Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги
Тошкент ахборот технологиялари университети
“Тасдиқланди”
ЎИ бўйича биринчи проректор
______________ Ф. Агзамов
2018 йил “_____” _________
МАЪЛУМОТЛАР УЗАТИШ тАРМОҚЛАРИ ВА ТИЗИМЛАРИ
фанининг ИШЧИ ЎҚУВ ДАСТУРИ
Таълим соҳаси:
| 350000 -
| Алоқа ва ахборотлаштириш,
телекоммуникация технологиялари
|
|
|
| Таълим йўналиши:
| 5350100 -
| Телекоммуникация технологиялари
(Телекоммуникация)
|
Умумий ўқув соати – 136 соат Шу жумладан:
Маъруза – 68 соат (6-7 семестр)
Амалиёт ишлари – 34 соат (6-7 семестр)
Лаборатория ишлари - 34 соат (6-7 семестр)
Мустақил таълим соати – 38 соат (6-7 семестр)
Тошкент 2018 Фан ишчи ўқув дастури Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети Кенгашининг 201__ йил “___” __ даги “___” -сонли баёни билан тасдиқланган. Тузувчилар:
Р.Х. Джураев
| – Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети «Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари» кафедраси катта ўқитувчиси;
|
|
| Ш.Ю. Джаббаров
| – Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети «Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари» кафедраси доценти, т.ф.н.;
|
|
| Б.М. Умирзақов
| – Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети «Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари» кафедраси ассистенти.
|
Тақризчилар:
Ю.К. Камалов
| – “Ўзбектелеком” АК “Инновацияни ривожлантириш
ва лойиҳаларни амалга оширишни назорат қилиш
бошқарма бошлиғи” , доцент, т.ф.н.
|
|
| А.А. Қодиров
| – “Ўзбектелеком” АК нинг “БРМ” филиали директор муовини
|
Телекоммуникация технологиялари
факультети декани:
2018 йил “_____”______________________ ________ Д. Давронбеков
(имзо) “Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари”
кафедраси мудири:
2018 йил “_____”___________________ ____________ Ш. Джаббаров
(имзо) Ўқув услубий бошқарма бошлиғи
2018 йил “_____”___________________ ____________ А. Эргашев
(имзо)
1. Ўқув фани ўқитилиши бўйича услубий кўрсатмалар.
“Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” фани ихтисослик фанлар мажмуасига тааллуқли бўлиб, талабалар уни 6-7 семестрларда ўрганишади.
Фаннинг ўқитишдан мақсад - бакалавриатура талабаларини назарий ва амалий тайёргарлиги борасида замонавий маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимларининг ташкил этиш ва ишлашининг умумий тамойилларини батафсил тушунтириш, ҳамда назарий билимларни кучайтириш, замонавий маълумотларни узатиш тизимларини ташкил этиш, телематика хизматларини ташкил этишдан иборат.
Фаннинг вазифаси – телекоммуникация тизимлари ва тармоқларининг қурилиш тамойиллари, моделлари, концепциялари, ривожлантириш тенденциялари, асосий тавсифлари (шулар қаторида, маълумотлар узатиш тармоқлар ва тизимларининг ва уларнинг таркибий қисмларининг сифат кўрсаткичлари)ни, анъанавий, замонавий ва истиқболли технологияларни ишлаш тамойилларини ўргатиш кабилардан иборат. Фан бўйича талабаларнинг билим, кўникма ва малакаларига қўйиладиган талаблар «Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари» ўқув фанини ўзлаштириш жараёнида амалга ошириладиган масалалар доирасида бакалавр:
- турли миқёсдаги маълумот узатиш тизимлар ва тармоқларни қуриш тамойиллари ва архитектурасини, қурилишидаги кенг тарқалган технологиялар учун ускуналарни ишлаш тамойилларини, кенг тарқалган протоколлар ишлаши ва уларнинг функционал имкониятларини, телекоммуникация сохасида стандартлар турлари ва ўрнини, замонавий маълумот узатиш тизимлари ва тармоқлари ривожланишининг асосий тенденцияларини, ишлаш унумдорлиги ва сифат кўрсаткичлари (жумладан, рақамли қурилмаларни назорат ва диагностика усулларини, телекоммуникация тармоқларида ахборот хавфсизлигини таъминлаш усуллари)ни, физикавий, канал ва тармоқ поғоналарини ишлаш тамойиллари ва хусусиятларини билиши керак;
- алоқа тармоқлари ва тизимларининг атама ва тушунчалари, телекоммуникация сохасида амалий ва техник муаммолари, бу борада мамлакат ва хорижий тажрибаси, маълумотлар узатиш тизимлари ва тармоқларини ишлатиш шароитлари ва тузилиш тамойиллари тўғрисида кўникмаларга эга бўлиши керак;
- замонавий телекоммуникация ускуналари ва асбобларини эксплуатация қилиш, маълумотлар узатиш тизимлари ва тармоқларини тадқиқ этишга оид масалаларни қўйиш ва тахлил қилиш, тизимларни экспериментал тадқиқ этиш ва лойихалаш, техник имкониятларини бахолаш ва таклифлар шакллантириш, маълумотлар узатиш тизимлари ва тармоқлари тавсифларини аниқлаш малакаларига эга бўлиши керак.
2. Маъруза машғулотлари
1- жадвал
семестр
Мавзу
| Маъруза
| 1. Кириш. Асосий тушунчалар ва таърифлар. Замонавий инфокоммуникация тармоғини концептуал модели.
|
2
| 2. Маълумотлар узатиш тармоқларда жараёнлар архитектураси. Очик тизимларнинг ўзаро боғланиш эталон модели.
|
2
| 3. Маълумотлар узатиш хизматлари. Телематика хизматлари ва таснифи.
| 2
| 4. Маълумотлар узатиш тармоқларининг таснифи, тузилиш схемаси ва қуриш тамойиллари.
| 2
| 5. Маълумотлар узатиш тармоқларини шакллантириш ва тадбиқ этиш масалалари (тармоқ унумдорлиги, QoS ва SLA).
| 2
| 6. Маълумотлар узатиш тармоқларда коммутация ва маршрутизация тамойиллари.
| 2
| 7. Пакетли коммутация тамойиллари ва механизмлари.
| 2
| 8. Замонавий маълумот узатиш транспорт тармоқларини қуриш технологиялари (Frame Relay, ATM).
| 2
| 9. Замонавий маълумот узатиш транспорт тармоқларини қуриш технологиялари (IP, IP/MPLS).
| 2
| 10. Интернет тармоғи, ташкил этилиш тамойиллари (IP таърифи, ТСР/IP стеки, хизматлар).
| 2
| 11. Электрон жўнатмалар билан ахборот алмашиниш хизмати (Хабарларни қайта ишлаш ва электрон почта хизмати).
| 2
| 12. Телеконференция хизмати (аудио ва видеоконференция хизматлари).
| 2
| 13. Пакетли коммутация тармоқлари орқали овозли хабарларни ва видео узатиш тамойиллари (VoIP, IPTV).
| 4
| 14. Рақамли тизим ва тармоқларда техник эксплуатация масалалари (назорат ва диагностика).
| 2
| 15. Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимларида ахборот хавфсизлигини таъминлаш.
| 2
| 16. Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимларининг ривожланиш истиқболлари.
| 2
| Жами 1 семестр учун:
| 34
|
семестр
Мавзу
| Маъруза
| 1. Кириш. Глобал ахборот инфратузилмаси. Инфокоммуникация тармоқлари ва хизматларига қўйиладиган талаблар.
| 2
| 2. Мультисервисли тармоқлар ва технологиялар.
| 2
| 3. Кейинги авлод тармоқлари (NGN) ташкил этилиши. NGN архитектураси ва функционал структураси, архитектура компонентлари.
| 2
| 4. NGN тармоғида инфокоммуникация хизматларини тақдим этиш. NGN инфратузилмаси функционаллигидаги протоколлар таърифи.
| 2
| 5. Тармоқ функционаллигидаги протоколлар (транспорт ва хизмат (сервис) сатҳи). NGN да протоколларнинг ўрни ва вазифалари (Н.323, MGCP, SIP протоколлари).
| 4
| 6. NGN тармоғида хизмат кўрсатиш сифати (умумий таъриф). NGN тармоғида хизмат кўрсатиш сифати (QoS ва SLA нинг таъминланиши,).
| 4
| 7. NGN тармоғида трафик инжиниринги масалалари. NGN бошқарув тизими ташкил этилишининг жиҳатлари. Кейинги авлод тармоқларини платформалари ва технологиялари: Softswich ва IMS.
| 4
| 8. Softswich архитектураси, Softswitch тамойиллари асосида NGN тармоғини куриш.
| 2
| 9. IMS архитектураси асосида NGN тармоғини куриш.
| 4
| 10. NGN тармоқларини тадбиқ қилиш, ечимлар ва ёндошувлар.
| 2
| 11. NGN тармоқларини лойихалаш асослари.
| 2
| 12. Ўзбекистон шароитида NGN тармоғини шакллантириш масалалари. Келажак авлод тармоқлари (FGN) тамойиллари, таърифи.
| 4
| Жами 2 семестр учун:
| 34
| Жами
| 68
|
Маъруза машғулотлари мультимедиа қурилмалари билан жиҳозланган аудиторияда академ. гуруҳлар оқими учун ўтилади. 3. Амалиёт ишлари
2- жадвал
1-семестр
Т/р
| Амалиёт машғулотлари мавзулари
| Соат
| 1.
| Маълумотлар узатиш тармоқларида адреслаш тизимини ўрганиш (Ipv4, pv6)
| 2
| 2.
| Қўлланиш поғонаси протоколларини ўрганиш
| 2
| 3.
| Тармоқ поғонаси протоколларини ўрганиш
| 2
| 4.
| Канал поғонаси протоколларини ўрганиш
| 2
| 5.
| Транспорт поғонаси протоколларида улаш ўрнатиш жараёнини ўрганиш
| 2
| 6.
| ICMP тармоқлараро бошқарувчи хабарлар протоколи ўрганиш
| 2
| 7.
| Х-500 ахборот- маълумот хизматини ўрганиш
| 2
| 8.
| IP телефония тамойилларини ўрганиш
| 2
| 9.
| Интернет сервис хизмати провайдери тугунини ташкиллаштиришни ўрганиш
| 2
| Жами
| 18
|
2-семестр
Т/р
| Амалиёт машғулотлари мавзулари
| Соат
| 1.
| Инфокоммуникация хизматларни амалга ошириш платформаларини ўрганиш (Parlay – шлюз мисолида).
| 2
| 2.
| NGN нинг транспорт технологияларини ўрганиш.
| 2
| 3.
| NGN транспорт доменининг ишчи юкламасини ўрганиш
| 2
| 4.
| NGN тармоғида кириш имконияти технологияларни ўрганиш
| 2
| 5.
| NGN тармоғида бошқарув платформалари ва технологияларини ўрганиш.
| 2
| 6.
| NGN да шлюз ускуналари хажмини хисоблаш
| 2
| 7
| IMS архитектураси асосида NGN тармоғини шакллантириш стратегияси
| 2
| 8
| NGN да эгилувчан коммутатор ускуналари хажмини хисоблаш
| 2
| Жами
| 16
|
Амалиёт ишлари мультимедиа қурилмалари билан жиҳозланган аудиторияда ҳар бир академ. гуруҳга алоҳида ўтилади. Амалиёт ишлари фаол ва интерфаол усуллар ёрдамида ўтилади, “Кейс-стади” технологияси ишлатилади, кейслар мазмуни ўқитувчи томонидан белгиланади. Кўргазмали материаллар ва ахборотлар мультимедиа қурилмалари ёрдамида узатилади. 4. Лаборатория ишлари
3- жадвал
1-семестр: Т/р
| Лаборатория машғулотлари мавзулари
| Соат
| 1.
| Маълумотлар узатиш протоколлари анализаторларини ишлаш тамойилларини ва ишлатилиш услубиятини ўрганиш
| 2
| 2.
| Маълумотлар узатиш тармоғи тугунларининг статик ва динамик конфуграциялаш протоколларини ўрганиш
| 4
| 3.
| Масофавий-векторли RIP протоколи асосида динамик маршрутизация тамойилларини ўрганиш
| 2
| 4.
| OSPF протоколи асосида динамик маршрутизация тамойилларини ўрганиш.
| 2
| 5.
| Электрон почта ишлаш тамойилларини ва протоколларини ўрганиш
| 4
| 6.
| Локал тармоқларда видеоанжуман – алоқа хизматини ташкиллаштириш
| 2
| 7.
| Маълумотлар узатиш тармокларини куриш асосларини OPNET дастуридан фойдаланиб моделлаштириш.
| 2
| Жами
| 18
|
2-семестр:
Т/р
| Лаборатория машғулотлари мавзулари
| Соат
| 1.
| Интернет сервис хизмати провайдери тугунини ташкиллаштиришни ўрганиш.
| 2
| 2.
| Транспорт поғонаси протоколларини ўрганиш
| 2
| 3.
| Қўлланиш поғонаси протоколларини ўрганиш
| 2
| 4.
| NGN тармоғи архитектурасини ўрганиш
| 2
| 5.
| Softswitch тамойили асосида NGN тармоғини шакллантириш стратегияси
| 2
| 6.
| IMS архитектураси асосида NGN тармоғини шакллантириш стратегияси
| 2
| 7.
| Маълумотлар узатиш тармокларидаги маршрутизация усулларини OPNET дастуридан фойдаланиб моделлаштириш
| 2
| 8.
| Кейинги авлод тармоғини (NGN) OPNET дастуридан фойдаланиб моделлаштириш
| 2
| Жами
| 16
|
Лаборатория ишлари мультимедиа қурилмалари билан жиҳозланган аудиторияда ҳар бир академ. гуруҳга алоҳида ўтилади. Лаборатория ишлари фаол ва интерфаол усуллар ёрдамида ўтилади, “Кейс-стади” технологияси ишлатилади, кейслар мазмуни ўқитувчи томонидан белгиланади. Кўргазмали материаллар ва ахборотлар мультимедиа қурилмалари ёрдамида узатилади.
5. Мустақил таълим
4-жадвал
№
| Мустақил таълим мавзулари
| 1
| Маълумотлар узатиш тизимлари жараёнлари архитектураси
| 2
| Маълумотлар узатиш тармоқларининг параметрлари ва вақт –
эхтимоллик характеристикаларини хисоблаш усуллари
| 3
| Маълумот узатиш тармоқларида ишлатиладиган коммутация
усуллари
| 4
| Замонавий пакетли коммутация тамойиллари ва механизмлари
| 5
| Х25, Frame Relay технологияларини умумий тамойиллари
| 6
| ATM технологияларини умумий тамойиллари
| 7
| IP технологияларини умумий тамойиллари
| 8
| MPLS технологияларини умумий тамойиллари
| 9
| Замонавий маълумот узатиш тармоқларида видео-анжуман
хизматларини ташкил қилиш
| 10
| Пакетли коммутация тармоқлари орқали овозли хабарларни узатиш
хизмати
| 11
| Пакетли коммутация тармоқлари орқали видео хабарларни узатиш
| 12
| Маълумотлар узатиш тизимлари хизматлари ва тузилиши,
техникавий қурилмалари.
| 13
| Маълумотлар узатиш тармоқларининг ахборот ҳимояси усуллари
ва механизмлари.
| 14
| Замонавий маълумотлар узатиш тизимлари ва тармоқларида назорат ва техник диагностика усуллари ва воситалари
| 15
| Келгуси авлод тармоқларини (NGN) қуриш асослари
| 16
| Келгуси авлод тармоқларини (NGN) тармоқларини лойихалаштириш
|
Мустақил ўзлаштириладиган мавзулар бўйича талабалар томонидан рефератлар тайёрланади ва уни тақдимоти ташкил қилинади.
Фан бўйича курс иши
Курс иши “Тармоқ хавфсизлиги” фан дастурида режалаштирилмаган. 6. Фан бўйича талабалар билимини баҳолаш ва назорат қилиш меъзонлари
Баҳолаш усуллари
| Экспресс сўров (тест, квиз)лар, ёзма ишлар, оғзаки сўров, презентациялар.
| Баҳолаш мезонлари
| 5 - «аъло»
фанга оид назарий ва услубий тушунчаларни тўла ўзлаштира олиш; таҳлил натижалари асосида вазиятга тўғри ва холисона баҳо бериш; хулоса ва қарор қабул қилиш; ижодий фикрлай олиш; мустақил мушоҳада юрита олиш; олган билимларини амалда қўллай олиш; моҳиятини тушунтириш; билиш, айтиб бериш; тасаввурга эга бўлиш.
4 - «яхши»
ўрганилаётган жараёнлар ҳақида мустақил мушоҳада юритиш; таҳлил натижаларини тўғри акс эттира олиш; олган билимларини амалда қўллай олиш; моҳиятини тушунтириш; билиш, айтиб бериш; тасаввурга эга бўлиш.
3 -«қониқарли»
моҳиятини тушунтириш; билиш, айтиб бериш; тасаввурга эга бўлиш.
2 -«қониқарсиз»
ўтилган фаннинг назарий ва услубий асосларини билмаслик; аниқ тасаввурга эга бўлмаслик.
|
| Баҳолаш турлари
| Баҳо
| Ўтказиш вақти
| Жорий назорат:
| Амалий машғулотларда фаоллиги, саволларга тўғри ва батафсил жавоб берганлиги, амалий топшириқларни ўз вақтида ва тўлиқ бажарганлиги, материални тушуниши, фикрини равон, мисоллар билан тўлдирган холда ифода этиши, хисобот дафтарларининг юритилиши ва тўлиқлиги учун.
| 5 - «аъло»
| Семестр давомида
| Амалий машғулотларда фаоллиги, саволларга тўғри жавоб берганлиги, амалий топшириқларни ўз вақтида бажарганлиги, амалий топшириқларни бажаришда баъзи ноаниқликларга йўл қўйганлиги, материални тушуниши, фикрини равон ифода этиши, хисобот дафтарларининг юритилиши ва тўлиқлиги учун.
| 4 - «яхши»
| Амалий машғулотларда қисман фаоллиги, амалий топшириқларни бажаришда хатолик ва ноаниқликларга йўл қўйганлиги, саволларга қисман ёки тўлиқ бўлмаган жавоб берганлиги, материални тушуниши, аммо фикрини равон ифода эта олмаслиги, хисобот дафтарларининг юритилиши ва қисман тўлиқлиги учун.
| 3 -«қониқарли»
|
| Оралиқ назорат:
|
| Ўқув материалини тўлиқ ва тизимли тарзда билиши, ўқув дастурида назарда тутилган топшириқларни бажарганлиги, мавзуларга оид асосий ва қўшимча адабиётлар материалларини ўзлаштирганлиги, мустақил таълим топшириқларини ўз вақтида ва сифатли бажарганлиги ва ўзлаштирганлиги, фаннинг мавзулари доирасида ижодий ёндашувга эга эканлиги, ёзма ва оғзаки нутқи равонлиги, атамаларни тўғри ишлатиши, илмий ёндашувга эга эканлиги, материални мантиқан тўғри ва тўлиқ ифода этганлиги учун.
|
5 - «аъло»
| 8 ҳафта
| Ўқув материалини етарли даражада тўлиқ билиши, ўқув дастурида назарда тутилган топшириқларни бажарганлиги, мавзуларга оид асосий ва қўшимча адабиётлар материалларини ўзлаштирганлиги, мустақил таълим топшириқларини ўз вақтида бажарганлиги ва ўзлаштирганлиги, ёзма ва оғзаки нутқи равонлиги, атамаларни тўғри ишлатиши, илмий ёндашувга эга эканлиги, материални тўғри ва тўлиқ ифода этганлиги учун.
| 4 - «яхши»
| 16-ҳафта
|
| Ўқув материалини қисман билиши, ўқув дастурида назарда тутилган топшириқларни бажарганлиги, мустақил таълим топшириқларини ўз вақтида бажарганлиги, материални ифода этганда ноаниқликлар ёки хатоликлар мавжудлиги учун.
| 3 -«қониқарли»
|
|
| Якуний назорат
(Ёзма иш, оғзаки сўров* шаклида)
*оғзаки сўров мутасадди кафедра мажлисининг фан бўйича якуний назорат шакли мухокамаси баёни асосида ўтказилади
| 18 ҳафта
|
| Ўқув дастурда назарда тутилган материал тўлиқ ва юқори савияда ўзлаштирилганлиги, барча саволларга батафсил жавоб берилганлиги, назарий ва амалий билимларнинг узвийлиги, малакавий дунё қараши кенглиги, муаммоли вазиятлар ва сохага оид ечимларни билиши, ёзма/оғзаки нутқи махсус адабиётларда келтирилган атамалар билан бойитилган, жавоблари тўлиқ, равон ифода этилганлиги учун.
| 5 - «аъло»
|
| Ўқув дастурда назарда тутилган материал тўлиқ ўзлаштирилганлиги, саволларга батафсил жавоб берилганлиги, ёзма/оғзаки нутқи тўлиқ, равон ифода этилганлиги учун.
|
4 - «яхши»
|
|
| Ўқув дастурда назарда тутилган материал етарли даражада ўзлаштирилганлиги, саволларга ноаниқ ёки тўлиқ бўлмаган жавоб берилганлиги, ёзма/оғзаки нутқида хатоликлар ёки ноаниқликлар мавжудлиги учун.
|
3 - «қониқарли»
|
|
7. Асосий ва қўшимча ўқув адабиётлар ҳамда ахборот манбаалари
Асосий адабиётлар
1.
| W. Stallings Data and computer communications. Pearson Education, Inc. Pearson Prentice Hall, 2007.
| 2.
| Гольдштейн Б.С, Соколов Н.А, Яновский Г.Г. Сети связи: Учебник для ВУЗов. СПб.:БХВ-Петербург.2010.
| 3.
| Росляков А.В., Ваняшин С.В., Самсонов М.Ю., Шибаева И.В.. “Сети следующего поколения NGN” под ред. А.В. Рослякова. - М.: Эко-Трендз, 2008.
| 4.
| Олифер В.Г,, Олифер Н.А. Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы. Учебник для вузов. Изд.-во Питер, 2007.
| 5.
| Хелд Г. Технологии передачи данных. 7-е изд. -СПб Питер, К.: Изд. Группа BHV, 2003
| 6.
| Гольдштейн А.Б., Гольдштейн Б.С. «SOFTSWITCH» Спб.: БХВ, 2006.
| 7.
| Семенов Ю. В. «Проектирование сетей связи следующего поколения» - Спб.: Наука и Техника, 2005.
| 8.
| Кучерявый А.Е., Гильченок А.З., Иванов А.Ю., Пакетная сеть связи общего пользования. –СПб.: Наука и техника, 2001
| 9.
| Гургенидзе А.Т., Кореш В.И. Мультисервисные сети и услуги широкополосного доступа. -СПб.: Наука и техника, 2001
| 10.
| Ершов В.А., Кузнецов Н.А. Мультисервисные
телекоммуникационные сети. – М.: Изд. МГТУ им. Н.Э. Баумана, 2003
|
|
|
| Қўшимча адабиётлар (Қ)
| 1.
| Крук Б.И. Телекоммуникационные системы и сети. Современные технологии. М: Горячая линия – Телеком, 2003.
| 2.
| Современные телекоммуникации. Технологии и экономика. Под ред. Довгого С.А.- М.: Эко-Трендз, 2003.
| 3.
| Р.Х. Джураев, Ш.Ю. Джаббаров «Ҳужжатли электралоқа тизимлари ва тармоқлари» Ўқув қўлланма. Тошкент. ТАТУ 2006.
| 4.
| Н.Б. Усманова Маълумот узатиш тизимлари ва тармоқлари. Ўқув қўлланма. Тошкент ТАТУ. 2006.
| 5.
| М.Н. Арипов. Проектирование и техническая эксплуатация сетей передачи дискретных сообщений. Учебн. Пособие для вузов - М.: Радио и связь, 1998.
|
|
Интернет ва ЗиёНет сайтлари
|
| www.ziyonet.uz
|
| www.intuit.ru
|
| www.tuit.uz
| |