Терапия темы. 1. Таырып Жіті жне созылмалы бронхит Жедел бронхит (ЖБ)
 Скачать 127.21 Kb.
|
|
Этиологиясы: жүйке жүйесінің кажуы, стресстер, интоксикациялар (улану), операциялар. Клиникасы: кардиалгия (жүрек тұсындағы ауырғандық), қан кысымының жогарылауы (стресстен), жүрек ырғағының бұзылуы. Кардионеврозда науқастар көп сөйлейді, көп мазасызданады, кардиалгияны нитроглицерин баспайды. Науқастар әлсіздікке, ештеңеге қызықпаушылыққа, есте сақтау қабілетінің төмендеуіне шағым жасайды. Бұл наукастарға ашық күн, жарық шам, шуыл, қатты дыбыстар жағымсыз әсер етеді. Емі: Науқастармен тіл табысу қиын. Өйткені олар сене қоймайды. Олардың шағымына дұрыс көңіл аударып, дұрыс тыңдау керек. Оларға бірден өмірлеріне кауіп жоқ екенін айтудын қажеті жоқ. Психотерапия жүргізу қажет (сұхбаттасу). Кейде дәрілер қолданған дұрыс (элениум, валериана ж.т.б) Физиопроцедуралар (родон, акупунктура). Санаторлы – курорттық ем. №5.Тақырып:Жүрек қантамыр жүйесінің жіті және созылмалы жеткіліксіздігі. Жүрек жетіспеушілігі жедел және созылмалы болып екіге бөлінеді.Қан айналысы бұзылуына байланысты сол жақ қарыншалық және оң жақ қарынша жетіспеушілігі болып бөлінеді. Жедел сол қарынша жетіспеушілігі-жүректің сол жақ бөлігінің зақымдануынан болады.Этиологиясы: артериалдық гипертензия,миокард инфаркісі, атеросклерозды кардиосклероз,митральды клапанның ақауы,миокардит.Жедел жетіспеушілігінің клиникалық көріністері:жүрек ұстамасы және өкпе ісінуі.жүрек астмасы және өкпе ісінуі.Жүрек астмасы-кіші қан айналу шеңберінде қан іркілісі.Белгілері:көбінесе түнде басалады,ентігу,науқас ортопноэ жағдайда,беті бозарған,салқын тер,мойын тамырлары айқын көрінеді,құрғақ жөтел, тахикардия.Көмек көрсетілмесе өкпе ісінуі дамиды.Өкпе ісінуі-ентігу,жөтел ұлғаяды,қан аралас қақырық,дистанциялық сырылдар,циноз.Өкпеде ылғалды сырылдар.Жүректе ат шабу ритмы.Гепатомегалия.Асцит Созылмалы жүрек жетіспеушілігі біртіндеп дамиды.Этиологиясы:жүректің созылмалы аурулары.Созылмалы жүрек жетіспеушілігінің 4сатысы бар:1.Клиникалық белгілері жоқ.2.Көп физикалық күш тспенде ентігу,жүрек қағу,тез шаршау.3.Аз көп күш түскенде ентігу,жүрек қағу,тез шарша.4.Қимыл қозғалыссыз да ентігу,жүрек қағу,тез шаршау пайда болады. Жүрек жетіспеушілігі. Клиникалық көрініс:Жүрек шамасыздығының көрінісі сол қарыншалық және оң қарыншалық белгілерден тұрады. Сол жақ қарыншалық белгілері.1.Өкпедегі іркеліс,өкпенің ісінуі.2.Жүректік астма-ентігу.3.Кардиогендік шок. Оң жақ қарыншалық белгілері.Веналық қысымның биіктеуі.Бауырдың ұлғаюы.Існу.Тамырлардың жалпы шеттік кедергісінің күшеюі.Сол қарыншалық шамасыздығының басты белгісі –ентікпе.Басында ентікпе тек күш түскенде пайда болып,тыныш күйде жойылады.Негізінде ентікпеде қызметімен шұғылданбайтын сау адамдар да пайда бола береді.Сондықтан ентікпеге алып келеін күштеменің деңгейі ескерелуі тиіс. Ентікпені негізінде гипоксемия,өкпе тамырларында,ы іркеліс,осыған ңркеліс байланысты өкпенің ісінуі және оның созылмалылығының төмендеуіі жатады. Сондықты тынысы қамтамасыз ететін бұлшық ет күштеніп жұмыс жасайды.Өкпеде қан іркелгенде-науқас ентікпенің отырған қалыпта азаюын(ортопноэ)байқайды. Өйткені отырған немесе тік қалыпта қан дененің төменгі аймақтарында бөгегеледі,оның оң жүрекшеге келуң азаяды,сондықтан кіші шеңбер жеңілденеді. Оң қарынша осалдана келе артопноэ жойылады. Ұзаққа созылған іркелісте,ентікпемен қатар,өкпенің аймағында ылғалды сырылдар мен креитация естіледі. Жүректік астма-кіші шеңберде қан іркелісінің тез күшеюіне болатын ұстамалы ентікпе неесе ауа жетіспеуі-тұншығуы.Қарағанда беті қорқып қиналған секілді,терісі ылғалды,цианоз бірден таралып,терісі көкшіл болады, тыныс жетіспеушілігіне тән.Инсператорлы ентігу,тынысы жиіленген жүрек оны естілмейді,ЖЖЖ 100-110-минутына,жүрек ұшында протодиастолалық шоқырақ естіледі.Жүректік астма негізінде өкпе капилярларында гидросистатикалық қысымның биіктенуінен қанның сұйық затының тамырдың сыртына шығуы жатады.Осының салдарынан өкпенің инерстициялық тіні ісіне бастайды.Бірақ лимфа ағымының күшеюі бұл процесті компенсациялап,ісінудің альвеолаларға дейін жол бермиді түнгі пароксизмдік ентікпе. Жүректік астма,көбінесе түнгі мезгілде ұстауынан,кейде деп аталады. Ұстама қақырықты жөтелмен ақталуы ықтимал.Ұстама кезінде өкпеге қатаң тыныс және кейде ұсақ көпіршікті сырылдар естілуі мүмкін.Жүректік астманың кезінде науқас жата алмай,төсегінен тұрып отырады. Жүректік астмасының көбінесе түнгі мезгілінде ұстауы мына себептерден болады. 1.Ұйқы кезінде тыныс орталығы сезімталдығының төмендеуі. 2.Ұйқы кезінде адренэргиялық стимуляцияның тежелуінен жүректің жиырылуы қасиетінің төмендеуі. 3.Гоизонтальді қалыпта деполарда ұсталған қанның кіші шеңберімен жүрекке оралу көлемінің ұлғаюы. Жүректік астма 30 минут ішінде басылады. Емханаға дейінгі бронхтық және жүрек астманының ажырату диагностикасы.
Өкпе ісінуі-өкпе веналарынадағы қысым 25-30мм.сын.бағ биікеген кезде дамиды.Оның дамуына сол қарынша шамасыздығын арттыраын басқа бір теріс факорлардың қосылуы септігін тигізеді. Мәселен в-адреноблокаорлар барбитуратарды немесе тахикардияны туғызатын,сұйықтықтың іркелуіне алып келеін дәрмекерді қолдану.Клиникалық көрініс- ұйқының немесе аенинальдік ұстаманың кезінде науқас кенет ентігіп жөтеле бастайды.Басында құрғақ жөтел.Өкпенің ісінуі гиперензияның немесе пневманияның үстіне дамыса тері жамылғылары қызғылт түсі егер ісіну гипотензияның немесе бүйрек шамасыздығының үстінде дамыса-қуқыл реңкілі пайда болған.Акрационоз біртіндеп жалпы цианозға айналады.Күрт басаған ентікпе инспирациялық,кейде аралас типті тыныс жиілігі минутына 40-60дейін барады,танаулар желбіреп тұрады.Даусы қарлыққан стридор.Құрғақ жөтел тез ылғалдыға ауысып,көпіршікті қан аралас қақырық бөліне бастайды,себебі эритроциттің альвеолаға өтеуінен.Тындығында ылғалды ұсақ көпіршікті сырылдар алдыңғы өкпенің жоғарғы және төменгі аймақтарында пайда болады содан кейін бұлар өкпенің жоғарғы және төменгі аймақарында пайда болады содан кейін бұлар өкпенің аймақтарына тарайды. Алыстан естілетін шулы,қырылды тыныс пайда болады. Жүректен шоқырық ырғағы,өкпе артериясында 2 тонның акценті,жарықшақ-тануы естілуі мүмкін.Өкпе ісінгенде альвеолаларда сұйықтық жинады, жиналған сұйықтық көбікке айналады.Көбікті сұйықтық алвеолаларда толтырғаннан кейін бронхиолалар бронхтарға,трахеяға жетеді. Содан кейін ауызбен мұрыннан шыға бастайды. Кардиогенді шок-Жүрек шығарамы төмендегенде дамиды,яғни тәж артерияларының зақымдалуыннан обширный инфарктіде дамиды.Түрі.Рефлекторлы ,Аритмиялық,Нағыз шок.Рефлекторлы шокта- коллапс,ауырсыну,жүрекке келетін қан көлетін қан көлемі азайып,содан миға қысқа уақыт ішінде қан бармауынан коллапс болады,ұзаққа созылмайды өздігінен кетеді немесе дәрі әсерінен жойылады. Аритмиялық шокта-ритм бұзылып, ол АҚ немесе АВ блокадада болып,дәрі әсерінен орнына келуі қиын.Нағыз шок-жүректің 50% зақымдалған кезде,жасы 60-тан асқан,көбінесе алдыңғы жанғы ИМ дамиды.Клиника төс артының ауырсынуы жүрек дүрсілі.АҚ төмендеуі,әлсіз,бас айналу,қатты терлеу,аяқ-қолдары мұздайды,терісі мәрмәр тәрізді,айналасындағы адамда ісі жоқ,гипоксия ацидоз,бас мида қан айналым төмендейді-кома болуы мүмкін.Пульс жіп тәрізді,САҚ 80-90мм.сын.бағ кейде 30мм.сын.бағ.төмендейді,пульстық қысымының төмендеуі 25-20мм.сын.бағ өкпесінде ылғалды сырылдар-өкпе ісінуі дамиды. Оң қарыншалық белгілер-үлкен шеңберіндегі веналық іркеліспен білінеді. Қуыс веналар жүйесінде қысым биіктейді.Мойын веналары ісінеді,пульсация күшейеді.Осыдан бауыр тығыздалып ,ұлғаяды,басса мойын веналары томпаяды,портальды гипертензия,асцит дамып науқас сарғаяды билирубин мен аминотрансферазалар жоғарлайды.Ісіну-басында тек кешкілікте аяқ басында,тобықтарда пайда болып,таңертеңгіге дейін жойылады,кейін ісіну ұлғаяды-анасарка дамиды.Ісіну себебі-шеттік ұсақ тамырларда капилярда қан қысымның жоғарлауынан,гипосемия әсерәнен тамыр өткізгіштігі арып,органимде натрии мен су жиналады.Гидроторакс-көбіне оң жақ плевралық веналарда екеуінде де бола береді.Асцит-бауыр веналарында және іш пердесі веналарында қысымның биіктеуінен болады.Аса көлемді асцит үш жармалы қақпақтың шамасыздығында және констрикциялық перикардитте байқалады. Жедел қантамыр жетіспеушілігі. Жедел қантамыр жетіспеушілігі ағзада қан көлемінің азаюынан немесе тамыр тонусы төмендеуінен дамиды. Клиникалық түрлері: Естен тану Коллапс Шок Естен тану-бұл ми гипоксиясы,1-2сек.3-5мин.дейін созылады. Себепері: Кардиалды (кардиттер,жүрек ақауы ж.т.б), тамырлық (қорқу, шошып кету,ауырғандық,ыстық бөлмеде болу ж.т.б), ортостатикалық Клиникасы: терінің бозаруы,салқын тер аяқ қолдың салқындауы пульс жіп тәріздес есі жоқ қан қысымы төмен Жедел көмек: 1.науқасты ыңғайлы жатқызу,аяғын басынан жоғары орналастыру 2. тар киімін босату,таза ауа жіберу 3.бетіне салқын су бүрку 4.мусәтір спиртінің иіскету,самайын сүрту. 5.көмекеспеген жағдайда дофамин 0,5%- 5мл Коллапс-тамыр тонусының реттелуі бұзылғаннан дамиды. Себептері: миокард инфаркті жұқпалы аурулар улану қан кету жарақаттанулар ж.т.б Клиникасы: әлсіздік бас айналу тоңу құлақ шулау тері бозару,салқын тер дене температурасы төмендейді пульс әлсіз қан қысымы төмендейді (систолалық 80-60мм.с.б) Жедел көмек: 1.науқасты ыңғайлы жатқызу,аяғын басынан жоғары орналастыру 2.науқасты жылыту 3.дофамин 0,5%- 5мл 4.дымқылданған оттегі 5.90мг преднизолон физиологиялық ерітіндімен 6.улану,күю,инфекцияларда дезинтоксикациялық терапия жүргізу №6.Тақырып:Гастриттер.Асқазан обыры. Гастриттер - асқазанның кілегей қабатының қабынуы. Асқазанның секрециялық қызметінің төмендеуі - гипосекреция, тұз қышқылы бөлінуінің азаюын — гипоацидті жағдай, тұз қышқылының түгелімен болмауын - анацидті жағдай деп атайды. Асқазанда тұз қышқылымен бірге пепсин де болмаса, оны ахилия деп атайды. Асқазанның секрециялық қызметінің жогарлауы — гиперсекреция, тұз қышқылы бөлінуінің көбеюі — гиперацидті жағдай. Түрлері: жіті және созылмалы. Түрлері: 1 .Жай - тек қана кілегей қабаты зақымдалады Коррозиялы гастрит - кілегей және кілегей асты қабаты да зақымдалады. Эрозиялар, некроз ошағы пайда болады. Флегмонозды гастрит - іріңді процеске асқазанның барлық қабаттары да ұшырайды. Этиологиясы: >Дөрекі, қиын қорытылатын, өте суық немесе өте ыстық тамақ. Ішімдік, кейбір дәрілер (гармондар, аскорбин қышқылы, йод, бутадион). Жағымсыз, сапасыз аспен , қоздырғыштар. Жұқпалы аурулар. Клииикасы: Қабыну процестері 2-4 сағ. басталады. Науқастарды эпигастрий тұсындағы аурулар мазалайды, тәбеті төмендейді, жүрегі айнып, құсады. Денесі қызып, тамыр соғысы жиілейді. Аузынан жағымсыз иіс шығып, тілінде тұнба пайда болады. Ішіне пальпация жасағанда ауырсыну, жүрегінің айнуы күшейе түседі. Диагиостикасы: ЖҚА: лейкоцитоз, ЭТЖ жылдамдайды. ФГДС: кілегей қабатының гиперемиясы, кейде эрозия және қансыраған ошақтар көрінеді. 3-4 күнде жазылады. 10-15 күнде толық емделеді. Ағымы: көп жағдайда ауру жазылып шығады. Кейбір жағдайда жіті гастрит созылмалы түрге ауысуы мүмкін. Коррозиялы және флегманозды гастриттің ағымы ауырлау болады. Бұл жағдайларда асқазан қабырғасы тесіліп, асқыну дамуы мүмкін. Емі: Төсек режимі, 1 -2 күндік толық аштық. > Асқазанды сумен жуу. Көптеген жылы су ішкізу. Платифиллин 0,2%-1млт/а егу. Асқазан обыры (рагі). Қатерлі ісіктердің 80%-ын асқазан-ішек жолдары мүшелерінің обыры құрайды. Олардың ішінде ең жиі кездесетіні асқазан обыры. Ересек адамдардың шамамен 4% осы аурудан қайтыс болады. Қала тұрғындарының арасында бұл көрсеткіш ауыл тұрғындарымен салыстырғанда жоғары. Еркектер әйелдерге қарағанда бұл аурумен 1,5-2 есе жиі ауырады. Асқазан обырының басты себебі - тамақтану факторы болып табылады. Одан басқа асқазан рагі этиологиясында алкоголді қолдану, ыстық, сапалы емес тамақтар, темекі тарту да маңызды рөл атқарады. Обыр алды ауруларында созылмалы атрофиялық гастрит, полипоз, асқазан жарасы, пернициозды қаназдық жатады. Дөрекі тағамдар мен алкоголды ішімдікді көп қолданғанда, уақытсыз тамақтанғанда пайда болады. Созылмалы гастриттер өте қауіпті, себебі кілегейлі қабаттың атрофиясымен, қышқылдықтың секрецияның төмендеуімен қатар жабын эпителийдің гиперплазия ошақтары түзіледі. Асқазан полиптері, біреу немесе топталып келеді, аяқшасы жіңішке болып келеді. Гистологиялық құрылысы және грануляциялық түрлері бар. 25% жағдайда ракқа айналады. Асқазанның жара ауруы жиі кездеседі. Созылмалы каллезді жаралар 2,5- 11% жағдайда малигнизацияланады, яғни катерлі ісікке айналады. Пернициозды анемия кезінде асқазанның кілегей қабатының эпителиі атрофияға ұшырайды. Осыдан кейің обыр дамуы мүмкін. Диагностика. Асқазан обырын ерте кезеңдерінде анықтау қиын. Бұл ісіктің даму ерекшеліктеріне байланысты ісік өсуінің ,1/4 мерзімінде науқаста ешқандай жағымсыз сезімдер болмайды. Асқазан обырын диагностикалауда жалпы клиникалық зерттеу әдістері қолданады. Оларға науқасты сұрастыру тамақтану ерекшеліктерімен, асқазан ауруларының болуын анықтайды. Науқасты жалпы қарау, іш қуысын және лимфатикалық аппарат жағдайын физикалды зерттеу, пальпация, вагиналды-ректалды, лабораториялық зерттеу. Асқазан обыры бар наукасты қарағанда мына белгілер болады: тері жамылғысы бозаруы немесе сарғаюы, склера сарғаюы, жүдеу, іщтін көлемінің улкеюі және бауыр көлемінің үлкеюіне байланысты. Емі. Қазіргі кезде емдеудің хирургиялық және химиотерапиялық жолдары бар. I кезеңде хирургиялық ем қолданылады, себебі ісік кілегей асты қабатта таралып, жергілікті процесс болады. II кезеңде регионарлы метастаздар кездеседі, сондықтан ісікті регионарлы метастазбен бірге алып тастайды. III кезеңде метастастаздармен қатар ісіктік процесс (метастазбен бірге алынып тасталады) көрші мүшелерге өтеді, сондықтан асқазан мен бірге зақымдалған мүшелер де кесіп алынады. Асқазан обырына 2 түрлі операция жасалынады: субтоталды резекция (дисталды, проксималды) және гастроэктомия. 1.Субтоталды дисталды резекция асқазаy пилороантралды бөлігінде орналасқан обырдың экзофитті өсуінде жасалынады. Субтоталды проксималды резекция- кардия және асқазан түбіне орналасса, лимфа түйіні метастаздар болмаса жасалынады. 2.Гастроэктомия асқазанды толығымен алып тастауы-ісік инфильтративті өссе, асқазан бұрышынан жоғарғы экзофитті асқазанның тоталды зақымдауында жасалады. 3.Асқазанның операцияланбайтын обырында науқас жағдайын жеңілдету үшін паллиативті операция қолданылады. Асқазанның дисталды бөлігін стеноздайтын обырында гастроэнтероанастомоз, эзофагогастроанастамоз жасалынады. Химиотерапия – аурудың жедел кезеңінде жүргізіледі. Көбіне 5-фторурацил қолданады. Көктамырға науқас салмағының Ікг - 15мг, енгізіледі. Курс доза 4000-7000мг. Ол токсикалық әсері бар лейкопения, тромбоцитопения, энтереколит, стоматит шақырады. №7.Тақырып:Асқазан және ұлтабар ойық жарасы. Ойық жара ауруларының асқынулары. |