Об особенностях учебного процесса. Об особенностях учебного процесса в организациях образования РК. Учебного процесса в организациях образования
 Скачать 6.6 Mb.
|
|
«Қазақ әдебиеті» оқу пәні (оқыту қазақ тілінде) 2020-2021 оқу жылында 11-сынып «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламаларымен оқитын болады. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламалары Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының сайтында орналастырылған ( https://www.nao.kz/Білім беруді оқу-әдістемелік қамтамасыз ету/ Оқу бағдарламалары/ Жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы оқу бағдарламалары. Қазақ әдебиеті). Білім мазмұнын ұйымдастырудағы ерекшеліктер: 10-11-сыныпта оқу процесі «Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2017 жылғы 27 шілдедегі № 352 бұйрығымен бекітілген оқу бағдарламаларымен жүзеге асырылады: - жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған «Қазақ әдебиеті» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы; - жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған «Қазақ әдебиеті» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы. - Назар аударыңыз! Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2017 жылғы 27 шілдедегі № 352 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2019 жылғы 7 наурыздағы №105 бұйрығының (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 12 наурызда № 18382 болып тіркелді) 1-тармағында Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған «Қазақ әдебиеті» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарының 2-тармақшасындағы: «Зобалаң заман шындығы» бөлімінің атауы «Заман шындығы» және сол бөлімде оқытылатын Лира Қоныстың «Тиын» әңгімесі Ерболат Әбікеннің «Пәтер іздеп жүр едік» әңгімесімен ауыстырылды. Аталған бұйрықтың 1-тармағында Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған «Қазақ әдебиеті» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспардың 1) тармақшасындағы: 282 «Аңызбен өрілген көркем сөз» бөліміндегі Ш.Айтматовтың «Боранды бекет» романының орнына Ш.Айтматовтың «Алғашқы ұстаз» повесі енгізілді. Ұзақ мерзімді жоспар оқу бағдарламасының құрамына енгізілді және ұзақ мерзімді жоспарда әр сынып бойынша оқылатын шығармалар, тілдік дағдылар бойынша күтілетін нәтижелер оқу мақсаттары түрінде нақты көрсетілді. Қазақ әдебиеті бағдарламасының мақсаты – білім алушыларды креативті ойлауға бағыттау. Олардың ойларын ауызша еркін жеткізуіне және жаза білуіне қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және анализ жасау, бағалау дағдыларын қалыптастыру. Білім алушылар әдеби жанрларға эксперимент жасау арқылы драмалық шығарманы проза тілімен, прозаны поэзия тілімен жазу тәсілдерін меңгере алады. «Қазақ әдебиеті» оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері: 1) «Қазақ әдебиеті» бағдарламасы білім алушылардың сауаттылығын, олардың әдеби және эстетикалық талғамдары мен сезімдерін дамыту, ойлау қабілеттері мен танымдық және коммуникативтік дағдыларын қалыптастыру бағытында құрастырылған; 2) қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды; 3) қазақ әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін, қазақ халқының қалыптасқан тарихын, алға қойған міндеттерін, мәселелерін, қарама- қайшылық пен қиындықтарын анықтайды және түсінеді; 4) түрлі жағдайларға бейімделе білу және өздігінен шешім қабылдау дағдыларын қалыптастырады; 5) заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымын дамытады. «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі: - жаратылыстану-математикалық бағытта: 1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты; 2) 11-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды. - қоғамдық-гуманитарлық бағытта: 6) 10-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты; 7) 11-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды. «Қазақ әдебиеті» пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген: түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстырмалы анализ. Сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімшелері пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады. 1) түсіну және жауап беру: әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну, әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу, көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау, көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы мәселелермен байланыстыру, шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу; 283 2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысы, шығармадағы автор стилі мен көркемдегіш құралдардың қызметін ашу, көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс жазу, әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту; 3) бағалау және салыстыру: шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру, шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу, шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу. «Қазақ әдебиеті» пәнінің үлгілік оқу бағдарламасында Блумның толық меңгерту теориясы басшылыққа алынып, көркем шығарманы толық оқыту қағидаты сақталғандықтан көркем шығарма аз берілген. ХХІ ғасырдың жаңа адамының талғамын қанағаттандырып, толғандырар сұрақтарына жауап бере алатын толыққанды әдеби шығармалар енгізілген. Бұл ерекшеліктер оқушылардың шығармадағы автордың идеясын толық түсінуге, оны жан-жақты талдай алу қабілетін дамытуға және оқырмандық қабілетін қалыптастыруға мүмкіндік береді. Тоқсан ішінде көркем шығармаларды оқытуға бөлінетін сағат сандарын шығарманың көлеміне, оқу мақсаттарының жеңіл, күрделілігіне қарай мұғалім өзі анықтайды. Назар аударыңыз! Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10- 11-сыныптарына арналған «Қазақ әдебиеті» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасында: 11-сыныптың «Әдебиеттегі сын-сарын» бөліміндегі М. Райымбекұлы «Көшбасшы» поэмасының орнына Т.Әсемқұловтың «Бекторының қазынасы» әңгімесі енгізілді. «Қазақ әдебиеті» пәні (жаратылыстану-математикалық және қоғамдық-гуманитарлық бағыттар) бойынша жиынтық бағалау саны Оқу пәнінен әр тоқсан сайын бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) рәсімінің нақты санын және әр тоқсан сайын 1 рет тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) өткізу қарастырылған. Төменде оқу пәнінен бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) рәсімдерінің нақты саны көрсетілген. 284 72-кесте. Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) рәсімдерінің нақты саны Сынып Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау рәсімдерінің саны 1-тоқсан 2-тоқсан 3-тоқсан 4-тоқсан 10-сынып 2 2 2 2 11-сынып 2 2 2 2 Қазақ әдебиеті пәнін оқу арқылы оқушылар: 1) қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды; 2) қазақ әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін, қазақ халқының қалыптасқан тарихын, алға қойған міндеттерін, жеңістерін, мәселелерін, қарама-қайшылық пен қиындықтарын анықтайды және түсінеді; 3) түрлі жағдайларға бейімделе білу және өздігінен шешім қабылдау дағдыларын қалыптастырады; 4) заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымын дамытады. Әдістемелік бірлестік отырыстарында қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдерінің кәсіби біліктілігін жетілдіру үшін (әдістемелік бірлестік, жас мамандар мектебі, педагогикалық шеберлігін жетілдіру мектебі, шығармашылық топ және т.б.) пәнді оқыту әдістемесі мен теориясының келесі мәселелерін қарау ұсынылады: 1. Жаңартылған білім беру бағдарламасы негізінде сабақты жоспарлау мен критериалды бағалау; 2. Тиімді сабақ. Жоспарлау. Бақылау. 3. Рефлексия – мұғалімнің кәсіби дамуының негізі; 4. Оқу мақсаттарынан сабақ мақсаттарына шығу жолдары; 5. Қалыптастырушы бағалау – бағалаудың тиімді тәсілі; 6. Тыңдалым дағдысын қалыптастыруда кездесетін қиындықтар және оны шешу жолдары; 7. Тыңдалым дағдысын қалыптастыратын белсенді әдістер; 8. ҚМЖ құрудың тиімділігі мен артықшылығы; 9. Lesson Study жүргізу жолдары және күтілетін нәтижелер; 10. Тыңдалым материалдарын пайдаланудың тиімді жолдары; 11. Грамматикалық тақырыптарды лексикалық тақырыптармен сабақтастырудағы шеберлік; 12. Сабақта саралап оқытуды жүзеге асыру; 13. «Эссе жазу стратегиясы туралы»; 14. Білім беруде қолданылатын сандық технологиялардың тиімділігі. Негізгі білім беру деңгейіне арналған «Қазақ тілі», «Қазақ әдебиеті» пәндерінің үлгілік оқу бағдарламалары бойынша құрылған жаңа білім мазмұны мұғалімді де, оқушыны да оқу әрекетіне белсенді қатысуға, өз пікірін айтуға, өзінің сөйлеген сөзіне дәлел келтіруге, кейіпкерлер арқылы өмірлік 285 ситуацияларды шешу жолдарын ізденуге, ең бастысы жаңаша ойлайтын тұлғаны қалыптастыруға мүмкіндік береді. «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстар мен тәрбиелік іс-шараларды жоспарлау және ұйымдастыру кезінде 2020-2021 оқу жылында аталып өтілетін мерейтойлық күнтізбелік күндерге назар аударуды ұсынамыз: 2019 жылғы 9 шілде – қазақ әдебиетін қалыптастырушылардың бірі, жазушы, публицист, драматург Жүсіпбек Аймауытовтың туғанына 130 жыл (1889 - 1931); 15 қазан – қазақ балалар жазушысы Бердібек Соқпақбаевтың туғанына 95 жыл (1924-1991); 15 қазан – қазіргі қазақ әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі, ақын, жазушы, мемлекет қайраткері Сәкен Сейфуллиннің туғанына 125 жыл (1894- 1939); 22 қазан – Қазақстанның халық жазушысы, қоғам қайраткері, қазақ әдебиетіне зор үлес қосқан тұлға Әбдіжәміл Нұрпейісовтің туғанына 95 жыл (1924); 15 қараша – қазақтың көрнекті жазушысы, драматург Бейімбет Майлиннің туғанына – 125 жыл (1894-1938) 25 желтоқсан – халық жазушысы, қазақ ақыны, журналист, Қазақстан Республикасы Парламенті мәжілісінің депутаты Фариза Оңғарсынованың дүниеге келгеніне 80 жыл (1939 - 2014); 2020 жылғы 10 тамыз – қазақтың ұлы ақыны, ағартушы, ойшыл, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдебиетінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер Абай Құнанбайұлының туғанына 175 жыл (1845 - 1904). Мектепте сыныптан тыс жұмыстар төмендегі шаралар арқылы жүзеге асады: - базалық кәсіпорындарда, табиғат аясында, мәдени мекемелерде, мұражайларда; - таңдауы бойынша еркін сабақтар, оқу пәндері бойынша сайыстар мен олимпиадалар жүргізу; - оқу бағдарламаларына сай қосымша арнаулы сабақтар өткізу; - кіріктірілген және пәнаралық оқу сабақтарын жүргізу және т.б. Сыныптан тыс жұмыстар білім алушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, алған білімдерін тереңдетіп, өздігінен іздене білуге үйретеді. Сонымен қатар теориялық білімін кеңейтіп толықтырады және білім алушылардың жеке қабілетін дамыта түседі. «Қазақ әдебиеті» пәнінен оқушылардың оқырмандық қабілетін, сөйлеу тілін дамыту мақсатында оқу бағдарламасына қосымша жазғы демалыс кезінде оқитын көркем шығармалардың тізімі ұсынылды. Көркем шығармалардың тізімі оқушылардың жас ерекшелігі мен келесі сыныпта оқылатын және оқулықта үзіндісі ғана берілетін шығармалар ескеріліп жасалды. Жаңа оқу жылының басында жазда оқыған шығармалары бойынша «Оқушы күнделігі», «Мен оқыған кітап» және т.б. тақырыптарда көрме өткізуге 286 болады. Көрмеге әр оқушы өзі оқыған туынды бойынша шығармашылық жұмысын ұсынады. Жұмыс фотоколлаж, эссе, жарнама, сурет т.с.с. түрде жасалуы мүмкін. Оқушылардың жұмысын арнайы сарапшылар талдап, қорытындысын шығарады. «Оқырман күнделігі» тақырыбындағы іс-шарада оқушы оқыған шығарманың мазмұнын: • сұрақ қою; • тірек сөздерді жазу; • оқиғаның түйінін жазу; • оқиғаны суретке түсіру түрінде дәптерге түсіреді. Учебный предмет «Русская литература» (с русским языком обучения) Учебный предмет «Русская литература» занимает важное место в системе образования Казахстана. Наряду с другими дисциплинами общественно- гуманитарного цикла, литература в яркой и образной форме при помощи специфических средств раскрывает проблему человека и его места в мире. Через постижение произведений русской, казахской и мировой классики, содержащей в себе опыт духовного развития разных эпох, происходит становление внутреннего мира учащегося, приобщение его к общечеловеческим и национальным ценностям. Этот опыт способствует воспитанию гражданских и патриотических чувств личности, что является необходимым условием развития современного общества. Целью обучения учебному предмету «Русская литература» является способность формированию духовных ценностей человека, готового к саморазвитию и самосовершенствованию, воспитывая компетентного, критически мыслящего читателя, способного анализировать идейно- художественное содержание, учитывая социально-исторический и духовно- эстетический аспекты произведения. Учебный предмет «Русская литература» обладает огромным воспитательным потенциалом, дающим возможность не только развивать интеллектуальные способности учащихся, но и формировать ценностные ориентиры, которые позволяют воспринимать проблематику произведений русской, казахской и мировой классики. Задачи обучения учебному предмету «Русская литература»: 1) формировать знания, умения и навыки, способствующие успешной социальной адаптации, на основе русской литературы, рассматривая ее взаимосвязи с казахской и мировой литературой и культурой; воспитывать патриотизм, гражданственность, активную жизненную позицию на основе общенациональной идеи «Мәңгілік Ел» средствами художественной литературы; 2) формировать понимание ценности литературы как духовного наследия в условиях глобализации современного мира; 3) совершенствовать навыки критического анализа, сравнения, обобщения, умения устанавливать аналогии и причинно-следственные связи, 287 классифицировать явления, строить логические и критические рассуждения, умозаключения и выводы на основе анализа произведений; 4) формировать духовную и интеллектуальную потребность читать, совершенствовать навыки критического чтения и интерпретации текста, развивая творческие способности каждого обучающегося; 5) развивать коммуникативные навыки на основе глубокого понимания, анализа идейно-художественного, социально-исторического и духовно- эстетического аспектов произведений различных жанров; 6) совершенствовать навыки оценивания содержания произведения, литературно-критических статей в устной или письменной форме, проявляя компетентность в области исследовательской культуры; 7) совершенствовать способности контекстного рассмотрения литературных явлений, умения сопоставлять литературные факты, проводить аналогии, выстраивать литературные параллели. Содержание учебного предмета «Русская литература» направлено на воспитание духовно развитой личности, испытывающей потребность в саморазвитии, расширении культурного кругозора; формирование гуманистического мировоззрения, базирующегося на понимании ценности человеческой личности; формирование основ гражданского самосознания, ответственности за происходящее в обществе и мире, активной жизненной позиции; воспитание уважения к истории и традициям разных народов. Базовое содержание учебного предмета «Русская литература» составляют 3 раздела: 1) Понимание и ответы по тексту. 2) Анализ и интерпретация текста. 3) Оценка и сравнительный анализ. В раздел «Понимание и ответы по тексту» включены подразделы: понимание терминов; понимание художественного произведения; чтение наизусть и цитирование; составление плана; пересказ; ответы на вопросы. Раздел «Анализ и интерпретация текста» состоит из подразделов: жанр; тема и идея; композиция; анализ эпизодов; характеристика героев; художественный мир произведения в разных формах представления; отношение автора; литературные приемы и изобразительные средства; творческое письмо. В раздел «Оценка и сравнительный анализ» включены подразделы: оценивание художественного произведения; сравнение художественного произведения с произведениями других видов искусства; сопоставление произведений литературы; оценивание высказываний. Учебный предмет «Русская литература» формирует представление о художественной литературе как способе познания жизни, художественной модели мира, выраженной в образах и эмоционально воздействующей на человека. Рекомендуется использование различных стратегий обучения: – выслушивание мнения каждого учащегося и признание важности использования уже имеющихся знаний с целью их развития; 288 – стимулирующее и развивающее обучение с помощью тщательно подобранных заданий и видов деятельности; – моделирование стратегий решения проблем на примерах, понятных учащимся; – поддержка обучения учащихся посредством «оценивания для обучения»; – поощрение исследовательской деятельности и активного обучения, основанного на исследованиях; – развитие у учащихся навыков критического мышления; – осуществление дифференцированного подхода в обучении; – организация индивидуальной, групповой деятельности учащихся и работы всего класса. Изучение предмета «Русская литература» нацелено на достижение метапредметных результатов: происходит формирование умений понимать проблему, выдвигать гипотезу, структурировать материал, подбирать аргументы для подтверждения собственной позиции, выделять причинно- следственные связи в устных и письменных высказываниях, формулировать выводы; самостоятельно организовывать собственную деятельность, оценивать ее, определять сферу интересов; работать с разными источниками информации, находить ее, анализировать, использовать в самостоятельной деятельности. При изучении учебного предмета «Русская литература» идет дальнейшее формирование коммуникативной компетенции учащихся. Обучающиеся используют приобретенные коммуникативные навыки в практической деятельности для создания творческого текста (письменного и устного) на заданную тему, для участия в диалоге и дискуссии. Рекомендуется использовать следующие подходы в обучении русской литературе: – самостоятельный поиск путей решения поставленной перед учащимися проблемной ситуации; – самостоятельное изучение текстов, обсуждение в группе (аргументация, доказательства или опровержение информации), представление классу; – взаимообучение учащихся (внутри класса и между классами); – практическая, творческая деятельность (создание различных видов творческих работ); – выполнение заданий, требующих поиска и использования дополнительного материала; – исследовательский подход (что я знаю?, что хочу узнать?, чему научился?); – игровая деятельность; – создание творческой работы для устранения разрыва между теорией и практикой; – сбалансированное сочетание традиционных и новых методов обучения; – создание условий, побуждающих учащихся к самооценке и саморазвитию, в соответствии с индивидуальными потребностями (акцент делается на сам процесс, а не на объем специфических знаний); 289 – систематический мониторинг знаний учащихся. Объем учебной нагрузки по учебному предмету «Русская литература» в 10 классе ОГН 1) в 10 классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году; 2) в 11 классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году. для 10-11 классов естественно-математического направления составляет 1) в 10 классе-2 часа в неделю, 68 часов в учебном году; 2) в 11 классе-2 часа в неделю, 68 часов в учебном году. Таблица 73. Количество суммативных оцениваний по учебному предмету «Русская литература» Класс Количество суммативных оцениваний за раздел/сквозную тему 1 четверть 2 четверть 3 четверть 4 четверть 10 класс 1 1 1 1 11 класс 1 1 1 1 |