ТАТАРЧА СӨЙЛƏШƏБЕЗ
4–5 яшьлек балаларны татар теленə өйрəтү буенча методик ярдəмлек
Казан
2011
УДК 512.145 ББК 81.2Тат
Т23
Комплектның авторлары:
Зарипова Зифа Мирхəт кызы, Кидрəчева Раушания Гайнулла кызы, Шəрипова Лена Əхмəди кызы, Исаева Резеда Сəлман кызы, Алексеева Рафисə Муллаяр кызы, Камалова Алсу Имам кызы, Камалова Аида Дамир кызы, Ситдыйкова Венера Рөстəм кызы, Нургалиева Минзадə Салих кызы
Рецензентлары:
С. М. Гаффарова — «Казан педагогика көллияте»нең директор урынбасары,
РФнең Мактаулы урта һөнəри белем бирү хезмəткəре
Н.М. Шириева — Яр Чаллы шəһəре 25 нче балалар бакчасының балаларны татар теленə өйрəтүче тəрбияче
Тышлык рəссамы Юлия Щетинкина
ISBN 978-5-94113-368-0 © Татарстан Республикасы
«ХƏТЕР» нəшрияты, 2011
«МИНЕМ ӨЕМ» ПРОЕКТЫ БУЕНЧА ТЕМАТИК ПЛАН
(УРТАНЧЫЛАР ТӨРКЕМЕ) АКТИВ СYЗЛƏР
| СӨЙЛƏМ YРНƏГЕ
| АУДИОЯЗМА
ЭШ ДƏФТƏРЕ
МУЛЬТФИЛЬМ
|
АКТИВ СYЗЛƏР
| СӨЙЛƏМ YРНƏГЕ
| АУДИОЯЗМА
ЭШ ДƏФТƏРЕ
МУЛЬТФИЛЬМ
| АШАМЛЫКЛАР – 12 СƏГАТЬ (19–30)
– Мə, ипи (алма, сөт, чəй).
АКТИВ СYЗЛƏР
| СӨЙЛƏМ YРНƏГЕ
| АУДИОЯЗМА
ЭШ ДƏФТƏРЕ
МУЛЬТФИЛЬМ
| хəллəр ничек? уйна
пычрак чиста
ю
| Коля, кил монда. Уйна. – Оля, кил монда. Уйна. Аю (курчак, куян, туп) бир. Аю (курчак, куян, туп) нинди? Аю (курчак, куян, туп) зур. Аю (курчак, куян, туп) кечкенə. Мə, зур аю (курчак, куян, туп). Мə, кечкенə аю (курчак, куян, туп). – Аю (курчак, куян), кил монда. Аша (утыр, эч, уйна). Коля (Оля), аю (курчак, куян, туп) ю. Туп (курчак, куян, аю) нинди? – Туп (курчак, куян, аю) пычрак (чиста). Туп ю. Туп чиста? Юк, туп пычрак.
(Əйе, туп чиста). Ю, ю, ю – туп
(курчак, аю, куян) ю
|
|
МИНЕМ ӨЕМ Максат: Информацион-коммуникатив технологиялəр, уен-ситуациялəр, күргəзмəлелек кулланып тел өйрəнү, аралашу телəге тудыру.
Бурычлар: 1. Сүз байлыгы булдыру.
Гади диалогта катнаша белү, сүзлəрне отып алу аша хəтер, зиһен үстерү. Татар теленə кызыксыну уяту.
Тема
| Актив сүзлəр
(сөйлəм үрнəге)
| Эш төрлəре
| Җиһазлау
| 1. «Минем гаилəм»
| Əти, əни. Сөйлəм үрнəге: исəнмесез, сау булыгыз.
| 1.Танышу.
– Здравствуйте, ребята! Я ... – Исəнмесез, мин... Аудио (1 нче кисəк)
Здравствуйте, ребята!
Исəнмесез, балалар!
А это мои лучшие друзья Акбай и Мияу. Они очень добрые, весёлые помощники. Акбай и Мияу разговаривают по-другому, по-татарски. Послушайте, как они здороваются друг с другом.
Акбай: Һау-һау! Исəнме, Мияу! Акбай: Мияу-мияу! Исəнме, Акбай!
2. Өй макетын (рəсемен) күрсəтү.
Тəрбияче: Акбай и Мияу принесли нам красивый дом. А кто там живёт, хотите узнать? Давайте познакомимся.
3.а) Тəрбияче рəсемнəр күрсəтə һəм əйтə:
– Папа – əти. – Мама – əни.
б) Бала тəрбияче əйткəн сүзгə туры килгəн рəсемне табып күрсəтə: Əти, əни.
4. Аудиоязма тыңлау. Аудио (2 нче кисəк)
«Слушай – тыңла!» Тəрбияче аудиоязмадан ишеткəн сүзгə туры килгəн рəсемне күрсəтеп бара: | Өй макеты (рəсеме). Уенчык Мияу, Акбай. Таратма, күрсəтмə рəсемнəр: əти, əни. Аудиоязма 1–4.
|
Тема
| Актив сүзлəр
(сөйлəм үрнəге)
| Эш төрлəре
| Җиһазлау
|
|
| 5.Аудиоязманы тыңлау һəм кабатлау.
Аудио (3 нче кисəк)
«Слушай – повтори!», «Тыңла –кабатла!»
Тəрбияче аудиоязмадан ишеткəн сүзгə туры килгəн рəсемен күрсəтеп бара, балалар кабатлый: 6. Уен: «Тыңла, күрсəт, кабатла!»
Аудио (4 нче кисəк) «Слушай, покажи, повтори!»,«Тыңла, күрсəт, кабатла!»
Балаларга əти, əни рəсемнəре таратыла. Балалар аудиоязмадан сүзне тыңлый, рəсеме туры килгəн бала алга чыга, рəсемне күрсəтə һəм əйтə. 7. Җыр.
Аудио (5 нче кисəк)
«Слушай – пой!», «Тыңла – җырла!»
Тəрбиячегə кушылып җырлау. Тəрбияче рəсемнəрне күрсəтеп бара: |
| 2. «Малай, кыз»
| Малай, кыз. Сөйлəм үрнəге:
Бу кем?
Кем юк?
Исəнме.
| 1.Исəнлəшү. Өй янында əти, əни рəсемнəре.
Тəрбияче: Исəнмесез, балалар.
Балалар: Исəнмесез, ...
Тəрбияче: Исəнме, Акбай!
Исəнме, Мияу!
Тəрбияче: Бу кем? Балалар: Əти.
Тəрбияче: Бу кем?
| Өй макеты (рəсеме). Таратма, күрсəтмə рəсемнəр:
əти, əни, кыз, малай. Уенчык Мияу, Акбай.
Аудиоязма 5–6.
|
Тема
| Актив сүзлəр
(сөйлəм үрнəге)
| Эш төрлəре
| Җиһазлау
|
|
| Бала: Əни.
Тəрбияче: Давайте, с ними поздороваемся.
Тəрбияче рəсемнəрне күрсəтə.
Тəрбияче: Здравствуй, папа.
Исəнме, əти. Здравствуй, мама.
Исəнме, əни.
Балалар: Исəнме, əти. Исəнме, əни.
Дидактик уен: «Бел!» Тəрбияче: А кто ещё в этом доме живёт?
Тəрбияче малай, кыз рəсемнəрен күрсəтə.
Балалар: мальчик, девочка.
Тəрбияче: малай, кыз. Тəрбияче рəсемне күрсəтə, сүзне əйтə, балалар белəн бергə кабатлый: иҗеклəп, пышылдап, сузып, кычкырып, җырлап, хəрəкəтлəр кулланып.
Аудиоязма тыңлау. Аудио (6 нчы кисəк)
«Слушай – повтори!», «Тыңла –
кабатла!»
Рəсемнəр күрсəтелə.
Əти, əни, малай, кыз.
Дидактик уен: «Кем юк?» Эшчəнлекне интерактив тактада да оештырырга була. Балаларга əти, əни, кыз, малай рəсеме күрсəтелə һəм əйтелə. Рəсемнəрне истə калдырырга кушыла, балалар борылалар, тəрбияче бер рəсемне яшереп куя. Балалар, кайсы рəсем юклыгын белеп, əйтергə тиеш. Тəрбияче: Кем юк?
Балалар: Əти (əни, кыз, малай).
| Интерактив такта.
|
Тема
| Актив сүзлəр
(сөйлəм үрнəге)
| Эш төрлəре
| Җиһазлау
|
|
| 5. Аудиоязмага кушылып җырлау.
Аудио (7 нче кисəк)
«Слушай – пой!», «Тыңла – җырла!»
Рəсемнəр күрсəтелə.
Əти – əти.
Əни – əни. Малай – малай Кыз – кыз.
|
| 3. «Минем
туганнарым»
|
| Аудиоязма тыңлау. Аудио (6 нчы кисəк)
«Слушай – повтори!», «Тыңла – кабатла!»
Рəсемнəр күрсəтелə.
Əти, əни, малай, кыз.
Аудиоязмага кушылып җырлау.
Аудио (7 нче кисəк)
«Слушай – пой!», «Тыңла – җырла!»
Рəсемнəр күрсəтелə.
Əти – əти.
Əни – əни.
Малай – малай.
Кыз – кыз.
4. Дидактик уен: «Кем юк?» Эшчəнлекне интерактив тактада да оештырырга була. Балаларга əти, əни, кыз, малай рəсеме күрсəтелə һəм əйтелə. Рəсемнəрне истə калдырырга кушыла, балалар борылалар, тəрбияче бер рəсемне яшереп куя. Балалар, кайсы рəсем юклыгын белеп, əйтергə тиеш.
Тəрбияче: Кем юк?
Балалар: Əти (əни, кыз, малай).
| Өй макеты (рəсеме). Таратма, күрсəтмə, рəсемнəр:
əти, əни, кыз, малай. Аудиоязма 6–7.
Интерактив такта.
|
Тема
| Актив сүзлəр
(сөйлəм үрнəге)
| Эш төрлəре
| Җиһазлау
| 4.
«Əйдəгез, танышыйк»
| Мин (Оля, Саша).
Сау булыгыз.
Исəнмесез. Сөйлəм үрнəге:
Син кем?
| 1.Уен ситуациясе «Əйдəгез, танышабыз».
Аудио (8 нче кисəк)
Акбай белəн Мияу: Исəнмесез,
балалар! (кыска пауза) Балалар: Исəнмесез. Тəрбияче: А вы знаете, как надо знакомиться друг с другом.
Акбай: Я знаю. Я Акбай.
Мин Акбай. Ты кто? Син кем?
(обращается к Мияу).
Мияу: Я Мияу. Мин Мияу. Син кем?
Акбай: Мин Акбай. Син кем?
Бала: Мин Оля.
Һəр бала белəн таныша. 2.Сүзле уен «Исемеңне җырлап əйт».
Һəр бала үз исемен əйтеп җырлый.
Аудио (9 нчы кисəк)
Акбай: Мин – Акбай.
Мияу: Мин – Мияу.
Саша: Мин – Коля.
Оля: Мин – Оля (Лена, Миша). 3. Сүзле уен «Син кем?» Балалар түгəрəктə басып тора. Тəрбияче балага туп биреп, сорый.
Тəрбияче: Син кем? Бала: Мин Оля.
Тəрбияче: Син кем?
Бала: Мин Коля (Таня, Саша).
Сүзле уен «Мин малай. Мин кыз».
Балалар түгəрəктə басып тора. Тəрбияче балага туп биреп, сорый.
Тəрбияче: Син кем? Малай: Мин малай.
Тəрбияче: Син кем? Кыз: Мин кыз.
Аудиоязмага кушылып җырлау.
| Уенчык Мияу, Акбай.
Туп. Аудиоязма 8–10.
|
Тема
| Актив сүзлəр
(сөйлəм үрнəге)
| Эш төрлəре
| Җиһазлау
|
|
| Аудио (10 нчы кисəк) «Слушай –пой!»,«Тыңла – җырла!» Рəсемнəр күрсəтелə.
Мин əти.
Мин əни.
Мин малай.
Мин кыз.
Бергə саубуллашу: Акбай, Мияу, сау булыгыз! Тəрбияче балалар белəн саубуллаша: Сау булыгыз!
Бергə: Сау булыгыз!
|
| 5.
«Əйдəгез, танышыйк»
| Исəнме.
| 1.Уен ситуациясе: «Исəнлəшəбез».
Аудио (11 нче кисəк) – Ребята, послушайте, как здороваются Акбай и Мияу друг с другом.
Акбай: Исəнме, Мияу!
Мияу: Исəнме, Акбай!
Шул үрнəктə Акбай белəн Мияу һəр бала белəн исəнлəшə.
2.Сүзле уен: «Исемеңне җырлап əйт».
Һəр бала үз исемен җырлап əйтə.
Аудио (12 нче кисəк)
Акбай: Мин – Акбай.
Мияу: Мин – Мияу.
Саша: Мин – Коля.
Оля: Мин – Оля (Лена, Миша).
Сүзле уен: «Син кем?» Балалар түгəрəктə басып тора. Тəрбияче балага туп биреп, сорый.
Тəрбияче: Син кем? Бала: Мин – Оля.
Тəрбияче: Син кем?
Бала: Мин – Коля (Таня, Саша).
Сүзле уен: «Мин – малай. Мин – кыз».
Балалар түгəрəктə басып тора. Тəрбияче балага туп биреп, сорый.
| Уенчык Мияу, Акбай.
Туп. Аудиоязма 10–12.
Эш дəфтəре.
|
Тема
| Актив сүзлəр
(сөйлəм үрнəге)
| Эш төрлəре
| Җиһазлау
|
|
| Тəрбияче: Син кем?
Малай: Мин – малай.
Тəрбияче: Син кем?
Кыз: Мин – кыз.
Аудиоязмага кушылып җырлау.
Аудио ( 10 нчы кисəк)
«Слушай – пой!»,
«Тыңла – җырла!» Рəсемнəр күрсəтелə.
Мин – əти.
Мин – əни.
Мин – малай.
Мин – кыз.
Тəрбияче балалар белəн саубуллаша.
Дəфтəрдə эш. 1 нче бирем: «Давайте знакомиться».
|
| 6. «Тату гаилə»
| Сөйлəм үрнəге: сау бул.
| 1.Өстəл театры.
Өй макеты (рəсеме).
Персонажлар: əти, əни, малай, кыз.
Тəрбияче балаларга өстəл театры күрсəтə. Акбай һəм Мияу персонажлар белəн исəнлəшəлəр.
Аудио ( 13 нче кисəк) – Исəнме, əни.
Исəнме, əти. Исəнме, малай. Исəнме, кыз.
Сүзле уен: «Дустың белəн исəнлəш».
Балалар, бер-берсенə туп биреп, «исəнме» сүзен əйтəлəр.
Оля: Исəнме, Коля. Коля: Исəнме, Оля.
Курчак белəн уен: «Мин – малай, мин – кыз».
Кыз (курчак) балалар янына бара, таныша:
Мин кыз – мин Алсу. Ə син кем? Мин Оля (Лена, Маша). Син кыз? Мин кыз.
| Өй макеты (рəсеме). Уенчык Мияу, Акбай.
Персонажлар: əти, əни, малай, кыз.
Аудиоязма 13.
| |