ҮЛКЕН ҚАНАЙНАЛЫМ ШЕҢБЕРІНІҢ АРТЕРИЯЛАРЫ
Қолқа
Қолқа, aorta (45-сурет) - адам денесіндегі ең ірі артериялық сабау. Ол сол қарыншадан шығады; басталу орпы - қолқа гесігі, ostiumaortae.
- Қолқадан үлкен қанайналым шеңберін құрайтын барлық артериялар тармақталады.
Қолқа өрлемелі қолқа, aorta ascendin, қолқа доғасы, arcus aortaжэне төмендемелі қолқа, aorta descendng, болып болінеді.
Томендемелі қолқа, aortadescendens,
озі қолқаның кеуделік бөлігіне,
aortathoracica, жэне қолқаның інггік бөлігіне,
aorta abdominalis, болінеді.
Қолқаныц орлемелі болігіҚолқаньщорлемеліболігі, aorta ascew/m y
(46-сурет), сол қарынніаның артериялық конуеыныц жалғасы жэне қолқа тесігінен басталады.Тостің сол жартысының артында, 3
қабырғааралық деңгейінде, жоғары, кішкене оң жэне алға багытталып, оң II
қабырға шеміршегі деңгейіне жетіп, қолқа доғасына жалғасады.Қолқаның орлемелі болігінің бастапқы жағы кеңейген, оны колқа буылтығы,
bulbus aortae, дейді.
Буылтыкгың қабыргасы үш жартыай- лы қакпақтың орналасуына келетін үш котеріңкіні -
қолқа қойнауларын, sinus aortae, түзеді. Бүл қойнауларды, қақпақтар сияқты оң, сол жэне аргқы деп белгілейді.Оң қойнаудан оң тэждік артерия,
a.coronaria dextra, солдан - сол тэждік
артерия, a.coronaria sinistra,басталады(«қараңыз: Жүрек»).
Қолқа до і асыҚолқа доғасы,
arcus aortae (47-сурет), шығыңқы жағымен жоғары қараған жэне ал- дан артқа бағыггалып, қолқаның томендеген болігіне отеді. Өткен жерінде кішкене тарылу байқалады, ол қолқа қылтасы,
isthmus aortae, атауын алады. Қолқаның бүл тарылған же-
pi қолқа доғасы мен қолқаның томендеме- лі болігінің басталған шекарасында, қолқа доғасынан сол бұғанаасты артериясыныц
тармақталған орнынан қолқаның томендеген болігіне ауысқанга дейін орналасады. Қолқа догасы оц II қабырга шеміршегінен III-IV кеуде омыртқалары денелерінің сол бетіне багытталады.
Қолқа доғасынан 3 ірі тамыр: иық-бас сабауы, truncusbrachiocephalicus,сол жалпы үйқы артериясы, a. carotis communis sinistra, сол бұғанаасты артериясы, a.subclavia
sinistra, тармақталады.
Иық-бас сабауы, truncus brachiocepha- licus, қолқа доғасының бастапқы болігінен тармақталады. Ол - ірі тамыр, үзындыгы 4 см-дей, жогары жэне оң котеріліп, оң кеуде- бұғана буыны гұсында екі тармаққа: оң жалпы үйқы артерияға, a. carotis communis dextra,жэне оц бұғанаасты артерияға,
a.subclavia dextra, болінеді.
Кейде иық-бас сабауынан ең томенгі қалқанша артериясы, a. thyroidea ima, шығады.- Кейбір жагдайларда келесі даму ва- рианттары кездеседі: 1) иық-бас сабауы болмайды, бүл жағдайда оң жалпы үйқы
A. carotis communis dextra
R.
superficialis 4
A.
transversa coll
A.
scapularis dorsalis Truncus brahiocephalieus,4A. intercostalis suprema \
A. thoracica superior
R. clavicularis -
R. acromialis
R. deltoideus
A. thoracoacromialis
A.
axillaris dextra —
R.
pectoralis —
1
cava superior-^
A.
circumflexa —
s
c
a
p
u
la e
^
A.
coronaria dextraA.
pericardiacophrenicaАнастомоз между
a. profunda brachii и'
a. circumflexa humeri
posterior
A. thoracica interna
cava inferior-' '
Aa. intercostales posteriores
Ventriculus dexter
A.
phrenica superior'A.
phrenica inferior '
A.
hepatica com m
unis-'A.
suprarenalis in fe rior''A. renalis dextra''' A. testicularis -
I
Pars abdominalis aortae
A. iliaca communis dextra
A.
glutea
superior
■_- _ A
sacralis lateralis ^
A. obturatoriaA. glutea inferiorA. circumflexa iliaca superficialis -
A. pudenda intema—S i
R.ascendensAa.
pudendae externaeR. acetabularis (a. circum flexa-"*
femoris medialis)
A. profunda femoris—
A. cervicalis ascendens
A. thyroidea inferior
f
„
A. cervicalis profunda A vertebralis
Truncus thyrocervicalis
A. subclavia sinistra
A. suprascapularis
^
A
r
ec
us aortaePars descendens aortaeA.
thoracica lateralisPars ascendens aortae
A. circumflexa humeri ” posterior
A. circumflexa humeri anterior
A. subscapularis
-A . brahialis
A. coronaria sinistra
' -
Ventriculus sinister J 5 v l
v» -
A. musculo phrenica— Pars thoracica aortae
A. epigastrica superior
- Truncus coliacus A. lienalis
A. mesentrica superior Aa. lumbales
-
A. mesentrica inferior^A . sacralis mediana
R. lumbalis A.jiiolumbalis
^ R. iliacus
^ A. epigastrica inferior
A. iliaca interna A. iliaca externa
___^-A . epigastrica superficialis
4 A. circumflexa iliaca profunda
_
R. pubicus Rr.
spinales
A.
femoralis_- R r . inguinalis
A. circumflexa femoris laterlis
R.
ascendens . _ .
„
. j
A. circumflexa femons late
R.descendensA. circumflexa femoris medialis
cypem. Журек, цолца жәнеоның тармацтары, алдыцгы көрініс (жартылай сызбалы)
Бұғана
Сол иык-бас венасы
Оң өкпенің жоғарғы үлесі
Қолқа доғасы
Жоғарғы куыс вена
Оң жүрекше (төменгі куыс венаның кіру жері)
Тэждік койнау
Бауыр
Екінші қабырға
Сол өкпенін жоғарғы үлесі
Өкпе сабауы
Кол кан ыц өрлемелі бөлігі жэне сол тэждік артерия
Қолқа кақпасы
Жүреккап
Сол карыншаньщ миокардысы
Сол өкпенің төменгі үлесі
Көкет
Ток ішектің бүрылыстары
Асқазан
Иық-бас сабауы
А. Қолқаның өрлемелі бөлігі деңгейіндегі кеуде торының тәждік тілігі
Clavicula
V. brachiocephalica
Lobus sup. pulmonis dext
Arcus aortae
V. cava sup
Atrium dext
Sinus coronarius
10 8. Hepar
Costa II
Lobus sup. pulmonis sin
11 11. Truncus pulmonalis
Pars ascendens aortae et a. coronaria sin
Valva aortae
Pericardium
Myocardium ventriculi sin
Lobus inf. pulmonis sin
Diaphragma
Flexura coli
Gaster
Truncus brachiocephalicus
A.meningea media, A.temporalis media
R.auricularis
A.temporalis superficialis— - A.masseterica-
A.tympanica anterior- -
R.frontal is
R.parietalis
/R.frontalis A.zvgomaticoorbitalis
A.supraorbitalis
'A.supratrochlearis A.ophthalmica
,A.dorsalis nasi
A.sphenopalatina
^A.angularis
^'A.infraorbitalis
-A alveolaris superior posterior A.buccalis
A.alveolaris superior anterior
- A.labialis superior
-Rr.pterygoidei
R.occipitalis-
A.auricularis profunda - A.transversa faciei -
R.mastoideus A.occipitalis
A.stylomastoideaA.auricularis posterior
A.pharyngea ascendensA.carotis
interna
Rr.spinales - - A.cervicalis ascendens
R.vertebralis -
R.superficialis-A.cervicalis
profundaA.suprascapularis - -
Rr.dorsales linguae A.profunda linguae
- A.labialis inferior
^ '
A.sublingualis^
A.submentalis^ '
A.palatina ascendens '
A.facialis
A.carotis externa
'A.lingualis
Os hyoideum
R.suprahyoideus
R.infrahyoideus
' A.laryngea superior A.thyroidea superior
' ' R.sternocleidomastoideus
R.cricothyroideus A.carotis communis
A.thyroidea inferior Truncus thyrocervicalis
- A. subclavia
Truncus brachiocephalicus
жэне оң бұғанаасты артериялары тікелей қолқа доғасынан шығады; 2) иық-бас са- бауы оң жақтан емес, сол жақтан шығады;
3) ең сирек 2, оң жэне сол иық-бас сабауы кездеседі.
Қолқаныц төмендемелі болігі
Қолқаныңтөмендемелібөлігі^ог/а^/е^сеп- dens (48-сурет), қолка доғасының жалғасы, III-IV кеуде омыртқалары денелерінен IV бел-омыртқага дейін орналасып, оң жэне
сол жалпы мықын артерияларға, аа.іііасае communes dextra et sinistra, бөлінеді, өзі кіші жамбас қуысына жіңішке сабауша-орталық сегізкөз артериясы түрінде жалгасып, сегізкөздің алдыңғы бетінде жатады.
XII кеуде омыртқа деңгейінде көкеттің қолқалық тесігінен өтіп, hiatus aorticus, іш қуысына түседі. Қолқаның төмендеген белігінің көкетке дейінгі бөлігі қолқаның кеуделік бөлігі, aorta thoracica, көкеттен төмен - қолқаның іштік белігі, aorta abdominalis, деп аталады.
A. carotis communis dextra
A. vertebralis dextra
A. cervicalis
ascendens |
A. cervicalis supcrficialis \ Truncus thyrocervicalis
A. subclavia dextra
A. suprascapularis^A. thoracica interna.
A. transversa cervicis Truncus brachiocephalicus
Pars ascendens aortae_
Aa. coronariae cordis, dextra et sinistra
Valva aortae Esophagus..
tRr. esophageales £
Aorta -J
Rr dorsales
aa.
intercostales posteriores ШA. thyroidea inferior
Trachca д carotis communis sinistra
yA. subclavia sinistra
M. scalenus anterior^Plexus
brachialis
—Truncus costocervicalis
A. intercostalis suprema
Aa. intercostales posteriores I et II
r Arcus aortae
Rr. bronchiales pars thoracicae aortae
, Bronchus principalis sinister
-Bulbus aortae
г-Rr. mediastinales Rr. pericardiaci
Aa. intercostales posteriores sinistrae (VI-IX)
Esophagus
Diaphragma
A. gasrtica
sinistra
A. phrenica inferior dextra
Ventriculus
N \ (pars cardiaca
\ N. Rr. esophagealis
A. heratica communis , \ \ \ Truncus celiacus
A. renalis dextra \ \ A. spicnica (itenalis)
A. mesenterica superior A renalis sinistra
48-cypem. Кеуде қолқасы, aorta thoracica, алдыңгы корініс (жүрек, окпе жэне өңештің төменгі бөлігі алынып тасталынган,қабыргалық окпеқап және ішкі кеуде шандыр цабыгы алынып тасталынган)