Серік Лина Дипломдық жұмыс 1. Дипломды жмыс Таырыбы ытайды азіргі заман жазушысы Юй Хуа жне оны Тіршілік
 Скачать 127.73 Kb.
|
|
2.3 «Тіршілік» романындағы жанама кейіпкерлер образы. «Тіршілік» романдағы бірнеше типтік кейіпкерлерді талдап, олардың трагедеялық өмірінің күрт өзгеруіне талдау жасай отырып, олар өмірде кейбіреулері төзімділікке, жауапкершілікке ие; өледі, кейбіреулер ашудан өледі, кейбіреулер тыныш, кейбіреулер дәрменсіз және кейбіреулері төзе алмай өзіне қол жұмсайды. не үшін тірі жүреді, тірі жүрген адамдар ойлануға тұра келеді. Фугуйдың әкесі Фугуйдың әкесі, көне дәуірдің жер иесі, оның ұлы Фугуйге деген тәрбиесі дәстүрлі қытайдың әке-бала тәрбиесі – көрмекке қатаң, бірақ іс жүзінде шектен тыс еркелеткен. Келесі фрагмент тәрбиенің микрокосмасы болып табылады: 自从我赌博上以后，我倒还真想光耀祖宗了，想把我爹弄掉的一百多亩地挣回来。那些日子爹问我在城里鬼混些什么，我对他说：“现在不鬼混啦，我在做生意。” 他问：“做什么生意？” 他一听就火了，他年轻时也这么回答过我爷爷。他知道我是在赌博，脱下布鞋就朝我打来，我左躲右藏，心想他打几下就该完了吧。可我这个平常只有咳嗽才有力气的爹，竟然越打越凶了。我又不是一只苍蝇，让他这么拍来拍去。我一把捏住他的手，说道：“爹，你他娘的算了吧。老子看在你把我弄出来的份上让让你，你他娘的就算了吧。” 我捏住爹的右手，他又用左手脱下右脚的布鞋，还想打我。我又捏住他的左手，这样他就动弹不得了，他气得哆嗦了半晌，才喊出一声：“孽子。” 我说：“去你娘的。” 双手一推，他就跌坐到墙角里去了[36, 10]. («Тіршілік» романның бірінші тарауынан, бірінші бөлімінен үзінді) Мен құмар ойнауды бастағаннан бері ата-бабаларымның мақтанышы болғым келді және әкем жоғалтқан 100 соттықтан астам жерді қайтарып алғым келді. Сол күндері әкем менен қалада нені былықтырп жүргенімді сұрады, мен оған: «Мен қазір босқа сенделіп жүрмейтін болдым, мен саудамен айналысып жүрмін», – дедім. Ол: «Қандай сауда?» Ол ести сала ашуланды, әкемде жас кезінде атама осылай жауап берген екен. Ол менің құмар ойнайтынымды білді, содан кездеме шақайын шешіп, маған қарай жіберіп қалды,мен оң-солыма тығылп, ішімнен бірнеше рет тоқпақдаған соң болған шығар деп ойладым.Бірақ әдетте жөтелгенде ғана күші бар әкем барған сайын қатты төпештеді. Ол осылай ұра беретін,мен шыбын емеспін гой.Мен оның қолын қысып: «Әке, сіз доғарыңыз енді. Мені шығарып алғандығын үшін мен саған жол берейін, болды, доғар!» дедім. Мен әкемнің оң қолын қысып жібердім, ол сол қолымен оң аяғындағы матадан жасалған аяқ киімді шешіп алды да, мені жәнеде ұрғысы келді. Қозғалмайтындай етіп сол қолын тағы қысып алдым, ол ашудан тікірейіп тұрдыда, зұлым ұл! - деп айғай салды. Мен: «Жоғал ары». Екі қолын итеріп едім, ол бұрышқа барып отырды[36, 10]. («Тіршілік» романның бірінші тарауынан, бірінші бөлімінен үзінді) Ұлы ғой әкесін барлық жерде үлгі тұтады. Кейіннен Фугуй бүкіл үйінің мүлкінен айырылды. Ұлы әкесінің ескі жолмен кетті. Күндердің бір күнінде басына мұндай күн туатының ойлады ма екен? Ол кезінде Сю әулетінің мүлкі мен екі жүз гектар жерден ұтылып қалады. Ал қалған жүз гектардан астам жер мен бір аула үйі олардың әкелі балалы екуінің қолында, ол өз қолымен осы жер куәлігі мен үй куәлігін үш мыс ақшаға басқаларға ауыстырып, ұлының қарызын қайтарады. Менің ойымша, бұл оның өмірінде Фугуйға берген ең жақсы тәрбиесі, еш боқтықсыз барлық көңіл-күйді Фугуйдың өзіне сездіру. Шынында да, асқабақ жапырақтарымен жабылған үш тал мыс ақшадан, Фугуй бұрынғы өзінің қаншалқты ақмақ екенін сезінді. Ол сондай-ақ бүгіліп, созыла алатын адам. Ол дамыған кезде өзінің салауатын сақтайтын адам. Қала тұрғындары оны мырза деп атаған. Мүлігін жоғалтқаннан кейін ол басын иіп, борышкерге тағзым етті. Адамдар кедейліктен осындай болып кете ма? Мен ойладым: Ол не үшін өмір сүреді? Ол тек өмір сүру үшін бе? Ол тезектің цистернасына құлап өлгенше, мен оны түсінгісі келетін-келмейтінін білмедім, қандай болса да, ол бір нәрсені толық түсінді – қарызды төлеу керек. Цзячжень Цзячжен негізінде қаладағы күріш дүкен қожайының қызы, ол тұрмысы жақсы отбасынан шыққан, ол бала кезінен мектепте оқыып, жақсы білімі алған, өзі әдемі әрі ақкөңіл. Ол басында бас кейіпкер Сю Фугуйге тұрмысқа шыққанында терезелері тең еді. Менің ойымша, олар үйленгеннен кейін бірге бақытты өмір сүреді, бірақ оқиғаның мазмұны дамыған сайын оның айналасындағы «трагедиялар» бірінен соң бірі қойылады, оның күйеуі жарамсыз болды, үйлерінің барлық мүлкінен айырлады, және ол өз әкесін ашудан бұлықтырып өлтіреді. Күйеуінің айтқанын бұлжытпай орындап, ол құмар ойнаған кезде, ол тізерлеп тұрып, үйіне баруын өтінген, бірақ күйеуі оны ұрып тастайды. күйеуін Гоминдандар алып кетеді, қайын енесі қайтыс болған кезде, отбасы кедей және жұмыс күші жоқ, екі баланы жалғыз өзі бағып-қағады … Цзячжень әйелі ретінде күйеуі Фугуйге үлкен ықпал жасады. Бай отбасының бекзадасынан, тақыр кедейге айнлғанға дейін, Цзячжэнь күйеуінің өмірінің көптеген қиын-қыстау кезеңдерін басынан өткізгенен кейін әрдайым күйеуімен бірге болды және ол әрқашанда бар пейілімен жақсы әйелдің образын бейнелеуде. Ана ретінде Цзячжен өзінің қызы Фенгся мен ұлы Юцинге үлкен ықпал жасады. Күйеуін гоминдаң партиясы ұстап алып кеткенде, енесінің денсаулығы әлсіз болсада,күн-түн демей қар енесін қарап,балаларын бағып-қақтты. Күйеуі ізтүзсіз кеткеннен кейінгі қиындықтар бір әйел үшін алып айтқанда, елестетуге. Романның басында «Менің әйелім Цзячжэнь қаладағы күріш дүкенінің қожайының қызы. Ол да ауқатты отбасынан шыққан» деп таныстырады. Ауқатты отбасыда туылған Цзячжен әлі оқушы кезінде помещиктің бекзадасы Фугуйге тұрмысқа шығуға мәжбүр болды. Екі отбасы сол кезде терезелері тең болып көрінгенімен, олардың артында көптеген теңсіздіктер бар. Еркін емес некелік қатынастар тізбегінде ескі қоғамдағы әйелдер бейнесі Цяженның үстінен жақсы түсіндірілген. Ескі қоғамдағы әйелдердің көпшілігінде еркін некеге тұру құқығы болмаған.Қытайлықтар «тауыққа тауықпен үйлен, итке итпен үйлен» деген үш мойынсұнушылық пен төрт ізгіліктің тамаша мысалы ретінде, бұл да Цзячжэнь тағдырының трагедиясының себептерінің бірі болып табылады.Ойын құмар мал шашпақ ұлдың алдында,көптің алдында құмаршы күйеуінен таяқ жеседе ол үнсіз өзі үлкен құрсағын көтеріп қараңғы түнде дауалға сүйеніп үйге жалғыз қайтады, Фугуй Цзячженнің сезімдерін ешқашан ескермеді. Күйеуі ретінде Фугуй толымды емес. Фугуй отбасының түбіне жеткенен кейін, Цзячжен әлі де: «Болашақта құмар ойнамасаң бәрі жақсы болады», – деді, Тіпті Цзячженнің әкесі оны өзінің төркініне үлкен салтанатпен қайтарған болса да, Цзячжэн күш бермей жарты жастағы ұлы Юцинды алып Фугуйдың жанына кайтып оралады. Бұл сол дәірдегі әйелдердің күйеулеріне негіз етіп, үш мойынсұнушылық пен төрт ізгіліктің әйел этикасына бағынатын құбылысын көрсетеді. Ауырған күннің өзінде, отбасы үшін аз болсада кіріс кіргізгісі келеді, ең соңында,ол ажалдың құрсауынан құтыла алмады. Фугуй романда: «Цзячжен өмірден озарда еркін және пәк бейнеде қайтыс болды. Ол қайтыс болсада ешқандай жамандықтарын көрсеткен жоқ. Ауылдағы кейбір әйелдер сияқты қайтыс болсада артынан елдер олардың ғайбатын айтып жүретін». Соңында Цзячжэнь Юцин мен Фенгсяның зиратының жанына жерленді. Цзячжен әлі Фугуйдің қасында. Азаматтық соғыстан кейін, мәдениет зор төңкерісі кезінде, барлық жерде ашаршылық болды, Цзячжен үйдегілері үшін,ауырсада төркінңне күріш сұрауға барып, бір үйлі жандардың жанын аман алып қалады. Үлкен секіріс кезінде Цзячжен, өкінішке орай, остеомалазия ауруына шалдықты, Фугуйге ауыртпалық салмау үшін, Цзячжен егістікке жеңіл жұмысты істеді, жабайы көкөністер қазды, тазалық істеді және төсекке жатып, басқаладыі киімін тікті, ол соңында тіпті инелер мен жіптерді ұстай алмай қалғанда барып бұл жұмытарды қойды. Ол үнемі отбасының ауыртпалығын жеңілдетуді ойлайды. Ақыры ол Фугуйден алыс кетті. Соңғы сәттің өзінде Цзячжен Фугуйдің қолынан ұстап тұрды, өйткені ол осы еркектен айырлғысы келмеді, Цзячженнің денесі бірте-бірте суытты, Цзячжен қайтыс болды. Тып-тыныш кетіп қалды. Цзячжэн, бардамды отбасының бикеші, Фугуймен бірге осы аласапыран дәуірдің барлық азаптарын татып көрді. Юй Хуаның романдарында онша сипаттама болмаса да, Цзячжэн әрдайым Фугуйдің жанында болды және ешқашан бас тарту туралы ойлаған емес. Ескі қоғам, Цзячжен сол кезде әйелдердің үлгісі екенін көруге болады. Ал оның отбасына деген адалдығы мен табандылығы сол дәуірдегі әйелдердің міндеті болды. Бұл да Фугуйдің тірі жүруінің бір себебі. «Тіршілік»-те Юй Хуа өлімді қайта-қайта көрсетіп, қанды қайта-қайта асыра айтады, Фугуйдің айналасындағы адамдар оны тастап кете береді. Маңызды кейіпкерлердің тоқтаусыз қайтыс болуы Фугуй өміріне біртіндеп сұрғылт тұман туғызады, бірақ сонымен бірге әлсіз үмітті көрсетеді. Цзячжэн Фугуймен бірге жақындарын ұзатып тастайды, ол Фугуйге үміт бағыштаған әйел еді. Фугуйдің әкесі қайтыс болды, Цзячжен мен оның анасы Фугуйді өзін кінәлаынан қорқып, жылауға батылы бармады. Фугуидің анасы қайтыс болды, ол Фенгсямен Юцинды өзімен бірге жетелеп жүріп өсірді. Ауылдың шығыс жағына қарай бара жатып, Цзячжен ақырын ғана: «Фугуй, маған өтірік айтпа, мен Цюцинның қайтыс болғанын білемін» деді. Цзячжен: «Мені Цюцинді көруге алып бар» Мен алдай алмайтынымды білдім, сондықтан мен Цзячженді ауылдың батысына қарай апардым. Цжиажен маған сыбырлады: «Мен сенің ауылдың батысынан күнде кеште сенің келетініңді сездім, содан мен Цюциннің қайтыс болғанын білгем» [37: 126]. Цзячжэнь Фукуйдің Хицуннан қайтып келгеннен кейін Юциннің қайтыс болғанын білді, өйткені ол Фугуйдің әкесі мен шешесі әлі де Сичунде жерленгенін білді. Ол Фугуйді өзін бұл хабарды естігенен кейін шыдай алмай қалама деп қорқандығынан өзіне өтірік айтқанын біледі, ол өзінің көп уақыты қалмағандығын білгендіктен, Фугуйге өзін Юцинге апаруын өтінген еді. Ол мұның бәрін біледі, бірақ ол Фугуйдің бұл туралы тағы бір рет алаңдауын қаламады, осыдан Цзячжэннің Фугуйді қатты жақсы көретінін көруге болады. Тағдыр өте қатігез. Фенгся туыттан қайтыс болады. Бұл өлім соққысы Цзячженді түбегейлі құлатады. Ол тып-тыныш осы апатпен азапқа толы дүниеден мәңгілікке кетеді, «Цзячжен ұйықтап жатқан сияқты, оның беті тыныш болып көрінді. Қасіретті мүлдем көре алмайсың». Адамдар ай, тірі кезіңде қанша азап шеккен болсада, өлгелі жатқан кезде өздерін жұбатудың жолын ойластырасың, Цзячжэнь оны сол уақытта ойлап жетті, ол маған қайта-қайта айтты: Бұл өмір көп ұзамай өтеді. сен маған өте мейірімдісің, мен де ризамын. Мен саған екі бала тауып бердім, жақсылығынды қайтардым деуге болады, біз бірге боламыз келесі өмірде тағы бірге боламыз». Осы өмірден кейін сенімен бірге болу— ең үлкен бақыт. Ажал басқа түскенде, Цзячжен қорықпады, өйткені осылай істегенде Фугуйге ауыртпалық әкелмейді. Цзячжен қайтыс болғаннан кейін де, Фугуйге өзі үшін және осы отбасы үшін жақсы өмір сүруін бүйырады. Цзячжен Фугуймен бірге ата-анасын, балаларын аттандырып тастайды, ақыр соңында өзін де аттандырады. Өлім соққысы бұл күшті әйелді жеңе алмады. Бұл ескі дәуірдегі әйелдердің қайсар бейнесін көрсетеді. Алайда, ол өзінің күйеуі немесе балалары үшін өмір сүрсе де, Цзячжень осы отбасы үшін өмір сүреді. Фугуй болмаса да, ол осы отбасының шаңырағын ортасына түсірмеу үшін көп еңбектенеді, ол кетсе, бұл отбасы да жоғалады. Цзячженнің бұл отбасына қосқан үлесі Фугуйге қарағанда әлдеқайда көп. Бір мағынада, Фугуйге өмір сүруге негіз беріп, Фугуйге отбасы берген Джиажен еді. Сондықтан ескі қоғамдағы әйелдердің көпшілігі отбасын негіз еткен. Цзячжен, ескі қоғамдағы әйелдер бейнелерінің типтік өкілі. Ол өзінің күйеуі үшін, балалары үшін, осы отбасы үшін қайсарлықпен өмір сүрді. Тағдырға мойынсұнбай, қыңыр өмір сүріп. Фугуидің артындағы әйел, Фугуйге өмір сүруге үміт сыйлайтын әйел еді. Юй Хуа қарапайым қалам мен сияны пайдаланып, қытайдың ескі дәуірін дегі "Әйел Фугуй"дың ерекше обыразын көрсетті. Ескі қоғамдағы әйелдердің мықтылығын көрсетіп қана қоймай, ұрпақтан-ұрпаққа қиындықтарға төзіп, ақыры табиғаттың соңынан ерген мыңдаған әйелдердің бейнелерін көрдік және өмір шежірелері ескерусіз қалған көптеген кішкентай адамдар мен олардың тұрмысын көрдік. Тіршілік тек шыдау емес, сонымен қатар төтеп беру, Цзячжэнь бұл сұраққа ең жақсы жауап берді. Фенгся Фенгся – бір жүрген сорлы бала еді. 4 жасқа толғанға дейін оның өмірі өте бақытты болатын. Ол кезде оның жүзінен әрдайым күлкі үзілмейтін, оның отбасы бар еді. Жегені алдында, жемегені артында, бай-бақытты қам-қайғысыз өмір сүрді. Кейінірек, әкесі шаңырақтарын ортасына түсіргенен кейін, ол бикеш мәртебесінен айрылып, өрескел киім киіп, қара тамақтарды жеп, өз отбасына еріп, төмен сатыдағы дихандардың кедей өмірін кешуге тура келседе жүзінен күлкі үзілген емес. Алты жасындағы қатты қызып оны саңырау және мылқауға айналдырды, содан бері ол тыныш әлемде құлшына жұмыс істеді . Ол өте қарапайым және саналы бала. Әкесі із-тозсыз кеткенен бастап анасына жастайынан көмектесіп келеді. Ол өте қыңыр және опалы бала, өйткені оны асырай алмай басқаларға береді, кейін ол түні бойы үйіне жүгіріп қайтып кетеді, қанша қиын болса да ата-анасы, інісінің жанында болғысы келеді. Ол күн сайын көп жұмыс істеді, Фен Ся әйелдер арасында күшті деп саналды. Ол халық коммунасы кезінде күніне жеті жұмыс ұпай жинай алды. Тағдыр оны ұятқа қалдырмады, кейінірек жұас орнықты Ерси оны жақсы көріп қалады,ол қарыз алсада оған үйлену тойын дыр-думанды өткізіп береді. Ақырында ол ауруханада туыт салдарынан қан кетуден қайтыс болды. Қысқа өмірінде ол кедейліктің, шаршау мен аштықтың қиыншылықтары мен сынақтарын бәрін бастан өткізеді, бірақ отбасылық мейірімінен, бақытты еңбек және қарапайым және романтикалы махаббаттан ол кем емес. Неліктен кейбір адамдар бақытты болып дүниеге келеді және алаңсыз өмір сүреді, бірақ кейбір адамдар өмірдің ауыр міндеттерін көтеріп, ауыр және азапты өмір сүру үшін туылады, ол ешқашан бұл туралы ойламауы мүмкін. Кейбіреулер оны жартаста өсетін лилия гүліне теңейді, табиғи және қарапайым, қайсар және әдемі дейді. Ол осы отбасындағылардың бәрін жақсы көреді және оларға қиыншылықта сирек кездесетін бақыт пен жылу сыйлауға тырысады. Кітапта Фен Сяның неге мылқау болғаны туралы тым көп сипатталмаған, бірақ дәл осы тілдің кемшін көрінуі оқырмандарға қиялға көбірек орын береді, сол кездегі қоғамдық орта қаншалықты қараңғы болса халықтың өмірі соншалықты азапты болды. Жаңа азаттыққа шыққан қытай халқы үшін «үкімет» деген лас термин. Сыбайлас жемқор шенеуніктердің қоғам, ал помещиктер мен джентрлер кең етек жайған. Байлар бай, кедейлер кедей. Сондай-ақ, бұл Фугуй отбасы көптеген жылдар бойы қауіпті болып келген. Фен Ся қатты қызудан дәрігерге қаралуға ақшаның болмауынан мылқау болып қалады, осындай жағдайлар өте көп, айтып тауыса алмайсың.Сол дәуірде мұндай нәрселер сансыз болды. Бірақ парасатты және еңбекқор Фен Ся анасына үй жұмысын бөлісуді, інісіне қамқорлық жасауды және інісін көбірек сүюді біледі. Юцин әр дайым бұзақылық істегенде, Фэн Ся әрдайым інісінің алдында тұрады. Сюциннің өлімі оған ауыр соққы берді. Оның нәзік жүрегі сүйікті інісінің оны тастап кетуіне қайсарлықпен шыдады. Юцин оның көз алдында өсті. Аңқау Фен Ся жаңа ғана өзінің алдында асыр салып ойнап жұрген інісінің, көзді ашып жұмғанша басқа бір әлемге кетіп қалғанын түсінбеді. Фенся —мейірімді және опалы. Ол үйленгенде анасын қамықтырмау үшін ол сирек көңілді болып, ол көз жасын төкпеуге тырысты. Ол анасына өзінің жақсы өмір сүретінін білдірді. Ол басын бұрып кеткенінде, көз жасы мөлдіреп аға бастады. Автордың немқұрайлығы да, жазған қатыгездігі де бізді транста тым көп шындыққа жол бермейді. Ақыр аяғында біз көптеген жылдар бойы күресіп келе жатқан бұл кішкентай қыз бақыт іздеймін деп ойлап, кенеттен қайтыс болды, сондықтан көптеген адамдар жібере алмады. Біз жүрегімізде күрсінуден аулақ бола алмаймыз, неге мұндай тәртіпті қыздың тағдыры оны жақтай алмайды? Кітапта «Фенгся мен Цзингинді бірге жерледі. Ол кезде қар тоқтап, аспаннан күн сәулесі түсіп, жерді қар жауып тұрды. Күн астында көздер тесіліп, ауырып тұрды. Тек Фенсяның қабірде қар болмаған...». Мүмкін, өлім ең әділ шығар, ол бізге көптеген шешімдерді жанама түрде қабылдауға көмектеседі, бірақ олардың көпшілігі бізге ұнамайды. Сюцин Сюцин - Сю Фугуйдің кенже ұлы, Юцинды атап өтетін бөлім — бұл кітаптың ең әсерлі бөлігі, ол өзімен жасты адамдарға қарағанда оргықты және өте ақкөңіл, бұл азап шеккен отбасының фонында өте жарқыраған нүкте. Бір жағынан, Юцин мен жас кезіндегі Фугуй арасында контраст қалыптастырды, ал Юцзин - бұл отбасы күйрегеннен кейінгі үміт. Алдымен Юцин есімі туралы айтайық. «Юцин» атауының өзі ирониялық әсерге ие, дәл Фугуйдың Фугуй деп аталуы сияқты, негізгі мағынасы "байлықты" білдіреді, бірақ оның өмірі қыиындықтар мен жалғыздыққа толы, ал Юцинның өмірі де оның есімінің мағнасымен қарама-қарсы. Юцинг ақылды әрі ақкөңіл, өзі жапа шекседе қойларға жем беріп жүреді, дегенмен, шындыққа келгенде, ол өз көзімен қойларының бостан бос өліп қалғанын көреді. Сюциннің өзінің кішігірім мінезі бар, қыңыр және қырсықты, бұл бізге кедей балалардың қайсарлығымен өмірдің қиыншылықтарын көруге мүмкіндік береді. Сюциннің рөлі оқырмандарды қатты әсерлендірді. Цюцинг – «Тіршілік» романдағы ең бақытты кейіпкер. Фугуй оның оқуға зейіні жоқ екенін көріп, оны сыныптастарының көзінше шапалақпен ұрып жіберді де, әкесімен енді ешқашан сөйлеспеймін деп ант берді. Ал Фугуй бір қойды жетектеп Сюцинге апарып бергенінде, ол әкесімен сөйлеспеуді ұмытып кеткен. Баланың әлемі әрдайым қарапайым және көңілді, ол қалай өмір сүруге керектігін ойламайды, кедейлік пен ауруға шағымданбайды, оның сұранысы өте қарапайым, кәмпит, өзімен бірге ойнақтайтын кішкене қозы, мақтау, ол қазірдің өзінде бақытты.Отбасында азық болмаған кезде, әкесі Юцинмен бірге болған қойларды сату үшін алып кетсе, Юцинг жылап, тек әкесі оны қой союға сатпасын деп дұға еткен. Оның мейірімділігі бәріне жұққан. Сюцинг әлемді білмеді, бірақ оған осы қараңғы қоғамдағы ең қатыгез қарым-қатынасқа жол берсін. Юцин Цзячженнің төркінінде дүниеге келеді, яғни Чен әулиетінің күріш дүкенінде, Себебі, Фугуй дөрекілік көрсетіп, үйінің мүлкінен айырылды. Дзячжэннің әкесі қызына жаны ашып, Цзячженді барабандарды ұрып үйіне алып кетті. Оның ішінде жатқан Юцинде бірге қайтады, сондықтан Юциннің атын Чен отбасындағылар қойған болуы керек.Оның мағнасы,жақсылықты өсіретін және ізгілікті жинақтайтын адамдарда мейрамдар көбірек болады, ал жаман және жаман қасиеттер жасағандар апаттарға ұшырайды. Чен отбасының Сюциннен күтетіні - оның әкесінен өзгеше болуы, жақсы адамгершілігі мен жүрегі бар жақсы бала болуы және өмір бойы жақсы бала болуы керек екендігі байқалады. Дегенмен, Юй Хуаның жазбасында Юцин қан беріп, қайырымдылық істеуден қайтыс болады. Толық мәтінде Юциннің өлімін маңызды шарықтау шегі деп санауға болады, өйткені ол әлі жас, небәрі он үш жаста және Юциннің өлімін сипаттамас бұрын оны Юй Хуа мейірімді, еңбекқор, Мектептегі дене шынықтыру мұғалімдері отбасының көшбасшысы болу бейнесін қатты жақсы көрді, сондықтан оның өлімін басқалар қатты әсер болды. Толық мәтінде Юциннің өлімін маңызды шарықтау шегі деп санауға болады, өйткені ол әлі жас, небәрі он үш жаста және Юциннің өлімін сипаттамас бұрын оны Юй Хуа мейірімді, еңбекқор, Мектептегі дене шынықтыру мұғалімдері отбасының көшбасшысы болу бейнесін қатты жақсы көрді, сондықтан оның өлімін басқалар қатты әсер берді. Юцин босану кезінде қан көп кеткен директорға қан тапсыру кезінде, ауруханадағы адамдардың көп қан алуына себеп болды және қайтыс болды. Бұл оқиға, процесс болсын немесе нәтижесі болсын (Юцинның қайтыс болуы), күтпеген жағдай болды. Сюжет апаттан басталды: аудан басшысының әйелі (Юцин мектебінің директоры) босану кезінде қансырап кетті және шұғыл қан тапсыруға мұқтаж болды. Оқушылар «бұл мектеп директорына қан тапсыру екенін естіи сала, мерекені тойлағалы тұрғандай бірінен соң бірі қуанды»; бірақ келесі іс барысы көптеген күтпеген факторлармен араласып кетті: Бастапқыда Юцинг бірінші орында тұрды, бірақ мұғалім оны шетке сүйреді, сондықтан Юцинге қан тапсыру кезегі келмес еді; дегенмен оннан астам баланың қаны анализ талабына сай болмады, бұл Цюцинге қан тапсыруға үміт берді, Бұл оны өлім ауызына итермеледі; соған қарамастан мұғалім оны қан анализіне жібермеді. Юциннің қан тапсыруға белсенді және табанды болды,қан тапсыруы ұзақ уақыт бойы сәйкес келетін қан тобы бар оқушыны таба алмаған мұғалімге Юцинге қан анализіне кіруге мүмкіндік берді, кездейсоқ болғаны, алдындағы көптеген балалардың қаны сәйкес келмеді, тек Юцинның қаны ғана дәлма-дәл келе қалды. Әрине, Юциннің қан тапсыру барысында, осығын ұқсас кездейсоқтықтар мен жазатайым оқиғалар өте көп, бір жағынан, бұл кездейсоқтықтар мен жазатайым оқиғалар Юциннің өлімінің бір бөлігін құрайды, екінші жағынан, кейінгі Юциннің қайтыс болуын қарастырсақ, өмірдегі кездейсоқ апаттар мен ажалдың айтпай келетіні, бізді терең ойландырады. Юциннің өлімі болуы керек, бірақ мұндай еріксіз жағдай өте ашуландырарлық: тіпті Фугуйдың өзі «кішкене қан алынады» деп біледі, бірақ ауруханадағылар кәсіби білімдері бар бола тұра «Аудан басшысының әйелін жанын алып қалу үшін, менің ұлым Юцинның қанын тоқтаусыз ала берді"Юцин өзін нашар сезініп, "Менің басым айналып тұр », - деп айтқанда, қанды қабылдаған адам мүлдем тоқтамады, керісінше, ол селқос қарап «қан алғанға да бас айналама екен»деді. Юцин өзін нәшар сезінгенінде, дәрігер сондада қан жеткіліксіздігін айтты. Бұл сол кездегі қоғамның екі түрлі қоғамдық құбылысты көрсетеді. Бірінші құбылыс – бастықтың көңілінен шығу. Бүкіл қан алу барысында, олар қан алатын дәрігерлер мен медбикелер емес, аяусыз қан алып жатқан басшылар мен күштер болды. Юцинде әдеттен тыс симптомдар бірнеше рет байқалды, бірақ, ауруханадағылар көздерін жұмып, олардың көздеріне тек Аудан басшысының әйелі ғана көрінді. Табиғи түрде, он үш жасар баланың өлімі олардың көздерінде мазақ сияқты болды. Бұны байыпты қабылдамаған дәрігер сияқты, ол қан алғанға «сен шынымен ақымақсың» деп ғана айтып қойды, сосын аудан басшысының әйелін құтқару үшін қайта жүгірді. Екінші құбылыс – өмірге немқұрайлы қарау. Адамдар тең дәрежеде туылуы керек, бірақ бұл жерде ақ халатты дәрігерлердің көзқарасы бойынша адамдар тең емес болып туады. Юцинның түбіне жеткен бұл адамдар, бастабында ақ адамдарды жікке бөлді, олар жоғары басшының «асыл» өмірін сақтау үшін бірден беснші сынып оқушыларын ауыруханаға қан тапсыруға жинады. Олар үшін аудан әкімінің бақыты мен бақтсыздығын ғана ескеруі керек. Балалардың өміріне келетін болсақ, аудан әкімінің әйелімен салыстырғанда олар маңызды емес. Тіпті өлген баланың тым пайдасыз екенін сезініп, кінәлі, сізім мен бір ауыз кешірім сұрағанның орнына баланың әкесінен: «Неге сізде бір ғана ұл бар?» – деп сұрайды. Мұның екі мағынасы бар: бірі, егер бірнеше ұлың болса, олардың бәрі қан тапсыруға келеді, ал барлық ұлдарын өліп қаомайды, екінші мағынасы, егер ұлдарың көп болса, олардың ішінде біреуі өлседе ештеңетпейді демекші, оның осы сөзінде өмірге немқұрайлы қарайтынын көругеболады. Бүкіл романда Юциннің өлімі – бұл біздің эмоцияларымызға көбірек әсер етеді, және бұл ең керемет өлім. Автор жанама түрде Цин-Чуншэннің өліміне әкеп соқтырған адамды керемет орналастырды. Бұл оқырмандарға қайғы-қасірет кезінде қатты алаңдайды. Сюцин бізге тым көп қуаныш әкелді, сонымен қатар өмір сүру - бақытқа қанағат ету, қарапайым және әдемі болу деп айтты. Сол адамдардың «өмірдегі адам төзгісіз жеңілдігі» деп аталатындары олардың құлдырауымен және құлдырауымен салыстырылады, олар қандай болуы мүмкін? Сонымен қатар, Циннің өлімі бізге тереңірек ағартушылықты берді: бұл аздап көрінетін бақыт келесі сәтте өткенге айналуы мүмкін, және барлық азаптарға шулап бара жатқан қараңғылықта жын пернесі бар сияқты. Тек бақыт пен жылу. Чуншэн Чуншэн өмір сүре алатын аса қағылез ақылды адам. Фугуймен Гоминдаң армиясның зеңбірек тартып жүргенінде, сол дәуірде Фугуй «Күріш пісіретін отын қалмаған кезде, төраға Чианг бізді әлі құтқармаған еді. Бақытымызға орай, сол кезде ұшақ күрішті лақтыруды тоқтатып, оның орнына шелпек лақтырды, шелпектер жерге түскен кезде, ағайындылар асығыс жүгіріп, оларды қасқыр сияқты таласа жөнелді. Олар қабат-қабат болып үйіліп, жабайы қасқырлардан еш айырмашылығы жоқ» – деп еске алады. Басқа сарбаздар ұшақтан лақтырған үлкен нандарды алуға асығып бара жатқанда, Лао Цюань екеуі бөлек барып, көбірек нан алып қайтқысы келді, бірақ Чуншэн күріш пісіру үшін басқа адамдардың резеңке аяқ киімін шешіп алмақшы болды, үшеуі қыста жалаң аяқ жүріп келе жатқан адамдарды бақылап, шексіз күліп жатқан кезде күріш пісіріп жатты. Суық түнде ол суық түнде қаза тапқан сарбаздардың киімдерін шешіп тастады... Чуншэн Янцзы өзені маңындағы бірінші соғыстан бастап АҚШ-тың көмек Кореяға қарсы тұру соғысына дейінгі сансыз соғыстардан аман өтті және ол тағдырына қарсы қыңырлықпен күресті, тоғыз өлім. Алайда, мәдени революция кезінде оны азаптап, қудалады, ақыры ағашқа іліп қойды. Өмір, адамның өмірі қанша үлкен болса да, өлгің келсе, өмір сүре алмайсың. Чуншэн «Тіршілік» шығармасындағы маңызды кейіпкер. Ол бастапқыда Цзячженнің күріш сататын дүкенінде жас жігіт болған, бірақ кейіннен Фугуймен бірге мықты адамға тартылды. Чуншэннің өнерінен оның өте өміршең адам және өте ақылды екендігі байқалады. Коммунистік партияның қолына түскеннен кейін ол Фугуй сияқты үйге баруды емес, Коммунистік партияда болуды таңдады, бұл оның болашағына жоспарлары бар екенін көрсетеді. Кейінгі көріністерде Чуншэннің жеке басы қатты өзгерді, ол енді ер бала емес, округтің бастығына айналды. Бұл оның күш-жігерінің текке кетпегендігін көрсетеді. Бірақ сансыз соғыстардан аман қалған мұндай адам Мәдениет зор төңкерісінің зұлматына шыдай алмай, ақыры асылып өлді. Чуншэннің денесінен бұл жанама түрде адамның үміті болса, ол мықты өмір сүре алатындығын көрсетеді, керісінше, егер үміт болмаса, өмірдің өлімі сөзсіз. Кугын Эрси мен Фенгшяның ұлы, оның анасы ол туылған кезде қайтыс болды, және оны әрдайым алдымен Эрси алып жүрді, ал Эрси қайтыс болғаннан кейін Фугуй оны өзімен бірге алып кетті. Кедейліктің салдарынан ол жақсы тағамдарды көп жемейтін, бір күні ауырып қалады.Фугуй оған көптеген бұршақтар дайындады. Күтпеген жерден, оның кедейлігінен ол сирек бұршақ жейді, сондықтан ол үйде қайтыс болды. Луңэр Луңэр, жаман адам емес,бірақ ол да құмар ойнағанды жақсы көреді. Ол зұлым емес, ол Фугуйге жоғары өсімді қарыз бермеген, кейінірек Фугуй одан қарызға ақша сұрағанда, ол: «Ежелден бері кедейге емес, қысылғанға көмектес деген сөз бар», — деді. Фугуйға 5 соттық жерді қарызға беріп тұрды. Оның жеңістері де басқа да құмар ойындарының жеңімпаздары сияқты, оған қулық-сұмдық жасады.Кейбіреулер әрдайым ұтылады, Ол ешқашан жеңіліп көрмеген Шен мырзаны жеңіп алды. Ол да ұтылғанымен, бәрі де кішігірім ұтылс пен үлкен жеңіс, бұл Ол оның өлшемі болып табылады, ол қай уақытта құмарды тқотатуын біледі, ол Фугуйдың отбасының жылжымайтын мүлігі мен жерін ұтып алды, кейінірек оның ажалы осы мүліктен болады. Оның өлшемі қаншалықты терең болғанымен, ол ескі Сю отбасының үйі мен жерінің кесірінен өмірімді жоғалтамын деп ешқашан ойлаған емес. Соңында ол сол 5 мылтықты оқты Фугуйдың орнына жыйды. Тек сол тағдыр барлық адаммен қалжыңдады, ешқашан ешкім ұтылмайды және әрқашан ешкім жеңе алмайды. Шын мәнінде, олардың арасындағы соңғы жеңімпаз ол Фугуй. Эрси Ван Эрсидің рөлі адал қызыл әскер, ол соңында Фугуйдың күйеу баласына айналады. Сюй мәдениет зор төңкерңсінің уәкілі ретінде Сюй отбасының үйіне кірінің айқын көрінісі – оны Чжан Имоудың фильмдеріндегі Эрсидың іс-әрекетінен көруге болады. Қызыл білектерімен Ван Эрсидің иығында қызыл түсті ізнәктар тағылған, ол Фугуйдің әйелі мен олардың қызы Фенсяның жүректерін оңай жеңіп алды. Оны Фугуйдың отбасындағылары қызу қарсы алды және мәдениет төңкерісінің мұраттарын қабылдауға дайын екендіктерін көрсетті. Әсіресе, Эрси Фенгсяға жақсы болашақты уәде еткендей болды, ал оның ниеті шынайы болып көрінді. Алайда оның мүгедек екенін ескеру қажет. Кітапта оның басы қисық, кинода — аяғы өлі. Оны автор мен режиссер жақсы уәделерге қарамастан Мәдениет зор төңкерісі «сал болып қалғанын» көрсетуге тырысты деп түсіндіруге болады. Кітапта сипатталған Ван Эрсидің байлығы Фэнсяның үйлену тойын өте сәнді етіп жасады. Алғашында ол Сюй отбасына әрдайым ет пен шарап әкеліп отырды, бұл оларға үлкен әсер қалдырды, бірақ соңында ол өте ауыр қарызға батты. "Мәдениет зор төңкерісі"алғашында өзінің ұлы идеяларының арқасында ізбасарларының саны көп болды және алға жылжуға уәде берді. Дегенмен, «мың тау» көптеген отбасыларды кедейлік пен жеке қайғылы жағдайларға батырды[38]. Уақыт адамдардың тағдырын түбегейлі өзгертті, әркімнің өмірлік тәжірибесі кездейсоқ. Әр кейіпкердің тағдыры біз үшін не үшін өмір сүретінімізді ойлануға мәжбүр етеді. «Тіршілік» романында, қарапайым тілмен Фугуй сияқты нақты және типтік кейіпкерлерді жасау үшін қолданады және сонымен бірге біз үшін терең өмір философиясын ұсынады. Біріншіден, Фугуий қатарлы кейіпкерлер өмірге төзімділікпен қарағанымен, сонымен қатар олар шыдамдылықтың трансценденттілігінің терең философиясын іс-жүзіндік іс-әрекеттермен, яғни қуғында үмітсіздікпен өмір сүру; махаббат пен ұлы сұлулықтың табандылығын, ақыр соңында өздерінің “кең” өмірін пайдаланды өмірдің түпкі мәнін байқады. Фугуй қатарлы адамдар өмір сүрудің шын мәнін жете түсіндіргенімен қатар, олар бізге өмірлік нанымдардың табандылығын көрсетеді. |