Адам анатомиясы атлас
 Скачать 1 Mb.
|
|
Ж іціш кс жәнс гоқ ішектердің лимфа тамырлары Жіңішке жэне тоқ ішектердің лимфа та- мырлары, nodi lymphatici intestinales, ішек қабыргасының қалыңцыгында шырыш- ты, бұлшықеттік жэне сірлі қабыктардың лимфакапиллярлық торларын түзеді (172-сурег). Жіңішке ішектің шырышты қабығының лимфатамырларыөзекбүрлерініцтөбесінде, сокыр басталатын орталық млечн қойнау бүрлерінен басталады. Олар бүрлердіц орталыгында, олардыц үзындығы бойымен отіп, ішек бездерініц негізі астында орнала- сатын лимфакагшллярлық торга енеді, одан лимфа шырышты қабық пен шырышас- ты негізінің капилляр торына багытталып, ішектің шырышасты негізінің әкетуші лим- фа тамырларынан түзілген лимфа өріміне барады. Ғоііісиіі lymphatici solitarii etaggregati аймагында ipi лимфа капиллярлары бар. Ш ырышасты өрімнің әкетуші тамырлары бұлшықеттік қабықты тесіп өтіи, шырыш- асты негізіне еніп, ішектің шажырқайлық жиегіне багыггалады. Ш ырышасты негіз- дің лимфа капиллярлары бұлшықеттік лим- фа капиллярларымен анастомозбен бай- ланысады. Бұлшықеттік қабагтың лимфа капилляр- ларын шеңберлі жэне бойлық мускулатура- сы деп, сонымен қатар, осы бүлшықеттер қабатының арасында орналасатын капилляр торын ажыратады. Сірлі қабықта лимфакапиллярлық тор мен әкетуші тамырлар өрімін ажырата- ды. Лимфа бұлшықеттік қабаттан сірлі кабықтыц лимфа капиллярларына, кейін сірлі қабықтың әкетуші лимфатамырларына өтеді. Соңғылары шажырқайга бағытталған жіңішке ішектің әкетуші тамырларымен косылады.Олар млечный тамыр атауын алады (vasa chylifera), себебі кұрамында chylus бар. Он екі елі ішектіц әкетуші лимфа тамыр- лары үйқыбез басында жиналып, кантамыр жолымен жүрігі, үйқыбез-көкбауырлық лимфа түйіндеріне отеді. Осы түйіндердің экетуші тамырлары жар- тылай қүрсақтық лимфа түйіндеріне, nodi lymphatici соеііасі, ал жартылай жогарғы шажырқай артерияның түбірінде жатагын гүйіндерге барады. Он екі елі ішектің агзаішкілік жэне ағза- сыртқылық лимфа тамырлары асқазанның лимфа тамырларымен анастомоз гүзеді. Аш жэне мықын ішектердің әкетуші лим- фа тамырлары шажырқайға екі қатар түрінде багытталып, біртіндеп үш топ түрінде жогарғы шажырқайлық лимфа түйіндері, nodi lymphatici mesenterici superlores, өтеді. Соңғылары шажырқайдың барлык бойында үш қатар түйін түзеді; біреуі тікелей ішектің жиегінде (оның қабыргасында), екіншісі - шажырқай енінің ортасында жэне үшіншісі шажыркай түбірі аймагында бір-біріне тыгыз орналасады. Түйіндердің үшінші қатарының әкетуші тамырлары жогаргы шажырқайлық лим- фа түйіндеріне, nodi lymphatici mesenterici superiores, багытталып, үйқыбездід артын- да жататын жогаргы іцажырқай артериясы мен венасының жолына енеді. Осы түйіндердің экегуші тамырлары- ныц кеп бөлігі ішектік сабаудың түзілуіне қагысады, кішкене болігі қолқа алдындагы лимфа түйіндеріне багытталады. Тоқ ішектің бүрлерінде оргалық қойнау- лар жоқ, себебі тоқ ішекте бүрлер жоқ. Тоқ ішектің калган лимфа жүйесінің қүрылысы жіңішке ішектікіндей. Тоқ жэне жіңішке ішектердің әкетуші лимфа тамырлары қан тамырлармен бірге жүреді, олардың жо- лында бірнеше қатар орналасатын лим- фа түйіндері орналасады. Олар барлыгы бірігіп, тоқ ішектіц лимфа түйіндері, nodi lymphatici соеіісі, атауын алады. Бірінші қатар - ішекүсті лимфа түйіндері ішектің ішастар астындагы қабаіта орналасады. Осы түйіндердің әкетуші тамырлары лим- фаны екінш і қагарга агіарады. Екінші ка- тар - ішек жанындагы лимфа түйіндері, бірінші қатардың артериялық догасы ай- магында жатады. Кейін лимфа a. colica тармақтары жолында орналасатын аралык лимфа түйіндеріне гүседі. М ықын-соқыр ішек бүрышы аймагын- да аталмыш лимфа түйіндерінен басқа, сонымен катар, алдыңгы соқырішекгік ар- терияның жолында жататын алдыңгы со- кырішектік түйіндерді және аргқы соқырі- шектік артерияның жолында жататын артқы соқырішектік түйіндерді ажыратады. Барлық түйіндер бір жалпы тогіқа - мықын жиекгік лимфа түйіндеріне, nodi lymphatici ileocolici, бірігеді, бүл жерде сонымен қатар түрақсыз қүрттэрізді осінділік лимфа түйіні кездеседі. Ток ішектің көрсетілген түйіндері топо- графиясына байланысты келесі бес топқа бөлінеді: nodi lymphatici mesenterici - inferiores, ileocolici, colici dextri, colici medii, colicisinistri. Тоқ ішектід оң жартысының лимфа та- мырлары қан тамыр жолымен лимфаны жоғарғы шажырқайлық лимфа түйіндеріне, nodi lymphatici mesenterici super iores, anapa- ды. Тоқ ішектің сол жартысының лимфа та- мырлары (тек тік ішектің томенгі бөлімінен басқа) лимфаны томенгі шажыркай артериясының түбірінде жататын төменгі шажырқайлық лимфа түйіндеріне, nodi lymphatici mesenterici inferiores, одан колқа жанындағы лимфа түйіндері арқылы truncus intestinalis жүйесіне апарады. Тоқ ішектің ағзаішкілік лимфа жүйесі ернеудің шырыш- ты қабығы мен шырышасты негізінің капил- лярлары, valva ileocaecalis, аркылы жіңішке ішектің лимфа жүйесімен қосылады. Асқазанның лимфа гамырлары Асқазанның лимфа тамырлары (173-су- рет), сірлі бүлшықеттік, шырышты қа- бықтарда жэне шырышасты негізде лим- факапиллярлық торлар түзеді. Асқазанныц шырышасты қабыгының лимфа капиллярлары бездердіц арасын- да орналасқан соқыр шырышаралық қойнаулардан басталады. Олар өзара қосылып, асқазанныц шырышты қабы- ғының шырышаралық лимфакапиллярлық горын гүзеді. Осы тордың әкетуші тамыр- лары lamina muscularis m ucosae-m жатқан шырышасты лимфа торына бағьггталады. Ш ырышасты негіздің экетуші лим- фа тамырлары озара қосылып,экетуші тамырлардың шырышасты өрімін түзеді. Шырышасты негіздің әкетуші лимфа га- мырларыныңбірбөлігібұлш ықеттікқабатты тесіп өтіп, лимфа тамырларыныц сірліасты торына өтеді; басқа болігі - асқазанның кіші және үлкен иіні аймағындағы бүлшықеттік қабықты тесіп өтіп, сірліасты өрімнің әкетуші тамырларымен бірігіп, асқазанның әкетуші лимфа тамырларын түзеді. Бүл- шықетаралық капилляр торының лимфа тамырлары шырышасты өрімінің әкетуші тамырларына қүйылады. Асқазанның әкетуші лимфа тамырлары қантамыр жолымен көршілес жагқан лим- фа гүйіндеріне барады, олардың әкетуші тамырлары бағытталады: асқазанның кіші иіні аймағынан, асқазан кіреберісі мен қақпа болігінің жоғарғы үші сол асқазан лимфа түйіндері, nodilymphatici gastrici sinistri, арқылы сол асқазан артерия жо- лымен —құрсақты қ лимфа түйіндеріне, nodilymphatici coelici; асқазан түбінен - үйқыбез - кокбауырлық лимфа түйіндеріне, nodi lymphatici pancreaticolienalis, одан қүрсақтық лимфа түйіндеріне; оң асқазан лимфа түйіндерінен, nodi lymphatici gastrici dextri, жэне оң асқазан-шарбылық түйіндерден, nodi lymphatici gastroepiploici dextri, үлкен иіні аймағынан жэне қақпалық лимфа түйіндерінен, nodi lymphaticipylorici, а жэне v. gastroepiploica dextra жолымен құрсақтық лимфа түйіндеріне барады. Асқазан мен өцештіц агзаішкілік лимфа өрімдерінің арасында анастомоздар бар. Кокбауырдың лимфа гамырлары Кокбауырдыц лимфа тамырлары беткей жэне терең болып бөлінеді. Олар көкбауыр қақпағы аймағында жиналып, ұйқыбез- көкбауырлық лимфа гүйіндеріне, nodi lymphatici pancreaticuolienalis, енеді. Осы түйіндердің әкетуші тамырлары көкбауыр артериясы жолымен қүрсақтық лимфа түйіндеріне жетеді. Ұйқыбсздіц лимфа тамырлары ¥йқы бездіц лимфа тамырлары үйқыбезден барлық деңгейде шығады. Ұйқыбез басының әкетуші лимфа та- мырлары үйқыбез басының алдыңғы жэне артқы беттерінде жататын, ұйқыбез- кокбауырлық лимфа түйіндерінің алдыңғы жэне аргқы топтарына; үйқыбез денесінен Nodi lymphatici celiaci Lobus quadratus Nodi lymphatici hepatici \ Vesica Lobus hepaticus sinister Nodi lymphatici gastrici sinistri Ventriculus A.lienalis Nodi lymphatici pancreaticolienale; Lobus dexter Glandula suprarenalis Ren dexter Nodi lymphatici hepatis, nlandulae suprarenalis et renis A.gastroepiploica sinistra Plexus lymphaticus subserosus ventriculi Nodi lymphatica gastroepiploica dextri Ren sinister A.gastroepiploica dextra cava inferior 173-cypem. Бауырдың төменгі бетінің, асқазанның алдыңгы бетінің, оң бүйрекүсті бездің эісәне бүйректің лимфа тамырлары; алдыцгы көрініс көкбауыр артерия бойында жэне ұйқыбездіц томенгі жиегінде орналасатын, жогарғы жэне томенгі ұйқыбез-кокбауырлык лимфа түйіндеріне; ұйқыбез қүйрығынан кокбауыр қақпағы аймагында орналасатын, үйқыбез- кокбауырлык лимфа түйіндеріне, nodi lymphaticipancreaticolienalis, кіреді. Сонымен қатар, үйкыбездің бірнеше қатар лимфа тамырлары қантамырлар жо- лымен коршілес ағзалардың (nodi lymphatici gastricisinistri,hepatici,mesentericisuperiores et colici) лимфа түйіндеріне жетеді. Ұйқыбездіц аймақтық түйіндерінің экетуші тамырлары қүрсақтық лимфа түйіндеріне, nodi lymphatici соеііасі, багытталады. Бауырдыц лимфа тамы рлары Бауырдьщ лимфа тамырлары (173-сурет) беткей жэне терең болып болінеді. Бауырдыц беткей лимфа тамырлары ба- уыр капсуласын түзетін талніықтар буда- ларының арасында, бауырдыц бетінде са- палады. Осы тордыц экетуші тамырлары эзара қосылып, орім түзеді. Бүл орімнің экетуші тамырлары бауыр капсуласының тамырларымен кос-қостан қосарлана жүріп, багытталады: бауырдыц томенгі бетінен - терец лимфа тамырла- рымен қосылатын жерге, бауыр қакпагына, кейін бауырдыц кокеттік бетініц артқы бөлігіне, осы тұсга сол асқазан лимфа түйіндеріне, nodi lymphatici gastrici sinistri, бауыр қалыцдыгына багьпталатын жэне капсуладан басталатын, қолқа мен қапа венасыныц үсақ тармақтары айналасындагы түйіндерге ашылады. Бауырдыц жогаргы бетініц әкетуші лим- фа тамырлары алдыцгы жиегінде жартылай Lig.thyrohyoideum Nodi lymphatici cervicalis superficiales 4-_.m V.jugularis interna^ \\ Glandula thyroidea — Truncus brachiocephalicus Truncus jug u la ris Nodi lyvphatici , b ro n ch o p u lm o n a ie s V ^^s J Pulmo dexter Os hyoideum A.carotis com m unis -- Nodi lymphatici tracheales 'T rachea Ductus thoracicus A.subclavia sinistra V.subclavia sinistra yp=— Nodi lymphatici и Ь mediastinales К anteriores r - — Arcus aortae — L j runcus t pulmonalis у Pulmo sinister Vasa lymphatica, com itantis' a.coronariae simstrae / Vasa lymphatica, comitantis a coronariae dextrae 174-cypem. Кеуде қуысының лимфа түгііндері бүгіліп. томснгі бетініц тамырларына қүйы- лады; үлкен бауырдың орақтэрізді жэне тәждік жалгамалары негізіне багытталып, орім түзеді. Өрімнен шыққан лимфа тамыр- лары осы жалғамалар бойымен кокетті тесіп отіп, кеуде қуысының жогарғы бетінде ор- наласқан түйіндерге ашылады. Вауырдыц тсрең лимфа тамырлары бол- шекті коршайтын жэне болшекаралық дэне- кертінде орналасатын лимфакапиллярлық тордан басталады. 'Герең капилляр торының экетуші та- мырлары тамырлар мен от түтіктерімен қосарлана жүріп, олардың айналасында өрімдер түзеді жэне бауырдан бауыр қақ- нагы аймагы мен кокегтік бетініц артқы болігінен шыгады. Бауыр қақпағынан шыгатыи тамырлар беткей тамырлармен қосылып, бауыр лим- фа түйіндеріне, nodi lymphaticihepalici, ашылады. Бауыр түйіндерініц экетуші тамырлары nodi lymphatici coeliaci-vc бағытталады. Бауырдыц кокеттік бетінің аргкы бо- лігінен шығатын лимфа тамырлары кокеттік түйіндерғе қүйылады, одан лимфа кеуде қуысы түйіндеріне барады. Сонымен,қүрсақтық лимфа гүйіндері, nodilymphaticiсоеііасілимфаны асқазаннан, бауырдан (жартылай), көкбауырдан, он екі елі ішектің жоғарғы боліғінен жэне үйқыбезден жинайды. Құрсақтық лимфа түйіндері оларды біріктіретін гамырлармен бірге қүрсақтық лимфа орімін түзеді. Бүл орімнің әкетуші тамырлары шажыр- қайлық түйіндердіц әкетуші тамырларымен бірігіп, ішекгік сабау, truncus intestinalis, түзеді. |