Сборник. 22-08- Сборник для 1-4 классов. Алматы цаласы бiлiм басцармасы бiлiм
 Скачать 4.77 Mb.
|
4 сынып оқушыларына арналған (аптасына 1 сағат, барлығы 34 сағат)ХАНДОГИНА А. В., РОЗБАКИЕВА Г. Қ.,«№78 мектеп-гимназия» КММ, бастауыш сынып мұғалімдері Пікір жазғандар:Берденова Г. Т., Қазақ тағамтану академиясының профессоры. Жұмабаева Ә.Е., педагогика ғылымдарының докторы, Абай атындағы ҚазҰПУ профессоры. Ежова Т. В., Білім басқармасы, ҚББЖТҒӘО-ның бөлім жетекшісі. Алматы қаласындағы «Салауатты та- мақтану мектептері» жобасының үйлестірушісі. Түсініктеме хатДұрыс тамақтану – балалар денсаулығының негізгі шарттарының бірі болып табылады, ол қа- жетті тамақтану стереотиптерін, өскелең ұрпақтың дұрыс тамақтану тәртібін қалыптастырады. Тамақ- тану адам өміріндегі ең маңызды үрдіс. Ол өмірді қамтамасыз етеді, интеллектті қалыптастырады, адамның барлық өмірлік функцияларын жүзеге асыруға ықпал етеді. «Адам не жегісі келсе соны жейді» деген өте дұрыс айтылған пікір бар. Салауатты тағам адамның денесінің үйлесімді өсуі мен дамуын қамтамасыз ете алады, ал зиянды тағам дамудың бұзылуына және ауруларға әкелуі мүмкін.  Дұрыс тамақтану денсаулықты нығайтады және аурудың алдын алады. Сондықтан адам ұрпақтан-ұр- паққа тамақтанудың негізгі аспектілеріне, тұтынылатын тағамның сапасы мен мөлшеріне үлкен мән береді. Дұрыс тамақтануды тамақ мәдениетінен бөліп қарауға болмайды. Оның іргетасы ерте балалық шақтан қаланады, олардың қалыптасуында отбасының маңызы зор. Ата-ананың міндеті – тағамға деген дұрыс көзқарасты қалыптастыру, ал ең тиімдісі – үлгі көрсету. Балалар байқағыш және ересектерге еліктеуге бейім келеді. Олар тамақтануға, ата-аналардың талғамына деген көзқарасты қабылдайды. Бала мектепке бара бастағанда оның тамақтануына қойылатын талаптар өзгереді, өйткені мектеп оқу- шылары айтарлықтай психологиялық және психикалық күйзелістерге ұшырайды. Сонымен қатар, көп- теген балалар спорт секцияларына барады, дене белсенді түрде өсуін жалғастырады. Осы себепті мек- теп жасындағы баланың тамақтануына әрқашан жеткілікті көңіл бөлінуі керек. Дұрыс тамақтану тәр- тібі белгілі бір баланың денсаулығына ғана байланысты емес, ол өмір сүру сапасы мен деңгейіне, бүкіл қоғамның дамуына әсер етеді. Денеңізді басқара білу жас ұрпақ үшін негізгі сауаттылық болып табы- лады. Бұл сауаттылықты қалыптастыру мемлекет үшін маңызды аспект болып есептеледі және ішінара бұл миссия мектепке жүктеледі. Мектеп ата-аналарға диетаны қадағалау және балалардың саналы та- мақтану тәртібін қалыптастыру арқылы көмектесе алады.Педагог балалар мен олардың ата-аналары арасында дұрыс тамақтанбаумен байланысты әр- түрлі аурулардың алдын алу бойынша түсіндіру және алдын алу жұмыстарын жүргізуге білікті болуы керек. Мектепте білім алу арқылы балалар ата-аналарға әсер етіп, оларды диета мен тамақтану әдет- тері туралы ойландыра алады. Әрбір отбасындағы салауатты орта түптеп келгенде бүкіл қоғамға үл- кен пайда әкеледі. Бұл бағдарлама мектеп оқушыларының дұрыс тамақтану дағдыларын қалыптастыру арқылы иммунитетін арттыруға көмектеседі. Бағдарламаның мақсаты оқушыларға салауатты өмір салтының негізгі элементі ретінде сала- уатты тамақтануға саналы қажеттілікті қамтамасыз ететін білімді қалыптастыру болып табылады. Сон- дай-ақ оқушылардың өз денсаулығына және айналасындағылардың денсаулығына ұқыпты қарауға тәр- биелеу. Бағдарламаны жүзеге асыру барысында негізінен интерактивті сипатта, оқытылатын материалға қызығушылықты оятып, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін көрсетуге мүмкіндік беретін жұ- мыстың әртүрлі нысандары мен әдістері қолданылады. Сабақтарды өткізу кезінде жас ерекшеліктерін ескеріп, ойын сәттерін, дидактикалық және сюжетті-рөлдік ойындарды пайдалану керек. Оларда та- мақтану мәселесіне танымдық қызығушылық қалыптасады, салауатты өмір салтын қалыптастырады, оқу үрдісіне белсенді түрде қатысуына жағдай жасайды. Бұл сабақтар жүйесі бастауыш сынып оқушыларының ізденіс жұмыстарына белсенді қатысуын және барынша баулуды, білімдерін, дұрыс тамақтануды анықтау дағдыларын, өнімдердің дәрумендік құрамы туралы түсініктерін, күніне үш мезгіл тамақтанудың орындылығын дамытуды көздейді. Бұл өз аймағындағы жемістер мен көкөністердің алуан түрлілігі, диетада сүт өнімдерін пайдаланудың маңыз- дылығы туралы түсініктердің кеңеюіне ықпал етеді. Бұл бағдарламаны оқу барысында оқушылар дұрыс тамақтану дегеніміз не, не жеу керек, қалай тамақтану керек, не үшін тамақтану керек, қазіргі заманғы тамақтанудың ерекшеліктері қандай екенін түсінеді. Бағдарламаның артықшылығы оның материалы тәжірибеге бағытталған. Бағдарлама келесі міндеттерді қарастырады: тамақтану функцияларын зерттеп, адам өмірінің негізі – тамақтану туралы білімдерін қалып- тастыру; әсіресе ұтымды және теңгерімді тамақтану мәдениетін дамыту; балалардың шығармашылық қабілеттері мен ой-өрісін, қызығушылықтары мен танымдық бел- сенділігін дамыту; тамақтану, тамақ өнімдері, оларды өндіру және сақтау, ағзаның өсуі мен дамуына әсері туралы білімге негізделген мінез-құлық нормаларының гигиеналық ережелерін сақтау; мектеп оқушыларын тамақтану мен денсаулыққа байланысты халық дәстүрлері туралы ақпа- раттандыру; өз халқының тарихы мен салт-дәстүрі туралы білімдерін кеңейту, өз халқының мәдениетіне және басқа халықтардың мәдениеті мен дәстүрлеріне құрмет сезімін қалыптастыру. «Дұрыс тамақтану А-дан Я-ға дейін» сабақтары мұғалімге балалардың денсаулығын сақтауға, бастауыш сынып оқушыларының салауатты өмір салтын ұстану қажеттілігін қалыптастыруға көмек- теседі. |