Диплом на тему_ Сотрудничество дошкольной образовательной органи. Вазорати маориф, илм ва сиёсати авонон Вилояти Нижний Новгород
 Скачать 92.89 Kb.
|
|
Вазорати маориф, илм ва сиёсати ҷавонон Вилояти Нижний Новгород GBPOU «Техникуми педагогии ба номи Дзержинский» донишҷӯи соли 4 ихтисоси 44.02.01 Таҳсилоти томактабӣ, гурӯҳи DO - 4f (2), СОРОКИНА Дарья Андреевна Ҳамкории муассисаи таълимии томактабӣ ва оила оид ба ташаккули ҷузъҳои омодагии кӯдакони синни томактабӣ Кори ниҳоии тахассусӣ
Дзержинск — 2021 МУНДАРИҶА Саҳифа
МУҚАДДИМА Омода кардани кӯдакон ба таҳсил дар педагогика ва психологияи муосир муҳим аст. Ахамияти ин проблема, ба фикри В. Петровский, аз он сабаб аст, ки аз руи мушохидахои физиологхо, психологхо ва муаллимон аксар вакт талабагони синфхои якум муайян карда мешаванд, ки бинобар хусусиятхои психофизиологии индивидуалй ба шароити нав мутобик шуданашон душвор буда, танхо кисман аз ухдаи мубориза мебаранд (ё. тамоман аз ухдаи худ намебарояд) бо графики кор ва программаи таълим. Мутобиқи Стандарти федералии таълимии таҳсилоти томактабӣ яке аз вазифаҳои асосии муассисаи таълимии томактабӣ ин ҳамкории мутақобила бо оила бо мақсади таъмини рушди ҳамаҷонибаи кӯдак мебошад.[1] Ба гуфтаи омӯзгорон ва равоншиносон, кӯдаке, ки барои ба мактаб дохил шудан омода мешавад, бояд аз ҷиҳати физиологӣ ва иҷтимоӣ баркамол бошад. Вай бояд, кайд мекунад Е.И. Рогов, расидан ба дарачаи муайяни инкишофи равонй, яъне дар бораи олами гирду атроф захираи муайяни дониш доштан, бо мафхумхои элементарй амал кардан. Кӯдак бояд амалиёти равониро азхуд кунад, ашё ва падидаҳои олами атрофро ҷамъбаст ва фарқ карда тавонад, фаъолияти худро ба нақша гирифта тавонад ва худдорӣ карда тавонад, қайд мекунад Р.В.Овчарова. Муносибати мусбат ба омӯзиш, қобилияти худтанзимкунии рафтор ва зуҳури кӯшишҳои иродаи қавӣ барои иҷрои вазифаҳо муҳим аст. Маҳорати муоширати шифоҳӣ, малакаҳои хуби мотории дастҳо ва ҳамоҳангсозии визуалӣ-моторӣ муҳимтар аст. Дар системаи умумии ба мактаб тайёр кардани бачагон ба оила чои махсус дода мешавад. Ин фикрро мутахассисон, монанди М.М.Безруких, Л.В.Венгер, И.В.Дубровина, В.С.Мухина ва бисьёр дигарон баён мекунанд. Қайд карда мешавад, ки аксар вақт дар мактаб ноком шудани бачаҳо, ба коллектив бо душворӣ ворид шудани онҳо, нотавонӣ ва майл надоштан ба таълим дар натиҷаи ҳисобу китоб ва иштибоҳҳои волидон мебошад. Ба гуфтаи Л.И.Божович, Г.В.Бурменская, Р.В.Овчарова ва бисёр муаллифони дигар, волидони муосир аксар вақт вазифаҳои омода кардани кӯдаконро ба ҳаёти мактабӣ ба боғча ва дигар муассисаҳои таълимие, ки чунин хидматҳоро пешниҳод мекунанд, мегузоранд. Дар баробари ин онхо, чун коида, дарк намекунанд, ки ба ном «курсхои тайёрй ба мактаб» асосан танхо чихати интеллектуалии чунин тайёриро ташкил медиханд. Оила ҳамчун як ниҳоди иҷтимоӣ иҷтимоӣгардонии кӯдакро амалӣ мекунад. Ва махз дар оила тасаввуроти аввалин дар бораи арзишхои инсонй, меъёрхои рафтор, хусусияти муносибатхои байни одамон ташаккул меёбад. Психологҳо муайян кардаанд, ки сатҳи камолоти равонии волидон, таҷрибаи муоширати иҷтимоӣ аксар вақт дар ташаккули шахсияти кӯдаки синни томактабӣ аҳамияти ҳалкунанда доранд ва муваффақияти ӯро дар марҳилаҳои аввали гузариш ба ҳаёти мактабӣ муайян мекунанд. Диккат ба он чалб карда мешавад, ки дар кори ба хаёти мактаб тайёр кардани бачагони синни томактабй танхо дар натичаи хамкорй ва хамкории зич оид ба ин масъалаи богча ва оила натичаи мусбат додан мумкин аст. Системаи муосири маориф дар чустучуи шаклу усулхои самарабахши кор бо падару модарон мебошад, ки салохияти онхоро дар тайёр кардани кудакон ба хаёти мактаб ва таълим бо назардошти имкониятхои фардии психофизиологи ва зехнии кудакон баланд бардоранд. Дар кори ҳалли масъала кӯшиш карда шуд: ҳамкории муассисаи таълимии томактабӣ ва оила дар кадом шароит барои ташаккули ҷузъҳои омодагии мактаб барои кӯдакони синни томактабӣ самаранок хоҳад буд ? Объекти тадқиқот раванди ташаккули ҷузъҳои омодагии кӯдакони синни томактабӣ мебошад. Ҳамчун предмети тадқиқот шароити ташаккули ҷузъҳои омодагии кӯдакони синни томактабии калон бо мақсади ҳамкории муассисаи таълимии томактабӣ ва оила баррасӣ карда мешавад. Мақсади омӯзиши кори мазкур муайян кардан, аз ҷиҳати назариявӣ асоснок кардан ва амалан санҷидани шартҳои самаранокии ҳамкории муассисаҳои таълимии томактабӣ ва оила оид ба ташаккули ҷузъҳои омодагии кӯдакони синни томактабӣ мебошад. Гипотезаи тадқиқотӣ: ташаккули ҷузъҳои омодагии кӯдакони синни томактабии калонсол тавассути ташкили ҳамкории муассисаи таълимии томактабӣ ва оила самаранок хоҳад буд, агар: - ташаккули мавќеи фаъоли волидайн дар асоси шаклњои муосири ташкили њамкорї (бањсњо, мизњои мудаввар, бозињои наќшї ва тиљоратї); - ба падару модарон оид ба хусусият ва мушкилоти омодагии кӯдак ба таҳсил ва роҳҳои имконпазири рафъи мушкилоти мавҷуда машваратҳои мақсадноки инфиродӣ пешниҳод намоянд. Ноил шудан ба ин ҳадаф тавассути ҳалли вазифаҳои зерин амалӣ карда мешавад: 1. Тавсеаи мафҳуми омодагӣ ба мактаб ва ҷузъҳои он . 2. Шакл ва усулҳои асосии ҳамкории муассисаи таълимии томактабӣ ва оиларо тавсиф кунед. 3. Таҷрибаи омӯзгорони навовар дар ташкили ҳамкории муассисаҳои таълимии томактабӣ ва оилаҳо оид ба масъалаи ташаккули ҷузъҳои омодагии кӯдакони синни томактабӣ. 4. Муайян намудани сатҳи ҳамкории муассисаи таълимии томактабӣ ва оила дар ташаккули ҷузъҳои омодагии мактабии синни томактабии калон. 5. Ташкили кор оид ба ҳамкории муассисаи таълимии томактабӣ ва оила дар ташаккули ҷузъҳои омодагии мактаббачагони синни синни томактабӣ. 6. Таҳлили корҳои таҷрибавӣ ва амалӣ, таҳияи тавсияҳо. Дар тадқиқоти педагогӣ усулҳои зерин истифода шудаанд: таҳлили адабиёти психологию педагогӣ, усулҳои ташхис, корҳои таҷрибавӣ, методҳои математикӣ ва графикӣ. Базаи амалия: МБДОУ «Богчаи бачагонаи раками 1», шахри Богородск. Кори ниҳоии тахассусии пешниҳодшуда хусусияти таҷрибавӣ ва амалӣ дошта, аз ду боб иборат аст. Боби аввал моҳияти ҳамкории муассисаи таълимии томактабӣ ва оиларо ошкор мекунад. Шароитҳои педагогии ҳамкории муассисаи таълимии томактабӣ ва оила дар ташаккули ҷузъҳои омодагии кӯдакони синни томактабӣ ба мактаб омӯхта шудаанд. Дар боби дуюм тахлили корхои тачрибавию амалй оварда шудааст. 1. АСОСХОИ НАЗАРИЯВИИ ТАЪСИРИ ХАМДИГАРИИ ТАШКИЛОТИ ТАЪЛИМИ ТОМАКТАБЙ ВА ОИЛА ДАР ТАШКИЛИ КИСМИХОИ ТАЙЁРЙ БА МАКТАБ. 1.1 Консепсияи омодагии мактаб ва ҷузъҳои он Муҳимтарин вазифае, ки дар назди системаи тарбияи томактабӣ истодааст, инкишофи ҳамаҷонибаи шахсият ва ба мактаб омода намудани тарбияи кӯдак мебошад. Аммо шумораи зиёди бачагон сарфи назар аз синну сол ва махорату кобилияти «мактабй» дар таълим душворихои калон доранд. Сабаби асосии нокомии онхо дар он аст, ки онхо хануз аз чихати психологй хурд будаанд, яъне ба мактаб тайёр нестанд. Омода кардани кӯдакон ба мактаб як раванди масъулиятнокест, ки бештар ба дӯши волидони кӯдаки синни томактабӣ ва мураббиёни ӯ вогузор шудааст, аз он вобаста аст, ки кӯдак то чӣ андоза аз ҷиҳати ахлоқӣ ва зеҳнӣ ба мактаб омода аст, ӯ то чӣ андоза зуд ба коллективи нав шомил мешавад ва дар мактаб худро бароҳат ҳис мекунад. раванди таълим. Тайёрй ба мактаб кори мураккабу серчабха буда, тамоми сохахои хаёти кудакро фаро мегирад. Дар карори худ як катор чихатхоро чудо кардан одат шудааст. Якум, инкишофи доимии шахсияти кӯдак ва равандҳои маърифатии ӯ, ки асоси фаъолияти бомуваффақияти таълимӣ дар оянда қарор доранд, дуюм, зарурати таълим додани малака ва малакаҳои синфҳои ибтидоӣ, аз қабили унсурҳои навиштан, хондан, ҳисоб кардан. Тайёрй ба мактаб яке аз мухимтарин вазифахои таълиму тарбияи бачагони синни томактабй мебошад. Мафҳуми «омодагии кӯдак ба мактаб» се ҷузъро дар бар мегирад: 1) омодагии физиологӣ; 2) омодагии равонӣ; 3) омодагии иҷтимоӣ ё шахсӣ. Ҳама ҷузъҳо бо ҳам зич алоқаманданд; камбудихои ташаккули хар кадоми онхо ба муваффакияти таълим таъсир мерасонад. Илова бар ин, «омодагӣ ба таҳсил» мафҳумест, ки ба таври баробар ба рушди физиологӣ, иҷтимоӣ ва равонии кӯдак вобаста аст. Инҳо на навъҳои гуногун, балки ҷанбаҳои гуногуни зуҳури омодагӣ дар шаклҳои гуногуни фаъолият мебошанд. Ахвол ва ахволи саломатии талабаи ояндаи синфи якум, кобилияти мехнатй, кобилияти муошират бо муаллим, хамсинфон ва риоя кардани коидахои мактаб. Дар бораи тайёрии чисмонии кудак ба мактаб сухан ронда, мо дигаргунии мусбати инкишофи чисмонй, нишон додани камолоти биологии кудакро дар назар дорем, ки барои ба мактаб шуруъ кардан зарур аст. Кӯдак бояд аз ҷиҳати ҷисмонӣ хеле хуб инкишоф ёбад (яъне, тамоми параметрҳои инкишофи ӯ аз меъёр дур намешаванд ва ҳатто баъзан каме пештаранд). Муваффакиятро дар инкишофи харакатхо, ба вучуд омадани сифатхои фоиданоки харакати харакат (махорат, суръат, дакик ва гайра), мушакхои хурди ангуштон, инкишофи кафаси сина низ кайд кардан лозим аст. Ин гарави азхуд кардани мактуб мебошад. Ҳамин тариқ, ба шарофати тарбияи дуруст, дар охири синни томактабӣ, кӯдак омодагии умумии ҷисмониро ба мактаб ташаккул медиҳад, ки бидуни он ӯ наметавонад бомуваффақият аз сарбориҳои нави таълимӣ мубориза барад. Мафҳуми омодагии эмотсионалӣ-ихтиёрӣ ба мактаб инҳоро дар бар мегирад: майли кӯдак ба таҳсил; қобилияти бартараф кардани монеаҳо, идора кардани рафтори онҳо; муносибати дурусти бача ба калонсолон ва рафикон; ташаккули чунин сифатхо, монанди мехнатдустй, мустакилй, суботкорй, суботкорй. Тайёрии шахсй ва чамъиятии бача ба мактаб хамчун тайёр будани вай ба накши нав барои худ — роли мактаббачагон ва албатта масъулияте, ки дар баробари накши нав ба души у меафтад, фахмида мешавад. Донишҷӯ бояд барои муошират бо ҳамсолон, калонсолон омода бошад, инчунин тавонист худро идора кунад ва баъзе маҳдудиятҳоро муқаррар кунад. Мутаассифона, бисьёр бачагони синни томактабй мувофики ин меъёр ба мактаб тайёр нестанд. Онхо бо муаллим, бо хамсолони худ окилона муколама барпо карда наметавонанд, агар дар он вакт рафиконашон берун аз тиреза бозй кунанд, дарсхоро бо гайрати калон анчом дода наметавонанд. Аксар вақт мавҷуд набудани ин ҷузъи омодагии психологии кӯдак ба мактаб дар он аст, ки ӯ аз ӯҳдаи иҷрои вазифаҳои хонагӣ дар ҷуфтҳо иборат аст. Ин одатан дар кӯдаконе зоҳир мешавад, ки ба боғча нарафтанд ва таҷрибаи кофӣ дар муошират бо ҳамсолон, аз ҷумла таҷрибаи ҳалли вазъиятҳои муноқиша ва қабули қарорҳои муштарак надоранд. Барои он ки кӯдак омодагии шахсӣ ва иҷтимоиро ба мактаб эҳсос кунад, волидон бояд дар баъзе марҳила аз ӯ "ҷудо шаванд" ва ба ӯ имкони муошират бо одамони гуногунро фароҳам оранд. Бигзор кӯдак мустақилона робита барқарор кунад, ӯро тела надиҳад ва ё қисман вазифаҳои ӯро ба дӯш нагирад, ба ӯ барои шинос шудан "кӯмак" кунад. Худбаҳодиҳии мувофиқ барои ташаккули омодагии шахсӣ ва иҷтимоии кӯдак ба мактаб хеле муҳим аст. Кӯдак набояд қобилиятҳои худро нодида гирад ва худро аз дигарон болотар гузорад - ҳарду ҳангоми таҳсил дар мактаб барои ӯ мушкилот эҷод мекунанд. Тайёрии психологии кӯдак ба мактаб дар тарбия ва таълими кӯдаки синни томактабӣ дар боғча ва оила марҳилаи муҳим аст. Мазмуни онро системаи талабхое, ки мактаб ба назди кудак мегузорад, муайян мекунад. Ин талабхо зарурати муносибати масъулиятнок ба мактаб ва таълим, назорати худсарона ба рафтори худ, ичрои кори фикрй, ки азхудкунии бошууронаи донишро таъмин менамояд, баркарор намудани муносибатхо бо калонсолон ва хамсолон, ки бо фаъолияти якчоя муайян карда мешаванд. Шарти аввалини бомуваффақият таҳсил кардани кӯдак дар мактаби ибтидоӣ он аст, ки ӯ дорои ангезаҳои мувофиқи омӯзиш аст: муносибат ба ӯ ҳамчун як масъалаи муҳим, аз ҷиҳати иҷтимоӣ аҳамиятнок, майл ба гирифтани дониш, шавқу рағбат ба баъзе фанҳои таълимӣ. Тайёрии психологии кӯдак ба мактаб ташаккули худсарӣ (хотира, диққат, тафаккур), ташаккули ҷузъҳои асосии фаъолияти таълимӣ, малакаҳои равонӣ ва маърифатӣ: дарки тафриқа, фаъолияти маърифатӣ, шавқу рағбатҳои маърифатиро дар назар дорад. Ҳамин тариқ, танҳо он кӯдаконе, ки ба меъёрҳои таҳияшуда мувофиқанд, метавонанд барои таҳсил омода ҳисобида шаванд. Омодагӣ ба мактаб на танҳо аз рӯи сатҳи зеҳн муайян карда мешавад, на миқдори маълумот ва донише, ки кӯдак дорад, балки сифат, дараҷаи огоҳӣ, возеҳи андешаҳо муҳим аст. Дар омодагии психологӣ ба мактаб қобилият ва шартҳои азхудкунии дониш ва маҳорат аҳамияти хоса дорад. Психологҳо ин шартҳоро меноманд "Махорати муқаддимавӣ" Барои хамин хам ба кудак хондан не, балки инкишоф додани нутк, кобилияти фарк кардани овозхо, навиштан не, балки барои инкишофи харакати харакат ва махсусан харакати ангуштон шароит фарохам овардан мухимтар аст. Мо бори дигар зарурати инкишоф додани кобилияти шунидан, фахмидани маъ-нои хондашуда, кобилияти такроран накл кардан, мукоисаи визуалй гузаронданро таъкид карда, ахамияти на микдори дониш, балки сифати тафаккурро таъкид мекунем. Муайян намудани дарачаи тайёрй на танхо барои интихоби оптималй, мувофиктарин варианти таълими ташкили процесси таълим, балки барои пешгуии проблемахои эхтимолии мактаб, муайян кардани шаклу усулхои фардикунонии таълим бояд асос бошад. Ба мактаб рафтан як нуқтаи гардиш дар ҳаёти кӯдак аст. Хусусияти фарқкунандаи мавқеъи донишҷӯ, мактаббача дар он аст, ки таҳсили ӯ як фаъолияти ҳатмӣ, аҳамияти иҷтимоӣ мебошад. Барои вай, вай дар назди муаллим, мактаб, оила масъул аст. Хаёти студент ба системаи коидахои катъй, ки барои хамаи талабагон якхела аст, тобеъ аст. Мазмуни асосии он азхудкунии донишҳои барои ҳамаи кӯдакон умумӣ мебошад. Ҳаёти мактабӣ аз кӯдак талаб мекунад, ки шумораи зиёди қоидаҳоро риоя кунад. Онҳо ба рафтори хонандагон дар синф (шумо садо баланд кардан, бо ҳамсоя гап задан, корҳои бегона кардан мумкин нест, агар чизе пурсед, даст бардоштан лозим ва ғ.) тобеъ мешаванд, онҳо барои ташкили дарс хизмат мекунанд. кори тарбиявии талабагон (дафтару китобхои дарсиро ба тартиб овардан, ба таври муайян кайд кардан ва гайра), муносибати хонандагонро бо хамдигар ва муаллим ба тартиб медарорад. Итоат кардан ба коидаю талаботи одами калонсол, аз руи намуна кор карда тавонистан нишондихандахои асосии ташаккули рафтори ихтиёрй мебошанд. Д.Б.Эльконин инкишофи онро ҷузъи муҳимтарини омодагӣ ба мактаб медонист. Дараљаи омодагии педагогї ва психологии кўдак њангоми ба мактаб ќабулшуда аз љониби омўзгор ва равоншинос тањлил карда мешавад, то ки онњо якљоя тактикаи кор бо њар як кўдакро бо назардошти хусусиятњои фардии ў кор карда тавонанд. Ҳамин тариқ, омодагӣ ба мактаб бояд ҳамаҷониба бошад ва хеле пеш аз қабули воқеии кӯдакон ба мактаб оғоз шавад. Омода будани кудакро ба мактаб, пеш аз хама, тайёрии умумии у донистан лозим аст. Дар вакти ба мактаб кабул кардани бачагон дар давраи ба таълим мутобик шудани онхо ва ташкили процесси таълим дониши хусусиятхои психологии бачагони 6—7-соларо ба назар гирифтан зарур аст. Умуман, кӯдаке, ки ба мактаб дохил мешавад, бояд объектҳо, падидаҳоро мунтазам тафтиш кунад, хосиятҳои гуногуни онҳоро нишон диҳад. Вай бояд дарки басо мукаммал, дақиқ ва ҷудошуда дошта бошад, зеро таълим дар мактаби ибтидоӣ бештар ба кори худи кӯдакон бо маводи гуногун, ки таҳти роҳбарии муаллим сурат мегирад, асос меёбад. Дар процесси ин гуна корхо хусусиятхои асосии чизхо равшан карда мешаванд. Орентациям хуби кудак дар фазо ва замон ахамияти калон дорад. Кӯдак аслан аз рӯзҳои аввали дар мактаб буданаш дастурҳое мегирад, ки бидуни ба назар гирифтани хусусиятҳои фазоии ашё, бидуни донистани самтҳои фазо иҷро кардан мумкин нест. Ҳамин тавр, муаллим метавонад пешниҳод кунад, ки хати "молик аз чапи боло ба кунҷи рости поён" ё "рост ба тарафи рости қафас" ва ғайра кашида шавад. Идеяи вақт ва ҳисси вақт, қобилияти муайян кардани он, ки чӣ қадар вақт гузаштааст, шарти муҳими кори муташаккили донишҷӯ дар синф, сари вақт иҷро кардани супоришҳо мебошад. Мактаб нисбат ба тафаккури бача талабхои махсусан калон мегузорад. Кӯдак бояд чизҳои муҳимро дар падидаҳои воқеияти атроф ҷудо карда тавонад, онҳоро муқоиса карда тавонад, шабеҳ ва гуногунро бубинад; вай бояд мулохиза кардан, пайдо кардани сабабхои ходисахо, хулоса бароварданро ёд гирад. Ҳамин тариқ, синни томактабии калонсол давраи кашфиёти бошуурона ва фаъолияти маърифатӣ мебошад. Дар тамоми он дониш ва афкори бачахо тадричан амик ва васеъ шуда, умумият пайдо мекунанд. Омодагӣ ба мактаб бояд ҳамаҷониба бошад ва хеле пеш аз ба мактаб дохил шудани кӯдакон оғоз шавад. 1.2. Шаклу усулхои хамкорй муассисаи таълимии томактабй ва оила Чизи асосии кори ҳар як муассисаи таълимии томактабӣ нигоҳдорӣ ва таҳкими солимии ҷисмонӣ ва рӯҳии тарбиятгирандагон, рушди эҷодӣ ва зеҳнии онҳо, фароҳам овардани шароит барои рушди шахсият ва мутаносиб мебошад. Барои ноил шудан ба самаранокии баланди раванди таълиму тарбия дар муассисаи таълимии томактабӣ кор бо волидони тарбиятгирандагон аҳамияти калон дорад. Проблемаи хамкории муассисаи томактабй ва оила имруз хам актуалй буда, баъзан характери тезутунд пайдо мекунад. Мушкилоти муносибатҳои байни оилаҳо ва муассисаҳои таълимӣ метавонанд, масалан, бо номувофиқ будани интизориҳои ҳамдигар, баъзан нобоварии волидон ба омӯзгорон алоқаманд бошанд. Нофаҳмии байни оила ва кӯдакистон ба гардани кӯдак меафтад. Ва мо, муаллимон, аксар вақт дар муошират бо волидон аз сабаби интихоби шакли муошират душвориҳои зиёдро аз сар мегузаронем. Ҳамин тариқ, дар ҳамкорӣ бо падару модарон навоварӣ ба миён меояд. Барои ба хаёти муассисаи таълимии томактабй фаъолона чалб намудани падару модарон системаи корхоро тартиб додан ва чорй кардан лозим аст. Њамаи ин имкон медињад, ки кор бо волидонро яке аз проблемањои фаъолияти муассисањои таълимии томактабї дар марњилаи имрўзаи навсозии системаи таълиму тарбия њисоб кунем. Аз ин лиҳоз, масъалаи дарёфт ва татбиқи шаклҳои муосири ҳамкории муассисаи томактабӣ ва оила яке аз масъалаҳои мубрами имрӯз мебошад. Шаклҳои ҳамкории кӯдакистон ва падару модарон роҳҳои ташкили фаъолияти муштарак ва муоширати онҳо мебошанд. Маќсади асосии њамаи шаклњои њамкории муассисаи таълимии томактабї ва оила аз он иборат аст, ки бо кўдакон, падару модарон ва омўзгорон муносибатњои боэътимод ба роњ монда, ба як даста муттањид карда шаванд, зарурати мубодилаи мушкилоти онњо бо њамдигар ва њалли якљояи онњоро тарбия намоянд. . Омӯзгорон кӯшиш мекунанд, ки аз потенсиали педагогии шаклҳои анъанавии муносибат бо оила самаранок истифода баранд ва дар ҷустуҷӯи шаклҳои нави муосири ҳамкориҳо бо падару модарон мувофиқи шароити тағйирёбандаи иҷтимоӣ-сиёсӣ ва иқтисодии кишварамон мебошанд. Тавассути ташкили робитаи мутақобила бо волидон мумкин аст, ки ҳарду шаклҳои анъанавӣ - инҳо вохӯриҳои волидон, лексияҳо, семинарҳо ва шаклҳои муосир - журналҳои шифоҳӣ, экскурсияҳо, клубҳои волидайн, таблиғот, чорабиниҳои фароғатӣ, бозиҳо ва ғайра мебошанд. Ҳангоми ба нақша гирифтани ин ё он шакли кор, мо омӯзгорон ҳамеша аз мафҳуми волидайни муосир ҳамчун одамони муосир, ки барои омӯзиш, рушди худшиносӣ ва ҳамкорӣ омодаанд, мебароем. Бо дарназардошти ин, талаботҳои зерин барои шаклҳои ҳамкорӣ афзалият доранд: оригиналият, муво-фикат, интерактивй. Дар вактхои охир шаклхои нави перспективаноки хамкорй муайян карда шуданд, ки онхо ба иштироки фаъолонаи падару модарон чи дар процесси педагоги ва чи дар хаёти богча чалб карда мешаванд. Дар богчаи мо аз шаклхои гуногуни хозиразамони кор бо падару модарон истифода мебарем. Шаклҳои кор бо волидон [3]: Шаклхои анъанавии ташкили муоширати муаллимон ва падару модарон. 1. Мачлиси умумии падару модарон. волидайнро бо моҳияти самти афзалиятноки фаъолияти муассисаи таълимии томактабӣ шинос намояд. Мохияти Программа, ки муассиса мувофики он кор мекунад, вазифахоеро, ки дар назди онхо истодаанд, мухтасар ва равшан баён кунед. Шумо метавонед волидонро бо натиҷаҳои ташхиси рушди рӯҳии кӯдакон шинос кунед. 2. Мизи мудаввар оид ба проблемаи инкишофи зеҳнии кӯдакони синни томактабӣ. Дар он мураббии калон, психолог, мураббиёни гурух ва дигар мутахассисон иштирок доранд. Иштирокчиён бо ҳамдигар озодона муошират мекунанд. Чунин вохӯриҳо метавонанд дар ҳар як гурӯҳи синну сол гузаронида шуда, ба вазифаҳои барномае, ки муассисаи таълимии томактабӣ аз рӯи он кор мекунад, диққати махсус дода шавад. Ба максад мувофик аст, ки чунин усулхо, монанди гузоштани саволхои мубохисавй, маърузаи мутахассисон оид ба проблема, мубодилаи тачрибаи падару модарон, ба саволхои онхо чавоб додан аз мутахассисон. Дар ин ҷо шумо инчунин метавонед ба волидон дарси кушод (ё видео) бо кӯдакон нишон диҳед, намоиши адабиётро барои кӯдакон ва волидон оид ба мушкилот ташкил кунед. 3. Шаклхои аёнии кор бо падару модарон омода намудани ёддоштҳо, папкаҳо, папкаҳо, мавод дар стендҳо, намоишгоҳҳои аксҳо ва ғайраҳоро дар бар мегирад. Масалан, шумо метавонед барои волидайн барои навиштани нишондиҳандаҳои инкишофи рӯҳии кӯдакон аз рӯи синну сол омода кунед ё барои ташаккули хотира, таваҷҷӯҳ, тасаввурот, тафаккур, инчунин вариантҳои гузаронидани бозиҳои дидактикӣ бо кӯдакон. 4. Маслиҳат барои волидон метавонад шифоҳӣ ва хаттӣ, нақшавӣ ва на ба нақша гирифта шавад, яъне. бо ташаббуси яке аз тарафхо ба таври стихиявй ба амал меояд. Мавзӯҳои машваратҳо гуногунанд, масалан, «Инкишофи ақидаҳо дар бораи муҳити зист», «Усулҳои гирифтани дониш аз ҷониби кӯдак», «Инкишофи ташаббуси кӯдакон». Машваратҳои хаттӣ (ғоибона) қулай аст, зеро муаллим вақт дорад, ки барои ҳалли мушкилот омода шавад, талаботи волидон ба донишро муайян кунад. Ҳамин тариқ, қуттӣ ё лифофа барои саволҳои волидайн бо аломати савол омода карда мешавад, ки дар он волидон бо саволҳо қайдҳо мегузоранд. Муаллим «почта»-ро кор карда мебарояд, ба саволхои шавковар дар шаклхои гуногун чавоб тайёр мекунад, масалан, дар стенди «Маслихат мувофики хохиши шумо», «Мо пурсидем — чавоб додем» ё «Шоми саволу чавоб». 5. Муҳокима дар бораи проблемаи тарбияи рӯҳии кӯдакон. Хуб аст, ки бо падару модарони гурухи тайёрй пешакй мутахассисонро даъват намуда: муаллимони синфхои ибтидой, психолог, мураббиёни гурухи тайёрй чунин сухбат гузаронда шавад. Шумо метавонед аз усулҳое, ба мисли гузоштани саволҳои баҳсбарангез, шиносоӣ ба волидайн бо натиҷаҳои санҷиши кӯдакон, ба мутахассисон додани сухан, таҳлили ҳолатҳои педагогӣ истифода баред. 6. Журналхои дахонй. Ин шаклро метавон мунтазам бо сарлавҳаҳои додашуда дар маҷаллаи додашуда иҷро кард. Масалан, «Маслихат аз мутахассис», «Дондан шавковар аст», «Бачахо мегуянд», «Кудакро чй ва чй тавр бурдан» ва гайра; сарлавхахо дар мавзуъ бо мазмуни педагоги пур карда шудаанд. Масалан, психолог, физиолог, духтур ва дигар мутахассисон маслиҳат дода метавонанд. Чизи асосй он аст, ки ин вохурихо гайрирасмй, балки шавкманд гардондани падару модарон, ба саволхои онхо чавоб додан, ба назарияи савол саргарм нашудан, балки дар асоси тачрибаи онхо материалро боварибахш, дастрас пешниход кардан аст. 7. Ба шаклхои алохида алоқаманд кардан сухбатхои педагоги бо падару модарон; яке аз шаклхои дастраси мукаррар намудани алока бо оила мебошад. Гуфтугӯ метавонад ҳам шакли мустақил бошад ва ҳам дар якҷоягӣ бо дигарон истифода шавад, масалан, онро дар вохӯрӣ, дидани оила дохил кардан мумкин аст. Маќсади сўњбати педагогї табодули афкор оид ба масъалаи муайян; хусусияти он иштироки фаъолонаи хам мураббй ва хам падару модарон мебошад. Сӯҳбат метавонад бо ташаббуси волидон ва муаллим ба таври стихиявӣ ба вуҷуд ояд. Охирин фикр мекунад, ки ба волидайн кадом саволҳо медиҳад, мавзӯъро огоҳ мекунад ва аз онҳо хоҳиш мекунад, ки саволҳое омода кунанд, ки ба онҳо ҷавоб гирифтан мехоҳанд. Хангоми ба накша гирифтани мавзуъхои сухбатхо бояд кушиш намояд, ки агар имкон бошад, тамоми чихатхои тарбияро фаро гирад. Дар натиљаи сўњбат волидон бояд оид ба таълиму тарбияи кўдаки синни томактабї донишњои нав гиранд. Сухбат аз саволхои умумй огоз меёбад, фактхое овардан лозим аст, ки кудакро ба таври мусбат характеристика мекунанд. Тавсия дода мешавад, ки дар бораи оғози он, ки муваффақият ва пешрафт аз он вобаста аст, муфассал фикр кунед. Сухбат индивидуалй буда, ба одамони конкретй нигаронида шудааст. 8. Машваратҳои мавзӯӣ ташкил карда шудаанд, ки ба хамаи саволхои шавку хаваси падару модарон чавоб диханд. Як кисми машварат ба душворихои тарбияи бачагон бахшида шудааст. Онхоро инчунин аз руи масъалахои умумй ва махсус, масалан, инкишофи мусикии кудак, хифзи рухи у, саводнокй ва гайра низ метавонанд мутахассисон гузаронанд.. Машваратхо ба сухбат наздиканд, фарки асосии онхо дар он аст, ки охирин муколамаро таъмин мекунанд. , онро ташкилкунандаи сухбатхо мегузаронад. Муаллим кушиш мекунад, ки ба падару модарон маслихатхои боихтисос дихад, чизеро таълим дихад. Ин шакл барои аз наздик шинос шудан бо хаёти оила ва дар он чое, ки ба он бештар лозим аст, ёрй мерасонад, падару модаронро водор мекунад, ки ба фарзандони худ чиддй нигох кунанд, дар бораи бехтар тарбия кардани онхо фикр кунанд. Мақсади асосии машварат аз он иборат аст, ки волидон дар кӯдакистон дастгирӣ ва маслиҳат гиранд. Инчунин консультацияхои «гоибона» гузаронда мешаванд. Барои саволхои падару модарон куттй (конверт) тайёр карда мешавад. Почтаро хонда, муаллим метавонад пешакӣ ҷавоби пурра омода кунад, адабиётро омӯзад, бо ҳамкасбон машварат кунад ё саволро дигар кунад. Ин шакл аз волидон посух гирифт. Чунон ки тачрибаи мо оид ба гузарондани машварати «дурй» нишон дод, падару модарон саволхои гуногун медоданд, ки онхо дар бораи онхо бо овози баланд сухбат кардан намехостанд. Дар айни замон, онҳо махсусан дар байни муаллимон ва волидон машҳуранд. шаклҳои ғайрианъанавии муошират бо волидон[11]. Онҳо аз рӯи намуди барномаҳои телевизионӣ ва фароғатӣ, бозиҳо сохта шудаанд ва барои барқарор кардани робитаҳои ғайрирасмӣ бо волидон нигаронида шудаанд. Шаклҳои ғайрианъанавии ташкили муоширати омӯзгорон ва волидон: 9. Иттилоотї – тањлилї – Муайян намудани шавќу завќ, эњтиёљот, дархости волидон, сатњи саводнокии педагогии онњо. Гузаронидани тадцицоти социологй, «Почта». 10. Вақти фароғат – барќарор намудани робитаи эмотсионалии байни омўзгорон, падару модарон, кўдакон. Фаъолияти якчояи истирохат, ид, иштироки падару модарон ва бачагон дар выставкахо. 11. Когнитивї – шиносоии волидон бо синну сол ва хусусиятњои психологии кўдакони синни томактабї. Дар падару модарон ташаккул додани малакаҳои амалӣ дар тарбияи фарзандон. Семинархо, брифинги педагоги, зали педагоги, гузарондани мачлисхо, консультацияхои гайрианъанавй, журналхои дахонии педагогй, бозихои дорой мазмуни педагоги, китобхонаи педагоги барои падару модарон. 12. Ба таври аёнӣ - иттилоотӣ: иттилоотӣ ва шиносоӣ - шиносонидани волидон бо кори муассисаи томактабӣ, хусусиятҳои тарбияи кӯдакон; иттилоотӣ ва таълимӣ - ташаккули дониши волидон дар бораи тарбия ва рушди кӯдакон. Варақаҳои иттилоотӣ барои падару модарон, ташкили рӯзҳои дарҳои кушод, дарсҳои кушод ва дигар чорабиниҳо барои кӯдакон, нашри рӯзномаҳо, ташкили китобхонаҳои хурд. Яке аз шаклҳои маъмултарин ва ҷолиби кори иттилоотӣ-таҳлилӣ «қуттии почта» мебошад. Ин куттй ё дафтарчаест, ки падару модарон метавонанд дар он фикру мулохиза ва таклифхои худро кайд кунанд, ба мутахассисон, рохбар ё методист саволхо диханд. Саволҳои додашуда дар маҷлисҳои падару модарон баррасӣ мешаванд ё аз ҷониби мутахассисон хаттӣ дода мешаванд. Ин шакли кор ба волидайн имкон медиҳад, ки фикру ақидаи худро бо омӯзгор мубодила кунанд ва дар ҳолате самаранок аст, ки вақти маҳдуди омӯзгор ба вохӯрии шахсон бо волидон монеъ мешавад. Шакли дигари самарабахши кор бо падару модарон аёнй ва ахборотй мебошад. клуби падару модарон. Одатан дар як сол 4 мачлиси клуб гузаронида мешавад. Мачлисхо бояд барои падару модарон шавковар гузаранд, ба лекцияхои дилгиркунанда табдил наёбанд, бинобар ин мавзуъхоро хамеша бо назардошти хохиши падару модарон (бо рохбарии натичахои пурсиш) интихоб кардан лозим аст. «Олами сехрангези театр», «Саломатиро чй тавр нигох доштан мумкин аст», «Кӯдак аз нигоҳи ситорашиносӣ», «Калонсолон бо чашми кӯдак» — аз ҷумлаи мавзӯъҳои вохӯриҳо. Илова бар ин, кӯдакон низ метавонанд дар вохӯрӣ иштирок кунанд, зарур аст, ки қисми амалӣ ё дарси мастер-классро дохил кунед. Хулоса, ҳар як волидайн дар бораи мавзӯъ ёддошт мегиранд. Инчунин, стенди информационй ба падару модарон дар бораи хаёти гурух, ки дар он вокеахои мухимтаринро нишон медихад - ид ва фарогат, рузи таваллуди бачахо, походхо ва экскурсияхо, вохурй бо мехмонон, чорабинихои шавковар, конкурсхо, махсулоти эчодиёти коллективонаи бачагон, композицияхои бачагона. Агар зарур бошад, ин стендҳоро ба осонӣ ба стендҳои тематикӣ табдил додан мумкин аст: «Бехатарӣ чист?», «Боз як бори дигар дар бораи ҳуқуқи кӯдак» ва ғайра. Яке аз шаклҳои анъанавӣ, вале самараноки маърифатии кор мачлиси падару модарон бо оила мемонад. Аммо аз тачрибаи кор маълум аст, ки падару модарон аз бевосита дар шакли маъруза ва сухбатхои ибратбахш гузарондани мачлисхо худдорй мекунанд, ки ин тамоман фахмост. Мо ро-хи аз ин вазъиятро тагьир додани шаклу усулхои гуза-рондаро ёфтем. Мо кушиш кардем, ки муоширатро на аз руи монолог, балки дар асоси муколама созем. Ин усул аз муаллимон тайёрии даматарафа ва дуру дарозро талаб мекард, вале нати-чаи он бештар намоён гардид. Мачлисхо дар шакли мубохиса, мизхои мудаввар ва гайра гузаронда мешаванд. Аксар вақт муаллимон сабтҳои видеоии фаъолияти кӯдакон, порчаҳои дарсҳо, намоишҳои рақобатиро истифода мебаранд. Аз ин чост, ки фоизи иштирок дар мачлисхо хеле зиёд аст. Барои мо, мураббиён ва падару модарон маъмултарин ва дӯстдоштаи кор ин фароғат мебошад. Дар ин чо имкониятхои хамкорй пурратар ошкор карда шудаанд. Хар сол гузарондани чорабинихои истирохатй, ки ба мавсим вобаста нестанд, анъанаи хубе шудааст. Инчунин, ҳамасола волидон бо ҳамроҳии фарзандонашон дар идҳои варзишии «Модар, падар, ман оилаи варзишӣ» фаъолона иштирок мекунанд. Чунин чорабиниҳо оилаҳоро ба ҳам мепайвандад, имкон медиҳад, ки ба ҳамдигар дар муҳити нав нигоҳ кунанд, ҳамкориҳои оила ва кӯдакистонро мустаҳкам кунанд. Дар натичаи ин гуна идхо газетаю варакахои чанговар, альбомхои суратхо низ бароварда мешаванд. Мавзӯи шаклҳои фароғатии ҳамкорӣ бо волидонро ба итмом расонида, ман мехоҳам чунин шаклро ҳамчун амал мубодила кунам. Масалан, дар рафти маъракаи «Белҳои тоза» волидайн метавонанд имкон пайдо кунанд, ки дар бунёди шаҳраки зимистона кӯмак расонанд, бо ҳамдигар муошират кунанд ва фарзанди худро дар муошират бо ҳамсолон бубинанд. Ин шакли кор муваффакият ба даст овард, падару модарон бо майли том ба проблемахои гуногуни на танхо коллектив, балки шахр низ чавоб доданд. Аксияи «Шаҳри тоза» - номи он бо он шарҳ дода мешавад, ки дар баробари вазифаҳое, ки дар ҷараёни маъракаҳои таблиғотии маъруф ҳал мешаванд, ба волидон ҳамчун иштирокчиён имконият дода мешавад, ки барои фарзанди муносибати мусбӣ намунаи шахсӣ нишон диҳанд. ба табиат. Дар хотима мехоҳам бори дигар таъкид намоям, ки оила ва муассисаи томактабӣ ду ниҳоди муҳими иҷтимоии ҷомеасозии кӯдак мебошанд. Бе иштироки волидайн раванди тарбия ғайриимкон аст ва ё ҳадди ақал нопурра аст. Тачрибаи кор бо падару модарон нишон дод, ки дар натичаи истифодаи шаклхои муосири муомила мавкеи падару модарон чандиртар шудааст. Акнун онхо на тамошобину мушохидачиён, балки иштирокчиёни фаъоли хаёти фарзанди худ мебошанд. Чунин дигаргуниҳо имкон медиҳанд, ки дар бораи самаранокии истифодаи шаклҳои муосир дар кор бо волидон сухан гӯем. 1.3. Таҷрибаи кори омӯзгорони навовар дар ташкили муассисаи таълимии томактабӣ ва оила аз ҳамкорӣ дар масъалаи ташаккули ҷузъҳои омодагии мактаб барои кӯдакони синни томактабӣ Психологҳои ватанӣ (Л.С.Выготский, А.Н.Леонтьев, Д.Б.Эльконин ва дигарон) аз ақидаи нақши пешбарандаи таълим дар инкишофи кӯдак баромад мекунанд. Олимон дар баробари омодагии махсус ба таълими фаннӣ омодагии умумиро низ фарқ мекунанд. Омодагии умумӣ, ба ақидаи олимон, дар сатҳи муайяни инкишофи тафаккур ва нутқ, шавқу рағбати маърифатӣ ва сифатҳои ахлоқию иродаӣ, ки барои фаъолияти муваффақонаи таълим заруранд, вобаста аст. Ҳамин тариқ, А.Н.Леонтьев истилоҳи нави «омодагии умумӣ ва равонӣ ба омӯзиш»-ро ворид намуд [9]. Ӯ инчунин мафҳуми омодагӣ ба мактабро муайян кардааст - ин маҷмӯи хосиятҳо ва рафторҳои (салоҳиятҳои) муайяни кӯдак мебошад, ки барои дарк кардан, коркард ва азхуд кардани ангезаҳои тарбиявӣ дар ибтидо ва идомаи минбаъдаи таҳсил заруранд [13]. . Дар асарҳои В.Г.Маралов ва В. Сатаров [20]. Омодагии кӯдакон ба таҳсил аз ҷониби онҳо дар се сатҳ баррасӣ мешавад, ки дар навбати худ ба чаҳор блоки омодагӣ сохторбандӣ карда мешаванд. Сатҳи асосӣ – дараҷаи инкишофи морфофункционалӣ, ки дараҷаи инкишофи ҷисмонии кӯдакро (саломатӣ, таносуби синну соли бадан ва ғ.) дар бар мегирад. Блоки дуюм инкишофи зеҳнӣ мебошад, ки бояд бо дараҷаи ташаккули дарк, тафаккур, хотира ва тасаввуроти кӯдак муайян карда шавад. Блоки сеюм рушди шахсият, аз ҷумла соҳаи ҳавасмандӣ-эҳсосии кӯдак, системаи муносибатҳои ӯ бо ҳамсолон ва калонсолон ва ғайра мебошад. Ин се блоки омодагӣ як системаи хислатҳои эҳтимолии шахсиятро ташкил медиҳанд, ки бевосита дар фаъолият ва рафтори кӯдак ба амал меоянд. ва ташкил - хусусиятҳои рафтор [ҳаждаҳ]. Дар асарњои Н.Ф.Алиева мафњуми омодагї њамчун системаи ташхисї пешнињод шудааст, ки се љузъро дар бар мегирад: арзиш-њавасмандї, мазмун-маъної ва муносибатї-фаъолият [2]. Н.Ф.Алиева таъкид мекунад, ки ин низоми омодагӣ бо инҳо хос аст: муносибати мусбати эмотсионалии кӯдакон ба дарсҳои дарпешистода (ин муносибат бо "ансамбл"-и мотивҳои маърифатӣ, ахлоқию иҷтимоӣ ба таври мувофиқ асос ёфтааст); дарки хусусияти фаъолияти таълимӣ, муоширати педагогӣ, ки дар доираи он сурат мегирад; ҷалби амалӣ дар фаъолияти муштараки маърифатӣ [2]. Е.О.Смирнова аҳамияти махсуси омодагии психологии кӯдакро ба мактаб таъкид мекунад, ки ба воситаи он ӯ маҷмӯи сифатҳои равониро, ки барои бомуваффақият ба мактаб оғоз кардани кӯдак заруранд, дарк мекунад. Ҷузъҳои зеринро дар бар мегирад: омодагии ҳавасмандӣ - муносибати мусбӣ ба мактаб ва хоҳиши омӯхтан; омодагии рўњї ё маърифатї - сатњи кофии инкишофи тафаккур, хотира ва дигар равандњои маърифатї, мављудияти захираи муайяни дониш ва малака; омодагии ихтиёрӣ – сатҳи ба қадри кофӣ баланди инкишофи рафтори ихтиёрӣ; омодагии коммуникативӣ - қобилияти барқарор кардани муносибат бо ҳамсолон, омодагӣ ба фаъолияти муштарак ва муносибат ба калонсолон ҳамчун муаллим [22]. Ҳамин тариқ, ҳамаи меъёрҳо ва сатҳҳои омодагии кӯдакон ба таҳсил дар мактаб ҳуқуқ доранд. Дар маҷмӯъ, мо мавқеъи муаллифони мафҳумҳо ва равишҳои мухталифро дар ҳалли мушкилоти зикршуда мубодила мекунем ва дар маҷмӯъ метавон қайд кард, ки дар айни замон мафҳуми омодагии кӯдакон ба мактаб ҳамчун як падидаи мураккаби ҳамаҷониба ба ҳисоб меравад. маҷмӯи сифатҳое, ки қобилияти омӯхтанро ташкил медиҳанд. Дар байни параметрҳои гуногуни омодагии мактаб, муҳимтаринҳо инҳоянд: омодагии маърифатӣ (интеллектуалӣ) - лексика, ҷаҳонбинӣ, малакаҳои махсус, ташаккули равандҳои маърифатӣ (кифояти дарк, сатҳи умумӣ, робитаҳои сабабӣ, мавҷудияти ибораҳои муфассал. нутқ, сатҳи мувофиқи инкишофи малакаҳои мотории хурд), қобилияти омӯзиш (тамоюл ба минтақаи рушди наздик - омӯхтани чизҳои нав бо ёрии калонсолон); омодагии эмотсионалӣ-ихтиёрӣ – аксуламали эҳсосӣ ба вазъият, дараҷаи муайяни худсарии равандҳои равонӣ (қобилияти иҷрои кор тибқи дастур ва намуна, қобилияти идора кардани худ, рафтори мувофиқи вазъият); омодагии шахс - дарки мавќеи нави иљтимої, мављудияти ангезањои таълим, майл ба омўзиш, шавќу завќ ба омўзиш, ќобилияти тамаркуз ба системаи додаи талабот, ќоидањои рафтор; қобилияти кор кардан дар гурӯҳи ҳамсолон ва барқарор кардани робита бо калонсолон [18]. Хусусиятҳои психологии вобаста ба синну сол, пеш аз ҳама, дар зери таъсири шароити зиндагӣ ва тарбияи мақсадноки оила ташаккул меёбанд. Аз он ки волидайн кӯдакро чӣ гуна ба мактаб тарбия кардаанд, чӣ гуна ӯро ба марҳилаи нави зиндагӣ омода кардаанд, инкишофи ҳамаҷонибаи ӯ низ вобаста аст. Муносибати мусбӣ ба мактаб, таҳсил, муваффақияти кӯдак, муносибати ӯ бо калонсолон ва ҳамсолон низ аз омодагии қаблии оила вобаста аст. Муқаррарот дар бораи нақши оилаи муосир дар ташаккули омодагии кӯдакон ба таҳсил дар мактаб дар асарҳои Л.Н.Конягина, А.Леонтьева, О.В.Лобза, Т.Лушпар ва дигарон инъикос ёфтаанд, шаклҳои гуногуни таъсиррасонӣ, дар доираи арзишҳое, ки кӯдаки синни томактабӣ азхуд мекунад. Ташаккули мутаносиби кӯдаки синни томактабӣ бе иштироки фаъолонаи волидон дар раванди таълими кӯдакистон амалан ғайриимкон аст. Нақши оиларо дар ташаккули омодагии кӯдак ба мактаб баррасӣ кунед [17]: Огоҳӣ дар бораи худ ҳамчун падару модари донишҷӯи оянда. Волидайн бояд на танҳо худро, балки фарзанди худро низ ҳамчун шахсият донанд. Ин маънои онро дорад, ки шахсияти ӯро ба назар гирифта, суръати инкишофи фарзандашро фаҳмад, муносибати худи волидайни ӯро ба гузариши кӯдак ба ҳаёти мактабӣ дарк кунад. Огоҳӣ дар бораи фарзанди шумо ҳамчун донишҷӯи оянда. Волидайн бояд пурра донанд, ки ба мактаб тайёр кардани кӯдакони синни томактабӣ кори масъулиятнок буда, дар раванди ташаккули омодагии кӯдак ба таҳсил ташкили муайян, восита ва кӯшишҳои тарбиявиро талаб мекунад. Тарҳрезии ояндаи худ ҳамчун волидайни синфи якум ва ояндаи фарзанди шумо ҳамчун хонандаи мактаб. Хеле матлуб аст, ки волидон нисбат ба муаллими ояндаи фарзанди худ муносибати мусбӣ дошта бошанд. Охир, сифати му-носибати муаллим ва оила, дарачаи мадади муаллим ба кудак дар таълим бештар аз ин вобаста аст. Маданияти педагогии падару модарон. Яке аз ҷузъҳои муҳими ташаккули омодагии кӯдакони синни томактабӣ ба таҳсил дар мактаб омодагии педагогии волидон, малакаҳои амалии онҳо дар тарбияи кӯдакон ва қобилияти ҳалли масъалаҳои гуногуни педагогӣ мебошад. Омодагии зеҳнии кӯдак, тавре ки Н.И.Гуткина қайд кардааст, асосан аз таъсири он, ки волидон ба ӯ ҳар рӯз мерасонад, худи фазои ҳаёти зеҳнии оила, инчунин фаъолияти мақсадноки аъзоёни болиғи оила барои қонеъ гардонидани онҳо муайян карда мешавад. шавқу рағбатҳои маърифатии кӯдакон, манфиатҳои навро ташаккул медиҳанд ва ҷаҳонбинии онҳоро васеъ мекунанд [ даҳ]. Ташаккули равонии кӯдак ба он вобаста аст, ки талаботи маънавии ӯ дар оила чӣ гуна конеъ карда мешавад, фаъолияти ӯ чӣ гуна ба роҳ монда шудааст, махсусан китобхонӣ, муҳити нутқ дар оила чӣ гуна аст. Тавре ки Н.И.Гуткина қайд мекунад, кор оид ба рушди тафаккур бояд дар давоми соли гузаштаи томактабӣ анҷом дода шавад. Дар кӯдак шаклҳои умумии фаъолияти маърифатиро инкишоф додан лозим аст: қобилияти таҳлил, муқоиса, ҷамъбаст кардан, инчунин боварӣ ҳосил кардан лозим аст, ки ӯ барои гирифтани донишҳои нав, азхуд кардани қобилияти фикрронӣ ниёз дорад [7]. Дар мавриди омодагии психологї ба мактаб бошад, чунон ки Н.И.Гуткина ќайд мекунад, он дар кўдакон худ ба худ ба вуљуд намеояд, тадриљан инкишоф меёбад ва аз њама муњимтараш, роњнамоии содиќонаи волидонро таќозо мекунад. Барои кӯдаки синни томактабӣ, ки ба кӯдакистон меравад, вазифаи хонагии муқаррарӣ нав нахоҳад буд, аммо табиати он тамоман дигар хоҳад буд. Дар кӯдакистон омӯзгор дар як вақт як гурӯҳи томи кӯдаконро таълим медиҳад, дар ҳоле ки дар хона онҳо бо кӯдак алоҳида машғул мешаванд [10]. Ин ба шумо имкон медиҳад, ки қобилиятҳо, қобилиятҳо, хислатҳои ӯро беҳтар ба назар гиред. Инчунин, дар кӯдаки синни томактабӣ одати дар вақти муайян хондан, ба тартиб нигоҳ доштани ҷои кор, иҷрои талаботи калонсолон ташаккул меёбад. Хамаи ин ба вай ёрй мерасонад, ки фаъолияти тарбиявй дуруст ташкил карда шавад. Њамин тавр, мо мебинем, ки дарсњо бо кўдак дар оила на танњо тарбиятдињанда ва рушдкунанда, балки дар ташаккули омодагии кўдакон ба тањсил дар мактаб низ ањамият доранд. Е.Е.Кравцова шароитҳои заруриро барои рушди ҳамаҷонибаи психологии донишҷӯи оянда барои кори тарбиявӣ дар оила таъкид мекунад. Аввалин ва аз ҳама муҳим ин ҳамкории доимии кӯдак бо дигар аъзоёни оила мебошад [15]. Ҳамкорӣ дар шаклҳои гуногун сурат мегирад ва танҳо бо муоширати шифоҳӣ маҳдуд намешавад. Ба вуҷуд омадани хоҳиши ҳамкорӣ бо калонсолон, ориентация ба калонсолон, ба намунаи ӯ, донише, ки ӯ медиҳад, шарти зарурии омодагии ҳамаҷониба ба мактаб аст. Шарти дигари ташаккули омодагии бачањо ба мактаб ин ташаккули ќобилияти бартараф намудани душворињо мебошад. Ташаккули рӯҳии кӯдак, агар дар ӯ муносибати дуруст ба мушкилот, хоҳиш ва қобилияти бартараф кардани онҳо ташаккул наёбад, муътадил амалӣ карда намешавад. Кӯдакон на ҳамеша онро дуруст мефаҳманд. Аз ин рӯ, муҳим аст, ки ба кӯдакон таълим додани ҳама гуна тиҷорате, ки онҳо оғоз мекунанд, анҷом диҳанд. Кӯдакони синни томактабӣ хеле эҳсосотӣ ҳастанд ва волидон инро медонанд. Бисёр одамон мефаҳманд, ки барои кӯдак хоҳиши омӯхтан то чӣ андоза муҳим аст, бинобар ин онҳо ба кӯдак дар бораи мактаб, дар бораи муаллимон ва аз ҳама муҳимаш дар бораи донише, ки онҳо дар мактаб аз худ хоҳанд кард, нақл мекунанд. Хамаи ин майлу хохиши хонданро ба вучуд меоварад, нисбат ба мактаб муносибати мусбат ба вучуд меоварад. Вақте ки кӯдак ба омӯхтан майли қавӣ дорад, ӯро ба душвориҳои ногузири таълим омода кардан лозим аст. Дарки он, ки ин мушкилотро бартараф кардан мумкин аст, ба кӯдак кӯмак мекунад, ки бо нокомиҳои худ, ки дар ибтидои мактаб имконпазиранд, дуруст муносибат кунад. Шарти дигари зарурии омодагӣ ба мактаб ва инкишофи ҳамаҷонибаи кӯдак (ҷисмонӣ, равонӣ, ахлоқӣ) таҷрибаи муваффақият аст. Барои он ки кӯдаки синни томактабӣ мехоҳад, ки бо ҳама намуди фаъолият машғул шавад, хоҳ варзиш, хоҳ рассомӣ, хоҳ тарроҳӣ, бозӣ ё омӯзиш, ин бояд ба ӯ қаноатмандӣ бахшад. Хамин чиз ба сохаи рафтор, ичрои нормахои ахлокй дахл дорад. Калонсолон бояд барои кӯдак чунин шароити фаъолиятро фароҳам оранд, ки дар он ӯ бешубҳа бо муваффақият рӯ ба рӯ мешавад. Аммо муваффақият бояд воқеӣ бошад ва ситоиш сазовори таъриф аст [12] . Н.М.Конишева яке аз вазифаҳои асосии омодагии кӯдаконро ба мактаб ҷудо мекунад, тарбияи омодагии онҳо ба меҳнат мебошад. Баъд аз ҳама, муваффақияти таълим бештар ба он вобаста аст, ки кӯдак ба кор чӣ гуна одат кардааст. Новобаста аз он ки вай сифатҳои шахсии худро инкишоф додааст, ки ба ӯ имкон медиҳанд, ки бо вазифаҳои таълимӣ самаранок мубориза баранд. Тарбияи мехнатй аз оила огоз меёбад. Пеш аз ҳама, кӯдак фазои умумии меҳнатии оиларо дарк мекунад. Тарбияи меҳнатӣ бояд ҳатман бо таълим пайваста шавад [14]. Ҳамин тариқ, мо мебинем, ки омодагӣ ба мактаб мавҷудияти ҷузъҳои муайянро дар назар дорад: инкишофи ҳама намудҳои фаъолияти кӯдакон (мавзӯъ, бозӣ, меҳнатӣ, визуалӣ, конструктивӣ), ки инкишофи тамоми қувваҳои дохилии кӯдакони синни томактабӣ дар ягонагии тафаккурро таъмин мекунанд. , сифатҳои ихтиёрӣ, эҳсосот, қобилиятҳои эҷодӣ, сухан, инчунин азхудкунии меъёрҳои ахлоқӣ ва ташаккули рафтори ахлоқӣ. Аз ин рў, масъалаи асосии волидайн бояд инкишофи њамаљонибаи кўдак бо ёрии синфњои махсус бошад. Бори дигар таъкид менамоем, ки чунин таълим бояд аз ҷиҳати педагогӣ дуруст ташкил карда шавад, яъне. дар асоси ба назар гирифтани хусусиятхои вобаста ба синну соли инкишоф, ташаккул ва истифодаи фаъолияти ба ин синну сол хос, дар асоси имкониятхои маърифатии кудак асос ёбад. Тарбия дар мактаб хамон вакт муваффак шуда метавонад, ки оила аз солхои аввали хаёти кудак на танхо дар бораи инкишофи чисмонии у, балки дар бораи дар у тарбия намудани мехнатдустй, интизомнокй, муташаккилй, мустакилият ва муносибати масъулиятнок ба кори супурдашуда гамхорй мекунад. . Аксар вақт волидайн барои ба фарзандонашон хондан, ҳисоб кардан, навиштанро омӯзондан саъю кӯшиши зиёд мекунанд, бовар доранд, ки ин омодагӣ ба мактаб аст, аммо кӯдак бояд сатҳи муайяни инкишофи умумӣ дошта бошад. Ю.В.Филиппова кайд мекунад, ки дар бисьёр оилахо падару модарон ба тайёр кардани кудак ба мактаб диккати даркорй намедиханд. Аксар вакт ин дар натичаи нокифоя будани дарачаи маданияти педагогии падару модарон ба амал меояд. Чунин падару модарон дар бораи таъминоти моддии фарзандон гамхорй мекунанд, вале онхоро ба мактаб, ба тадсили мунтазам тайёр намекунанд. Дар ин гуна оилахо ба мутолиаи китоб шавку хавас надоранд, ин гуна падару модарон нутки кудакро инкишоф намедиханд, ба талаффузи он машгул намешаванд, шавку хавасро бедор намекунанд, бачагонро дар тайёрии психологй ба мехнат, мехнатдустй тарбия намекунанд. Кӯдаки чунин оила назар ба ҳамсинфонаш сусттар аз фаъолияти худро нишон медиҳад. Дар натича дар у нисбат ба таълим муносибати манфй пайдо мекунад. Барои баъзе кӯдакон, тибқи тадқиқоти Г.Г.Кравцов ва Е.Е.Кравцова, душвориҳои ворид шудан ба ҳаёти мактабӣ бо дар коллектив зиндагӣ карда натавонистани амалу хоҳиши худро ба талаботи калонсолон ва манфиатҳои ҳамсафонашон тобеъ гардонидан алоқаманд аст [16]. ]. Дар баробари ин, кӯдак дар байни дигарон аст, шумо метавонед дар бораи хислат, одатҳои ӯ ва хатогиҳои педагогии мо низ бисёр чизҳоро омӯзед. Падару модар ва дигар наздикон аввалин шахсоне мебошанд, ки на танҳо талаботи ӯро ба муошират қонеъ мегардонанд, балки меъёри рафтор низ медиҳанд. Аз ин рӯ, калонсолон бояд дар бораи сатҳи дурусти эҳсосии муошират ғамхорӣ кунанд, ба кӯдак ҳамдардӣ, ҳамдигарфаҳмӣ, адолат, хайрхоҳӣ, саховатмандӣ омӯзанд. Дар муошират бо наздикон кӯдак бори аввал худро бо чашми дигарон мебинад ва дар асоси ин дар бораи худ тасаввурот пайдо мекунад. Хеле муҳим аст, ки он ба воқеият мувофиқат кунад, дар акси ҳол, агар ин ақида аз ҷониби шиносҳои нав мавриди баррасӣ қарор гирад, ин ба ташаккули омодагии кӯдакон ба мактаб таъсир расонидан хеле душвор хоҳад буд ва воридшавии онҳоро ба дастаи бачагона душвор мегардонад. Дар синни томактабии калонї фаъолияти маърифатии кўдак аз олами ашё ба олами одамон фаро гирифта, шавќу раѓбат ба кирдор, характер ва муносибатњои онњо ба вуљуд меояд. Дар ин ҷо барои волидон муҳим аст, ки ба фарзандонашон дар пайдо кардани вазифаҳои муҳим дар ҳаёт кӯмак расонанд. Волидайн бояд дар хотир дошта бошанд, ки хонандаи оянда бояд малака ва одатҳои рафтори фарҳангиро хуб донад: бо одамони ношинос рафтор карда тавонад, аз ҷавоб додан ба саволҳо ва ба калонсолон ва рафиқонаш додани онҳо шарм надорад [12]. Рушди ҳавасмандии маърифатӣ дар кӯдак аксар вақт бо хатогиҳои маъмулие, ки калонсолон мекунанд, ҳамроҳӣ мекунанд. Якумин он аст, ки волидон ба ин аҳамияти ҷиддӣ надода, хоҳиши кӯдакро ба омӯхтани чизҳои нав дастгирӣ намекунанд. Дуюм ин аст, ки вазифаи ташаккули ҳавасмандкунӣ ба дӯши мактаб гузошта мешавад. Аксар вақт ин хатогиҳо якҷоя карда мешаванд. Волидон чизи асосиро аз даст медиҳанд: ҳавасмандии маърифатӣ шарти хатмии таҳсили бомуваффақият аст, на натиҷаи он. Ва ҳамчун шарти ҳатмӣ, ҳавасмандкунӣ бояд пешакӣ кор карда шавад. Давраи ҳассоси инкишофи он ба синни томактабӣ рост меояд, то замони ба мактаб дохил шуданаш дар ақиб мемонад ва ҳар он чизе, ки дар давраи дахлдор ташаккул наёфта буд, баъдтар бо душвориҳои зиёд ташаккул меёбад [12]. Волидайн бояд фаҳманд, ки фаъолияти худи кӯдак дар ташаккули омодагии кӯдак ба мактаб аҳамияти аввалиндараҷа дорад. Аз ин ру, роли падару модаронро дар тайёр кардани у ба мактаб танхо бо дастурхои лафзй дар ин ё он маврид кам кардан мумкин нест. Калонсолон бояд дарсҳо, бозиҳо, кори имконпазири кӯдакро ташкил кунанд, онҳоро идора кунанд ва дар айни замон рӯҳбаландиро фаромӯш накунанд. Ҳамин тариқ, ҷамъбасти гуфтаҳои боло, бояд гуфт, ки омодагии кӯдак ба таълим бо таъсири як қатор омилҳо: биологӣ, психологӣ, иҷтимоӣ муайян карда мешавад. Дар процесси ташаккули тай-ёрии бачагон ба мактаб системаи мукар-раргардидаи тарбия дар як оила ахамияти калон дорад. Дар назди падару модарон як катор вазифахо меистанд: тарбияи кудак дар сатхи муайяни шавку хаваси маърифатй, омода будан ба тагйир додани мавкеи ичтимоии худ, хохиши омузиш; инкишофи кобилияти бачадо барои бартараф намудани душворидо, то ба охир расондани кори саршуда; рушди малакаҳои таҳлилии кӯдак (қобилияти муқоиса, муқоиса, хулосаҳо ва умумӣ баровардан); тарбияи кунҷковӣ, таваҷҷӯҳи ихтиёрӣ, зарурати ҷустуҷӯи мустақилонаи ҷавобҳо ба саволҳои пайдошуда. Дар баробари ин таъкид менамоем, ки падару модарон бе ҳамкорӣ бо муассисаи таълимии томактабӣ омодагии ҳамаҷонибаи фарзанди худро ба таҳсил таъмин карда наметавонанд. Муаллимони муассисаи таълимии томактабӣ дар кори худ бояд ба кумаки оила такя кунанд, волидон бошад, барои ба даст овардани натиҷаи умумӣ – омодагии ҳамаҷонибаи кӯдак ба мактаб, ки танҳо дар шароити таълиму тарбия имконпазир аст, амали худро бо кори кӯдакистон ҳамоҳанг созанд. ягонагй ва хамкории богча ва оила. 1 Хулосаҳо Барои ташаккул додани омодагии кӯдакон ба таҳсил дар мактаб робита ва ҳамкории зичи муассисаи таълимии томактабӣ ва оиларо мустаҳкам ва инкишоф додан зарур аст. Дар тањќиќоти мо «амалиёти мутаќобилаи муассисаи таълимии томактабї бо оила» мо раванди мунтазам ва дарозмуддати фаъолияти муштараки тарбиятгирандагон ва волидонро дар назар дорем, ки дар асоси њамдигарфањмидани онњо оид ба мазмун, шаклњои омода намудани кўдаки муосир ба мактаб асос ёфтааст. ва хамдигар зарурати ба даст овардани натичахои баланди тайёр будани вай ба мактаб. Муаллимон ва падару модарон бо амалї намудани њадафњои умумї сатњи омодагии кўдакон ба мактабро хеле баланд мебардоранд, ки дар навбати худ мушкилоти гуногунро, ки ба ташаккули шахсияти кўдак, њавасмандї, шуури ў ва ѓайра таъсири манфї мерасонанд, банд мекунад. Оила ва муассисаи таълимии томактабӣ шариконе мебошанд, ки ҳадаф ва вазифаҳои муштарак доранд ва фаъолияти худро ҷиҳати ташаккули омодагии кӯдакони синни томактабӣ дар асоси ҳамдигарфаҳмӣ ва муколамаи ошкоро бунёд мекунанд. Мафҳуми омодагӣ ба мактаб маҷмӯи хосиятҳо ва усулҳои рафтори кӯдакро барои дарк кардан, коркард ва азхуд кардани ангезаҳои тарбиявӣ дар ибтидо ва дар давраи минбаъдаи таҳсил зарурӣ пешбинӣ мекунад. Дар айни замон ба омодагии равонии кӯдак ба мактаб аҳамияти махсус дода мешавад, ки он маҷмӯи сифатҳои равонии барои бомуваффақият ба мактаб оғоз кардани кӯдак зарур фаҳмида мешавад, ки ҷузъҳои зеринро дар бар мегирад: омодагии ҳавасмандӣ, омодагии рӯҳӣ ё маърифатӣ, омодагии ихтиёрӣ. , тайёрии коммуникативй. Ин хислатхои психологй , пеш аз хама, дар зери таъсири шароити зиндагй ва тарбияи максадноки оила ташаккул меёбанд. Аммо волидайне, ки аз муассисаи томактабӣ ҷудо шудаанд, омодагии ҳамаҷонибаи фарзанди худро ба таҳсил таъмин карда наметавонанд. Ташаккули сифатҳои барои хонандаи оянда заруриро танҳо системаи ҳамкории педагогии муассисаи таълимии томактабӣ ва оила таъмин кардан мумкин аст. 2. КОРХОИ ТАЧРИБАИ ВА АМАЛЙ ДАР БОРАИ ТАЪСИРИ ХАМДИГАРИ ДО ВА ОИЛА ДАР ТАШКИЛИ КОМПОНЕНТХОИ ТАЙЁРИИ МАКТАБ. 2.1.Муайян кардани сатҳи ҳамкории муассисаи таълимии томактабӣ ва оила дар ташаккули ҷузъҳои омодагии мактаббачагони синни томактабӣ Ин кори тачрибавй гузаронда шуд дар асоси МБДОУ «Богчаи бачагонаи раками 1», шахри Богородск. Кӯдакистон мувофиқи барномаи асосии таълимии тарбияи томактабӣ «Аз таваллуд то мактаб» таҳти таҳрири М.А.Васильева, Н.Е.Веракса, Т.С.Комарова кор мекунад. Дар богча 12 гурух ташкил карда шудааст. Дар бог мутахассисон кор мекунанд: логопед, муаллими психолог, муаллими дефектолог, инструктори тарбияи чисмонй ва мудири мусикй. Дар кори тачрибавию амалй 20 оилаи хатмкунандагони гурухи тайёрй ба мактаб дар синни 6—7-солагй иштирок намуданд. Давраи кор аз ноябри соли 2020 то апрели соли 2021 аст. Барои њалли маќсади дар кор гузошташуда усулњои зерини ташхис истифода шудаанд: «Омӯзиши омодагии ҳавасмандии кўдак ба мактаб» (сўњбати ташхисї) - муаллиф А.Д.Виноградова; бозии ташхисии «Ҷумларо идома диҳед» - муаллиф Г.Б.Монина, Е.В.Паносюк. Мо инчунин дар мавзӯи «Тарбияи хонандаи ояндаи синфи якум дар муҳити оилавӣ» дар байни волидони кӯдакони дар тадқиқот иштироккунанда пурсиш гузаронидем . Барои омӯзиши омодагии ҳавасмандии кӯдак ба мактаб, ҳамчун муҳимтарин параметре, ки ба муваффақияти омодагии равонӣ ба мактаб таъсир мерасонад, мо сӯҳбати ташхисии «Омӯзиши омодагии ҳавасмандии кӯдак ба мактаб»-ро пешниҳод намудем (Замимаи 1). Тавсифи тартиби ташхис: пеш аз пешниҳоди як қатор саволҳои ташхисӣ аз кӯдак пурсиданд, ки номаш чист, насабаш чист, чандсола аст. Пас аз он ӯро ба ақида бурданд, ки ӯ аллакай калонсол аст, яъне ба зудӣ ба мактаб меравад. Намунаҳои ҷавобҳои кӯдакон дар замимаи 2 оварда шудаанд. Мувофиқи тафсири натиҷаҳо миқдори максималии холҳо аз рӯи методология 45 аст. Ин дараҷаи якуми омодагии ҳавасмандкунӣ мебошад; 44-35 — дарачаи дуйуми тайёрии хавасмандкунй; 34-23 — дарачаи сейуми тайёрии хавасмандкунй; 24-15 — дарачаи чоруми тайёрии хавасмандкунй; дараҷаи панҷум - камтар аз 15 хол. Мо натиљањои ташхисро аз рўи усул дар љадвали 1 пешнињод кардем (расми 1). Љадвали 1 - Омўзиши омодагии њавасмандии кўдакони 6-7-сола ба мактаб
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||