№
|
Кэпсэтэр уонна суруйар тиэмэлэр барыллара
Ытык өйдөбүллэр
|
Тиэмэ сүрүн ис хоһооно
|
Үөрэнээччи үлэтин сүрүн көрүҥнэрэ
|
Күнэ, ыйа
|
2 кылаас (102 чаас)
|
бы-лаан
|
буол-бут
күнэ
|
Маҥнайгы кылаас матырыйаалын хатылааһын
|
Аһаҕас дорҕооннор уонна буукубалар
|
|
Ытык өйдөбүллэр
|
Үөрэтии ис хоһооно
|
Үөрэнээччи үлэтэ
|
1
|
Үөрэх баар – бараммат баай.
Киһи дьоло – үлэҕэ.
Өйдөөн истэргэ үөрэниэҥ –
өйгүн-санааҕын хаҥатыаҥ.
Сатаан истэн сабаҕалыаҥ – сатаабаккын да сатыаҥ.
|
Маҥнайгы кылааска үөрэтиллибити хатылааһын
|
Өйдүүр. Бодоруһуукиһи олоҕор оруолун.
Араарар. Саха тылыгар аһаҕас дорҕооннору тыл хамсыырынан көрөн илин уонна кэлин диэн араарар.
Истэр. Дорҕооннору (кылгас уонна уһун аһаҕас), дьуптуоннары уһун аһаҕас дорҕоонтон арааран.
Бэрэбиэркэлэнэр. Тэтэрээккэ үлэлээбитин бэрэбиэркэлэнэр. Ситиһиитин сөптөөхтүк сыаналанар.
Билэр. Аһаҕас дорҕоон араастарын. Ханныктарын. Хастарын. Биир тылга наар илин эбэтэр наар кэлин аһаҕас дорҕоон буоларын. Тыллар ханнык аһаҕас дорҕоонтон туралларын.
Сатыыр. Сыыһаныбулар, көннөрөр. Тыл суолтатын тылдьыттан булар. Тылдьыты сатаан туһанар. Кэрэтик суруйар. Бэйэтин сөпкө сыаналанар. Суруйар. Сурук быраабылатын тутуһар. Суругунан үлэҕэ болҕойон истэр, сөпкө суруйар. Сыыһатын көннөрөр. Дорҕоону бэлиэтээбэт буукубалаах тыллары булар.
|
04.09
|
|
2
|
Хатылааһын. Дорҕооннор уонна буукубалар
|
06.09
|
|
3
|
Үөрэх кинигэтин кытта билсиһии
|
07.09
|
|
4
|
Төрөөбүт тыл киһи олоҕор суолтата.
|
11.09
|
|
5
|
Аһаҕас дорҕооннор.
|
13.09
|
|
6
|
Аһаҕас дорҕооннор: илин, кэлин
|
14.09
|
|
7
|
Аахпыттан дьыктаан. Күһүн.
|
18.09
|
|
8
|
Билиини бэрэбиэркэлэнии, ситиһиини сыаналаныы
|
20.09
|
|
9
|
Суругунан үлэ. Устуу. Сылгыһыт үлэтэ.
|
21.09
|
|
10
|
Сыыһаны көннөрүү уонна хатылааһын
|
25.09
|
|
11
|
Айар уруок. Сиэрдээх быһыы. Сиэрдээх кэпсэтии.
|
27.09
|
|
Бүтэй дорҕооннор уонна буукубалар
|
12
|
Уу тэстибэт доҕордуулар.
Былыргы киһи ынаҕынан баай,
аныгы киһи үөрэҕинэн баай.
|
Бүтэй дорҕооннор
|
Өйдүүр. Паараласпыт бүтэй дорҕоонноох тыллары суруйарга сэрэхтээх буолары.
Билэр. Сэргэстэспит бүтэй дорҕоон диэн тылга икки тус-туспа бүтэй дорҕоон кэккэлэһэрин. Тылы көһөрүүгэ икки аҥыы арахсарын. Сэргэспит бүтэй дорҕоон тыл ортотугар турарын. Сэргэстэһии тылга хас да буолуон сөбүн.
Хоһуласпыт бүтэй дорҕоон диэн икки атылыы (тэҥ) бүтэй дорҕоон кэккэлэһэ туруутун. Хоһулаһар бүтэй дорҕооннор сурукка икки буукубанан бэлиэтэнэллэрин уонна сүһүөххэ икки аҥыы арахсалларын.
Хоһуласпыт бүтэй дорҕоон тылга ханан турарын. 11 бүтэй дорҕоон пааралаһарын.
Хоһуласпат бүтэй дорҕооннор[г], [ҕ], [дь], [һ] буолалларын.
Быһаарар. Тыастан уонна куоластан үөскүүр дорҕооннор ньиргиэрдээх. Оттон аҥаардас тыастан үөскүүр дорҕооннор ньиргиэрэ суох дорҕооннор дэнэллэрин. Ньиргиэрдээх бүтэй дорҕоон туох көмөтүнэн үөскүүрүн.
Хоһуласпыт бүтэй дорҕоону хайдах билэри
Сатыыр. Пааралаһар бүтэй дорҕоонноох тыллары таба суруйары
|
28.09
|
|
13
|
Бүтэй дорҕооннор буукубалара
|
02.10
|
|
14
|
Сэргэстэспит бүтэй дорҕооннор
|
04.10
|
|
15
|
Хоһуласпыт бүтэй дорҕооннор
|
05.10
|
|
16
|
Хоһуласпыт бүтэй дорҕооннор
|
09.10
|
|
17
|
Ньиргиэрдээх бүтэй дорҕооннор
|
11.10
|
|
18
|
Ньиргиэрэ суох бүтэй дорҕооннор
|
12.10
|
|
19
|
Аахпыттан суруйуу. Куобахчаан
|
16.10
|
|
20
|
Билиини бэрэбиэркэлэнии, ситиһиини сыаналаныы
|
21
|
Суругунан үлэ.
|
22
|
Сыыһаны көннөрүү уонна хатылааһын
|
23
|
Айар уруок.
|
Сүһүөх. Сүһүөх арааһа
|
24
|
Алҕаһыыртан куттаныма, алҕаскыттан өрүү үөрэн
|
Сүһүөх
|
Билэр. Сүһүөх араастарын. Тыл сүһүөххэ хайдах арахсарын. Сүһүөх хайдах үөскүүрүн. Тылы көһөрүү быраабылытан. Тыл хас аһаҕас дорҕоонноох да соччо сүһүөхтээх буоларын. Аһаҕас сүһүөх устуруокаҕа соҕотоҕун хаалбатын уонна көспөтүн. Аһаҕас уонна төттөрү сүһүөхтэр тылга ханан туралларын
Сатыыр. Аһаҕас дорҕооннорунан сүһүөх ахсаанын ааҕар. Тылы сөпкө сүһүөххэ араарар. Сүһүөхтэри холбоон тыл таһаарар. Көһөрүү быраабылатын тутуһан тылы сөпкө көһөрөр. Тылы сөпкө суруйар. Тыл устуруокаҕа баппатаҕына, сорҕотун атын строкаҕа көһөрөр. Тылы сүһүөхтэнэр сиринэн көһөрөр.
Суруйар. Быраабыланы тутуһан тылы сөпкө көһөрөр.
|
26.10
|
|
25
|
Сүһүөх арааһа
|
06.11
|
|
26
|
Тылы көһөрүү
|
08.11
|
|
27
|
Араастык этиллэр тыллар
|
09.11
|
|
28
|
Билиини бэрэбиэркэлэнии, ситиһиини сыаналаныы
|
13.11
|
|
29
|
Суругунан үлэ.
|
15.11
|
|
30
|
Сыыһаны көннөрүү уонна хатылааһын
|
16.11
|
|
31
|
Айар үлэ. Отонньуттар
|
20.11
|
|
Нуучча тылын дорҕоонноро уонна буукубалара
|
32
|
Ким баай дууһалаах – ол бараммат баайдаах!
|
Нууччалыы суруллар тыллар
|
Өйдүүр.Киирии тылларга ньиргиэрдээх [в],[з],[ж] дорҕооннор тыл ортотугар уонна кэннитигэр ньиргиэрэ суох буолан иһиллэрин - [ф],[с],[ш].
Я, е, ё, ю – бүтэй дорҕоон сымнаҕаһын бэлиэтиир буукубалар буолалларын.
Нууччалыы суруллар тылларга куруутун сымнаҕастык этиллэр ч, щ бүтэй дорҕоону бэлиэтиир буукубалар баалларын.
Нууччалыы суруллар тылларга куруутун кытаанахтык этиллэр бүтэй дорҕооннору бэлиэтиир ж, ш,ц буукубалар бааларын. Нууччалыы суруллар тылларга ь (сымнатар бэлиэ) уонна ъ (кытаатыннарыы бэлиэ) диэн дорҕоону бэлиэтээбэт буукубалар баалларын.
Араарар. Нуучча тылын дорҕооннорун таба саҥарар, арааран истэр.
Сатыыр. Нуучча тылын буукубалардаах тыллары булар. Нууччалыы суруллар тыллары таба суруйар.
Суруйар. Нууччалыы суруллар тылларга тыл саҕаланыытыгар уонна аһаҕас дорҕоон кэнниттэн [йа],[йэ],[йо],[йу] иһиллэр буоллахтарына я, е, ё, ю буукубалары суруйар.
Сымнаҕастык этиллэр бүтэй дорҕооннор буукубаларын кэнниттэн я, е, ё, ю и, ь буукубалары суруйар.
Нууччалыы суруллар тыллары булар.
|
22.11
|
|
33
|
Я, ю, е, ё буукубалар
|
23.11
|
|
34
|
Нууччалыы суруллар тыллар
|
27.11
|
|
35
|
Нууччалыы суруллар тылларга в-ф, з-с, ж-ш буукубалар
|
29.11
|
|
36
|
Нууччалыы суруллар тылларга ч, щ буукубалар
|
30.11
|
|
37
|
Нууччалыы суруллар тылларга ж, ш, ц буукубалар
|
04.12
|
|
38
|
Билиини бэрэбиэркэлэнии, ситиһиини сыаналаныы
|
06.12
|
|
39
|
Хонтуруолунай үлэ.
|
07.12
|
|
40
|
Сыыһаны көннөрүү уонна хатылааһын
|
11.12
|
|
41
|
Айар үлэ
|
13.12
|
|
Тыл. Саҥа чааһа ( чаас)
|
|
|
42
|
Төрөөбүт тыл –
күндү кылаат
|
Тыл.
|
Өйдүүр. Нуучча тыла – Арассыыйа судаарыстыбаннай тыла диэн.
Истэр. Араастаан этиллэр тыллары кытта билсиһии.
Араарар. Төрөөбүт тыл, нуучча тыла, омук тыла диэн. Тыл арааһын, тыллар бөлөхтөрүн.
Сатыыр. Тыл ис хо:оонугар болҕомтолоох буолары. Тылы истэн, саҥаран. Көрөн таба суруйары
Билэр. Тыл уларыйбат чааһа олоҕо, уларыйар чааһа сыһыарыыта буоларын. Тыллар тугу бэлиэтииллэринэн бөлөххө арахсалларын. Хас биирдии тыл тус-туһунан суолталаах буолалларын: биридимиэти ааттыыр, биридимиэт бэлиэтин көрдөрөр, биридимиэт тугу гынарын көрдөрөр диэн. Биридимиэт аатын көрдөрөр тыллар Ким? Туох? диэн ыйытыыларга хоруйдуулларын. Сахалыы Ким? диэн киһи эрэ туһунан ыйыталларын.
Араарар. Биридимиэт аата икки араастаах (анал аат, уопсай аат) буоларын. Анал аакка киһи аата. Арспаанньата, сир-дойду, куорат, дэриэбинэ ааттара, дьиэ сүөһүтүн, кыылын ааттара киирэрин.
Түмэр, холбуур. Сороҕор икки тыл холбоһон биир өйдөбүлгэ туттулларын. Маннык тыллар паараласпыт тыллар диэн ааттаналларын. Биридимиэти ааттыыр сорох тыллар биир суолтаҕатуттуллалларын. Сорох тылларга утары суолталаах тыллар баар буолалларын.
Сатыыр. Паараласпыт, маарыннаһар, утарыта суолталаах тыллары булар, араарар, туттар. Анал ааты улахан буукубаттан, уопсай ааты кыра буукубаттан суруйар. Паараласпыт тыл бэлиэтин таба туруорар. Тылы дорҕоонунан ырытары. Паараласпыт, маарыннаһар, утарыта суолталаах тыллары булар. Араарар, туттар.
|
14.12
15.12
20.12
27.12
28.12
15.01
17.01
18.01
22.01
21.12
25.12
24.01
|
|
43
|
Ким? Туох? диэн ыйытыыга эппиэттиир тыллар
|
44
|
Тыллары наардааһын
|
45
|
Тыл олоҕо, сыһыарыыта
|
46
|
Анал ааттар
|
Скачать 446.29 Kb.