күнделікті өмірде жиі кездесетін түрі — екіншілік Перитонит (99%). Ауру іш қуысында жатқан органдардың қабынуынан (соқыр ішек, холецистит, аднексит, т.б.) іш пердеге әр түрлі инфекцияның (ішек таяқшалары, стафилококк, стрептококк,протей, т.б.) түсуінен, ішкі органдардың жарақатынан (ішек түйілу), асқазан мен он екі елі ішектің ойық жараларының тесілуінен болады. Сондай-ақ әйелдерде болатын гинекол. аурулар (аналық без, жатыр және оның түтіктерінің қабынуы), жатырдан тыс жүктілік, т.б. Перитониттің пайда болуына әсер етеді. Қабыну процесінің іш пердені қамтуына қарай Перитониттің жергілікті және жайылмалы түрлері болады. Сырқаттың жайылмалы түрі адам өміріне өте қауіпті. Ішкі органдардың Перитонитінде қабыну біртіндеп дамиды. Ауру сезімі алғашқыда бүкіл іш құрылысын қамтиды. Науқастың жүрегі айнып, құсады. Іші кеуіп, дене қызуы көтеріледі, іш пердесінің бұлшық еттері жиырылып, қатаяды. Қанда лейкоциттердің мөлшері көбейеді. Егер осындай белгілер байқалған кезде жедел дәрігерлік көмек көрсетілмесе, организмде улану процесі басталады, яғни, науқастың терісі бозарып, көз жанарының нұры тайып, құсуы жиілейді, ауа жетпей, тынысы тарылып, жүректің соғуы жиілейді (тахикардия), қан қысымы төмендейді. Емі: аурудың алғашқы белгілері пайда болысымен дәрігерге көріну керек. Ауру асқынып кеткенде хирург. операция жасалады; іш қуысын антисептик. ерітінділермен жуып-шайып, қажетті жағдайда іш қуысына түтік (дренаж) қойылады. Тек гинекол. Перитонитте консервативті (дәрі-дәрмек беру) ем қолданылады және туберкулезден болған П-ке арнайы ем жасалады. Асқазан мен 12 елі ішектің ойық жарасы. Өңеш стенозы. Асқазан қатерлі ісігі. Жара ауруы — асқазан мен он екі ішектің кілегей қабатында пайда болып, маусымға байланысты, әсіресе көктем және күз айларында өршіп отыратын созылмалы, қайталамалы ауру. Ауру пайда болатын себептер: Helicobacter pylori – ауа тамшылы, сілекеймен, лас қолдармен, жуылмаған көкөністермен ас қорыту жолдарына енетін қатерлі ісік тудырушы микроағза. Жас адамдарда көбінесе жеке бас гигиенасын сақтамаудан, яғни, кеселерден, бір шөлмектің аузынан сусындарды бірнеше адам ішуден енеді. Емделмеген жағдайда хеликобактермен біріккен қатерсіз жара қатерлі ісікке айналады. Тамақтану режимінің бұзылуы, яғни ащы тағамдар ішу. Оның ішінде соустар, уксус араластырылған корей салаттары және донер, самса сияқты құрғақ тағамдар бар. Сонымен қатар, тамақтану уақытының бұзылуы мен ретсіз тамақтану гастриттің пайда болуы себептерінің біріне жатады. Бұл ауру 3 үлкен синдроммен көрініс береді. Олар: ауыру, диспепсиялық және астенговегетативті. Жара ауруына нүктелік ауыру тән. Көбінесе науқастар жара орналасқан аймақты нақты, анық көрсетеді. Ауырудың ерте және кеш түрлері болады. Ерте ауыру өңештің асқазанға өтетін жеріндегі жарада болады,тамақ ішкеннен кейін 10-15 минуттан кейін басылады. Бұл жердегі жара қатерлі ісікке айналуға бейім келеді. Өйткені, асқазанның жоғарғы 1/3 өңеш эпителиімен төселген. Ауыру сезімінің басылуы желінген тағам жара аймағына келіп асқазанның қышқылдылығын нейтралдауымен (азайтады) байланысты. Асқазандағы жара тамақтан кейін 30 минут-1 сағатта, асқазанның он екі елі ішегіне өтетін жеріндегі жарада ауру тамақтан кейін 1 сағат-1,5 сағатта, он екі елі ішек жарасы тамақтан кейін 1,5-2 сағатта басылады. Науқастар ауыру сезімі мен күйдіру сезімін аштықпен байланыстырса, ауыру тамақ ішкеннен кейін азаяды. Сондықтан науқастар ауыру пен күйдіру сезімін басып, өзіне қолайлы жағдай туғызу үшін тағамды ретсіз, мезгілсіз қабылдауға мәжбүр болады. өршу кезінде жараның асқазанға, он екі елі ішекке қайталанып түсуімен өрбитін асқазан – он екі елі ішек аймағының ауруы. Этиологиясы: Асқазан жарасының 90%- да және он екі елі ішек жарасының 100%- да НР табылады. НР- дің үйреншікті мекендейтін жері- асқазанның антральдік бөлігі. Ұлтабарды мекендеген НР жүре келе жараның, эрозиялардың дамуына әкеледі. НР-ді емдеп жойса, асқазан мен он екі елі ішектің моторикалық бұзылыстары азаяды, гастринемия төмендейді, қабыну процесі жойылып, жаралар тез жазылады және оның қайталануы тоқтайды. Жара ауруының дамуында НР- мен бірге өзге факторлардың да қатысы бар, мәселен никотиннің, алкогольдің әсерлері, өткір тағамға әуесқойлықтың, гастропатиялық әсерлі дәрмектердің (аспирин, индометацин, резерпин). Соңғы кезде жара ауруының дамуына бейімдейтін тұқым қуалайтын факторларда әсер етеді. Бұл факторлар: қанның О (I) тобы, мұндай адамдардың асқазанның кілегей қабығында НР- ге рецепторлардың саны көп болады деген пікір айтылуда; қаны I топты адамдарда жара ауруы 35%-ға жиі кездесетіні анықталған. Асқазанның кілегей қабығында агрессиялық факторлардан қорғайтын заттардың тапшылығы: а1- антитрипсиннің, фукогликопротеиндердің т.б; Париетальды және тыстаушы жасушалар санының көптігі және соған байланысты тұз қышқылы мен пепсин секрециясының жоғарылығы; Гастриннің тамақ ішуге байланысты секрециясының шамадан артық жоғарылау ерекшелігі; Дерматоглификаның жара ауруында кездесетін ерекшеліктері. Патогенезі. Жара ауруы- бір емес, бірнеше агрессиялық факторлардың бірлесуінен және кілегей қабықтың қорғаныс қасиетінің төмендеуінен дамиды. Стенозы немесе өңеш тарылуы, - оның диаметрі қысқарту. Ол әр түрлі этимология болуы мүмкін. Стенозы, ол сондай-ақ өңеш кедергі деп аталады, аурудың себептері байланысты бірнеше топқа бөлінеді. Бұл ауру асқазан-ішек жолдарының жарақат нәтижесінде дамуы мүмкін. патология негізінде жатқан (аталық және аналық) өңеш ісік жатуы мүмкін. тыртық қалады, содан кейін аласыз хирургиялық араласу, аурудың дамуын арандата. ересектер мен балалар Екі пищевода зардап шегуі мүмкін. Өңештің тарылту жиі жұтылып кетуі функциясы (дисфагия) бұзылуына әкеледі. Патологиясы не екенін түсіну үшін, сіз анатомиялық құрылымын қарастыру керек. қалыпты өңеш не? Өңештің тарылту патологиясы әрқашан бар? ның тергеу болсын. өңеш ас қорыту жүйесінің бөлігі болып табылады. Ол асқазан аймағына аузынан азық-түлік адамның денесі функциясы ілгерілетуге орындайды. салауатты өңеш, сондай-ақ міндетті азық-түлік насихаттау кедергі емес, ол тарылып отыр. Анатомиялық шектеулер 3 бөлінген: глотки; диафрагмалық; бронх. Сонымен қатар, өңеш физиологиялық тарылту бар. Олар бұлшық ет тінінің үні туындаған. шектеу демалыс кезінде жоғалады. олар орналасқан: Өңеш және асқазан торабы аймағында; қолқа және өңештің қиылысында. Патология - азық-түлік массасы өтуін кедергі шамадан тыс тарылту болып табылады. Құрсақ қуысы ағзаларының жіті хирургиялық аурулары – жіті аппендицит,панкреатит. Жедел аппендицит Грей анатомиясынан. Соқыр ішек Жедел аппендицит - дегеніміз соқыр ішектің айқын морфологиялық өзгерістерімен, деструкциямен, кейде іріңді перитониттің дамуын тудыратын жедел хирургиялық полиэтиологиялық ауру. Аппендицит жиі 10—25 жас аралығында кездеседі. Жедел іш қуысының хирургиялық ауруларының ішінде 89,1 % алады, яғни бірінші орын алады. Жедел аппендицит- перитониттің пайда болуының ең жиі даму себебі. Жедел аппендициттің жас балалардағы ерекшеліктері. Жедел аппендицит- балалар жасындағы жедел хирургиялық көмекті талап ететін көп таралған ауру. Ересектердігіден айырмашылығы балалардағы жедел аппендициттің клиникалық ағымы ауыр, ал диагностикасы күрделі. Бұл заңдылықтар баланың дамуындағы анатомо-физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты бір жастағы балаларда жиірек байқалады. I. Біріншіден осы жастағыларда жүйке жүйесінің функционалды жетілмеуінен барлық жедел қабыну ауруларының клиникалық көрініс ұқсас ( жоғары дене қызуы, көп реттік құсу, ішек функциясының бұзылыстары). II. Екіншіден балалардағы соқыр ішектің құрт тәріздес өсіндісіндегі қабыну процесі аяқ астынан қарқынды өтеді. Осы уақытта шектеулі механизімі әлсіз байқалады. III. Үшіншіден ерте жастағы балаларда тексерудің арнайы қиындығы бар. Баланың мазасыздануы, жылауы, қарау кезіндегі қарсыласу жедел аппендициттің негізгі жергілікті симптомдарын анықтауды қиындатады. Жас балаларда жедел аппендициттің нақты белгілері болмайды, былай алып қарасаңыз, ол ішек жұқпалы аурулары, аденовирусты аурулар, копростаз, пневмония, отит себептері. Бұлардың барлығы жиналып «абдоминальды синдром » деп қаралуы мүмкін. Жедел аппендициттің жас балалардағы өзіндік ерекшеліктері, тек қана оның реактивтілігіне ғана емес, сонымен қатар анатомиялық-топографиялық ерекшеліктеріне байланысты. Әдетте, баланың мінез-құлқы өзгеріп, мазасызданып, жылап, ұйқысы бұзылып, тәбеті болмай, тамақ ішпейді. Кішкентай бала кіндігінің маңайы ауырып тұрғанын айта алады, бірақ қай жері аурып тұрғанын дәл көрсете алмайтындығы ми қыртысындағы процестердің толық жетілмеуі, жүйке импульстерінің басқа жерге жіберілуіне, шажырқайдың түбінің күн тәрізді шумақша жақын орналасуы, спецификалық емес шажырқай лимфоденитінің тек қанда болуына байланысты. Кей кездері балалар ішінің ауырғанын айта алмайды. Париетальды іш пердесінің және аппендикстің шажырқайының қабынуға ұшырағанына байланысты пайда болған іштің ауыруының толастамауы баланың ұйқысының бұзылуына әкеліп соғады. Осы ерекшелік 60% жағдайда байқалады. Ал 10% жағдайда іштің ауруының ұстамалы болатындығын көрсетеді. Тынышталып отырған балада аяқ астынан іші қайтадан ауыра бастайды, мазасызданып жылайды, тамақ ішпей қойады, ыстығы көтеріледі, құсады, үлкен дәреті өзгереді. Дене ыстығының көтерілуі (94%) 3жасқа дейінгі балаларда негізінде 38-30*С, одан да жоғары жедел аппендициттің асқынған түрлерінде болады. Денесінің ыстығының көтерілуі жедел аппендициттің түрлеріне байланысты емес, ол баланың жүйке жүйесінің өзіндік ерекшеліктеріне, ішетін тамағына, реактивтілігіне (жұқпалы ауруларға) антибиотиктерді қолдануына байланысты. Тағы да бір белгінің бірі- ол баланың құсуы (80%) Бұл кіші жастағы балаларда қабыну процесі өрістеген сайын уланудың белгісі екенін көрсетеді. Құсықтың құрамы негізінен асқазандағы астың қалдығы, ауыр асқынған кезде құсық құрамында өт те кездеседі. Әдетте көп құсу жедел аппендициттің асқынған түрінде болады. Кей жағдайларда науқас құспауыда мүмкін (15-20%), аурулардың басым көпшілігінде үлкен дәреттері бұзылмаған, қалыпты күйде (75%), ал 12-15% іштің өтуі байқалады. Жедел аппендициттің «атипті» түрлерінің клиникалық көрінісі. Жедел аппендициттің «атипті» түрлерінің жекелеп көрсетілуі өте манызды, себебі бұл аурудың клиникалық көріністері әр түрлі болып келеді. Сондықтан көптеген бала хирургтары клиникалық көріністері қиындық туғызатын аппендициттің ерекше түрлерін көрсетеді. РЕТРОЦЕКАЛЬДІ: құрт тірізді өсіндінің бұл орналасуы диагностикалық қиыншылықтарды туғызады. Ретроцекальді құрсақішілік аппендицит кезінде симптомдар әдетте айқын көрініс береді. Бірақ құрсақ қуысының алдыңғы қабырғасы бұлшық еттерінің қатаюы аз болады. Осы орналасуға тән симптомдар әдетте болмайды. Ретроцекальді құрсақ арты аппендицитте ауырсыну оң жақ мықын аймағының латеральді бөлігі немесе оң жақ бел аймағында болады. Ауырсынулар жыныс мүшесіне немесе несепағар жолымен таралуы мүмкін. Ол өз кезегінде дизуриялық бұзылыстарға ікеледі. Іші жұмсақ, тыныс алуға қатысады, ауырсыну аз болады, Щеткин-Блюмберг симтомы теріс. Ал оң жақ бел аймағында бұлшық еттердің қатаюы, ауырсынуы және соққылау симптомы оң болады. Көптеген жағдайда ретроцекальді аппендицит бастапқы кезеңмен ауыр іріңді интоксикациямен, дене қызуының жоғарлауы (40%), тоңумен жүреді. Панкреатит – бұл ұйқы безінің дегенеративті қабыну процессі. Бұл аурумен ауыратындарың негізгі бөлігі майлы тамақ, алкогольді көп пайдаланушылар, тамақты көп жеушілер. Арнайы өршітетін факторлардың әсерінен ұйқы безінде протелиттік ферменттер белсенді бөлінеді. Салдарынан қабыну процессі пайда болады. Себептері: Өт жолдарының аурулары Он екі елі ішек; ұлтабар аурулары Тамырлардың склерозы, қант диабеті, гипертония, жүктілік Алкогольдан, тағамнан, химиялық улану Кейбір дәрі-дәрмектердің кері әсері Артық тамақтану, тойып жеу Ұйқы бездерінің жарақаты, іштің жарақаты Инфекциялық аурулар Ағзадағы аллергизация Генетикалық бейімділік Алкоголь тұтыну Өт қабының аурулары. Өт тас ауруы Өт қабындағы тастар - өт қабында түзілетін қатты бөліктер. Өт қабы – бұл алмұрт тәрізді шағын ағза, іштің жоғарғы оң бөлігінде бауырдың астында орналасқан. Өт қабындағы тастардың өлшемі құм тәрізді ұсақ немесе гольфтың кішкентай добына дейінгі көлемде болады. Өт қабында бір үлкен тас, жүздеген ұсақтары, немесе шағын және үлкендері де болуы мүмкін. Өт қабындағы тастар іштің жоғарғы оң бөлігіндегі кенеттен пайда болатын ауырсынуды туындатуы мүмкін. Бұл өт қабының түйілуі аталады, өт бөлінетін түтіктердің тастармен бітелуінде пайда болады. Өт тасы ауруының себептері қандай? Өт құрамына кіретін заттектердің үйлесімсіздігі өт қабындағы тастардың түзілуіне бейімдейді. Өттің құрамында холестерин, билирубин көп болса немесе өт тұзы көп болса, өт қабында тастар пайда болады. Бұл үйлесімсіздіктің пайда болу себептері соңына дейін анықталмаған. Сондай-ақ, тастар өт қабының толық емесе немесе жеткіліксіз босатылуында пайда болуы мүмкін. Өт тастарының екі түрі болады: холестериндік және пигменттік: Холестеринді тастар, әдетте, сары-жасыл түсті, негізінен, холестериннен тұрады. Көптеген жағдайларда өт тастарының 80% астамы холестеринді болады. Пигменттік тастар қошқыл түсті және билирубиннен тұрады. Өт тастарының түзілу қаупі кімде болады? Кейбір адамдарда өт тастарының түзілуінің жоғары қаупі болады: Әйелдер ерлерге қарағанда өт тасындағы тастардың түзілуіне бейімірек болады. Эстрогеннің көптігі өттегі холестерин деңгейінің артуына және өт қабының жиырылуының азаюына ықпал етуі мүмкін, нәтижесінде, өт тастарының түзілуіне алғы шарттар пайда болады. Әйелдерде эстрогеннің көптігі жүктілік кезінде, гормондық алмастыру емдеуінде немесе ұрықтануға қарсы таблеткаларды қабылдауда пайда болуы мүмкін. Өт қабындағы тастардың түзілуіне 40 жастан асқан адамдар бейім келеді. Отбасылық өт тас ауруының тарихы болуында өт қабында тастың пайда болу қаупі жоғары болады. Өт тас ауруының пайда болуының басқа қауіп факторларына жататындар: Семіздік. Семіздікке шалдыққан адамдарда, әсіресе, әйелдерде өт тасының түзілуінің қаупі жоғары болады. Семіздік өттегі холестерин деңгейінің артуына ықпал етеді, бұл тастардың түзілуін туындатуы мүмкін. Тез салмақ жоғалту. Организмнің ұзақ уақыт бойы ашығуы және тез салмақ жоғалту кезінде майлардың жаппай ыдырауы жүреді, бұл кезде бауыр өтке түсетін холестериннің артық көлемін өндіре бастайды. Тез салмақ жоғалту да өт қабының босатылуының бұзылысына апаруы мүмкін. Төмен калориялы емдәмдер және бариатриялық операциялар –желінетін тағамның көлемін азайтуға немесе қоректік заттектердің сіңірілуін төмендететін операциялар – тез салмақ жоғалтуға апарады және өт тастарының түзілу қаупін арттырады. Емдәм. Зерттеулерге сай, калориялар және тазартылған көмірсулардың мөлшері жоғары және талшықтың мөлшері төмен болатын емдәмдер өт тастарының түзілу қаупін арттырады. Тазартылған көмірсулар – бұл өңделіп, қоректік заттектері және талшығы болатын ұрығынан тазартылған дәндер. Тазартылған көмірсулардың мысалдары – ақ нан мен ақ күріш. Кейбір ішек аурулары. Қоректік заттектердің сіңірілуінің қалыпты үрдісі бұзылатын аурулар, мысалы Крон ауруы, өт тастарының түзілуімен байланысты. Метаболикалық синдром, диабет және инсулинге тұрақтылық. Бұл аурулар кезінде өт тас ауруының пайда болу қаупі артады. Метаболикалық синдромда, сондай-ақ, аурудың асқынуының пайда болуы қаупі аратады. Метаболикалық синдром – артық дене салмағымен және семіздікпен байланысты аурулар тобы, бұл кезде жүректің аурулары және 2 типті қант диабетінің пайда болу қаупі бар. Пигменттік тастар науқастардың келесі санатында пайда болуы мүмкін: Цирроз – бұл ұзақ және созылмалы зақымдануы салдарынан бауырдың баяу түрде бұзылуы, қызметінің бұзылысы орын алатын жағдай. Өт түтіктеріндегі инфекция. Ауыр гемолитикалық анемия – эритроциттер ұдайы бұзылатын ауру, мысалы, орақ тәрізді жасушалы анемия. Өт тас ауруының симптомдары мен асқынулары қандай? Өт тас ауруы бар көптеген адамдарда қандай да бір симптомдар байқалмауы мүмкін. Симптомдары болмайтын өт қабының тастары симптомсыз немесе үнсіз аталады. Симптомсыз тастар өт қабының, бауырдың немесе ұйқыбезінің қызметін бұзылысқа ұшыратпайды. Өтті шығаратын түтіктердің таспен бітелуінде өт қабында қысым артады, бұл өт қабының түйілуінің ұстамасын туындатады. Ауырсыну, әдетте, бір сағаттан бірнеше сағатқа дейін созылады. Өт қабының түйілуі ауыр тағамды қабылдауға байланысты және әдетте, кешке немесе түнде болады. Өт тасы орналасуын өзгертіп, өт түтігін бітемейтін болғанда өт қабының түйілуі басылады. Егер өт түтігі бірнеше сағат бойы бітелген болса, асқынулар пайда болуы мүмкін. Асқынуларға жататындар: өт қабының қабынуы және зақымдануы немесе өт қабының, өт түтіктерінің немесе бауырдың инфекциялары. Ұлтабардың қасында, жалпы өт түтігінде тұрып қалған және ұйқыбезінің түтігін бітеген өт тасы өт тасты панкреатитті – ұйқыбезінің қабынуын туындатуы мүмкін. Емдеу болмаған жағдайда, өт түтіктерінің немесе ұйқыбезі түтігінің бітелуі өлім-жітімге апаруы мүмкін. Қашан дәрігермен өт қабындағы тастар туралы кеңесу қажет? Өт тас ауруының ұстамасы болған адамдар дәрігерге көрінуі қажет. Өт тасы орын ауыстырғанда ұстамалар басылғанмен, аурудың асқынуы орын алуы мүмкін. Өт қабы түйілуінің ұстамасы кезінде немесе одан кейін келесі симптомдар пайда болатын адамдарға шұғыл түрде дәрігерге көріну қажет: 5 сағаттан асатын уақыт бойы іштің ауырсынуы Жүрек айнуы және құсу Қызба (кейде дене температурасының сәл көтерілуі) немесе қалтырау Терінің немесе көздің аққабығының сарғыштануы (сарғаюы) Шәй түсті несеп және нәжістің ақшыл түсі Бұл симптомдар өт қабының, бауырдың немесе ұйқыбезінің күрделі инфекциясының немесе қабынуының белгісі болуы мүмкін. Өт тас ауруы қалай анықталады? Дәрігер өт тас ауруын анықтау үшін әдетте, ультрадыбыстық тексеруді тағайындайды. Сондай-ақ, басқа да зерттеудің көрнекі әдістері қолданылады. УДЗ (УЗИ). Ағзалардың ультрадыбыстық бейнесін жасау үшін трансдьюсер қолданылады, ол ағзаларға қауіпсіз және ауырсыну бермейтін ультрадыбыстық толқындар жібереді және олардың бейне түрінде қайтуын алады. Арнайы үйретілген қызметкер бұл шараны дәрігердің кабинетінде, амбулатория орталығында немесе ауруханада өткізеді, ал медициналық көрнекілікке маманданған радиолог-дәрігер суреттерді түсіндіреді. Ауырсынуды басатын шара қажет емес. Өт қабында тас болса, бейнеде көрінеді. Ультрадыбыс – өт қабындағы тастарды анықтаудың аса дәл әдісі. Компьютерлік томография (КТ). КТ дене суретін алуға мүмкіндік беретін, зерттеудің рентгендік әдісі. КТ контрастылық заттек аталатын арнайы бояғышты қолданып, өткізілуі мүмкін. КТ үш жақты бейнелеуді (3D) алу үшін рентген сәуле мен компьютерлік техниканың бірігуі қолданылады. Тексеру кезінде науқас үстелге жатқызылады, үстел туннель тәрізді, рентген сәулесін шығаратын қондырғыға өтеді. Бұл шара амбулатория орталығында немесе ауруханада өткізіледі, ал радиолог-дәрігер суреттерді түсіндіреді. Ауырсынуды басатын шара қажет емес. КТ өт тасы немесе асқынулар анықталуы мүмкін, мысалы, өт қабының немесе өт түтіктерінің инфекциялары және бітелуі. Бірақ, КТ өт қабының тастары көрінбей қалуы да мүмкін. Магниттік-резонанстық томография (МРТ). Тік ішек аурулары. Парапроктит. Тік ішек обыры — көптеп жасы келген адамдардың еншісіне көптеп отыр. Бүгінгі таңда әлем бойынша жыл сайын 510 000 тоқ ішек обыры жағдайы тіркеліп, оның 30-40%-ы тік ішек обырына ұшырағандар. Себептері Әлі күнге дейін ғалымдар тік ішек обырының негізгі себебін анықтай алмай отыр. Дегенмен, аурудың пайда болуына себепкер болатын бірнеше жағдайды атап көрсетті. Тамақтану ерекшелігі. Егер тамақта ет тағамдары және малдың байы шектен тыс көп болса, өсімдік жасұнығы аз бола, уақыт өте келе адам ауыр кеселмен ауыруы мүмкін деген болжам бар. Жоғары калориялы және жеңіл сіңірілетін тағамдар ішектің тамақ сіңдіру тәртібін бұзады. Осының салдарынан, тамақтың құрамында болуы мүмкін немесе ішек бактериялары өндіретін канцерогенді заттар ұзақ уақыт бойы тік ішектің қабырғаларына әсер етеді. Вегетариандардың (ет ежемейтіндер) арасында тік ішек обырымен ауыратындар саны кездеспейді. Талшықтаспен (асбест) жұмыс жасау. Тік ішектің ұзақ уақыттан келе жатқан қабынуы және ауыруы. Папилломовирусты инфекция және анальді төсек қатынасы. Ғалымдардың зерртеуінше, гемосексуалистердің тік ішек рагына ұшырауы ықтималдылығы жоғары. Тік ішек обыры тез дамымайды. Алдымен ісік ішектің айналасында төменге және жоғарыға қарай ұзақ өседі. Ісік тік ішекті толықтау «құшақтау» үшін 1,5-2 жыл қажет деп есептеледі. Кейін ісік ішек қабырғасына, өзегіне және жамбас сүйегіне, көрші ағзаларға өседі. Обыр тіндері қанмен және лимфамен бірге ағзаға тарап, жаңа ісік ошағы пайда болады. Қалай анықтайды? Басқа көптеген онкологиялық аурулар секілді, тік ішек обыры 5-15% жағдайда дәрігердің қабылдауына қаралғанда кездейсоқ анықталады. Адам өзінде тік ішек обыры барына күмән туғызатын жағдайлар мыналар: Артқы өтіс жолынан шырышты бөлінді, қан немесе ірің аққан жағдайда; Үлкен дәреттің бұзылысы (іш қату мен іш өтудің кезектесуі) Тік ішектегі жағымсыз әсер мен ауырсыну Үлкен дәреттегі ауыру, үлкен дәретке шыққысы келген сияқты болу. Дегенмен, бұл белгілердің болуы әрқашан обыр бар дегенді білдірмейді. Ұқсас белгілер геморрой, парапроктит немесе ішектің тітіркенуі секілді аурулардың себебінен болуы мүмкін. Диагностика Тік ішек обырының диагнозын қоюмен дәрігер-проктолог айналысады. Науқаста обыр болуы мүмкін деген күдік болған жағдайда, бірінші кезекте саусақпен ұстап қарайды. Мұндай қарапайым әдіс анальді өтістің 15 смге дейінгі тереңдікте жатқан ісікті анықтауға мүмкіндік береді. Сонымен бірге дәрігер нәжіс анализін тапсыруға жолдама береді. Диагнозды нақтылау үшін міндетті ректороманоскопию (тік ішекті ректоскоп арқылы көру) жасайды. Парапроктит Тік ішек айналасындағы тіндердің жедел немесе созылмалы қабынуын айтамыз. Практологиялық аурулар арасында жиі кездесетін сырқат болып табылады. Жедел парапроктит түрлері Тері асты Кілегей қабат асты Ишиоректальді Пельвиоректальді Этиологиясы Ішек таяқшасы, стрептококктар, анаэробтар, энтерококктар; Спецификалық инфекциялар Таралуы: гемотогенді және лимфогенді жолмен. Диагностикасы мен клиникасы Зондпен зерттеу Рентген, фистулография Ректоромоноскопия Лабороториялық зерттеу Беймануальді зерттеу Клиникасы: Әлсідік, бас ауруы, дефекация актісінен соң қолайсыз сезімдер, дене қызуының көтерілуі, тоңазып дірілдеу, жамбас қуысында ауырсыну, тәбет нашарлайды Емі Антибиотиктер Оперативті ем Геморрой. Тік ішектің жарылуы. Тік ішек қатерлі ісігі. Ішек өтімсіздігі Геморрой — артқы өтіс аймағындағы тік ішектің соңғы бөлімінің шырышты қабаты астындағы варикоздық тамырлардың болуы. «Геморрой» сөзі гректің «қан кету» және «ағу» деген екі сөзінен шыққан. Геморройдың нақты статистикасы анық емес. Науқастардың көпшілігі мұндай аурумен дәрігерге қаралуға қысылады. Әртүрлі авторлардың мәліметтеріне қарағанда, ересек адамдардың арасында 44 пен 86 пайызға дейін кездеседі. Ерлер мен әйелдерде бірдей ұшырасады. Бұл не? Айтудың өзі ыңғайсыз болып көрінетін аурулар кездеседі. Айту және мойындау былай тұрсын, ем бастаудың өзі ұят сияқты. Неге бәрі бұл аурудың атын аузына алуға ұялады? Біздің ең нәзік, жұмсақ жеріміз де басқа дене мүшелеріміз секілді ерекше көңіл бөлуге лайықты ғой. Адамға бүкіл денесінің саулығы маңызды емес пе?! Сіздің тік ішегіңізде мәселе туындағанын дәрігерге айтудан қысылмаңыз! Геморройды емдеу керек! Ол неден болады? Геморройдың дамуының негізгі жолы — кіші жамбаста қан тоқырап қалу салдарынан тік ішектің тамырлары қайта созылуынан болады. Өкінішке орай, мұндай тоқырау бізге табиғаттың тік жүрумен бірге берген «сыйлығы». Геморрой қан қысымының және кіші жамбаста қан тоқырауының және тік ішектің көктамыр тобының өрімденіп кетуінен пайда болады. Көктамыр аумағының ұлғаюы нәжіс жолын жарақаттауы, жаралауы, қысып ақлуы жәні қан ұйып қалуы мүмкін немесе керісінше, артқы өтіс жолын мүлде жауып қояды. Бұл белгілердің бәрі төмендегідей себептерден туындауы мүмкін: Жергілікті емдеу (клизмалар, іш өткізетін дәрі қабылдау). Етеккір. Ішетін контрацептивтер. Артқы өтіс жолын тітіркендіретін, шектен тыс гигиена. Дұрыс тамақтанбау, диета, ащы тағамдар, тоқ ішекті ынталандырушы тағамдар (шай, кофе) тұтыну.; острая пища; продукты, стимулирующие толстую кишку (чай, кофе). Анальді төсек қатынасы. Кейбір спорт түрлері: атпен жүру, мотоциклмен жүру, велосипед тебу. Кейбір мамандықтар: жүргізуші (шопыр), ұшқыш, бағдарламашы. Жүктілік. Тұқымқуалаушылық пен туабітті көктамыр құрылысы жетіспеушілігі де маңызды мәнге ие. Ауруға себеп көптігіне тоқтала келе, геморройдың алдын алу, профилактикасына көңіл аудару қажет. Егер уақыт өтіп кетіп, ауру меңдеп кетсе де ешқандай қорқудың да, ұялудың да қажеті жоқ. Дереу проктологтың көмегіне жүгіну керек. Ауру қалай дамиды? Ауру артқы өтістің ауырсынуымен, ашып, біраз ыңғайсыздықтар тудыруымен дамиды. Үлкен дәретке отырғанда және кілт қимылдағанда аурсынып, жарақат пайда болып, кейін жүрген кезде де өрім түсіп кетеді. Шығып кеткен түйін жиі жараланады және қабынады. Геморройдың кең тараған белгісіне түйіннен қан кету жатады. Нәтижесінде қаназдық (анемия) дамып кетуі мүмкін. Көбінесе науқастар дәрігерге жіті немесе қабынудан болатын ауыру кезде жүгінеді. Анальді қан кету ересектердің 10 пайызында кездеседі. Диагноз Геморройға диагноз проктолог науқасты тексеріп болғаннан кейін қойылады. Толық тексеру үшін тік ішекті аноскоп немесе ректороманоскоптың көмегімен қарайды. Проктологтың қабылдауына және тексеруге барардың алдында ішектерді клизма жасап тазалап алады. Перитонит. Хирургиялық сепсис. Перитонит (лат. perіtoneum — іш перде) — іш қуысын және онда орналасқан органдарды жауып тұратын сірі қабатының жедел немесе созылмалы қабынуы. Перитониттің біріншілік және екіншілік ретінде пайда болатын түрлері бар. Күнделікті өмірде жиі кездесетін түрі — екіншілік Перитонит (99%). Ауру іш қуысында жатқан органдардың қабынуынан (соқыр ішек, холецистит, аднексит, т.б.) іш пердеге әр түрлі инфекцияның (ішек таяқшалары, стафилококк, стрептококк,протей, т.б.) түсуінен, ішкі органдардың жарақатынан (ішек түйілу), асқазан мен он екі елі ішектің ойық жараларының тесілуінен болады. Сондай-ақ әйелдерде болатын гинекол. аурулар (аналық без, жатыр және оның түтіктерінің қабынуы), жатырдан тыс жүктілік, т.б. Перитониттің пайда болуына әсер етеді. Қабыну процесінің іш пердені қамтуына қарай Перитониттің жергілікті және жайылмалы түрлері болады. Сырқаттың жайылмалы түрі адам өміріне өте қауіпті. Ішкі органдардың Перитонитінде қабыну біртіндеп дамиды. Ауру сезімі алғашқыда бүкіл іш құрылысын қамтиды. Науқастың жүрегі айнып, құсады. Іші кеуіп, дене қызуы көтеріледі, іш пердесінің бұлшық еттері жиырылып, қатаяды. Қанда лейкоциттердің мөлшері көбейеді. Егер осындай белгілер байқалған кезде жедел дәрігерлік көмек көрсетілмесе, организмде улану процесі басталады, яғни, науқастың терісі бозарып, көз жанарының нұры тайып, құсуы жиілейді, ауа жетпей, тынысы тарылып, жүректің соғуы жиілейді (тахикардия), қан қысымы төмендейді. Емі: аурудың алғашқы белгілері пайда болысымен дәрігерге көріну керек. Ауру асқынып кеткенде хирург. операция жасалады; іш қуысын антисептик. ерітінділермен жуып-шайып, қажетті жағдайда іш қуысына түтік (дренаж) қойылады. Тек гинекол. Перитонитте консервативті (дәрі-дәрмек беру) ем қолданылады және туберкулезден болған П-ке арнайы ем жасалады. |