диплом жалпы болим. Дипломды Жмыс 5В073800 Материалдарды ысыммен деу технологиясы
Скачать 0.58 Mb.
|
Арнайы бөлім Ұнтақты металлургияда жылыту жабдықтарын (пештер мен электрлік және газды қыздырылатын жылыту құрылғылары) келесі операцияларды орындау үшін қолданады: металл мен қорытпа ұнтақтарын химиялық қосылыстар мен элементтер синтезінен орнына келтіру әдістерінің көмегімен алу; ұнтақты термиялық және химико-термиялық өңдеу (күйдіру, диффузионды қанықтыру, қоспалардан тазалау және т.б.); пісіру; қысыммен өңдеуге дейін пісірілген дайындамаларды қыздыру; шынықтыру; пісірлген дайындамаларды жұмсарту және химико-термиялық өңдеу; ұнтақты дайындамалардың металл, қорытпа, полимерлік материалдарға сіңуі. Электрлік қыздырылатын пештер ұнтақты металлургиядағы жылыту жабдығының негізгі түрі болып саналады және жоғарыда аталған операциялардың барлығын орындау үшін қолданылады. Электрлік пештердің классификациясы Электрлік пештер классификациясының негізі – электрлік энергияны жылуға айналдыру (164 сурет). Осы қағида бойынша электрпештерін доғалы және кенді термиялық; кедергімен қыздыру; электроқожды үрдістер үшін; индукционды қыздыру; диэлектрлік қыздыру; электронды-сәулелік қыздыру; плазмалық қыздыру; инфрақызыл қыздыру; лазерлік қыздыру және т.б. электрлік энергияны жылуға электроқыздыру кезінде айналдырудың негізгі әдістері: 1 – жылуизоляциялық футеровка; 2 – қыздырылатын бұйым немесе орта; 3 – күш қорегінің көздері; 4 – қыздырғыштар; 5 – индукторлар; 6 – экран-қыздырғыш; 7 – электродтар; 8 – фокустаушы жүйе; 9 – катод; 10 – ион көздері. Доғалы және кенді термиялық пештерде электрлік энергия доғалы бөліктің плазмасында жылуға айналады, ол бірі қорытылатын материалдың массасы болып табылатын екі электродатар арасындағы кеңістікте болады ( 164, д, е сурет). Кедергімен қыздыру тік және жанама қыздыру пештерінде жүзеге асуы мүмкін. Тік қыздыру пештерінде (164, г сурет) электрлік энергия токтың қыздырылатын дене бойымен өтуі кезінде жылуға айналады, бұл ток төмендету трансформаторы арқылы қоректендіретін электрлік желіге қосылады. Жанама және инфрақызыл қыздыру пештерінде (164, а сурет) электрлік энергимя токтың үлкен омдық кедергісі бар (қыздырғыштар) элементтер арқылы өту кезінде жылуға айналады және қыздырылатын денеге негізінен конвекция мен сәулешығару есебінде беріледі. Электроқожды үрдістерге арналған пештер тікелей қыздыру пештерінің арнайы түріне жатады, онда электрлік ток мына жүйеде айналады: «қорек көзі – тазартылатын кесек (шығындалатын электрод) – рафинделетін қож - тазартылатын кесек – су суытатын кристаллизатор – қорек көзі», ал токтың өту есебіндегі негізгі қыздырылатын дене рафинделетін қож болып табылады, одан жылу басқа элементтерге жылуөткізгіштікпен беріледі. Индукционды пештерде қыздырылатын денені (164, б) немесе осы денені қамтитын экран-қыздырғышты (164, в) ауыспалы элеткромагниттік ортаға орналастырады және ондағы айналатын құйынды токтармен қыздырады. Диэлектрлік қыздыру пештерінде өңделетін материалды жоғарыжиілікті контурдың бөлігі болып табылатын конденсатор пластиналар арасына қояды. Қыздыру бұл материалдағы диэлектрлік шығындардың шығуы есебінде пайда болады. Егер қыздырылатын материал жартылай өткізгіш болса, онда қыздыру ығысу тогы мен өткізгіш тогын жүргізу есебінде орындалады. Электронды-сәулелік пештерде электромагнитті ортамен үделетін және фокусталатын электрондар шоғырының (ағынының) энергиясы қыздырылатын дене массасындағы электрондардың тежелуі арқылы жылуға айналады (164, ж,з сурет). Доғалы және электроқожды жалпыметаллургиялық қолданыстағы электропештерді ұнтақты металлургияда ұнтаққа тозаңдатуға бағытталған қорытпаларды алу үшін қолданады. Кедергімен қыздыруға арналған электропештер ұнтақтақты металлургияда қолданалатын пештердің негізгі бөлігін құрайды, және жоғарыда аталған технологиялық операциялардың барлығын орындау кезінде қолданылады. Индукционды қыздыру электропештерін баяу балқитын қосылыстардың ұнтақтарын элементтер синтезімен алу, пісіру, ұнтақты бұйымдарды термоөңдеу, ұнтақты дайындамаларды қысыммен өңдеуге дейін қыздыру кезінде пайдаланады. Электронды-сәулелік қыздыратын электропештерді ұнтақтардың кейбір түрлерін пісіру кезінде қолданады. Басқа типтегі электропештерді ұнтақты металлургияда мүлдем қолданбайды. Энергияның айналу қағидасына тәуелсіз, пештерді келесідей классификациялайды: пештің жұмыс кеңістігіндегі максимал температура деңгейі бойынша – төментемпературалы (< 873 К), орташа температуралы (873−1 523 К) және жоғарытемпературалы (≥ 1 523 К); пештің жұмыс кеңістігіндегі атмосфера сипаты бойынша – ауалы ортасы бар пештер, қорғайтын газды ортасы бар компрессионды пештер, вакуумды және вакуумды-компрессионды пештер; технологиялық цикл сипаты бойынша – периодты әрекетті және үзіліссіз әрекетті пештер. Кедергімен қыздыру пештері Ұнтақты металлургияда қолданылатын периодты әрекетті пештерде тікелей және жанама қыздыру қағидаларын қолданады. Тікелей қыздыру әдісімен қалпақшалы пештерде баяу балқитын металл ұнтақтарынан ұзын тығыздау штабиктерін пісіруді жүргізеді. Тікелей қыздыру сондай-ақ электроимпульсты пісіру пештерінде қолданылады. Азжылуөткізгіш диэлектрлік материалдан жасалған құрсауға қойылған пісірілетін бос себілген ұнтақ, мына жүйенің аймағы болып табылады: «импульсты кернеу көзі – бірінші пуансон – ұнтақ – екінші пуансон – импульсты кернеу көзі». Мұндай жүйеде жоғары кернеулі бір немесе бірнеше импульстардың қозуы кезінде бөлшектердің түйісу нүктелерінде жылудың шығуымен бос себілген ұнтақ массасының ойығы болады, соның арқасында бос себілген ұнтақ байланыстырушы жоғарыкеуекті денеге түрленеді. Пісірілген дайындамаларды қысыммен өңдеумен (қалыптау, түсіру, экструдирлеу және т.б.) бірге тікелеу қыздыруды жалпыөнеркәсіптік қолданыстағы пештерде (қондырғыларда) жүзеге асырады. Бірлік дайындаманың тікелей қыздыру ұзақтығы ондаған секундты алады, металлдың қышқылдану есебінен шығындалуы минимал, қақтың болмауы қысыммен өңделетін құралдың ұзаққа жарамдылығын жоғаралатады. Жанама қыздыру пештерін құрылымдық белгілері және оларға байланысты бұйымды тиеу мен түсіру бойынша классификациялайды (165 сурет). 165 сурет. Жанама қыздырылатын периодты әрекетті пештер: а – камералы; б – шахталы; в – элекваторлы; г – қалпақшалы. Камералы пештерде бұйымды тиеу мен түсіруді (165, а сурет) пештің алдыңғы қабырғасында орналасқан есік арқылы көлденең жазықтықта жүзеге асырады. Шахталы пештерде (165, б сурет) бұйымды цилиндрлік тік шахтаға – пештің жұмыс аймағына тиеуді жоғарыдан орындайды, бұйымды шахтаның төменгі бөлігінде орналасқан стационарлы тіреуішке түсіреді. Элеваторлы пештерде (165, в сурет) бұйымды цилиндрлік тік жұмыс аймағына төменнен, пештің алынатын негізімен құрылымдық біріккен тіреуіште жылжытады. Қалпақшалы пештерде (165, г сурет) бұйымды қыздыру алдында стационарлы тіреуішке орнатады және қалпақшамен жабады – қақпақпен, оның ішінде қыздырғыштар, жылу изоляциясы және пештің басқа да құрылымдық элементтері орнатылған. Периодты әрекеттегі пештер тиеу-түсіру камераларымен жабдықталуы мүмкін (165 сурет), олар қыздыру камерасынан герметикалық түрде (бекітпе) бөлінген. Тиеу-түсіру камералары бар пештер жартылай үзіліссіз режимде пайдаланылады, өйткені тиеу және түсіру кезінде қыздыру камерасының күштік қорегі өшпейді және ондағы температура төмендемейді (166 сурет). Ұнтақты металлургияда негізінен қорғау атмосферасы бар пештерді және вакууды пештерді қолданады. Ауалы жұмыс ортасы бар пештер феррит пен оксидті керамика ұнтақтарын алу мен пісіру барысында қолданады. 166 сурет. Жыртылай үзіліссіз әрекетті пештер: а – шахталы; б – элеваторлы. Пеш құрылымдарының негізгі элементтеріне қыздыру және суыту камералары, жылуизоляция (жаппай жинау-футеровка немесе экран жинағы түрінде орындалатын), токжүргізу қыздырғыштары, айдайтын вакуумды жүйелер, қыздыру режимімен автоматты басқару жүйелері жатады. Технологиялық сипаттамалар есебі. Кедергі түсіру пештерінің технологиялық есебі (жобалы немесе сынау) екі негізгі сипаттаманы анықтауды қарастырады: белгіленген қуатты және пеш өнімділігін. 167 сурет. Түсіретін пеш жұмыстарының графиктері Периодтты әрекетті пештің қажетті қуатын Рпотр, Вт, қыздыру кезіндегі жылу шығыны бойынша есептейді (167 сурет), өйткені дәл осы кезеңде энергияның максимал мөлшері қажет болады: Pпотр = qн /τн. 167, б суретте көрсетілген цикл үшін өнімділікті мына формуламен есептейді: 167, а суретте көрсетілген цикл үшін құрауыш пот.охл охл q τ = 0. Қажетті қуаттың алынған мәнін 10-50%-ға ұлғайту керек; пештің белгіленген қуаты Р, Вт мынаған тең: Р = kм Рпотр = (1,1−1,5) Рпотр, мұнда kм – қуаттың қор коэффициенті, ол келесілерді ескереді: • желі кернеуінің номинал мәнге қарсы төмендеу мүмкіндігі; • уақыттың өтуімен қыздыру элементтер кедергісінің ұлғаюы (қыздырғыш материалының («тозуы»); • пештің суық күйден суыту режиміне форсирование. Пештің жұмыс температурасы жоғары және қалау көлемді болған сайын, соғұрлым қалаумен көбірек жылу шоғырланады, қуаттың қор коэффициентін пештің суық күйден қызу уақытын азайту үшін үлкен етіп қабылдаған жөн. Пештің қызу уақыты (тиеусіз) τраз, с, мына формуламен анықталады: Мұнда Qак.п – пештің суық күйден жұмыс температурасында стационарлы режимге дейін қызуы кезіндегі қалаумен және қызуға төзімді құрылыммен шоғырланатын жылу мөлшері; ∑qпот – стационарлы режим барысында пеш қабырғалары бойындағы қосынды жылу шығындары. Периодты әрекетті пештің жылу ПӘК-і түсіргіштің қызуына шығындалатын пайдалы жылудың цикл уақытында жұмсалатын, барлық жылуға қатынасына тең: ------ Электроэнергияның меншікті шығыны ω, Дж/кг, яғни оның материал массасының бірлігіне кететін шығынын келесі формуламен анықтайды: ω= /GQ , мұнды Gcaд – пеште өңделетін жүк массасы, кг. Егер пеш жұмыс кеңістігінің габариттері бойынша үлкен болса, онда ол бөлімдерге бөлінеді – жылу аймақтары. Әр жылу аймақтары сәйкес қыздырғыштар қуатының өзгеруімен температураны өздігінен реттеуішке ие. Пештің жұмыс кеңістігін және оның қуатының жылу аймақтарына бөліну қағидасы температураның пеш ішінде біркелкі таралуының қажеттілігіне негізделеді. Технологиялық режимнің температураның таралу біркелкілігіне талаптары жоғары болған сайын, аймақ өлшемдері биіктігі мен ұзындығы бойынша кіші болады (атмосфераның мәжбүрсіз таралатын пештер үшін). Мәжбүрлі таралу пештерінде бұйымды қыздырудың біркелкілігіне газ ортасының қозғалуын ұйымдастырумен және газ жылдамдығының үлкен мөлшерімен жетуге болады. Пештің өнімділігін анықтау үшін қызу τн, ұстау τв және суыту τ0 периодының ұзақтылығын есептеу керек (167 суретке қара). τн және τ0 есептеу кезінде жылутехникалық есептер шешіледі. Ұстау ұзақтылығын инженер-технолог материал кеуектілігіне (пісіру кезінде), құрамның гомогенизациясының деңгейіне, қоспалардан тазарту деңгейіне қойылатын талаптарды ескеріп анықтайды және көп жағдайда тәжірибелі түрде өндірісті технологиялық дайындау периодында белгіленеді. Түсіргішті қыздыру ұзақтылығын есептеу келесі кезекпен жүргізіледі: 1. Қыздырылатын дайындамаларды (қыздырылатын материалды) пештің жұмыс кеңістігіне орналастыру сұлбасын қабылдайды, бұл сұлбаны тірек элементтерінің қабілеттілігімен, қызу біркелкілігіне қойылатын талаптармен келістіреді. 2. Бұл сұлбаны ескеру арқылы тиеудің жылутехникалық массивтілігін анықтайды. Сәулеленумен жылуалмастыру кезінде тиеу Старк формуласының критериінің мәнінде жылутехникалық массивті болып саналады. мұнда Спр – пеш-тиеу жүйесінің сәулешығаруының келтірілген коэффициенті; Qп – пеш жылулығы, Qп = (Тп/100)4; Тп – пеш температурасы; l – жүктің анықтайтын мөлшері, ол пластина түріндегі жүктің симметриялық екіжақты қызу жағдайында оның енінің жартысына тең, пластинаның біржақты қызуында – оның қалыңдығына, цилиндр түріндегі жүк болғанда – оның радиусына; λ – жүк материалының жылуөткізгіштігі. Ұнтақтар мен ұнтақты дайындамаларды қыздыру ұзақтылығын есептеудің негізгі ерекшеліктерінің бірі – жылуөткізудің кеуектілікке тәуелділігін ескеру қажеттілігі болып табылады, ал қалпына келтіру, карбидизация және басқа да үрдістер үшін пештерді есептеу кезінде – тиеу материалының химиялық құрамының өзгеруіне байланысты жылуөткізгішті өзгертуді ескеру қажеттілігі. Жүкті конвекциямен қыздыру кезінде және конвекцияның және сәулеленудің біріккен әрекеті кезінде ол Био критериясының мәні кезінде жылутехникалық массивті болып саналады: Bi = αl/λ ≥ 0,5, мұнда, α – конвекциямен жылуберілу коэффициенті, немесе сәулелену-конвекциямен жылуберілудің қосынды коэффициенті. 3. Қыздыру ұзақтылығын келесі формуламен есептейді: жылутехникалық массивті плитаның (қапсырманың) біржақты қызуы кезінде формула келесідей болады: мұнда G – жүк массасы; С – жүк материалының меншікті жылусыйымдылығы; --- - жүктің соңғы және бастапқы температурасы; Fз – қыздырғышқа айналған немесе конвекциялайтын газбен жуылатын жүк бетінің ауданы; жылутехникалық массивті плитаның (қапсырманың) екіжақты қызуы кезінде формула: мұнда R – цилиндр радиусы; жылутехникалық жіңішке жүкті қыздыру кезінде формула 2 мұнда tп – пеш температурасы °С; tз – жүк температурасы, °С; ; Fз.o – жүктің сәулеленетін беті; αконв – конвекциямен жылуберу коэффициенті, 873К жоғары температуралы пештерде 11,6−17,4 Вт/(м2·К) тең болады; Fз.к – конвекцияланатын газбен жуылатын жүктің беті; εнагр, εз – қыздырғыштар мен жүктердің материалдарының қаралық коэффициенті. Технологиялық бөлім Қазіргі заманғы қатты қорытпалар әр түрлі және олардың маркаларының саны 100-ден асады. Пісірілген қатты қорытпалар вольфрамқұрамды және вольфрамсыз болып келеді. Вольфрамсыз қатты қорытпаларға, соның ішінде, титан карбидінен және байланыстыратын никель-молибденді қорытпадан тұратын қорытпаларға келейік. Бұл қорытпа тобын машина жасауда, білдек жасауда, тамақ өнеркәсібінде жиі қолданады. Титан карбиді негізіндегі қорытпалар пайдалану қасиеттері бойынша ұсақ құрылымының, титан карбидінің жоғары тұрақтылығының (TiC) және өңделетін материалымен адгезионды схватываниесінің жоқ болуының арқасында вольфрам карбиді негізіндегі қорытпалардан асып түседі. Технологиялық үрдістің сұлбасын таңдау және негіздеу Вольфрамсыз қатты қорытпалардан өнімдерді өндіру үшін бірқатар технологиялар бар. Негізінен, технологиялар қалыптау әдістеріне қарай ерекшеленеді. Соның ішінде, берілген материал үшін мына әдістер қолданылады:
Әр әдісті қарастырайық. Пресс-қалыптарда пресстеу – қатты қорытпаларды өңдеудегі ең кең таралған әдіс. Кейбір ерекшеліктері ұнтақ қоспаларының икемділігінің аз болуынан және олардың жоғары дисперстілігінен туындаған. Қатты қорытпалар қоспасынан жасалған дайындамалардың құрамында пластикалық емес баяу балқитын қосылыстар бөлшектерінің болуынан, қатпарлы жырақтардың туындау қауіптілігінсіз жетуге болатын тығыздалу деңгейіндегі қажетті беріктілігі жоқ. Қосылыстардың жоғарғы дисперстілігі пресстелу кезінде қатпарлы жырақтардың болуынан жоғары қысымдарды қолдануға мүмкіндік бермейді. Сондықтан қатты қорытпалар қосылысында пресстеуге дейін пластификациялық заттарды енгізеді. Пресстелу қысымы 50 – 150 Мпа шегінде қосылысқа енгізілген пластификатордың сапасын және мөлшеріне қарай ауытқиды. Бұл кезде дайындамалар кеуектілігі 50%-ды құрайды, ал пісіру кезіндегі сызықтық отыру – 20 %. Аса үлкен қысымды пайдалану қысымды алу немесе дайындаманы пресс-қалыптан шығарып алу кезінде олардың жарылуына әкеліп соғады. Күрделі пішінді дайындамаларды пішіндеу кезінде, қосылыстың берілген қысым әсерінен барлық бағытта бірқалыпты ағу қабілеттілігінің болмауы салдарынан оның барлық бөлшектеріндегі бірқалыпты тығыздықты алу өте қиын. Бұл төмен механикалық беріктілік салдарынан дайындаманың аса тығыз бөлігінің бұзылуын туындатады, немесе біркелкі емес тығыздық әсерінен пісіру кезінде бүкіл өнімнің пішінінің бұзылуына алып келеді. Ыстықтай пресстеу берік және тығыз графиттен дайындалған пресс-қалыптарда жүзеге асады. Пресс-қалыптарды пуансон мен матрица арқылы токты тікелей өткізумен, индукционды әдіспен қыздырады, немесе пуансонға бір не екіжақты қысым түсіру арқылы жанама қыздыруды қолданады. Пісірілетін өнімдердің графитті пресс-қалыптың жұмыс бөлігіне жабысып қалуын болдырмау мақсатында (бұл әр пісіруден кейін пресс-қалыптың бұзылуын тудырады), пресстелетін материалға жабысатын матрицаның ішкі қабырғалары мен пуансон бетін ыстықтай пресстеу алдында арнайы маймен, мысалы глицериндегі майлы қабыршақты графит суспензиясымен жағады. Ыстықтай пресстеу барысында қыздыру, ұстау және суыту ұзақтылығы едәуір қысқарады. Пісіру үрдістері бөлек пресстеу мен пісірудің қарапайым әдісінде 1 – 2 сағ., ал ыстықтай пресстеу кезінде 3 – 10 мин-қа ғана созылады. Титан карбиді негізіндегі қатты қорытпалардан жасалған өнімдерді дайындау үшін изостатикалық ыстықтай пресстеу әдісі қалдық кеуектілікті азайту есебінде қорытпалардың пайдалану сипаттамаларын жақсарту үшін қолданылады. Ашық кеуектілігі бар кезекті пресстелген дайындамаларды немесе ұнтақты шихталарды пресстеу кезінде әржақты сығу әсерін қамтамасыз ету үшін болаттан, баяу балқитын металлдардан немесе кварцты шыныдан жасалған қабыршықтарды қолданады. Қабыршықтарды ұнтақпен толтырады, дірілді тығыздауды қолданады, содан соң қабыршықтарды вакуумдеп герметизациялайды. Осындай жолмен дайындалған қабыршықтарды пресстелетін қатты қорытпамен бірге газостат камерасына салады. Сосын қысымы 30 Мпа камерағы инертті газды (Ar, Нe) айдайды, қабыршықты 1320 – 1350 0С температурада қыздырады. Қызу кезінде сығылған газды тарату салдарынан оның қысымы 100-300 Мпа-ға дейін жоғарылайды, Паскаль заңы бойынша, қабыршықтың барлық бағытында бірдей күшпен, оның бет мөлшеріне пропорционал беріледі. ИЫП үрдісіндегі қысым астында ұстау ұзақтылығы, алынған дайындамалар өлшеміне байланысты 1 – 4 сағ құрайды. ИЫП әдісімен қатты қорытпалардан минимал кеуектілікті ірігабаритті дайындамалар алады. Бұл әдіс ыстықтай пресстеу әдісімен ұқсастықтары көп, сол сияқты күрделі пішінді және үлкен өлшемді өнімдерді дайындауда қолданылмайды. Шликерлі құю қаттықорытпалы өнімдерді дайындауда дұрыс әдіс болып табылады. Пластификатор ретінде ПАВ қоспасы бар (ара балауыз, олеинді, пальмитинді, стеаринді қышқыл церезин) парафинді қолданады, оны 3 – 6% мөлшерінде қосады. Қоспаларды араластыру алдында парафинді балқытып, 85 – 90 0С –қа дейін ысытады және оған ПАВ қосады. Пластификаторы бар қаттықорытпалы қоспаны дайындау үшін оның құрауыштарын термостатты пропеллерлі араластырғышта 85 – 90 0С температурада 4 – 6 сағ ішінде араластырады. Қоспаларды араластыру барысында ұнтақты өнімдердің жоғары кеуектілігіне себеп болатын, ауа көпіршіктерінің туындауына мүмкіндік береді. Бұл қолайсыз жағдай араласқан қоспаның термостаттаы араластырғышта араласу үрдісінде немесе вакуумды электрлік шкафта қоспаның 85 – 90 0С-қа дейін 1-2сағатта (қалдық қысым 60-70Па) қызуы кезінде вакуумдалуымен ескертіледі. Содан кейін қоспаны 65 – 70 0С температурадағы термостатты құю аппаратына құяды. Сығылған ауа немесе инертті газ (0,3 – 0,6 Мпа) көмегімен қоспаны 20-25 0С қыздырылған болат пресс-пішіннің тесігіне қояды, ол пішіндеу кезінде аппараттың жоғарғы плитасына пневматикалық, гидравликалық немесе механикалық қысқышпен қысылған. Жүктемені алғаннан кейін пресс-пішінді шешіп, одан пішінделген өнімді алып шығарады. Термопластикалық шликерлерін ыстықтай құюдың артықшылығы мынада, тығыздық құйма көлемі бойынша (оның пішініне тәуелсіз) біркелкі болады, соның салдарынан пісіру кезінде өнімнің геометриялық пішінінің бұзылуы болмайды. Термопластикалық шликерлерді ыстықтай құю әдісі ірігабаритті тетіктерді дайындауда қолданылмайды, алайда ол күрделі пішінді, ұзындықтың жанама қимаға қатынасы үлкен болатын (түрлі пішінді құбырлар мен шыбықтар, түрлі типтегі шиыршықтар, фреза, бұрғыма типтес пішінді бұйымдар, диаметрі 20-100 мкм жіңішке тесіктері бар бұйымдар, арнайы пішінді кескіштер, ұрғылау штамптарының фигуралы пуансондары, түйістіре пісіру электродатары және т.б.) қаттықорытпалы бұйымдарды өндіруде кеңінен қолданылады. Берілген технологиялық сұлбаны операциялары бойынша қарастырайық. |