Адам анатомиясы атлас
 Скачать 1 Mb.
|
25 бұлшықетКозүяасты артерия жэне нерв, арткы жогаргы ұяшыктық Бетсүйектің үлкен бүлшыкеті 14. ¥рт бұлшықеті 15. Езуді түсіретін бүлшыкет 16. Медиалді канаттэрізді 33 бұлшыкет жэне жаксүйек- 34тіласты нерв Қос карыншалы бұлшыкеттін алдыңгы карыншасы Төс-тіласты булшыкет Қалканша-тіласты бұлшыкеті Сіңірлі дулыга Мандай-шүйде бүлшыкеттің мандайлык карыншасы Латералді канаттэрізді Жогаргы жаксүйек артериясы Ішкі мойындырык вена Біз —тіл бүлшыкеті Мойынның кайыс бұлшыкеті Кос карыншалы бұлшыкеттің арткы карыншасы жэне шүйде артериясы Беткей самай артериясы Біз-тіласты бүлшықеті Сырткы ұйкы артериясы Төменгі жаксүйек артындагы венасы Жогаргы калканша артериясы Жүтқыншактың төменгі кыскышы Төс-бұгана-емізікті бүлшыкеті Жауырын-тіласты бұлшыкеті Жалпы ұйкы артериясы жэне кезбе нерв hiatus canalis n. petrosi minoris арқылы кіріп, оныц шырышты қабыгын қанмен камтамасыз етеді. в) Тастық тармақ, ramus petrosus, қыл- қанды тесіктен жоғары басталып, латералді жэне артқа жүріп, hiatus canalis п. petrosi majoris-ке кіреді, ол жерде артқы құлақ артерияныц тармагы біз емізік тэрізді артериямен, a.stylomastoidea, анастомоз құрайды. Терец самай артериялары, аа. temporalis profundae, негізгі сабаудан жоғары бағытта- лып, самай шұцқырына барады. Кейін бассүйек пен самай бұлшыкетіиің арасы- на еніп, аталмыш бұлшықеттіц терец жэне төменгі болімдерін қанмен камтамасыз етеді. Шайнау артериясы, a. masseterica, кейде арткы терец самай артериясынан тармақталып, томенгі жақсүйек тілігі арқылы гоменгі жақсүйектіц сыртқы бетіне шыгып, шайнау бұлшықетіне оныц ішкі беті жағынан барып,бүлшықетті қанмен камтамасыз етеді. Артқы жогарғы үяшыктар арте- риясы, a. alveolaris superior posterior, жогаргы жақсүйек төмпесі мацынан бір ethmoidalis anterior A.supraorbitalis J A.ethmoidalis posterior' i A.ciliares posteriores breves • A.ophthalmica V A.carotis interna A.communicans posterior. A.cerebri posterior dextra^ A.sphenopalatina-1 A.basilaris Clivus A.meningea posterior A.tympanica inferiorv')s. A.vertebralis sinistra^ A.vertebralis dextra A.occipitalis A.carotis interna A.pharyngea ascendens Rr.spinales A.carotis communis. Vertebra cervicalis VI (processus transversus) A.cervicalis ascendens - A.vertebralis — A.cervicalis profunda A.supratrochlearis ^•M.rectus lateralis A.dorsalis nasi Aa.ciliares post, longae „M.obliquus inferior A. infraorbitalis -V.alveolaris E-A.angularis -A.maxillaris —Aa.alveolares t, A.palatina ascendens A.profunda linguae  my '.✓M.hyoglossus vf'A.sublingualis M.genioglossus M.geniohyoideus - A.facialis --A.lingualis R.suprahyoideus - A.carotis externa A.thyroidea superior “•A.laryngea superior " Membrana thyrohyoidea R.sternocleidomastoideus R.anterior R.posterior Pharynx Glandula thyroidea A.thyroidea inferior Ramus superficialis- A.suprascapularis Truncus thyrocervicalis A.intercostalis suprema - A.carotis communis Trachea A.thoracica interna cypem.Баспенмойынныцартериялары(бұлшықеттердіцкопбөлігіалыныптасталынган;Жогаргыжэне төменгі жацсүйектер жэне бассүйектің негізі кесіп ачынып тасталынган) немесе 2-3 тармақтүрінде басталып, жоғары багытталады. Жогаргы жаксүйектің аттас өзекшелеріне foram ina alveolaria арқылы кіріп, жогаргы жақсүйектің үлкен азу тістерінің түбіне жэне кызылиекке барады. ¥рг артериясы, a. buccalis, алга жэне томен багытталатын кішірек тамыр. ¥р т бүлшықетіне жатып, бүлшықеттің ауыз қуысының шырышты қабыгын, жогаргы гістер жанындагы қызылиекті жэне коршілес жагқан ымдау бүлшықеттерін канмен камгамасыз етеді. ¥р т артериясы бет артериясымен анастомоз қүрайды. Қанаттық тармақтар, rr phterygoidei, 2-3 тармақ түрінде медиалді жэне латералді қанаттық бүлшықеттерге багытталады. Қанат-таңдай болігініц тармақтары (55-сурет): 1. Козүяасты артериясы, a. іп- fraorbitalis, козүясына козұяның томенгі саңылауы арқылы кіріп, sulcus infraorbitalis- те жатады. Кейін аттас озек арқылы отіп, бетке foram en infraorbitale арқылы шыгады да, беттің козүяасгы аймагына тармақтар береді. Өз жолында козүяасгы артериясы бірқатар тармақгар береді: а) Козүялық тармақтар, rr. orbitales,коз алмасының бүлшықеттерін т. rectus inferior мен т. obliquus inferior, қанмен қамтамасыз етеді. б) Алдыцгы жогаргы үяшықгар артерия- сы, aa. alveolares superiores anteriores, озек- тер арқылы жогаргы жақсүйек қойнауының сыргқы қабыргасында жүреді де, a. alveolaris superior posterior тармактарымен қосылып, жогаргы жақсүйектің тістерін, қызылиекті Sinus frontalis A.meningea anterior Concha nasalis medi; Aa.ethmoidales anteriores ethmoidalis anterior , A.ethmoidalis posterior Aa.ethmoidales posteriores Concha nasalis sup. Sinus sphenoidalis _A.nasalis posterior septi A.sphenopalatina A.canalis pterygoidei A.palatina H descendens Tonsilla pharyngea Aa.nasales posteriores laterales Labium superius Concha nasalis inferior ^.palatina major A.palatina minor Ostium pharyngeum tubae cypem. Мүрын қуысы қабыргасыныңартериялары (іиікі беті жагынан мүрын қуысының оң латералді қабыргасы) жэне жоғаргы жақсүйек қойнауыныц шы- рышты қабыгын қанмен қамтамасыз етеді. Төмендемелі таңдай артериясы, palatinadescendens (56-сурет), өзінің бастапқы бөлімінде қанат тэрізді өзек ар- териясын, a. canalis pterygoidei, береді. Ол аталмыш өзекпен есту түтігіне жетеді. Ал төмендемелі таңдай артериясы- төмен бағытгалып, canalis palatinus major арқылы өтіп, үлкен жэне кіші таңдай артериялары- на, aa. palatinae minoris et major, бөлінеді. Кіші таңдай артериялары * foramina palatine minora, арқылы өтіп, жүмсақ таңдай тіні мен таңдай бадамшасын қанмен камтамасыз етеді. Үлкен тандай артериясы өзекпен foramen palatinum majas арқылы шығып, қатты тац- дайдың sulcus palatinus-да жатады, алға жүріп, өзектің шырышты қабығын, бездерді жэне қызылиекті қанмен қамтамасыз етеді, кейін оңға багытталып, canalis incisivus ар- қылы жогары көтеріледі жэне артқы мүрын қалқа артериясымен, a. nasalis posterior septi, анастомоз құрады. Кейбір тармақтары бет артериясыныц тармагы a. palatina ascendens-пен анастомоз жасайды. Қанат-таңдай артериясы, a. sphenopala- tina, жогаргы жақсүйек артериясыныц соцгы тармагы. Мүрын қуысына foramen sphenopalatinum арқылы өтіп, бірнеше тармақтарга бөлінеді (57-сурет). а) Ең жогаргы жұтқыншақ артерия- сы, жүтқыншақтың жогаргы жиегіне багьпталып, оны қанмен камтамасыз етеді жэне жогарылаган жүтқыншақ артериясы- мен, a. pharyngea ascendens-пен анастомоз құрайды. б) А ртқы латералді мұрын артерия- лары, aa. nasales posteriores laterales, аса ipi тармақтар, ортацгы жэне төменгі қалқандарының шырышты қабыгын, мүрын қуысының бүйір қабыргасын қанмен камтамасыз етіп, маңдай жэне жогаргы жақсүйек қойнауларының шырышты қабыгында аяқталады. в) Арткы мұрын қалқа артериясы, a. na- salis posterior septi, 2 тармаққа (жогаргы жэне томенгі) болініп, мүрын қалқасының шырышты қабыгын қанмен қамтамасыз етеді. Бүл артерия жогары багытталып, күректістік озек аймагында үлкен гаңцай жэне жогаргы ерін артериясымен анастомоз құрады. 2. Беткей самай артериясы, a. temporalis superficialis, сыртқы ұйқы артериясыныц екінші соцгы тармагы жэне жалгасы бо- лып саналады. Ол томенгі жақсүйек мойы- ны тұсында басталып, алгашында жогары багытталып, сыртқы есту өтісі мен томенгі жақсүйек басы арасымен шықшыт без қалыцдыгында отеді, кейін, терініц астында беткей орналасып, бетсүйектік дога түбініц астымен жүреді, ол жерде артерияны си- пап анықтауга болады. Бетсүйектік догадан кішкене жогары артерия озініц соцгы тармақтарына-мацдай тармагы, г. frontalis, жэне тебе тармагы, г. parietalis,бәлінеді. Артерия оз жолында бірнеше тармақгар береді: Ш ықшыт без тармақтары, rr. parotidei, 2-3 тармақ түрінде шықшыт безді қанмен камтамасыз етеді. Беттің колденец артериясы, a. trans- versa faciei, бастамасы шықшыт без қалыцдыгында орналасып, оны канмен камтамасыз етеді, кейін т. masseter бетімен бетсүйектік доганыц томенгі жиегі мен шықшыт түтігі арасымен горизонталді жүріп, ымдау бұлшықеттеріне тармақтар береді жэне бет артериясыныц тар- мақтарымен анастомоз құрады. Құлақтыц алдыцгы тармақтары, rr. auriculares anteriores, 2-3 молшерде қүлақ қалқаны ны ц алдыцгы бетіне багы тталы п, оныц терісін, шеміршегі мен бұлш ықеттерін қанмен қамтамасыз етеді. Ортацгы самай артериясы, a. tem- poralis media, жогары багытталып, бетсүйектік доганыц астымен самай шандыр қабыгына кіреді жэне самай бұлшықетініц қалыцдыгына отіп, оны канмен камтамасыз етеді. Бетсүйек-козұялық артерия, a. zy- gomatico-orbitalis, бетсүйектік доганыц Беткей самай артериясының төбе тармагы Беткей самай артериясыныц мандай тармагы Қүлак-самай нерві Жогаргы жаксүйек артериясы Беткей самай артериясы Байланыстырушы тармактар Бет нерві Арткы кұдақ артериясы жэне беткей самай артериясыныц алдыңғы күлак тармактары Ішкі мойындырык вена R. parietalis a. temporalis superf. R. frontalis a. temporalis superf. N. auriculotemporalis A. maxillaris A. temporalis superf. Rr. comminicantes N. facialis A. auricularis post, et rr. auriculares ant. a temporalis superf. V. jugularis int. N. mylohyoideus Жаксүйек-тіласты нерв Қос карыншалы бүлшыкеттің арткы карыншасы Құлактын үлкен нерві мен төс- бүгана-емізікті бұлшыкеті Сырткы мойындырык вена 'Гөменгі жаксүйек артындағы вена Төменгі жаксүйекасты без Самай фасциясы Самай бұлшыкетінің сіңірі Терен самай артериясы Арткы жогаргы ұяшыктар нерві Қанаттандай артериясы Venter posterior m. digastrici N. auricularis magnus et m. sterno- cleidomastoideus V.jugularis ext. V. retromandibularis Gl. submandibularis Fascia temporalis - lamina superf. M. temporalis Aa. temporales prof. N. alveolaris sup. post. A. sphenopalatina Арткы жогаргы үяшыктар артериясы Шайнау артериясы мен нерві Ypr артериясы мен нерві 24 Латералді канаттәрізді бұлшыкет Көлденен бет артериясы жэне шыкшыт без түтігі (кесілген) Медиалді канаттәрізді бұлшыкет Бет артериясы Тіл нерві Төменгі ұяшыктар артериясы мен нерві (төменгі жаксүйек өзегі ашылган) Aa. alveolares sup. post A. masseterica et n. massetericus 23.A. et n. buccales 24. M. pterygoideus lat. 25.A. transversa facialis et ductus paroti- deus M. pterygoideus med. A. facialis N. lingualis N. et a. alveolaris inf. Бас пен мойынныц артериялары. Сыртцы ұйқы, ішкі ұйқы жэне бүганаасты артерияларының негізгі тармақтары артерияның мандай жэне гөбе тармактары Беткей самай артериясы Шүйде артериясы Жоғарғы жаксүйек артериясы 5. Омырткалық артерия Сырткы ұйкы артериясы Ішкі ұйкы артериясы 8. Жалпы ұйкы артериясы Жогарылаган мойын артериясы Төменгі калканша артериясы жэне калканша- мойын сабауы 11. Мойыннын колденен артериясы, мойыннын беткей жэне томендеген жауырын артериялары Жауырынүсгі артериясы Қалканша-мойын сабауы Қабырга-мойын сабауы: мойыннын терен жэне ен жогаргы кабыргааралык 10 артериялары Ішкі кеуде артериясы Қолтык артериясы Көзұяүсті жэне 14 шыгырүсті артериясы Бұрыштык артерия 27 І 9. Мұрынның сырткы артериясы 20. Бетгін көлденен артериясы 15 21. Бет артериясы Жогаргы ерін артериясы Төменгі -ерін артериясы Иекасты артериясы Тіл артериясы Жогаргы калканша артериясы Иык-бас сабауы R. frontalis et parietalis a. temporalis superf A. temporalis superf A. occipitalis A maxillaris A. vertebralis A. carotis ext A. carotis int A. carotis communis A. cervicalis ascendens A. thyroidea inf. et. truncus thyrocervicalis A. transversa cervicis, 19. A. dorsalis nasi a. cervicis superf. et a. scapularis descen- 20A. . transversa faciei dens 21. A. facialis A. suprascapularis 22. A. labialis sup Truncus thyrocervicalis 23. A. labialis inf Truncus costocervicalis: 24. A. submentals cervicalis profunda et 25. A. lingualis a. intercostalis suprema 26. A. thyroidea sup A. thoracica int 27. Truncus brachiocephalicus A. axillaris A. supraorbitals et a. supratrochlearis A. angularis үстімен алға жэне жоғары багытталып, т. orbicularis oculi-TQ жетеді. Артерия өз жо- лында біркатар ымдау бұлшыкеттерін қанмен камтамасыз етіп, a transversa facies, a. frontalis жэне a. ophtalmica тармагы a. lacrimalis ана- стомоз құрады. Маңдай тармагы, г. frontalis, беткей са- май артериясынын соцгы тармактарыныц біреуі, алга жэне жогары багытталып, т. occipitofrontalis-тщ мацдай карыншасын, т. orbicularis oculi, galea aponeurotica жэне маңдай терісін канмен камтамасыз етеді. Тобе тармагы, г. parietalis, беткей са- май артериясыныц екінші соцгы тармагы, мацдай тармагынан біршама ірі. Ол жогары жэне артка багытталып, шандыр кабықтыц астына енеді де, самай аймагыныц терісін канмен камтамасыз етеді; карама-карсы жактагы аттас артериямен анастомоз кұрады. |