«Костенко» шахтасының К12 көмір тақтасының жағдайында механикалан- дырылған кешеннің параметрлерін талдау және таңдау. «Костенко» шахтасының К12 көмір тақтасының жағдайында механикала. Дипломная работа выполнена в полном объеме в соответствии с заданием. Технологическая схема включает расчет очистного комбайна
 Скачать 1.25 Mb.
|
|
Сонымен қатар экологиялық зілзала деп шаруашылық жəне өзге де қызмет немесе жаратылыстың табиғи процестері нəтижесінде халықтың денсаулығының едəуір нашарлауына, табиғи экологиялық жүйелердің бұзылуына, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі жай-күйінің нашарлауына əкеп соқтырған қоршаған ортаның орны толмас, терең өзгерістері болған аумақ учаскесінде туындаған экологиялық ахуалды айтамыз. Төтенше экологиялық жағдай мен экологиялық зілзалалар халықтың денсаулығына едəуір қауіп төндіреді. Халықтың денсаулығына төнетін қауіп деп қоршаған ортаның ластануына байланысты денсаулықтың қайталама бұзылу ииілігінің артуы түсіндіріледі. 5 Экономика 5.1 «Костенко» шахтасындағы тазалау комбайн шығыны Өнеркәсіп – ұлттық экономиканың шикізат, отын, энергия өндірумен, ағаш өнімдерін дайындаумен, өнеркәсіп және ауыл шаруашылық шикізатын өндіріс құрал-жабдығы мен тұтыну заттарына өңдеумен (қайта өңдеумен) айналысатын кәсіпорындарды (зауыттарды, фабрикаларды, кеніштерді, шахталарды, электр стансаларын, т.б.) біріктіретін аса маңызды саласы. Екі үлкен топтан: өндіруші өнеркәсіптен – мұнай, газ, көмір, шымтезек, тақтатас, тұз, қара және түсті металл кентастарын, металлургия үшін кентасқа жатпайтын құрылыс материалдарын өндіру, ағаш дайындау, энергетикалық шикізат алу, т.б.; өңдеуші өнеркәсіптен – қара және түсті металдар, қақтама, машиналар мен жабдықтар, химиялық өнімдер, цемент және басқа құрылыс материалдарын, ағаш өңдеу, жеңіл өнеркәсіп пен тамақ өнеркәсіпі өнімдерін өндіру, өнеркәсіп бұйымдарын жөндеу, т.б. құралады. Егерде, «Костенко» шахтасындағы қолданылатын кобмайндар мен конвейерлер шығындарын есептейтін болсақ, 2012 жылы 286,08 млн тенге жұмсалған «Eickhoff» компаниясының SL 300 тазалау комбайны 2017 жылғы 2 жартысындағы санау бойынша 120 мың тонна көмір тапты. Соған байланысты шахтадағы материалдық шығындарды есептейміз. Өндіріс-қоғамның өмір сүруіне және дамуына қажетті материалдық игілікті жасайтын процесс. Жұмысшы күші-өндірістің адамдық факторы, ал өндіріс құралы-заттық фактор. Бұл факторлар өзінен-өзі ештеңе де өндірмейді. Тек оларды біріктіру ғана игілікті шығаруға жағдай жасайды, яғни өндірісті іске асырады. Жұмысшы күші, еңбек құралы мен еңбек тәсілінің арасында күрделі қатынас жүйесі пайда болады. Бұл қатынас пен адамның еңбек құралына әсер етуінің тәсілін технология дейміз [7]. Аталған факторлардың күрделі бөлікте өмір сүруі, адамдардың еңбекке қатынасуы өндірісті ұымдстырумен қамтамасыз етеді. Өндіргіш күш-қоамдық өндірістің жетекші саласы. Бұл қоғамның табиғатқа қатынасын көрсетеді. Өндіріс процесінде адамдар сонымен қатар өзара қатынаста болады, яғни өндіріс қатынасына енеді. Бұл да күрделі жүйе. Оған меншік қатынасы да, өндіріс шығаратын өнімді бөлу, алмастыру және тұтыну да жатады. Тұтыну өндіріске байланысты. Әрбір адам көпқырлы экономикалық қатынас арқылы басқалармен байланыста болады. Ол өнім шығарады, жалақы алады, меншік иесі болады, сатушы немесе сатып алушы рөлін атқарады. Ақша қоғам жасаған материалдық және рухани байлықтан адамның өзіне тиістісін сатып алуға мүмкіндік береді. Адамның пайда табуға, оны иеленуге құқығы бар. Ол қандай кедей болса да бір нәрсені иеленеді, оны құрметтейді, қорғайды. Адамның меншігі – оның дене болмысы, білімі, ақыл-ойы мен қабілеті. Адамның интеллектуалды меншігі – оның ашқан жаңалығы, өзі жасаған өнер туындылары, шығармалары мен ғылыми еңбектері. Адамның жеке меншігі – оның үй-мүлкі, киім-кешегі, машинасы, саяжайы, т.б. Біздің елімізде адам еңбек шаруашылығының (ұсақ кешендердің), шаруа және қосалқы шаруашылықтың меншік иесі. Бұлар оның еңбегі мен одан түскен пайдасы арқылы жасалады. 5.2 Шахтадағы материалдық шығындарды есептеу. Материалдық шығындар құрамында негізгі және көмекші өндірісте пайдаланылатын, сатып алынған материалдардың құны көрсетіледі: сырт ұйымдар атқаратын (бұрғылау-жару жұмыстары, автокөлік қызметтері, монтаждау-бөлшектеу жұмыстары), өндірістік сипаттағы жұмыстар мен қызметтер, ғимараттар мен үймереттерді жарықтандыруға және жылытуға, машиналар мен механизмдерді қозғалысқа келтіруге жұмсалатын, сатып алынатын энергияның барлық түрлері – электрлік, жылылық, сығылған ауа. Материалдардың жалпы құнында тікелей шот арқылы металл және ағаш бекітпелерінің құны, сондай-ақ жарылғыш заттардың, жанар-жағармай материалдарының, қосалқы бөлшектердің, электр энергиясының және басқа да материалдық шығындардың құны анықталады [19]. Жоғарыда көрсетілген материалдардың құны олардың жылдық шығыны мен шарттық бағаларын басшылыққа ала отырып анықталады. «Материалдық шығындар» элементі бойынша бір тонна көмірдің өзіндік құны мынаны құрайды:   теңге/т (5.1)Электр энергияға кететін шығындар есебі (5.1) – кестеде келтірілген (5.1) кестедегі берілген мәліметтер «Костенко» шахтсындағы алынған және алынғын мәлімет 2017 жылғы мәліметпен сәйкес келеді. Кесте 5.1 Электр энергияға кететін шығындар есебі
«Материалдық шығындар» элементі бойынша бір тонна көмірдің өзіндік құнын құрайды:  (5.2)  теңге/тонна.Тау-кен өндіру кәсіпорындарында жұмыс істейтіндердің еңбекақысының жылдық қоры орташа айлық жалақы деңгейін, жылдағы ай санын және жұмыскерлердің санын басшылыққа ала отырып анықталады. Тізімдік құрам коэффициентін (5.3) формула бойынша табады:  (5.3)мұнда  = 365- кәсіпорынның жылдық режимі; = 9 – жылдағы мереке күндер саны; = 1 мереке және демалыс күндерге сәйкес келген күндер саны; К = 0.96 – жұмысшылардың дәлелді себептермен жұмысқа шықпаған күндерін ескеретін коэффициент. Мәліметтерді формуласына қоя отырып тазарту учаскесінің жұмысшыларына арналған тізімдік құрам коэффициентін аламыз.  Жетекшілердің, мамандардың еңбекақысын төлеу қоры (5.2) - кестеде келтірілген. Тазарту учаскесі жұмысшылары санының және оларға еңбекақы төлеу қорының есебі (5.2) – кестеде келтірілген Кесте 5.2 Тазарту учаскесі жұмысшылары санының және оларға еңбекақы төлеу қорының есебі
Учаске бойынша еңбекақыны төлеуге кететін шығындар мынаны құрайды.  теңге.«Еңбекақы» элементі бойынша бір тонна көмірдің өзіндік құнын (5.4) формуласы арқылы анықтаймыз:  (5.4)  Костенко шахтасындағы учаскесі бойынша негізгі қорлардың өтемпұлы (5.3) – кестеде келтірілген Кесте 5.3 Костенко шахтасындағы учаскесі бойынша негізгі қорлардың өтемпұлы
Жұмыскерлердің орташа айлық жалақысы Костенко шахтасының нақты мәліметтері бойынша қабылданады. Жұмыскерлердің еңбекақысын тізімдік санды, тарифтік мөлшерлемені және жұмысшылардың бір жылда атқарылған сағаттың жалпы санын басшылыққа ала отырып есептейді. Тізімдік құрам – тұрақты, уақытша және маусымдық жұмысқа қабылданған және кәсіпорында 1 күн және одан көп мерзімде жұмыс істеген жұмыскерлер. «Негізгі өнеркәсіптік-өндірістік қорлардың өтемпұл жарнасын негізгі қорлардың құнын және өтемпұл жарналарының нормаларын басшылыққа ала отырып анықтайды. Өтемпұл жарнасының орташа пайызы заңды күші бар, «Қазақстан Республикасының Салық кодексінде» қарастырылған өтемпұлдың шектік нормасының мөлшерінен аспайды. «Өтемпұл» элементі бойынша бір тонна көмірдің өзіндік құнын (5.5) формуласы арқылы анықтаймыз:  (5.5)  теңгеУчаске бойынша көмірдің бір тоннасының жалпы өзіндік құнын барлық элементтер шығындарын (5.6) формуласы арқылы анықтаймыз: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
