Қызықты есептер. ызыты есептер

• Название: ызыты есептер
• Анкор: Қызықты есептер
• Дата: 22.11.2022
• Размер: 0.54 Mb.
• Имя файла: Қызықты есептер.docx
• Тип: Документы; #805629
• страница: 8 из 10

23.  1) Екінші тақтайдың ұзындығы 1 бүтін деп алсақ, бірінші тақтай одан 25% ұзын, яғни 1,25 бөлігі.

        2) Екі тақтай 1+1,25=2,25 бөліктен тұрады.

        3) Бір бөдікке қангша келеді? 315:2,25 =140см. Бұл екінші тақтайдың ұзындығы.

          4) Бірінші тақтай 140·1,25=175см.

24.  1) Бірінші бумада торкөз тдәптер бар?  150·0,32=48 дәптер.

       2) Екінші бумада неше торкөз дәптер? 210·0,2=42 дәптер.

       3) Дәптерлердің жалпы саны қанша? 150+210=360 дәптер.

       4) Оның ішінде торкөз дәәптер 48+42=90

      5) Торкөз дәптер неше процнті болады?

                      360 дәптер 100

                      90 дәптер - х

                      x = 25%.

25.  1) Екі машина бірге шығып, баяу жүретін машина екінші қалаға жеткенше жылдам жүретін машина да жүре берсе, ол әлі екі сағат жүріп 75·2=150км озып кетер еді.

       2) Екінші машинаның жылдамдығы  75-50=25км/сағ артық.

       3) Әр сағатта 25км озатын болса, 150км-ге озу үшін 15:25=6 сағат

            керек.

                   4)  Баяу жүретін машина екі қала аралығын 6 сағат жүреді

                 екен.Онда екі қала аралығы 50·6 =300км.

26.    1) Екеуінің ақшасын 1 бүтін деп аламыз. Онда алдында ағасының ақшасы   бөлігі, інісінің ақшасы   бөлігі болады.

2) 30 теңге бергеннен кейін ақшалары   және   бөліктерін құрайды.

3) ағасының ақшасы қандай бөлікке кеміді?  .

4)   бөлік 30 теңге болса, 1 бөлікке қанша ақша келеді?

            30:   теңге.

  Бұл 1 бөлік екеуінің ақшасы.

                  5)     Ағасында қанша ақша болды? Оның ақшасы  бөлігі,

                                   108· 90 теңге.

27.    1) Металдарды ажырату үшін І металл, ІІ металл деп атайық. 18кг қоспада: І металл 18· кг, ІІ металл 18·  кг.

2) 60кг қоспада : І металл 60· кг, ІІ металл 60· кг.

3) Балығы: І металл 6+24=30кг, ІІ металл 12+36=48кг.

4) Жаңа қоспадағы металдар 30:48=5:8 қатынасында болады.

28.  1) Велосипедшінің жүрген жолын 1 бөлік деп есептесек, жаяу   бөлігін

          жүріпті. Сонда екеуінің жолы 1+  бөліктен тұрады. Ол62км.

       2) Бір бөлікке неше км жол келеді? 62: км. Велосипедші 40км жол

               жүріпті.

3)      Жаяу кісі қанша жол жүрді?  40· ( не 62-40=22) к.

4)     Велоспедші неше км артық жүрді? 40-22=18км.

5)     Ол сағат сайын 4,5км артық жүріп отырса, 18км-ді неше сағатта жүріп өтеді? 18/:4,5=4 сағат.Олар кездескенше 4 сағат жүріпті.

 

 

29.    1) Алдыңғы доңғалақ 60 рет артық айналғанда 1,2·60=72м жүрді.

         2) Әр айналған сайын алдыңғысы 2-1,2=0,8 метрге қалып отырады.

        3) Сонда 72 метрге қалып қойғанша неше айналу керек?

           72:0,8=90 айналым.Бұл артқы доңғалақтың айналу саны.

        4)Онда алдыңғы доңғалақ 90+60=1500 айналым жасайды.

        5) Ал жүрген жолдары бірдей: 2·90=180 метр; не 1,2·150=180м.

30. 1)  Екі доңғалақ бірдей айналса, алдыңғы доңғалақ неше метрге

             қалып қояр еді? 1,2·30=36м.

2)     Әр айналған сайын нешеи метрден қалып отырады? 1,8-1,2=0,6м.

3)      Екі доңғалақ бірдей айналса, жол айырмашылығы (36м) неше айналғанда шығады?36:0,6=60 айналым.

4)     Артқы доңғалақ 60 рет айналған екен. Онда жүрген жолы: 1,8·60=108м.

31.    1) Бұл есепті шығарғанда көрнекті сурет салып  алып, есепті сосын

  талдаған дұрыс.Ол үшін ұзындығы  5-6 см көлденең бір түзу аламыз.Ол 90 га жердің шамасы болсын. Бір гектардан түсетін өнімді 1,0-1,5 см кесіндіні тік жоғары салайық. Енді оны тік төртбұрышқа толтырсақ, оның ауданы 90гектар жерден алынған өнімді сипаттайды.82 гектарды да сол түзудің бойымен алайық. Оның гектарынан 6 центнер артық алынды. Сондықтан төртбұрыш қысқа, бірақ биік болады. Төртбұрыштар беттестіріліп салынғанда, 6ц артығы да, 8 га кемі де көрнекті суреттеледі. Суретке тағы көңіл бөліңіз. 6 центнерден 82 га жерден артық алынған қызылшаны қиып тастайтын болсақ, тазадай 90-82=8га жерден алынған өнім шығар еді.

2)    82 га-дан 6 центнерден қанша қызылша алар еді? 6·82=492ц.

3)     Егер екінші бригада 6-ц-ден артық алмаса, бірінші бригада неше центнер қызылша артық алар еді? 2868+492=3360ц. Бұл 8 га жерден алынған өнім.

4)    Бірінші бригадат 1 га-дан қанша қызылша алды? 3360:8=420ц.

5)    Екінші бригада гектарынан 420+6=426ц алды. Жауабын тексерейік: 420·90-426·82=2868.

32.    1) Орташа және жақсы баға алған бала саны нешеу?

             8+18+12=38 бала.

2)    Олардың алған бағаларының қосындысы  қандай?

             58+4·18+3·12=148 балл.

3)    Орташа есеппен алған баға бойынша қанша балл алулары керек? 3,8·38=144,4 балл.

4)    38 баланың неше балы артық? 148-144,4=3,6 балл.

5)     2 бағасы орташа бағадан қанша кем? 3,8-2=1,8 балл.

6)    3,6 балл 1,8 балдан бөлгенде неше балға жетеді? 3,6:1,8=2,2 алған бала екеу.

33.    1) Алдыңғы бағадан қанша артық? 19-17=2 теңге.

2)    Бірінші күні орташа бағадан асырып қанша ақша өндірді? 2·3400=6800 теңге.

3)    Екінші күні орташа бағадан қаншаға арзан сатылды? 17-16=1 теңге.

4)     Бірінші күні түскен қосымша 6800 теңге, келесі күні сатқан алманың бағасын 1 теңгеден толтыруға керек.Сонда неше кг алмаға жетеді? 6800:1 =6800кг. Бұл екінші күні сатқан алма.

5)     Барлығы қанша алма сатылды? 3400+6800=10200кг.

     34.  1) Бірінші бригада гектарынан орташа өнімнен қанша артық алды?

            21,6-20,7=0,9ц.

        2) Бірінші бригада гектарынан орта есептен қанша кем алды?

               20,7-19,2=1,5ц.

       3)  Бірінші бригаданың әр гектарынан алған өнімін орта есеппен 0,9ц-ден артылды.Соны ІІ- бригаданың әр гектарынан алған өніміне қосып отырса, онда да 1,5-09=0,6 ц. Жетпей отырады.Оны қайда  жеткіземіз? Оны І-бригаданың сепкен 200га жерінен алынған артық өнімнен жеткіземіз.

       4) Бірінші бритгада 200-гадан орташа өнімнен артық қанша астық алды? 0,9·200=180ц.

       5) Ол 0,6 ц-ден неше гектарынан алынады? 180:0,6 =300 га. Бұл екінші бригаданың еккен жері.

       6) Бірінші бригада 300+200 га еккен болды.

35.  1) Сыйлықтың орта бағасы алманың бағасынан қанша қымбат?

             66-18=48 теңге.

       2) Конфет орта бағадан қанша қымбат? 130-66=64 теңге.

       3) 1кг алманың бағасын орта бағаға теңестіргенде 1кг конфеттен

            қаншадан артылып отырады?  64-48=16 теңге.

5)     10кг алманың бағасын орта бағамен теңестіруге неше теңге жетпейді?

               48·10=480 теңге.

6)     Сонда 30кг конфет, 30+10=40кг алма алған екен. Жалпы салмағы

          30+40=70кг

7)     Ол 500г – 0,5кг-нан 70:0,5=140 балаға жетеді.

36.   1) Бірінші сорттың никелі қоспадан неше процентке артық?

             0,6-0,54=0,06%

          2) Екінші сорттың никелі неше % жетпейді? 0,54-0,4=0,14%.

         3) 0,14%-ті теңестіруге 0,06%- тен неше бөлік алу керек? 0,14:0,06= . Яғни, екінші сорттың әр 1 бөлігіне бірінші сорттың   бөлігі керек.

         4) 100 тонна неше бөліктен тұрады? 1+  бөліктен тұрады.

        5) Бір бөлікке қанша келеді? 100: тонна. Бұл екінші сорт болат.

      6) Бірінші сорт болат: 30·  70 тонна.

37.  1) Неше метр жібек артық алынды? 12-9,5=2,5м.

      2)  9,5м жібекке неше теңге артық төледі? 60·9,5=570 теңге

     3) 1м жібек қанша тұрады? 1120-570=550 теңге.

    4) 1м жібек қанша тұрады? 550:2,5=220 теңге.

   5) 1м сәтен 220-60=160 теңге тұрады.

            

                 5. Уақыт, жылдамдық, жол қатынастары

1. 1) Әр сағатта бірінші машина жолдың   бөлігін,

               екіншісі   бөлігін өтеді.

   2) 1 сағатта жолдың қандай бөлігіне жақындасады?

                .

3) Неше сағатта жолығады? 1: 20 сағатта.

 4) Екінші машинаның жылдамдығы 800:20=40км/сағ.

2.  1) 1сағатта жүк машинасы жолдың  бөлігін жүреді.

    2) Жеңіл машина қарсы шыққанда екі машина жолдың 1- бөлігін

          жүріп өтуі керек.

3)     Екі машина 1 сағатта жолдың   бөлігін жүріп отырады.

4)      Кездесуге   сағат уақыт керек.

5)      Сонда жеңіл машина  сағат жүріп, жүк машинасы 1+  сағат жүреді.

6)     Сағатына жеңіл машина жолдың   бөлігін жүретін болса,  сағатта   бөлігін жүреді.

7)      Жүк машинасы 1 сағатта жолдың   бөлігін жүрсе, кездескенше   бөлігін жүреді.

3. 1-т ә с і л. 1) Үшеуі бірге толтырса 1 сағатта қандай бөлігін толтырады?

                    .

2)  Су қоймасы неше сағатта толады? 1:  сағат.

3)   Әр құбыр қандай бөлігін толтырады? 1құбыр: ;

               ІІІ құбыр:  ; ІІІ құбыр   бөлігін толтырады.

4)  Су қоймасының сыйымдылығы 98· 1770м³.

5)  Әр құбырдан аққан су: І- 1770· 720м³, ІІ- 1770· 600м³,

           ІІІ- 1770· 450м³.

2- т ә с і л.

1) Су қоймасының сыйымдылығы қандай?

98 х18=1770 м³.

2) Бірінші құбырдан сағатына қанша су ағады? 1770:15=118 м³.

3) Үшінші құбырдан сағатын ақанша су ағады? 1770:24=73  м³

4) үш құбыр бірдей ашылса 1 сағатта қанша су құйылады? 98 +118+73 =290 м³.

5) Су қоймасы неше сағатта толады? 1770:290 = сағат.

6) Әр құбырдан қанша су ағады? І. 118х =720 м³.

ІІ. 98 х =600м.                  ІІІ. 73 х =450 м³.

 

4. 1) Бірінші құбыр 1 сағатта екінші құбырмен салыстырғанда қандай бөлікке артты су құяды?    бөлік.

2) Су қоймасының сыйымдылығы қандай?

³.

І бөлік – х

Х=6: 720 м³.

3) Бір сағатта қандай бөлігі толады:    бөлігі.

4) Су қоймасы неше сағатта толады: 1: =10 сағ.

5) Әр құбырдан қандай бөлігі толады? І.   бөлігі,

ІІ.   бөлігі,  ІІІ.   бөлігі.

6)  Әр құбырдан қанша су құйылды?  І. 720х  м³,

7. ІІ. 720х  м³.    ІІІ.  720х  м³.

5. 1) Минуттік тілдің айналу жылдамдығы 1

2) Сағаттық тілдің жылдамдығы  айн/сағ.

3) Қазір сағат 4. Онда сағаттық тіл   айналым алда.

4) Минуттік тіл қандай жылдамдықпен жақындайды?

 1-  айн/сағ.

5) Сағаттық тілді қашан қуып жетеді?   сағатта.

6) Минутқа көшірейік.

1сағ   60 мин

4 сағ    х

Х =60х .

6. 1) Ағыстың бойымен жүргенде ағысқа қарсы жүрген жылдамдығын 4 км/сағ артық жүреді, себебі өзеннің жылдамдығы қарсы жүрсе алынады да, ағыспен жүрсе – қосылады.

2) Ағыспен 7 сағат бойы 4км/сағ артық жүріп отырса, 4х7=28 км жол артық жүреді.

3) Ол 9-7=2 сағат ағысқа қарсы жүретін жол.

4) Онда ағысқа қарсы жылдамдығы 28:2=14ым/сағ. 

5) Ағыстың бойымен жүру жылдамдығы 14+4=18км/сағ.

 

8.     1) 45 минутты сағатқа аударайық.

            1 сағ 60мин

            х 45 мин

            х=  сағат.

2) Жоғары қарай неше сағат жүрсе, төмен қарай да сонша сағат жүрсін, сонда әлі 60х  км жүру керек.

3) Уақыттары бірдей. Сонда 45 км артық жүрді. Ал төмен қарй жылдамдығы  60-40=20 км/сағатқа артық.

4) 45 км-ді 20км/сағ жылдамдықпен неше сағатта озады?

    45: 20=2  са5атта. Демек, қырға қарай 2  сағат жүреді екен.

6)    Қырға қарай неше км жол жүрді? 40х2 км.

8.1) Төмен неше сағат жүрсе,  жоғары қарай да сонша сағат жүрсін (6сағат).

 Жоғары жүргенде жылдамдығы 8 км/сағ кем. Сонддықтан 6 сағат жүрсе, 8.6=48 км жептей қалады.

2) Оны ол әлі 3 сағат жүруі керек (9-6=3). Сонда ағысқа қарсы жылдамдығы 48:3=16км/сағ.

3) Осы жылдамдықпен 9 сағат жүрсе, 16.9=144км.

9.     1-тәсіл. 1) Екеуінің де ұзындығы 63 метрден болса, бірінші саяжайға 63х6=378м² (шаршы метр) жетпей қалар еді.

2)    Бірақ бірінші саяжайдың 72-63=9м ұзындығы бар (1-сурет).

Саяжай аудандары бірдей болғандықтан сол 9 м – қосылған ауданның ұзындығы болу керек. Онда оның ені 378:9=42 метр.

3)                Демек, ұзындығы 72м саяжайдың ені 42 м, ал екіншісінің ені 42+6=48м.

4)                                        Аудандары : 72х42=3024 м²  не 63х48=3024 м² .

2-тәсіл. 1) Екі саяжайдың да ұзындықтары 72 метрден болса, екінші саяжайдың ені 6м артық болғандықтан, ауданы 72х6=432м ² артық болып кетеді.

2) Бірақ екінші саяжайдың ұзындығына 9 м қосылды. Сонда артық ауданның ұзындығы 9 м екен. Ені қандай болады?

432:9=48м.

3) Бұл екінші саяжайдың ені. Ал біріншінің ені 48-6=42м.

 

10.                                   1) Үшеуі бірігіп істесе 1 күнде 1:8=  бөлігін бітіреді.

2)    1 бригада 1 күнде   бөлігін бітіреді.

3)                І мен ІІ бригада 1 күнде   бөлігін бітіреді.

4)           Жеке ІІ бригада бір күнде   бөлігін бітіреді.

Демек, бүкіл жұмысты (1 бөлік) ІІ бригада 1:  күнде орындайды.

5)        Үш бригада  1 күнде   бөлігін, алдыңғы екі бригада бір күнде   бөлігін бітірсе, үшінші бригада бір күнде   бөлігін бітіреді. Ал барлық жұмысты ІІІ бригада 24 күнде бітіреді.

11.      1) 3 кг шәй мен 3 кг кофе алса, кофеге 120х3=360 теңге артық төлер еді.

2)        Оған 5-3=2 кг шәй келер еді.

3)        Шәйдің бағасы 360:2=180теңге.

4)        Кофенің бағасы 180+120=300.

12.      1) Екінші бригада тағы 20 га ексе, қосымша 12х20=242 тонна картоп алар еді. Картоп сепкен аудандар теңелді.

2)        Сонда ІІ бригада қанша картоп артық алар еді? Алдында 62 тонна картоп жетпейтін. Соны 242 тоннадан алып тастаса,  242-62 =180 тонна артық картоп алар еді.

3)        ІІ бригада гектарынан  12,1-10,6=1,5 т артық алады.

4)        Әр гектардан 1,5 т артық алса, 180 т артық алу үшін неше гектар жер болу керек? 180:1,5 =120 га. Бұл 1 бригаданың еккен жері.

5)        І бригаданың алған өнімі 10,6х120=1272тонна.

6)        ІІ бригада 120-20=100 га екті.

7)        Одан 12,1х100=1210 тонна өнім алды.