НСИП. СН РК 4.01.-05-2002. Plastic pipes water supply and sewerage networks design and installation instruction

• Название: Plastic pipes water supply and sewerage networks design and installation instruction
• Дата: 16.10.2022
• Размер: 3.13 Mb.
• Имя файла: СН РК 4.01.-05-2002.doc
• Тип: Инструкция; #737191
• страница: 16 из 23

2.2-кесте - Температура 20 ⁰С болғанда MRS, s_S және есептік коэффициент арасындағы тәуелділік

Гидростати-калық есептік кернеу sS МПа	Беріктіктің (MRS) минималь қажет қоры, МПа
	3,2	4	6,3	8	10
	Есептік коэффициент, С
2,5	1,25	1,6	2,5	3,2
3,2		1,25	2	2,5	3,2
4			1,6	2	2,5
5			1,25	1,6	2
6,3				1,25	1,6
8					1,25

3-қосымша

(анықтама)
ӘР ТҮРЛІ ЗАТТАРДЫ ТАСЫМАЛДАУ ҮШІН ҚҰБЫРЛАРДЫ

ТАҢДАУҒА АРНАЛҒАН ҰСЫНЫСТАР
3.1 Судан басқа полиэтилен химиялық берік әртүрлі сұйық және газ тәрізді заттарды тасымалдау үшін полиэтилен құбырларын таңдау және максимальды жұмыс қысымын есептеу тиісті құбырларды жинақтауға және пайдалануға арналған нормативтік құжаттар негізінде жүргізіледі.

3.2 Қызмет істеу мерзімі 50 жыл көтеріңкі температура жағдайларда полиэтилен құбырлары мен фитингтерді пайдаланғанда максимальды мүмкін жұмыс қысымын табу үшін қолданатын максимальды жұмыс қысымын төмендету коэффициентін 3.1 сурет және 3.1 -3.2 - кестелер арқылы анықтау керек.

Бұл су және басқа да сұйықтықтар беру жүйелеріне жарамды, олар 40 ^оС дейінгі температураларда полиэтилен материалдарының ұзақ мерзімді қасиетеріне қолайсыз әсерін тигізбейді.

Құрамына кіретін материал (А-типті, В-типті не С-типті) санатын анықтау 3.2-суретте келтірілген.


3.1-сурет. 50 жыл қызмет мерзіміне қолданатын температураға байланысты қысымды төмендету коэффициенттерінің тәуелділігі .
Судан басқа оларға тығыздағыш сақиналардың материалы мен желім химиялық берік әр түрлі сұйық және газ тәрізді заттарды тасымалдау үшін пластикаланбаған поливинилхлоридтан (НПВХ) жасалған құбырлар үшін максимальды жұмыс қысымын таңдау және есептеу тиісті құбырларды құрастыруға және пайдалануға арналған нормативтік құжаттар негізінде жүргізіледі.

3.4 Қызмет істеу мерзімі 50 жыл құбырмен тасымалданатын судың температурасы 45⁰С дейін болғанда пластикаланбаған поливинилхлоридтан (НПВХ) жасалған құбырлар үшін максимальды жұмыс қысымын төмендететін коэффициент 3.3- кестеде келтірілген 50 жыл қызмет мерзіміне қолданатын 40⁰ С дейінгі температураларда қысымды төмендететін коэффициент.
3.1-кесте - 50 жыл қызмет мерзіміне қолданатын 40⁰ С дейін температураларда қысымды төмендету коэффициенті

Құбыр материалы	Қысымды төмендету коэффициенті Сt
	20 оС	25 оС	30 оС	35 оС	40 оС
А типі	1,00	0,93	0,87	0,80	0,74
В типі	1,00	0,90	0,81	0,72	0,62
С типі	1,00	0,82	0,65	0,47	0,30

3.2-кесте

Судың жұмыс температурасы Тжұм., 0С	Мына материалдардан жасалған құбырлар үшін қысым төмендететін коэффициент Сt
	ПЭ 32	ПЭ 63	ПЭ 80; ПЭ 100
20 дейін	1,00	1,00	1,00
21 - 25	0,82	0,90	0,93
26 - 30	0,65	0,81	0,87
31 - 35	0,47	0,72	0,80
36 - 40	0,30	0,62	0,74

3.3-кесте

Судың жұмыс температурасы Тжұм., 0С	НПВХ-дан жасалған құбырлар үшін қысымды төмендету коэффициенті Сt
25 дейін	1,00
26 - 30	0,88
31 - 35	0,78
36 - 40	0,70
41 - 45	0,64

Жұмыс температурасы 30⁰ С

Қисықтағы сынық 1/2 жылға дейін 800 С

А -типі 300 С дейін

40⁰ С дейін жұмыс температурасы үшін

Қисықтағы сынық 800 С 1 ж. дейін

А-типі 400 С дейін

жоқ


жоқ

В-типі (РЕ100, РЕ80,РЕ63) немесе С-типі (РЕ50, РЕ40, РЕ32)

Иә

Иә

3.2-сурет. Материал типін анықтау
4-қосымша

(анықтама)
ҚҰБЫРЛАРДАҒЫ АРЫН ЖОҒАЛТУЫН АНЫҚТАЙТЫН НОМОГРАММАЛАР


1-сурет. Диаметрі 6-100 мм (К_э=0,00002 болғанда) құбырлардағы арын

жоғалтуын анықтайтын номограмма

2-сурет. Диаметрі 100-1200 мм (К_э=0,00002 болғанда) құбырлардағы арын

жоғалтуын анықтайтын номограмма


3-сурет. Диаметрі 6-100 мм құбырларды есептегенде су температурасына түзету

коэффициентін k_tанықтайтын номограмма

4-сурет. Диаметрі 100-1200 м құбырларды есептегенде су температурасына түзету

коэффициентін - k_tанықтайтын номограмма
5-қосымша

(анықтама)
ПОЛИМЕР МАТЕРИАЛДАРЫНАН ЖАСАЛҒАН КАНАЛИЗАЦИЯЛЫҚ ҚҰБЫРДЫҢ

ДИАМЕТРІН АНЫҚТАЙТЫН НОМОГРАММА


1-сурет. Канализациялық құбырдың диаметрін анықтайтын номограмма
6-қосымша

(анықтама)
ПОЛИМЕР МАТЕРИАЛДАРЫНАН ЖАСАЛҒАН ҚҰБЫРЛАРДЫ ЖЕРАСТЫНДА

ТӨСЕУДЕГІ БЕРІКТІК ЕСЕБІНІҢ ӘДІСТЕМЕСІ (ЖАЛПЫ ПРИНЦИПТЕРІ)
6.1 Жерде төселген полимер материалдарынан жасалған құбырларды беріктікке есебі мына теңсіздікті сақтауды ұсынады:

қысымды құбырлар үшін

(6.1)

өздігінен ағатын құбырлар үшін

(6.2)

дренаж құбырлар үшін

6.3)
мұндағы ε_сз - топырақтар (q_ГР, МПа) және көлік жүктерінің (q_Т, МПа) әсерінен құбырдың көлденең қимасының сопақшылығынан құбыр қабырғасында материал созылу деформациясының максималь мәні;

ε - құбырда судың ішкі қысымынан құбыр материалының созылу дәрежесі;

ε_c - құбырға сыртқы жүктер әсерінен құбыр материалының сығылу дәрежесі;

ε _ср - кернеулер релакциясы жағдайларында шығатын құбыр қабырғасында материалдың созылу деформациясының шекті мүмкін мәні;

ε _сзж - жылжу жағдайларында құбыр қабырғасында материал созылуының шекті мүмкін деформациясы;

K_зп - Құбыр қабырғаларында перфорация (тесік) түрін есепке алатын қор коэффициенті, ол тегіс қабырғалы құбырда дөңгелек тесік болғанда – 2,3; әйнек (базальт) иілімді құбырда дөңгелек тесікте - 3,0; бұрыштары дөңгелетілген саңылау тесікте (қабырғалардың ара қатысы 8:1, мысалы 25:3) - 1,3 тең алынады; басқа жағдайлар үшін K_зл шамасы мөлшерлік құжаттарда келтірілу керек.

ε_сз мәнін мына формула бойынша анықтауға болады:
(6.4)
мұндағы K_σ- тығыздау сапасын есепке алатын иіліс кернеулері үшін топырақ төсемінің коэффициенті, оны: ұқыпты бақылағанда -0,75 қабылдауға болады; мерзімді бақылағанда - 1,0; бақылау болмағанда - 1,5;

- топырақта құбырдың вертикаль диаметрінің салыстырмалы қысқаруы, шекті мүмкін мән ретінде белгіленеді;

ψ - топырақта құбырдың вертикаль диаметрінің салыстырмалы қысқаруы, шекті мүмкін мән ретінде белгіленеді;

Kзψ - құбырдың көлденең қимасының сопақшылық қорының коэффициенті, мыналарға тең қабылданады: 1,0 – қысымды және өздігінен ағатын құбырлар үшін және 2,0 – дренаж құбырлары үшін.
(6.5)

мұндағыΨ_T -топырақ күшінің әсерінен құбырдың вертикаль диаметрінің салыстырмалы қысқаруы;

Ψ_к -сондай, көлік жүктері әсерімен;

Ψ_қ -үйіп қою, тасымалдау және жинақтау барысында пайда болған құбырдың вертикаль диаметрінің салыстырмалы қысқаруы. Оны шамалап 6.1-кестесі бойынша қабылдауға болады.
6.1-кесте

Құбыр қабыршығының айналма қаттылығы G0, Па	Топырақ тығыздалу дәрежесіндегі ψМ
	0,85 дейін	0,85 - 0,95	0,95 артық
276 000 дейін	0,06	0,04	0,03
276 000 - 290 000	0,04	0,03	0,02
290 000 артық	0,02	0,02	0,01

(6.6)
мұндағы K_t-мезгілмен құбырдың көлденең қимасы сопақшылығының кешігуін есепке алатын және топырақ типіне, оның тығыздық дәрежесіне, гидрогеологиялық жағдайларға, ор геометриясына байланысты коэффициент, мәні 1-ден 1,5-ке дейін болуы мүмкін;

K_W - төсем дайындау және тығыздау сапасын есепке алатын майысу коэффициенті, былай қабылдауға болады: ұқыпты бақылауда - 0,09; мерзімді бақылауда - 0,11; жұмысты бақылаусыз жүргізгенде - 0,13;

K_T - құбырдың көлденең қимасының сопақшылығына көму топырағының әсерін есепке алатын коэффициент, оны 0,06 тең деп алуға болады;

Е_T - ор қуыстарындағы топырақтың деформациялық модулі, МПа;
(6.7)
мұндағы γ -топырақтың меншікті салмағы, Н/м³;

Н_қ - жер бетінен көлденең диаметрдің деңгейіне дейінгі құбырды көму тереңдігі, м;

G₀- құбыр сыртының уақытша айналма қаттылығы, МПа;
(6.8)

мұндағы Е₀ -құбыр материалының созылғандағы серпімділігінің уақытша модулі, МПа;

I - ұзындық бірлігіне құбыр қимасының инерция моменті, ол мына формуламен анықталады

(6.9)

мұндағыμ - құбыр материалының Пуассон коэффициенті, ол нормативтік құжаттамаларда келтіріледі;

(6.10)