Адам анатомиясы атлас
 Скачать 1 Mb.
|
|
Sulcus coronarius Ventriculus dexter Incisura apicis cordis Бастың, мойынның, түлғаның жоғарғы бөлімі мен қолдың капиллярлары A. carotis communis Өкпенің капиллярлары Truncus pulmonalis Vv. pulmonales V. cava superior Vv. pulmonales sinistrae Aorta Atrium dextrum Ventriculus dexter A. hepatica communis Ductus thoracicus Vv. hepaticae Бауырдың капиллярлары portae Atrium sinistrum Ventriculus sinister Truncus celiacus A. gastrica Асқазанның капиллярлары A. splenica (lienalis) Көкбауырдың капиллярлары Aorta renalis Бүйректің капиллярлары A. renalis V. cava inferior V. mesenterica V. splenica (lienalis) mesenterica Ішектің капиллярлары Аяқ пен тұлғаның төменгі бөлімінің капиллярлары Istmus glandulae thyroideae Cartilago thyroidea Lobus dexter glandulae thyroideae N. phrenicus A. carotis communis sinistra .V. jugularis intema sinistra Trachea A. subclavia dextra, V. subclavia dextra V. brachiocephalica dextra Cuputa pleurae V. cava superior- Thymus Pulmo dexter. Ilavicula Plexus brachialis subclavia sinistra subclavia sinistra Arcus aortae leura costalis Pulmo sinister facies diaphragmatica, төс пен қабырга шеміршектеріне қараған беті дөңес, алдыңғы-жогаргы - төс-қабыргалық бетін, facies sternocostalis, жэне оң-алдыңғы ұзын, сол қысқа дөңгелек жиектерін ажыратады. Жүректің бетінде үш жүлге бар. Тэждік жүлге - жүрекшелер мен қарыншалар ніека- расында орналасады және алдыңғы, артқы бойлық жүлгелер бір қарыншаны екіншіден бөледі. Тэждік жүлгеде, sulcus coronarius (7-су- рет), жүректің меншікті тамырлары жа- тады, тэждік жүлге төс-қабырғалық бетте өкпе сабауының жиегіне дейін ғана жетеді. Алдыңғы қарынша - аралық, sulcus interventricularis (cordis) anterior, жэне арт- кы қарынша - аралық жүлгелерді, sulcus interventricularis (cordis) posterior, ажы- ратады. Бүл жүлгелерде жүректің тэждік тамырларының тармақгары орналасады. Ж үрск қуысы Жүрек қуысы 4 камераға: оң жүрекше, atrium dextrum, оң қарынша, ventriculus dexter сол жүрекше, atrium sinistrum, сол қарынша, ventriculus sinister, бөлінеді (8-сурет). Ж үрекшелер қуысы бір-бірінен жүрекше- аралық қалқамен, septum interatriale, қарын- шалар-қарыншааралық қалқамен, septum interventriculare, бөлінген. А. Жүрек, диастола кезінде (алдыцгы көрініс). Қарыншалар босацсыган, жүрекшелер жиырылган Қолқаның жоғарылаған бөлігі Жоғарғы куыс вена Оң кұлақша Оң жүрекше Тәждік жүлге Оң карынша Өкпе сабауы Сол күлакша Алдыңғы карыншааралык жүлге Сол карынша Оң өкпе артериясы Қойнау-жүрекше түйіні мен шекаралык жүлге Қақпактар орналасу жазықтығы сызықпен көрсетілген Оң жүрекшенің миокардысы Төменгі куыс вена Өкпе сабауының қақпасы Үшжармалы қақпак Оң карыншаньщ миокардысы Pars ascendens aortae V. cava sup. Auricula dext. Atrium dext. Sulcus coronarius Ventriculus sin. Truncus pulmonalis Auricula sin. Sulcus interventricularis ant. Ventriculus sin. A. pulmonalis dext. Sulcus terminalis 13. Myocardium atriorum V. cava inf. Valva trunci pulmonalis Valva atrioventricularis dext. Myocardium ventriculi dext. Ә. Жүрек систола кезінде (алдыцгы-бүйір көрініс). Қарыншалар жиырылу кезінде, жүрекшелер кеңейтілген Жүрек козғалысындағы морфологиялык өзгерістер. Қакпақтар орнының өзгеруіне назарларыңызды аударыңыздар (стрелка). Жүректің жиырылған бөліктері кызыл түспен көрсетілген. А. Диастола, карыншалар бұлшык еттері босаңсыған; жүрекше- карынша қақпактары ашық, жарты ай тэрізді какпактар жабық. В. Систола, қарыншалар бүлшықеті жиырылған; жүрекше-карынша какпактары жабык, жарты ай тә- різді қакпақтар ашьщ. A.subclavia Lig.arteriosum A.pulmonalis sinistra Vvpulmonales sinistrae Atrium sinistrum Sinus coronarius A.carotis communis sinistra Truncus brachiocephalicus Arcus aortae V.cava superior A.pulmonalis sextra Vvpulmonales dextrae Atrium dextrum V.cava inferior Sulcus coronarius  Apex cordis Ventriculus sinister Ventriculus dexter interventricularis (cordis) posterior 7-cypem. Жүрек, артқы көрініс (жүрещап, эпикардца откен жерінде алынып тасталынган) Жүрекшелер, жогарыда айтылғандай, сэйкес карыншалармен жүрекше-қарын- ша тесігі, ostia alrioventricularia арқылы байланысады. Оң жүрекше оң қарыншамен - оң жү- рекше - қарынша тесігі, ostium atrioven- triculare dextrum, сол жүрекше сол қарыншамен - сол жүрекше —карынша тесігі, ostium atrioventriculare sinistrum, арқылы байланысады. О Ң Ж Ү РЕК І І І Е Оң жүрекше, atrium dextrum, жүрек негізінің оң бөлігі аймагында орналасқан, дүрыс емес текш е піш індес, үш ы алға бағытталған оң қүлақшаны, auricula dext- ra,қүрайды. Оң жүрекшеде оңға караған сыртқы, солға қараған інікі, ол оң жүрекше мен сол жүрекшеге ортақ, жүрекш еаралық қалқа, septum interatriale, жэне жогарғы артқы, алдыңғы қабыргаларын ажыратады. Оң жүрекш е-қарынш атесігіорналасқандыктан төменгі қабыргасы жоқ. Оң жүрекшенің ең кеңейген бөлігі - ірі веналық сабаулардың түсу орнын, қуыс веналар қойнауы, sinus venarum cavarum, деп атайды. Жүрекшенің тарылған болігі алдынан оң қүлақшаға, auricula dextra, жалғасады. Ж үрекш енің екі белігі сыртқы бетінде ш екаралық жүлгемен,sulcus terminalis, бө- лінген. Оң қүлақша, auriculadextra,жүрекшенің ең доцес болігі, жалпақ конус тэрізді, үш ымен солга, окне сабауына бағытталған. Қүлақша өзінің ішкі иірімделген бетімен қолқа түбіріне бағьпталған. Қүлақшаның жоғарғы және томенгі жиектерінде сырты- нан теңсіздік бар. Оң жүрекшеге екі - жоғарғы жэне томенгі қуыс веналар, тэждік қойнау жэне А. Жүректің алдыңгы көрінісі. Қарыншалардың, ңолқаныц жэне өкпе сабауының алдыцгы қабыргасы жартылай алынып тасталынган, қолқа қақпақіиалары көрсетілген Иык-бас сабауы Жоғарғы куыс вена Терминалды жүлге Оң кұлакша Оң жүрекше Қолқа қақпағы Артерияльщ конус Оң жүрекше қарыншалык какпак Алдыңғы бүртікті бұлшыкеттер Оң карынша миокарды Сол жалпы ұйқы артериясы Сол бұғанаасты артериясы Қолқа доғасы Артериялық түтік байламы Қолканың кеуделік бөлімі Қолканың жоғарылаған бөлігі Сол өкпе венасы Өкпе сабауы Сол кұлакша Өкпелік какпак Алдыңғы бүртікті бүлшықеттің сіңірлі жіпшелері Сол карынша миокарды Арткы бүртікті бұлшыкет Қарыншааралық калқа Оң жэне сол иык-бас веналары Сіңірлік жіпшелер Оң карыншаньщ бүртікті бүлгпыкеті Сол жүрекше Құйғыш Сол карыншаньщ алдыңғы бүртікті бұлшыкеті Сол жүрекше қарыншалык какпак - екі жармалы немесе митралді какпак Жүрек ұшы Truncus brachiocephalicus V. cava sup. Sulcus terminalis Auricula dext. Atrium dext. Valva aortae Conus arteriosus Valva atrioventricularis dext. M. papillaris ant. Myocardium ventriculi dext. A. carotis communis sin. A. subclavia sin. Arcus aortae Lig. arteriosum - ductus Botalli Aorta thoracica - pars descendens aortae Pars ascendens aortae V. pulmonalis sin. Truncus pulmonalis Auricula sin. Valva trunci pulmonalis M. papillaris post. Myocaridum ventriculi sin. M. papillaris post. Septum interventriculare Vv. brachiocephalicae Chordae tendineae Mm. papillaris ventriculi dext. Atrium sin. Infundibulum M. papillaris ant. Valva atrioventricularis sin. - valva bicuspidalis s. mitralis Apex cordis Ә. Жүрек ішіндегі қан айналысы (сызба түрінде). Стрелкамен жүректің ішіндегі цан агысыныц багыты белгіленген. Ақшылкөк - жүректіц оц бөлігі; қызыл- жүректіц сол бөлігі жүректің үсак меншікті веналары ашылады (9-сурет). а) Жоғарғы куыс вена, v. cava superior, қанды бастан, мойыннан, колдан жэпе түлга қабырғасынан жинап, жүрекшенің жоғаргы жэне алдыңгы қабыргаларының шекара- сында, жоғарғы қуыс вена тесігімен, ostium venae cavae superioris, ашылады. б) Төменгі қуыс вена, v. cavainferior, қанды аяқтан, жамбас астауы жэне құрсақ қуысы ағзалары мен қабырғаларынан жи- нап, оң жүрекшеніц жогаргы жэне артқы қабыргаларының шекарасында, томенгі қуыс вена гесігімен, ostium venae cavae inferioris, ашылады. Томенгі қуыс вена тесігінің алдыңгы жиегінде жүрекше қуысы жагынан жар- тылай ай тэрізді бүлшықеттік томенгі қуыс вена жапқышы, valvula venae cavae inferioris, орналасады. Үрықта бүл жапқыш қанды томенгі қуыс венасынан сопақша тесік арқылы сол жүрекшеге бағыттайды. Жапқыштың қүрамында бір ірі сырткы және бірнеше үсақ сіңірлі талшықтар кездеседі. Қуыс веналар тесігінің арақашықіығы 1,5-2 см-ге жетеді. Жогаргы және төменгі қуыс веналар ашылу жерлері аралығында, жүрекшелердің ішкі бетінде венааралық томпешік, tuberculum intervenosum, орналасқан. в) Тэждік қойнау, sinus coronarius - жүректің меншікті веналарының ортақ коллекторы. Тэждік қойнаудың орны оң жүрекшенің медиалды жэне артқы қабырғалары арасында, гоменгі куыс вена жапқышының астында, valvula venae cavae inferioris, орналасқан. Тэждік қойнау тесігінің оң жиегінде тэждік қойнау жапқышы, valvula sinus coronarii, орналасады, оның бос жиегі Ostium v.cavae inferioris V.cava inferior Valvula v.cavae inferioris V.cava superior Fossa , Aorta Auricula dextra Ostium v.cavae superioris fossae ovalis Foramina venarum minimarum Mmpectinati Vasa cordis Valvula sinus coronarii cuspis posterior cuspis septalis cuspis anterior Ostium sinus coronarii Chordae tendineae Trabeculae carneae Myocardium Mmpapillares Cavum ventriculi tricuspidalis Lamina visceralis (epicardii) pericardii жүрекше қалқасына бағытталған. Жапқыш қалыңцығында жүректің үсақ веналары кіретін бірнеше тесіктері бар. г) Жүректің меншікті веналарына жүрек қабырғаларынан жинайтын жүрекгің үсақ веналары, vv. cordis тіпітае,жатады. Олар ец үсақ веналар тесіктері, foram ina venarum minimarum, арқылы қолқаға жэне жүрекшенің оц жэне алдыңғы қабыргаларының төменгі боліктеріне ашылады. Оц жүрекш енің ішкі бегінің рельефі эркелкі. Ішкі (сол) жэне артқы қабырғалары гегіс. Ал сыртқы (оң) жэне алдыңғы беттері кедір-бүдыр, себебі жоғарғы жэне төменгі бүлшықеттік бұдырлары бар кырлы бүлш ық еттер, mm. pectinali, орналасқан; жоғарғы будалары қуыс ве- налар тесігімен жүрекш енің жоғарғы қабыргасына, төменгілері тэждік жүлгеден жоғары, оң қабырғаныц гөменгі жиегімен багытталады. Қырлы бұлшықеттер шекаралық қыр, crista terminalis, аймагынан басталады, оған жүрекшенің сыргқы бетіндегі жүлге, sulcus terminalis, сэйкес келеді. Оң күлақшаныц іінкі беті тегіс емес; онда түрлі бағытта қиылысқан қырлы бүлшықеттер орналасады, mm.pectinati. Ж үрекшелер . қалқасында сопақша пішіндес жалпақ ойық, сопақша шүңқыр, fossa ovalis -бекітілген сопақша тесік, foram en ovale, орналасқан. Сопақша тесік үрықгық даму кезінде оң жүрекше мен сол жүрекше қуыстарын байланыстырады (10-сурет). Үрық жүрегінің сопақша тесік қалдыгы сол жүрекше жағынан жақсы байқалады. pulmonalis dextra Fossa ovalis Ostium v.cavae inferioris Auricula dextra Mm.pectinati Valvula sinus coronarii Ostium sinus coronarii cordis cuspis septalis cuspis posterior - Valva atrioventricularis Chordae tendineae' Mm. papillares Myocardium (paries ventriculi dextra) Trabeculae carneae Ostium v.pulmonalis dextra V.pulmonalis sinistra Ostum v.pulmonalis sinistrae Septum interatriale Vasa cordis Pars membranacea septi interventricularis Valva atrio\entricularis sinistra (v.mitralis) Chordae tendineae Mm. papillares Myocardium (paries ventriculi sinistra) Pars muscularis §epti interventricularis Trabeculae cameae "Endocardium Lamina visceralis (epicardium) 10-cypem. Жүрек; алдыңгы көріпіс (бошық кесінді, жүрекшелердің томенгі болігі және қарыниіалар жогаргы жагынан) |