Адам анатомиясы атлас
 Скачать 1 Mb.
|
|
Кеуде түтігі Кеуде түтігі, ductus thoracicus - ең ірі жэне ең негізгі лимфа тамыры. Ол лимфаны аяқтардан, жамбас астауы, іш қуысы жэне кеуде қуысының сол жагында орналасқан агзалардан жинайды (166-сурет). Кеуде түтігі іш қуысында II бел омыртқасы деңгейінде үш лимфатамырының бірігу інен: сол жэне оң бел сабаулары, truncus lumbalis sinister et truncus lumbalis dexter, жэне сыңар ішек сабауы, truncus intestinalis, түзіледі. Сол жэне оң бел сабаулары лимфаны аяқтардан, жамбас астауы кабыргасы мен агзаларынан, іш қабыргасынан, жүлын қабықтары мен жұлын-ми өзегінің бел жэне сегізкөз бөлімдерінен жинайды. Ішек сабауы лимфаны іш қуысының барлық агзаларынан жинайды. Екі бел жэне ішек сабаулары біріккен соң, кейде кеуде түтігінің кеңейген бөлігі, кеуде түтігінің қойнауын, cisterna сһуіі, түзеді. Кейде бүл қойнау болмауы мүмкін, сол жагдайда үш сабау тікелей кеуде түтігіне ашылады. Кеуде түтігі қойнауының, cisterna сһуіі, пішіні, көлемі жэне түзілу деңгейі, сонымен қагар, үш сабаудың бірігу пішіні меншікті өзгермелі. V.jugularis interna / Trachea-' Truncus jugularis.^ -> i Truncus subclavius F A.subclavia — M.biceps brachii , A.brachialis A.brachiocephalica ' V.cava superior V.azygos Ductus thoracicus Nodi lymphatici intercostales j Cisterna ductus thoracicus- Truncus lumbalis dexter — * V.cava inferior —jj Nodi lymphatici lumbales — Nodi lymphatici iliaci interni Nodi lymphatici sacrales A.iliaca externa __ V.iliaca externa-------- A.iliaca interna — Glandula thyroidea - Truncus jugularis Ductus thoracicus Angulus venosus sinistra - Truncus subclavius V.subclavia *' .-«*■*■ V.brachiocephalica sin ‘ 'V.axillaris Nodi lymphatici axillares Vv.intercostales & posteriores * *'V. hemiazygos accessoria fcai^ ' V.hemiazygos >л " M.intercostalis internus I v M.subcostalis ‘ Diaphragma Truncus interstinalis " “ Truncus lumbalis sinister Aorta *Л f f# > N o d i lymphatici iliaci externi Rectum 166-cypem. Кеуде түтігі, қолтық, бел жэне мыцын лимфа тамырлары мен түйіндері Cisterma chyli омыртқа денелерінің алдыцғы бетінде, II бел омыртқасынан бас- талып, XI кеуде омырткасына дейін, көкет аяқтарыныц арасында жагады. Қойнаудың томенгі бөлігі қолқаның артында, жоғарысы о і і ы ң оң жиегінде орналаскан.Cisterna chyli жоғарыда біргіндеп тарылып, тікелей кеуде түтігіне, ductus thoracicus,жалғасады. Кеуде түтігі қолқамен бірге, hiatus aorticus diarhragmaticus арқылы кеуде қуысына өтеді. Кеуде түтігі кеуде қуысында артқы көкі- рекаралықга, қолқаның оң жиегі бойында, колқа мен v. azygos арасында, омыртқалар денесінің алдыңгы бетінде жатады. Бүл жерде кеуде түтігі алдымен қабыргалық өкпеқаппен жабылган,оң қабыргааралық артериялардың алдыңгы бетін қиып өтеді. Кеуде түтігі жогары багытталып, солга бүрылады, оңештің артында, ал III кеуде омыртқасы түсынан VII мойын омыртқасы деңгейіне дейін өңештен сол орналасады. Ксйін ксуде түтігі алға бүрылып, өкпе- қаитың сол күмбезін оран, сол жалпы үйқы артериясы мен сол бұганаасты артериясының арасымен жүреді жэне V. jugularis interna sinistra мен v. sublavia sinistraбіріккен жері - сол веналық бүрышқа ашылады. Ductus thoracicus кеуде куысында VII-VIII омыртқалар деңгейінде екі не- месе бірнеше сабауларга айрылуы жэне кайта бірігуі мүмкін. Сонымен қатар, кеуде түтігінің соцғы болімі бірне- ше тармақгарга айрылуы мүмкін, сол жагдайда кеуде түтігі бірнеш е тармак- гарымен веналық бүрыш қа аш ылады. Ductus thoracicus кеуде қуысында өзінің құрамына бірнеше қабы рғааралы қ тамыр- ларды, (кеуде торыныц сол жартысын- да орналасқан агзалардан, (сол окпеден, жүректің, ецеш тің, кецірдектің сол жар- тысынан) жэне қалқанш а безінен) брон- хкокірекаралық сабауды, truncus Ъгоп- chomediastinalis, қабылдайды. Ductus thoracicus бүғанаүсті аймагында, сол веналық бүрышқа аніылган жерінде, езінің қүрамына гагы да екі ірі лимфа та- мырларын қабылдайды: 1) сол бұганаасты сабауын, truncus subclavius sinister, лимфа- ны сол қолдан жинайтын; 2) сол мойынды- рық сабауын, truncus jugularis sinister, бас иен мойынның сол жартысынан лимфаны жинайтын. Кеуде түтігініц үзындыгы - 35-45 см. Оның сацылауының диаметрі эр түрлі. Түтік жолында бірнеше лимфа түйіндері жатады. Түтік нен лимфаның қозгалысы бір жагынан кеуде торы қуысының теріс қысымынын copy қызметі нэгижесіне бай- ланысты, екіншіден, көкет аягыныц қысу күші мен қақпақшаларыныц болуына бай- ланысты. Соңгылары кеуде түтігінің барлық деңгейінде орналасады. Түтіктің жогаргы болімінде қақпақшалар түтіктің сол ве- налық бүрышқа ашылган жерінде орнала- сып, лимфаныц кері багытта жэне веналар- дан қанның кеуде түтігіне өтуіне кедергі жасайды. Оң лимфа түтігі Оң лимфа түтігі, ductus lymphaticus dexter, ұзындыгы 1-1,5 см, диаметрі 2 мм- ге жуық лимфа тамыры, оң бүғанаүсті ш үнкырында орналасады жэне v. jugularis interna dextra жэне v. subclavia dextra бірігуінен түзілген оң веналық бұрышқа ашылады. Оң лимфа түтігі лимфаны оң қолдан, бас пен мойынның оң жартысынан жэне кеуде торының оң жартысынан жинайды. Оны келесі лимфа сабаулары түзеді. Оц бүганаасты сабауы, truncus subclavius dexter, лимфаны қолдан әкеледі. Оң мойындырық сабауы, truncus jugularis dexter, лимфаны бас пен мойынныц оц жартысынан жинайды. Оң бронхкокірекаралық сабау, truncus bronchomediastinalis dexter, лим- фаны жүректен, оң окпеніц, оцештің жэне кецірдектің томенгі болігініц он жар- тысынан, сонымен катар, кеуде қуысы қабыргасыныц оң жартысынан жинайды. Оң лимфа түтігінің сагасында қақпақшалар бар. Оң лимфа түтігін қүрайтын лимфа са- баулары түтіктіц түзілуіне дейін озара бай- ланысуы мүмкін немесе венаға жеке-жеке ашылуы мүмкін. Аяқтың лимфа гамырлары мен түйіндері Аяқ аймагында келесі гоп лимфа түйіндерін ажыратады. Беткей шаптық лимфа түйіндері, nodi lymphaticiinguinales superficiales (167-cy- рет), 12-16 молшерінде санның жогаргы үшінде, шап қатпарынан томен, тері астын- да, санның жалпақ шандырында жатады. Көрсетілген түйіндердіц (7-12) болігі hiatus saphenus аймагында, калган 3-5 түйін шап жалгамасы бойында жатады. Spina iliaca anterior superior Vasa lymphatica s u p e rfic ia l Nodi lymphatici inguinales superficiales Fascia lata magna lymphatica s u p e rfic ia l Fascia cruris magna Nodi lymphatici — M.gluteus maximus - M. piriformis — Nodi lymphatici glutei inferiores N.ischiadicus — glutea Fascia M addudor magnus Nodus lymphaticus Vasa I' superficialis magna Fossa poplitea cruris A. et w .popliteae"'  [Г saphena parva Vasa lymphatica profunda > M.gluteus medius M.gluteus minimus M quadratus femoris Nodi lymphatici M.biceps femoris Nodi lymphatici poplitei M gastrocnemius Vasa lymphatica profunda M.soleus Nodi lymphatici vasis lymphatici profundae A. et v.peroneae Vasa lymphatica profunda medialis Vasa lymphatica superficialia superficialia A.et w .tibiales posteriores -T e n d o calcaneus 167-cypein Терең шаптық лимфа түйіндері, nodi lymphaticiinguinalesprofundi,3-5мөлшерінде санның жалпақ шандырының астында, fossa incisiva-ца, сан венасының алдыңғы бетінде жатады. Гүйіндердің біреуі ірі, тікелей шап жалғамасының астында, сан венасынан ме- диалді, ягни lacuna vasorum-да ең медиалді орынды алады. Тақымдық лимфа түйіндері, nodi lymphatici poplitei, 4-6 есебінде тақым шүнкырының терецінде, тақым артериясы мен венасының айналасында орналасады. Алдыңғы асықты жіліктік лимфа гүйіндері, nodi lymphatici tibialis anteriores, сирақтың жоғарғы үшінде, сирақтың сүйекаралық жаргағының алдыңғы бетінде жатады. Аталмыш түйіндерден басқа, кішкене лимфа түйіндері дара жэне тогітасып аяқтыц эрбір болімінде, лимфа тамырлары жолын- да жатады. Аяқтың лимфа тамырларын беткей жэне терең ден боледі. Бегкей лимфа гамырлары Аяқтың беткей лимфа тамырлары, vasa lymphatica superficialia membri inferioris (167-сурет), терінің, шандыр қабықтың жэне тек терімен жабылған сүйектердің сүйек қабығының лимфакапиллярлық то- рынан басталады. Аталмыш тордан шығатын үсақ лим- фа тамырлары аяқтың ірі беткей лим- фа тамырларына жиналады, олар тері мен шандыр қабыктың арасында жатып, теріасты веналармен қатар жүреді. Аяқ лимфа тамырларыныц басгамасы болып са- налады: Аяқұшыныц сыртқы лимфа торы жэне аяқұшының табандық лимфа торы. Аяқұшының медиалді бетінің лимфа та- мырлары, озінің қүрамына медиалді тілерсек лимфа торынан тармақтарды қабылдап, сирақтың медиалді бетіне өтеді. Бұл жерде олар V. saphena m agna-мен бірге санның ал- дыңғы-медиалді бетіне отеді. Аталмыш лим- фа тамырлары hiatus saphenus-Ke көтеріліп, беткей шаптық лимфа түйіндеріне, nodi lymphatici inguinales superficiales , құйылады. Аяқұшының бүйір бетінің лимфа та- мырлары, тамырларды бүйір тілерсек лим- фа торынан қабылдап, v. saphena parva-мен бірге сирактың артқы бетіне бағытгалады. Екеуі тақым шүңқырына жеткен соң, лим- фа тамырларының аз бөлігі (1-2) тақым түйіндеріне; үлкен бөлігі жоғарғы жэне ішке багыггалып, санның медиалді бетіне отеді; бүл жерде олар беткей лимфа тамыр- ларымен бірігеді. ІЛатаралық аймагы мен іш қабырғасы- ның төменгі жартысының лимфа тамырла- ры беткей шаптық лимфа түйіндері, nodi lymphatici inguinales superficiales, тобына қүйылады. Яғни, түйіндерге келесі лимфа тамырлары ашылады: а) іш қабырғасының теменгі бөлімінен - беткей іштік лимфа та- мырлары; б) сыртқы жыныс ағзаларынан: ерлерде - еркек жыныс мүш есінің беткей лимфа тамырлары, үманың лимфа тамырла- ры, анус пен шагаралықтың лимфа тамыр- лары; эйелдерде - үлкен жэне кіші жыныс ернеулерінің, деліткінің, шатаралықтың лимфа тамырлары, сыртқы жыныс лимфа та- мырлары, сонымен қатар қынаптың төменгі болімі мен жатыр түбі лимфа тамырлары. II Іаптық лимфагүйіндеріне санныц, боксе аймағының жэне арқаның төменгі болімінің беткей лимфа тамырлары жақындайды. Беткей шагітық лимфа түйіндерінің шыға- ратын лимфа тамырлары hiatus saphenus ай- магында, санның жалпақ шандыр қабығын тесіп отіп, терең шаптық лимфа түйіндеріне, nodi lymphaticiinguinales profundi, кірсді. Тамырлардың бір бөлігі lacuna vasorum аймағында ірі лимфа түйіндеріне жетеді. Беткей жэне терең шаптық лимфа түйіндері оларды бірікгіретін тамырлармен бірге шаптық лимфа өріміне түзеді. |