ишроли. дипломказ. Дипломды Жмыс маманды 5В071400 Авиациялы техника жне технологиялар

• Название: Дипломды Жмыс маманды 5В071400 Авиациялы техника жне технологиялар
• Анкор: ишроли
• Дата: 21.05.2022
• Размер: 1.41 Mb.
• Имя файла: дипломказ.docx
• Тип: Диплом; #541607
• страница: 2 из 7

Кіріспе 6

1 ТАЛДЫҚОРҒАН ҚАЛАСЫНЫҢ ӘУЕЖАЙЫ 7

1.1 Талдықорған қаласының әуежайының қоймасының сорғы станциясы 7

2 ЖАНАР-ЖАҒАРМАЙ ҚОЙМАСЫ 9

2.1 Жанар-жағар майларды қабылдаудың техникалық құралдары 13

2.2 Темір жол көлігінен жанар-жағар майларды қабылдау 13

2.3 Су көлігінен жанар-жағармай қабылдау 14

2.4 Автомобиль көлігінен жанар-жағармай қабылдау 16

2.5 Магистральдық құбырлардан жанар-жағар майларды қабылдау 17

3 СОРҒЫ СТАНЦИЯСЫ 18

3.1 Сорғы станциясының құрылғысы 18

3.2 Сорғы станцияларының жұмысы 21

4 ЖАНАРМАЙ САҚТАЙТЫН РЕЗЕРВУАРЛАР 23

4.1 Резервуарлардың классификациясы және оларға қойылатын талаптар 25

4.2 Тік резервуарлар 29

4.3 Резервуарларды пайдалану және жөндеу 31

5 ЖАНАРМАЙ ҚОЙМАЛАРЫН ҚАУІПСІЗ ПАЙДАЛАНУ 36

5.1 Қоршаған ортаны авиациялық жанар-жағармаймен ластауға қарсы күрес 36

5.2 Мұнай өнімдерінің қалдықтарын жинау 39

5.3 Авиациялық отын қоймасы объектілерін найзағайдан қорғау 41

5.4 Авиациялық отын қоймаларын статикалық электр тогынан және адасушы токтардан қорғау 45

5.5 Танкерлерге тиеу кезіндегі қауіпсіздік шаралары 46

6 АЗАМАТТЫҚ АВИАЦИЯДАҒЫ ҚАУІПСІЗДІК ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ 51

6.1 Қауіпсіздік және еңбекті қорғау 51

6.2 Ұшу қауіпсіздігі және авиациялық қауіпсіздік 54

6.3 Қауіпсіздік жағдайын талдау 55

6.4 Ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік деңгейін арттыру бойынша қажетті шаралар 57

ҚОРЫТЫНДЫ 58

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 61

Кіріспе

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Бұл дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты мен практикалық маңыздылығы – Талдықорған әуежайындағы жанар-жағармай қоймасының сорғы станциясын жобалау. Яғни, авиациялық кәсіпорындар мен авиакомпанияларға қатысты практикалық инженерлік тапсырмаларды өз бетінше шешу және ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету дағдыларын меңгеру.

Тақырыптың өзектілігі. Талдықорған әуежайының жанармай қоймасының сорғы станциясы ескірген және де ауыстыруды талап етеді. Сорғы старнциясы жанармай қоймасының ең манызды бөлігі болып табылады, себебі резервуарлардың бір тобынан екіншісіне технологиялық құбырлар арқылы авиакеросинді қойма ішілік тасымалдауға, темір жол және жүк көліктерінің цистерналарын ағызу және орталықтандырылған жанармай құю (ОЖҚ) жүйесін қолдану үшін арналған.

Тапсырма. Талдықорған әуежайының қоймасының сорғы станциясын техникалық және өрт қауіпсіздігін сақтай отырып қайта құру.

Зерттеу обьектісі. Талдықорған қаласында орналасқан әуежайдың жанар-жағармай қоймасының сорғы станциясы.

1 ТАЛДЫҚОРҒАН ҚАЛАСЫНЫҢ ӘУЕЖАЙЫ

Талдықорған әуежайы — Талдықорған қаласында орналасқан әуежай. Жетісудың әуе қақпалары.

Әуежай 1946 жылы құрылған, ПО-2 ұшағы ұшатын топырақты ұшу-қону жолағы болды. Біртіндеп ұшақтар паркі Як-12 ұшағымен толықты, кейін олар Ан-2 ұшағын ауыстырды. 1974 жылы ұшу-қону жолағын салумен әуежай жаңа орынға көшіріліп, Як-40, АН-24, ал 1981 жылдан бастап ТУ-134 ұшақтарын қабылдай бастады. 2004 жылы терминал ғимараты сағатына 100 жолаушы өткізу қабілеті бар заманауи технологиялық және скринингтік жабдықпен қайта жаңғыртылды.

Әуежайда әскери авиация орналасқан.

1.1 Талдықорған қаласының әуежайының қоймасының сорғы станциясы

Жанармай қоймасы өте шағын және жақсы жерде орналасқан. Бұл қойманы салу кезінде қауіпсіздік пен өрт қауіпсіздігін қоса алғанда, барлық ережелер сақталған. Сорғы станциясының ғимараты отқа төзімді материалдардан салынған. Сорғы станциялары немесе жеке сорғы қондырғылары өрт қауіпсіздігі талаптарына сәйкес ең аз рұқсат етілген қашықтықта жеткізу цистерналарының жанында орналасқан.

Сорғы станциясының ғимаратында орналасқан құрылғылар:

• 
  кернеуі 10 кВ дейінгі трансформаторлық қосалқы станция;
  
• 
  тарату құрылғылары;
  
• 
  катодтық қорғаныс станциясы;
  
• 
  сүзу нүктесі;
  
• 
  аспаптарды орнату орны;
  
• 
  гидравликалық амортизаторлар;
  
• 
  шығын өлшегіштер – реттегіштер;
  
• 
  желдету камералары;
  

Қоймадағы насостық құрылғылар:

• 
  НК-200/120
  
• 
  СЦЛ-20/24
  

НК-200/120 сорғысы -79 дан +399 ға дейінгі температурадағы мұнай өнімлерін және де қысыммен сұйылтылған жеңіл көмірсутектер, газдар мен ұқсас сұйықтықтарды айдауға арналған. Бұл жағдайда айдалатын ортадағы механикалық қосындылардың мөлшері 0,2 мм-ден аспауы керек.

НК-200/120 сорғы қауіпті аймақтарда пайдалануға арналған, өйткені айдалатын ортаның булары ауамен жарылғыш қоспалар түзеді. НК сорғылары қысыммен жұмыс істеуге арналған. НК қондырғысы сорғыдан және бір пластинаға орнатылған жарылыстан қорғалған қозғалтқыштан құрастырылған. Қозғалтқыштан айналу моментін беру серпімді муфта арқылы жүзеге асырылады. НК-200/120 сорғы ортадан тепкіш, консольдық типті, көлденең беттік типті.

Негізгі сипаттамалары:

Салмағы: 850 кг

Жұмыс сұйықтығының максималды температурасы: 400 C°.

Максималды арыны: 120 м

Корпус материалы: болат

Дөңгелек материалы: болат

Қуаты: 90 кВт

Желілік кернеу: 380400 В

Жылдамдықты ауыстыру: автоматты

Өткізу қабілеті :200 куб. м/сағ

Қосылу түрі: муфта

Сорғыны орнату: көлденең

Ток жиілігі: 50 Гц

Жұмыс сұйықтығының ең төменгі температурасы: -80C°.

2 ЖАНАР-ЖАҒАРМАЙ ҚОЙМАСЫ

Авиациялық жанар-жағармай материалдарының (ЖЖМ) өнеркәсіптік қорларын, сондай-ақ айдау және қабылдау және тарату құрылғыларын қабылдау және сақтау үшін резервуарлардың қажетті және жеткілікті санының болуы тұтынушыларды мұнай өнімдерімен қамтамасыз ету тиімділігіне әсер ететін негізгі факторлардың бірі болып табылады. Бұл нысандардың барлығы аумақтық жағынан жанармай қоймасы деп аталатын бір нысанға біріктірілген.

Жанармай қоймасы – авиациялық жанар-жағармай материалдарын қабылдауға, айдауға, сақтауға, тазалауға және беруге арналған құрылыстар кешені. Тікелей әуежайда немесе оған жақын жерде орналасқан жанар-жағармай қоймасы жанар-жағармай құю үшін шығарылады.

Мұндай қойма рельсті және теміржолсыз болуы мүмкін. Кейбір жағдайларда әуежайлардың екі қоймасы бар: әуежайдан тыс және жұмсалатын. Бұл ретте жанар-жағармай материалдары шығыс қоймасына әуежайдан тыс (темір жол немесе жағалау) қоймасынан жеткізіледі, оны ауыстырып тиеу қоймасы деп атайды.

Қайта тиеу қоймалары негізінен су көлігімен қамтамасыз етілген әуежайларға арналған. Материалдық және ақшалай ресурстарды үнемдеу және жұмыс істеу ыңғайлылығы үшін әуежайдың бас жоспарында бір отын қоймасы қарастырылуы керек. Әуежайдың бас жоспарына жанар-жағармай қоймасын орналастыру кезінде олар әуежайлардың сервистік-техникалық аумағын жоспарлау және дамыту жөніндегі ведомстволық нұсқаулықтарды және әуежайлардағы мұнай өнімдері қоймаларын жобалау жөніндегі нұсқаулықтарды, әуежайлардағы мұнай өнімдері қоймаларын жобалау жөніндегі нұсқаулықтарды, әуежайдың өрт қауіпсіздігі стандарттарын басшылыққа алады. өнеркәсiп кәсiпорындары мен елдi мекендердiң құрылыс жобасын, тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтарды сақтауға арналған қойма кәсiпорындары мен шаруашылықтарды жобалаудың нормативтерi мен техникалық шарттарын.

Авиациялық техниканы пайдалануға қойылатын талаптарға сәйкес қойма келесі технологиялық функцияларды қамтамасыз етуі керек:

• 
  технологиялық құбырлар арқылы жанар-жағар материалдарын қабылдау және айдау;
  
• 
  жанар-жағармай материалдарын сақтау және тұндыру;
  
• 
  жанар-жағар материалдарын судан және механикалық қоспалардан тазарту;
  
• 
  жанармайдағы қоспаларды мөлшерлеу;
  
• 
  жанар-жағармайдың сапасын бақылау;
  
• 
  материалдарын қыздыру және олардың қоспаларын дайындау;
  
• 
  жанар-жағар материалдарын құю қондырғыларына бөлу;
  
• 
  пайдаланылған ұшақ майларын жинау, сақтау және жөнелту;
  
• 
  жанар-жағармай материалдарының қозғалысын есепке алу;
  
• 
  технологиялық операциялар мен сақтау кезінде жанар-жағармайдың шығынын азайту.
  

Қайта тиеу қоймаларына келесі функциялар жүктелген:

• 
  жанар-жағармай материалдарын қабылдау және сақтау;
  
• 
  жанар-жағар материалдарын айдау және оларды шығыс материалдар қоймасына жіберу;
  
• 
  жанар-жағармай материалдарының сапасын бақылау және сандық және сапалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
  

Әуежай нысандарының жалпы кешенінде жанар-жағармай қоймасы тек қана пайдалану маңыздылығы жағынан ғана емес, сонымен қатар алып жатқан ауданы, нысандардың көлемі және күрделі салымдар бойынша маңыздылардың бірі болып табылады.

Ұшулардың жүйелілігі мен қауіпсіздігі қойманың дәл және үздіксіз жұмыс істеуіне байланысты, өйткені қойманың функцияларына сапаны сақтау және белгіленген талаптарға сәйкес әуе кемелеріне жанар-жағармай құю үшін жанар-жағармай дайындау кіреді. Қойма жұмысының ырғағының кез келген бұзылуы әуежайдың әуе және жерүсті көлігінің жұмысына кері әсерін тигізеді.

Қазіргі заманғы әуежайлардың жанар-жағармай қоймаларының оңтайлы көлемін, объектілерінің құрамын және технологиялық схемасын анықтайтын негізгі факторлар:

• 
  жеткізу үшін пайдаланылатын көлік түрі (темір жол, су, автомобиль, әуе және құбыр);
  
• 
  тұтынылатын жанар-жағармай материалдарының номенклатурасы мен көлемі, жанар-жағармайдың әрбір түрі бойынша белгіленген нормативтердің мәндері;
  
• 
  әуежайдың табиғаты мен технологиясы;
  
• 
  жанар-жағармай материалдарының сапасының сақталуын және авиациялық техникаға жанармай құюға технологиялық дайындығын қамтамасыз ету бойынша нормалардың, ережелер мен нұсқаулықтардың талаптарын сөзсіз орындау;
  
• 
  өндіріс орындарын максималды блоктау.
  

Осы факторларды жанар-жағармай материалдарының қолданыстағы қоймаларын қайта құру және жаңаларын жобалау кезінде ескеру қажет.

Қойма сыйымдылығы резервуардың көлемімен анықталады.

Сақтау резервуарларының жалпы көлемі әуежай тұтынатын жанар-жағармайдың өнеркәсіптік қорын қабылдауға және сақтауға қажетті көлемдердің сомасы ретінде есептеледі. Қажетті қуат көлемі жанар-жағармайдың әрбір сорты үшін жанар-жағармайдың осы түрінің тәуліктік шығынын белгіленген қор нормативіне (күнмен) көбейту арқылы жеке анықталады.

Технологиялық схема негізінде қойма аумағы жеке құрылымдарды орналастырумен аймақтарға (олардың өзара байланысын ескере отырып) бөлінеді. Жанар-жағармай материалдарын және өртті, құрылыстарды орналастырудың санитарлық және құрылыс нормаларын жылжытудың негізгі жолдарын ескере отырып, олар қойманың бас жоспарын жасайды. Бұл ретте жекелеген құрылымдарды блоктау мүмкіндігі анықталады (мысалы, қоймада, су және май станциясында, зертханада, мұнай қоймасында, қызмет көрсету орындарында, механикалық жөндеу шеберханасында және контейнерлік қоймада бір ғимарат).

1.1. суретте объектілерді ұтымды орналастырумен жанар-жағармай қоймасының бас жоспары көрсетілген. Бұл схеманың негізгі артықшылықтары:

• 
  қойма кеңістігін ұтымды пайдалану мүмкіндігі;
  
• 
  қойма объектілерін олардың технологиялық өзара байланысын ескере отырып, аймақтық принцип бойынша орналастыру;
  
• 
  барлық қойма объектілеріне ыңғайлы қолжетімділікті қамтамасыз ету.
  

Схема нысандардың мүмкін болатын бұғатталуын және қойманың мүмкін кеңейтілуін ескере отырып салынған.

Жанар-жағармай қоймасы төрт технологиялық байланысқан аймақтан тұрады:

• 
  төгу және сақтау;
  
• 
  кеңсе ғимараттары;
  
• 
  фильтрация;
  
• 
  мөлшерлеу және құю.
  

Жанар-жағармай қоймасы жарылыс және өрт қауіпті нысан болып табылады. Сондықтан, ол көршілес нысандардан жеткілікті қашықтықта әуежайды қолдау қызметтері аумағының бөлек аймағында орналасқан. Көршілес объектілерге дейінгі ең аз арақашықтықтар объектінің түрімен және қойма категориясымен анықталады (1.1-кесте).

І санаттағы қойманың жалпы сыйымдылығы 100 000 астам жанар-жағармай;

II санаттағы қойма – 20 000-нан 100 000-ға дейін;

III санаттағы қойма – 20 000 қоса алғанда.



Сурет-1.1. Авиациялық жанар-жағармай материалдарының шығын қоймасының бас жоспары: I – қызмет көрсету және өндірістік ғимараттар аймағы; II - су төгетін фронттың аймағы; III – резервуар паркінің аймағы; IV – перспективалық құрылыс аймағы; 1 - кіру қақпасы; 2 - күзет бекеті; 3 - қоршау; 4 - майларды ағызу үшін темір жол төсемі; 5 - майларды төгуге арналған нүкте; 6 - мұнай сақтауға арналған резервуарлар; 7 - жер қорғаны; 8 - қызмет көрсету және өндірістік үй-жайлар блогы; 9 - трансформаторлық қосалқы станция; 10 - отын мен арнайы сұйықтықтарды төгуге арналған темір жол төсемі; 11 - дренаждық эстакада; 12 - сүзу нүктесі; 13 - сорғы станциясы; 14 - мұздануға қарсы сұйықтыққа арналған резервуар; 15 - өртке қарсы су қоймасы; 16 - көлденең резервуарлар; 17 - тік резервуарлар; 18 - тарату пункттері; 19 - тұнбаны шығару нүктесі; 20 - май ұстағыш; 21 - бақылау пункті

Кесте-1.1. Жанар-жағармай қоймасынан көрші объектілерге дейінгі нормаланған қашықтық

Шекарасына дейінгі қашықтық орнатылған көрші объектілер	Көрші объектілерге дейінгі ең аз қашықтық, қойма категориясы үшін, м
	1	2	3
ҰҚЖ	200	150	150
Әуе кемелерінің тұрағы және перрон	100	80	80
Ғимараттар, Авиациялық техникалық база, Ангарлы жөндеу-техникалық зауыты, жүк терминалдары	100	40	40
Рульдік жол	80	60	60
Бақылау-диспетчерлік пункттер	100	40	40
Әуежай терминалдары, қонақүйлер	200	100	100

2.1 Жанар-жағар майларды қабылдаудың техникалық құралдары

Жанар-жағармай азаматтық авиация әуежайларына темір жол, су, автомобиль, әуе және құбыр көлігімен жеткізіледі.

2.2 Темір жол көлігінен жанар-жағар майларды қабылдау

Жанар-жағармай және басқа да жүктер (соның ішінде контейнерлердегі жанар-жағармай материалдары) темір жол көлігімен жеткізілуі мүмкін азаматтық авиация әуежайлары арнайы кірме жолдармен жабдықталады. Теміржол жолдары жұмыс, маневрлік, басып озу және өту, сондай-ақ түсіру учаскелеріне, контейнер қоймаларына қызмет көрсететін жолдарға бөлінеді.

Жұмыс жолдарында вагондар мен теміржол цистерналары орнатылған. Басып өту және жол арқылы өту өрт немесе басқа жолдар басып қалған жағдайда пойыздарды алып кетуге арналған. Теміржол тұйық жолдары көбінесе магистральдарға станция жолдары жағынан жанасады. Резервуарлардың өздігінен қозғалуын болдырмас үшін ағызу фронттарының аумағындағы темір жол жолдары түзу және қатаң көлденең болуы керек.

Жұмыс жолдары вагон-цистерналарды, оның ішінде сыйымдылығы үлкендерді трассалық, топтық немесе бір рет төгуге арналған эстакадалармен және бөлек дренаждармен жабдықталған. Темір жол ағызу құрылғылары арасындағы қашықтық (технологиялық қадам) 12 м-ге тең қабылданады. Эстакадалар бір жақты және екі жақты болуы мүмкін, түсіру және толтыру құрылғыларымен жабдықталған. Бұл ретте жабдық төменгі және жоғарғы дренаждарға арналған.

Эстакадалардың болжалды саны күніне келетін маршруттардың санына байланысты анықталады. Сорғы қондырғыларының санын анықтау үшін алдымен сорғының түрін таңдайды, содан кейін паспорттық деректерге сәйкес сорғы шығынын (Q), қысымды (Н) анықтап, сорғы қондырғыларының санын есептейді. Жанармайды төгу үшін тағы бір сорғыны - күту режимін орнату керек.

2.3 Су көлігінен жанар-жағармай қабылдау

Авиациялық жанар-жағармайларды су көлігі түрлерінен аэродромдық авиациялық жанар-жағармай қоймасына қабылдау сирек кездесетін жағдай. Көбінесе бұл үшін теңіз және өзен порттарында, мұнай айлақтарында және айлақтары немесе пирстері бар терминалдарда аралық (ауыстырып тиеу) резервуар парктері қолданылады. Оларда жанар-жағармай материалдарын төгуге арналған техникалық жабдықтар: сорғы қондырғылары, өшіру және реттеу клапандары бар құбыр коммуникациялары, мұнай өнімдерін тазалауға арналған сүзгілер, жерге қосу, найзағайдан қорғау, статикалық электр тогынан қорғау, коммуникациялар, электрмен жабдықтау, өрт сөндіру.

Бұл ретте айлақтарда немесе пирстерде бұрылыс алаңы бар өрт сөндіру автомобильдері үшін ені кемінде 3,5 метр өткел жабдықталады, елді мекендерден төмен өзен бойында пирстер, айлақтар, су алғыштар, автопарк тұрақтары салынады. Егер бұл мүмкін болмаса, олар көрсетілген объектілерден 3 тен 5 шақырымға дейінгі қашықтықта өзеннің жоғары ағысына салынады.

Айлақтарда түсіру (тиеу) үшін қызмет көрсету алаңдары 8,5-тен 15 м-ге дейін болатын арнайы құрылғылар (стендерлер) қолданылады (1.3-сурет).

Топсалардың сыртқы торлары стендтердің барлық жүктемесін қабылдайтын кронштейндермен өзара байланысқан. Бұл құрылғыны бөлшектемей және топсаларды бөлшектемей манжеттерді ауыстыруға мүмкіндік береді.

Мұнай танкерлері өздігінен жүретін (теңіз және өзен танкерлері) және өздігінен жүрмейтін (теңіз, көл немесе өзен баржалары) болуы мүмкін. Рейдтік теңіз баржалары, «отылғылар» деп аталатын, танкерлер айлақтарға тікелей жақындай алмаған кезде ұзақ қашықтыққа мұнай өнімдерін тасымалдау үшін қолданылады.

Мұнай танкерлерінің ішінде танкерлер ең көп таралған. Мұнай танкері тері бекітілген қатты болат жақтаудан тұрады. Ыдыс қаңқасы бойлық және көлденең байлаулардан жасалған (1.4-сурет). Бойлық және көлденең қалқалар сусымалы бөлімдер-цистерналарды құрайды, олар түбіне жақын қалқалардың төменгі бөлігіндегі саңылауларды бітеп тұратын клинкеттермен өзара байланысады.



Сурет-1. 2. Айлақтарда түсіру (тиеу) үшін арнайы құрылғылар (стендерлер).

Мұнай танкерлерінің конструкциясы өрт қауіпсіздігі шараларын қолдануды талап ететін сұйық жүктің қасиеттеріне байланысты. Температураның жоғарылауынан сұйық жүк көлемінің ұлғаюы кеме толық тиелген кезде цистерналарда бос кеңістіктің болуын талап етеді. Домалау кезінде сұйық жүктің бос кеңістігінің кеменің орнықтылығына әсерін азайту үшін бойлық қалқандар, ал сұйық жүктің шөгу кезіндегі соққысын азайту үшін көлденең қалқандар орнатылады.



Сурет-1. 3. Мұнай танкері

Мұнай өнімдері буларының жүк цистерналарының қосалқы және машиналық бөлмелеріне түсуінің алдын алу оларды өрт қауіпсіздігі мақсатында сумен толтырылған бос бөлімдері бар алдыңғы және артқы бөліктерден конструктивті бөлу арқылы қамтамасыз етіледі. Булану өнімдерін жинау және шығару, сондай-ақ резервуарлардағы қысымды реттеу үшін палубада тыныс алу клапандары бар газды шығару жүйесі орналастырылған.