көк кітап. КӨК КІТАП ӘДЕБИЕТ (3). 1. Бізді заманымыза дейінгі жазу сызулар мен аыз жырлар
 Скачать 436.29 Kb.
|
|
(Шұғанікі,2-шумағы) «Хаты деп ақтық жазған ғашық жардың, Есіңе ал,дұғаңа мен ынтызармын. Қош,сау бол, ойнап-күліп жолығармыз, Астында ақ туының пайғамбардың !»- деген хаттың авторы: (Шұғаның өлерде жазған хаты,3-шумағы) Б.Майлиннің шығармасы: «Азамат Азаматыч» романы Б.Майлиннің шағын пьесалары: «Қос қақпан», «Шаншар молда», «Келін мен шешей» Б.Майлиннің драмалық шығармалары: «Неке қияр», «Шаншар молда», «Ауыл мектебі» Б.Майлиннің пьесалары: («Біздің жігіттер», «Аман гелді»,«Ауыл мектебі», «Неке қияр», «Талтаңбай дың тәртібі», «Жалбыр») Б.Майлиннің 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысқа арналған (Ғ.Мүсіреповпен бірлесіп жазған) пьесасы: («Амангелді») Б.Майлиннің 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыс тура- лы жазылған пьесасы: («Жалбыр») Б.Майлиннің «комедия саласындағы шыққан ең үлкен биігі» деген туын дысы: «Талтаңбайдың тәртібі» «Талтаңбайдың тәртібі» драмасында Талтаңбайдың талтаңдау себебі: (Көргенсіз,құр кеуде, даңғой парықсыз болғандықтан талтаңдай- тын аллегориялық бейне) Б.Майлиннің пьессасы:(«Шаншар молда») Б.Майлиннің «Неке қиярда» негізгі тартыс түйінін қай кейіпкердің іс-әрекеті арқылы шешетін- дігін табыңыз:(Ылаңбай ) «Қыз да болсаң,ұлдай ең. Ұлдан тағы жұрдай ем. Қуанышымды қайғы қып, Ылаңбай-ау,қылдың сен!»-деген жыр жолдарын айтқан адам:(Қалампыр) Б.Майлиннің «Неке қияр» пьессасында әйелдердің еріктілік алатындығын үлкен сеніммен айтқан адам:(Милиция) Б.Майлиннің пьессасы: («Майдан») Колхоз құрылысы бастал ған кезеңнің шындығы бейнеленген шығарма: («Майдан») Б.Майлиннің «Майдан» пьесасындағы басты кейіпкер: (Досан) ***Б.Майлиннің «Майдан» пьессасының кейіпкері Досанға тән сипаттар: (*Енді сауатын ашып жүрген белсенді кедей, *Колзозға ұйымдасу ісін қолдаушы ) «Майдан» пьессасындағы «Ерегіске кеткенде, ала атқа билігім келер,қара сиырды қатын бермей жүрсе қайтем?...Әй, үйің күйгір,Мамық-ай,біздің қатынды бүлдіріп жүрген дәу де болса,сен-ау!»-деген монолог: (Досанның монологы) Б.Майлиннің «Майдан» пьесасындағы Пүліш пен Әлішті аздырған адам: (Мамық) «Майдан»пьессасындағы Досанның әйелі Пүлішті азғырып,жолдан тайғызған жан: (Мамық) «Майдан» драмасындағы ақылсыздықтан арбауға түсіп,азып-тозған «кедей дің кербезі»атанған кейіпкер: (Пүліш) 1934 жылы Қазақстан жазушыларының тұңғыш құрылтайында М.Әуезов аса жоғары бағалаған пьесса: (Майдан) «Майдан» айналасында талай «Майдандар» туатын кезінде көрегендікпен аңғарған жазушы: (М.Әуезов) Б.Майлиннің «Майдан» пьесасы туралы «... колхоз дастыру дәуіріндегі күрес тің,таластың барлық жықпылы күнделікті сағат сайын, минут сайын соғуы,әрбір ентіккен демі анық көрсетілген»-деген пікірді айтқан адам: (Саттар Ерубаев 1914-1937ж.) «Биағаң халық жауы болса, мен де жаумын» деген қайсар сөздің авторы: (Ғ.Мүсірепов) «Бейімбет шығармашылы- ғы дәуіріміздің күнделікті жазбалары секілді,»-деген пікірді айтқан: (М.Әуезов) Б.Майлиннің әңгіме жанрының хас шебері екендігін әйгілеген қаламгер: (М.Әуезов) Мұхтар Әуезов 1897-1961 217-222-беттер Қазақстан үшін Әәуезов –екінші Абай ( Н.Погодин) «М.Ә-сарқылмайтын, жасарып,жаңғыратын, өмірдің өзіндей, жапырағы мәңгі жап-жасыл, жалғаса беретін құбылыс» Р.Нұрғалиев Туған жері:ШҚ обл, Абай ауд/бұр Семей Қасқабұлақ/ Тұңғыш шығарм: «Адамдық негізі –әйел»мақала1917.09.05, «Сарыарқа»газ12Сем, «Еңлік-Кебек»др.1917, «Қорғансыздың күні»әңг.1921; Әңгімелері: «Оқыған азамат», «Қыр әңгімелері», «Қыр әңгімелері», «Қаралы сұлу», «Ескілік көлеңкесінде», «Барымта», «Жетім», «Бүркітші», «Білекке білек»т.б Повестері:Көксерек, Қараш-Қараш оқиғасы 1927,Қилы заман 1928; Романдары: Абай жолы 1942-56,1949 КСРО Мемлекеттік сыйлығы,1959 Лениндік сыйлық, Өскен өркен. Драмалары: Еңлік- Кебек1917, Бәйбіше-тоқал,1923, Қарагөз1926,Айман-Шолпан,Түнгі сарын, Қарақыпшақ Қобыланды,Бекет ,Тартыс1934,Тас түлек1935,Алма бағында1937,Шекарада1938,Дос-бедел-дос1958,Алуа , Асыл нәсілдер,Абай/Л.Собольев/, Сын сағатта , Намыс гвардиясы/Ә.Әбішевпен бірлесіп/, Ақан –Зайра /С. Мұқановпен бірлесіп, Ақ қайың/Ә.Тәжібаевпен бірлесіп т.б Аудармалары:8 пьеса. И.Тург.Дворян ұясы ром, К. Тренов Любовь Ядровая, Н.Погодин Ақсүйектер, В.Шекспир отелло, Асауға тұсау, Н. Гоголь Ревизор, Б, Прус Жойқын Князь Мстислав, ,А.Афиногенов Қорқыныш, А.Крон Флот офицері пьеса. Очерктері: Түркістан солай туған 1955, Индия очерктері1958, Америка әсерлері1960. Мақалалар мен зерттеулері:Әр жылдар ойлары1959, Уақыт және суреткер1962, Абайтану, Манас туралы т.б М. Әу. өмір сүрген жылдары: 1897-1961 М.Әу-тің туған күні:28.09. М.Әу-тың туған жері:ШҚО Абай ауд. Абай дүниеден өткенде Мұхтар неше жаста еді? 7 жаста М.Әу әкесі қайтыс болған соң болды: Немере ағасы Қасымбектің қолында 1924 Орыс геогр-қ қоғамының Семей бөлімшесіне толық мүше болып сайланған жазушы: М.Әуезов М.Әу Ленинград унив бітірген жылы:1928 М.Әу білім алған оқу орны:Санк –Петер. Ленинг. унив. 1928/1930/жылы Орта Азия мем. ун.Шығыс факультетін оқып аяқтаған жазушы: М.Әуезов Ота Азия мемл.ун.Шығыс фак.аспир.оқыған қаламгер: М.Әуезов М.Әу.ке берілген атақ-дәреже:Қаз КСР Ғылымға еңб.сің.қайраткер,Қаз.КСРҒылым акдемиясының толық мүшесі, Филол.ғыл.тұңғыш докторы, проф. М.Әу.өмір жолына қатысы жоқ мәлімет: 1920жАлм.мұғалімдер курсын бітіреді. Қатыстылары: 1897 28 қыркүйекте дүниеге келген М.Әу Өз жайымнан мағлұмат атты өмірбаянын қай жылы жазған: 1928 М.Әу бірге Абай журналында еңбек еткен әрі Абай қазасының 10жылдығына арнап кеш өткізген :Ж.Аймауытов Қазақтың өзгеше мінездері деп аталатын алғашқы мақаласын кіммен бірігіп жазған: Ж.Аймауытов Бала Мұхтар Әуез атасы ұсынған Абай өлеңдерімен кімнің қолжазбасы арқылы танысқан:Мүрсейіттің Бала Мұхтар алғашқы сауатын ашты: Әуез атасы ұсынған Мүрсейіт қолжазбасындағы Абай өлеңдері арқылы Бір қыс, бір жазда Абайды түгелге жуық жаттапалған заңғар жазушы: М.Әуезов М.Әу.тің сөз өнеріндегі алғашқы адымы басталған кез: Орыс гимн да оқыған жылдары. М.Әу талантының жан-жақтылығына лайық жауап: Жазушы ,ғалым, ұстаз Алдыңғы партада отыратын он сегіз жасар сыпайы, сұлу жас қазақтың қою шашы қап-ұара, кең маңдайы кере қарыс, көзінде ақыл тұнып тұр, орысшаға жетік, ал эрудициясына бәріміз таң қалатынбыз В.Попов. Бұл пікір кім туралы: М.Әуезов Қазақтың сөз байлығын танытып, өз шығ. 16983 сөз қолданған жазушы: М.Әуезов М.Әу.тің екі тілде жазылған мақалалары мен зерттеулерінің жинағы: Әр жылдар ойлары М.ӘУ.тің ең алғ. жарық көрген туынд.Адамдық негізі –әйел М.ӘУ.тің Адамдық негізі –әйел деген тұң. мақ. жазылғ.жыл:1917 М.ӘУ.тің алғашқы мақалалары: Адамдық негізі –әйел, Мәдениетке қай кәсіп жуық, оқу әдісі М.Әу мақаласы: Оқу әдісі, Ғылым тілі, Адамдық негізі –әйел М.ӘУ-тің Ал,қазақ, мешел болып қалам демесең,, тағылымыңды, бесігіңді түзе! деп тұжырымдаған еңбегі: Адамдық негізі –әйел М.Әу-тің тырнақалды туындылары туындылары: Адамдық негізі –әйел, Жуандық, Сөніп-жану М.әу-тің 20-жылдары жазған әңг. Жетім, Кім кінәлі, Қорғансыздың күні. М.ӘУ-тің 1922-23ж Сана ,Шолпан журналдарында басылған әңгімелері:Кешкі дөң басында, Түнгі ауыл,Қыстыгүнгі дала, Қысқы түн, Сыбанның моласында,Текшенің бауырында, Сөніп-жану т.б Қыр әңгімелері, Ескілік көлеңкесінде, Қаралы сұлу, Барымта,Бүркітші әңг авторы:М. Әуезов Қаз.әд.гі Әуезовтың әйел кейіпкерлерінің тұла бойы тұңғышы ретінде тануға болатын бейне: Еңлік Қазақ әдебиетінде сырбаз, сұлу әйелдер галереясын жасаған қаламгер: М.Әуезов М.Әу-ң әңг.аяулы жандар: Ғазиза, Рабиға М.Әу-ң ескіліктің құрбаны болған қорғансыздар хақындағы әңг: Қыр әңг, Қорғансыздың күні, Ескілік көлеңкесінде М.Әу ң оқыған адамды, ең алдымен жиырмадан аз-ақ үстіндегі жас жазушының шеберлігі таң қалдыратын шығармасы: Қорғансыздың күні Қорғансыздың күні әңг жазғанда М.Әу неше жаста: Жиырмадан енді асқанда негізінде 24 жасында М.ӘУ тің 1921 ж жазған алғашқы көркем прозасының басы: Қорғансыздың күні М.ӘУ-тің Еуропалық прозаның деңгейінде алғаш жазған әңгімесі: Қорғансыздың күні М.ӘУ-ң таб-т құб-н адам психологиясымен астастыра суреттеу әдісі қолданылған шығармасы: Қорғансыздың күні М.Әу-ң Қорғансыздың күні әңгімесінің негізгі кейіпкері: Ғазиза Ғазиза,Қасым,Бақтығұл атты бір топ тағдырдан тауқымет тартқан шарасыз жандар қай жазушының кейіпкерлері : М.Әуезовтің Сыпайы, нәзік, сұңғақ бойлы, дөңгелек ақ сұр жүзді уыз қыз.Жалғыз-ақ жұмсақ қарайтын қара көзінде ... қалың уайымның саған ізі бар. Пішіні мұңды, жүдеу. М.Әуезовтың қай кейіпкері Ғазиза Бұл жігіттің жас шамасы отыз шамасында... Суық қарайтын қисық, кішілеу өткіркөзінде және қабағында өзгеше қаталдық бар. Кішкене мұрны көз-қабағына үйлеспейді. Бұл дадманың күлгендегі пішімі құмарлыққа көп салынғандығын білдіріп тұр. Осы үзіндіде беріліп тұрған кейіпкер: Ақан болыс Ақан болыстың уыздай жас қыз Ғазизаға жасаған қиянатын суреттейтін М.Ә әңг: Қорғансыздың күні Қорғансыз үш әйел туралы жазған: М.Әу « С.қаласының оңтүстігін жайлаған елдің қалаға қатынасатын қара жолының үстінде Арқалық деген тау бар», -ДЕП БАСТ.м.Әу әңг: Қорғансыздың күні Қорғансыздың күні әңг. жанама суреттемелерде айтылатын аңыз кейіпкері –батыр бейнесі : Күшікбай Күшікбай туралы аңыз М.Әу-тің қай әңг-де айтылған: Қорғансыздың күні Берілген үзінді М.Әуезовтің қай әңгімесінен алынғанжәне үзіндіде кімнің бейнесі сипатталған? Әкесінің бейітіне жабысып, қасіретті өмірдің ақырғы қуатын сол жерге берген екен. Өлер сағатына шейін қабағын басқан қайғы бұл уақытта ыдыраған, ізі қалған жоқ. Балалық жүзінде менде жазық жоқ, мен тазамын деген ашық тазалықтың белгісі бар.: Қорғансыздың күні, Ғазиза М.Ә адамның жан дүниесіне бойлаған, адамның сезім иірімдерін нәзік толғаған шығармасы: Қаралы сұлу Сүйген жігіті Исламға қосыла алмай, Жақып болысқа көнбегені үшін соққыға ұшырап, құсадан өлген кейіпкер: Ғазиза Жақып болысқа әйел үстіне барғысы келмегені үшін соққыға жығылып құсадан өлген Ғазиза М.Әуезовтің қай шығармасының кейіпкері: КІм кінәлі? М.Әу әңг: Бүркітші М.Әу әңг: Жетім Дүниеқоңыздық пен өгейлік өліміне себеп болған он жасар Қасым М.Әу-ң қай шығарм-ң кейіпкері: Жетім М.ӘУ кейіпкері 13 жасар Қасым тағдырына қатысты жауап: Қорғансыз жетім бала М.ӘУ-ң Жетім әңг. трагедия болған уақыт: Қараңғы түн М.Әу-ң 1930-40 ж жазған әңг: Білекке білек, Бүркітші, Қасеннің құбылыстары М. Әу-ң төңкерістен кейінгі өмір , колхоз тұрмысына арналған әңг: Асыл нәсілдер, Білекке білек, Іздер, Қасеннің құбылыстары, Үш күн, Құм мен асқар , Шатқалаң,Бүркітші 1916ж ұлт-аз Жетісу өңіріндегі көріністерін баян ететін М.Әу туындысы: Қилы заман М.Әу Қилы заман романының кейіпкерлері: Ұзақ, Жәмеңке, батырлар М.ӘУ Көксерек 1929 ж әңгімесін жазуға себеп болған оқиға:Зайыбы Валентина сатып әкелген күнтізбе әсер еткен Бірінші буыны еріндік, соңғы буыны езулік дауыстылардан құралған М.Әу кейіпкері: Құрмаш Үзінді М.Ә –нің қай шығ. алынған: ...Қураған-ай, неңді алып ем? Не жазып ем? Бауырына салып өсіргеннен басқа неқып еді менің құлыным?: Көксерек Маңайы қасқырдың ойнағы. Жас шөптер басылып қалған.Үзінді алынған шығарма: Көксерек М.Әу Көксерек әңг негізгі идеясы: Айналаны қоршаған табиғаттың өз заңы бар.,оны адамдар түсіне білуі қажет. Көксеректің серігі болған қасқыр: Аққасқыр Қараш-қараш оқиғасы атты туынды авторы : М.Әу Қараш-қараш оқиғасы шығармасының жанры: Повесть Қараш-қараш оқиғасы өтетін Қараш асуының орналасқан жері: Талғар маңы Алпамсадай арысым едің .. Қаңбақтай жеп-жеңіл боп қаусап қалғаның-ау!-деп, ауру інісін төсектен көтеріп алатын балуан денелі жігіттің күйінуімен оқиғасы басталатын М.Ә шығ : Қараш-қараш оқиғасы 1927 М.Ә қорғансыз, панасыз адамдардың тағдыры жайлы жазған шығармаларының бірі: Қараш-қараш оқиғасы М.Ә ескі қазақ ауылындағы әлеуметтік теңсіздік мәселесін қозғаған повесі: Қараш-қараш оқиғасы Шығармадағы кейіпкерлер Жарасбай,Бақтығұл, Тектіғұл, Сәт, Сәлмен, Қатша образдары кездесетін М.Әу шығарм :Қараш Қараш оқиғасы М.Әу-тің Қараш Қараш оқиғасы шығармасындағы «Мен бүгін бір бұғы атып келемін»деп айтқан кейіпкер: Бақтығұл М.Әу шығ-да адам мекендемес тау жоталарында қашқынның күнін кешіп, ған жуынан өш алмаққа бел буған кейіпкер: Бақтығұл М.Әу-ң Қараш -Қараш оқиғасындағы Бақтығұлға қамқор болғансып, барымташы ұры жасайтын болыс: Жарасбай М.Әу -ң Қараш -Қараш оқиғасында Жарасбайдың Бақтығұлды ұстап беру себебі: Өзінің басын, болыстығын құтқару үшін М.Әу-ң Қараш-Қараш оқиғасындаБақтығұл Жарасбай болысты қай кезде атып өлтіреді?: ТОқалын ұзатып алып келе жатқанда М.Ә-ң Т.Рысқұлов тағдырының бір кезеңі бейнеленген шығ: Қараш -Қараш оқиғасы «Ауылдан абақты жақсы»,- дейтін М.Әуезовтың бала кейіпкері: / Сейіт/ прототипі- Т. Рысқұлов Оқуға ұғымды,ерекше талапты момын қара бала болашақ заманның белгісіз бір жарығына осы абақты ішінде сенген көңілмен күн санап ер жетіп келе жатты. М.Ә-ң осылай аяқталатын туындысы: Қараш-Қараш оқиғасы М.Әуезов шығармасы: Өскен өркен ром.аяқталмай қалған. Түркістан солай туған 1955, Индия очерктері 1958 , Өскен өркенром авт : М.Әуезов Индия очерктері 1958, Америка әсерлері 1960 атты туынд: М.Әуезов Абай жолы роман-эпопеясы: I кітап, 7 тарау: Қайтқанда, Қат-қабатта, Жолда, Шытырманда,Бел-белесте, Өрде,Қиялда; II кітап 7 тарау +1 : Тайғақта, Жайлауда, Еңісте, Оқапта; Асуда, Тарауда, Биікте, және эпилог; III кітап, 6 тарау: Абай аға,Кек жолында, Қарашығын,Өкініште, Қақтығыста, Қоршауда; IV кітап, 6 тарау+1: Түн-түнекте, Құз-қияда, қапада, Қастықта, Шайқаста, Жұтта және эпилог; М.Әу-ң Абай жолы неше тарау : 28 тарау А.Құнанбайұлы туралы көлемді туынды: Абай жолы Қазақ әд. тұңғыш роман эпопея: Абай жолы Абай жолы романын әлемге танытқан жазушы: М. Әуезов Абай жолы роман эпопеясы неше кітаптан тұрады? Төрт кітап М.Әуезовтың Абай жолы эп. алғашқы кітабы жарыққа шыққан жыл: 1942 М.Әуез.1947 қандай кітабы жарыққа шыққан: Абай жолы 2-кітап Кеінгі екі кітабы 1952, 1956 М.Әуезовтың 1949 КСРО Мемелекеттік сыйлығы берілген шығармасы: Абай жолы, 1959 Лениндік сыйлыққа ие болды. М.Әуе. Абай жолы романының оқиғасы қамтитын уақыт: Жарты ғасыр Мына үзінді алынған шығарма: Үшкүндік жолдың соңғы күніне барын салған бала шәкірт астындағы жарау құла бестісін ағызып-ағызып алып, жалпақ жазықтың белінен –беліне көтеріліп, қасындағылардан оза шауып, алып ұшып келеді...: Абай жолы Абайдың ең жақын досы: Ербол Жас Абай жұмсақ мінезді, мейірімді кімнен алған? (Шешесі Ұлжанның) Абай Қарқаралыдан қайтқан соң қасында болды: (Шешелерінің) "Жазыла-жазыла қожа-молдадан ұят болды, енді өлмесек болмас" деген уытты қалжыңды айтқан Абайдың кімі? (Нағашысы) • М. Әуезовтің "Абай жолы" шығармасындағы кейіпкер: (Байсал) "--Балам, мен осы шаққа шейін сенімен тіл қатысып, жылы ұшырап көріскен жоқ ем. Бірақ, барлық көрген-сезгенім есімде. Жақсы ағаның зор дәмесін әмсе өстіп ақтағайсың… Ақтарсың деп білемін! Тек өмір деген ит жаңсақ бастырмаса екен! Бетің дұрыс! Дәл осы бетіңнен жарылқасын!" - деп Абайға бата берген: (Байсал) • Абай жақсы көрген ойын аты: (Тоғызқұмалақ) • Абай жақсы көрген ойын аты: (Ақсүйек) "Абай жолы" романындағы Абай жақсы көрген қазақтың ата кәсібі: (Аңшылық, саятшылық) • М. Әуезовтің "Абай жолы" романындағы Абай келбетін сомдаған теңеу: (Күн көрмей өскен, реңі солғын, бойшаң ғана ө • "Абай жолында" "Есенбай жырасында ұры жатады" дегенге сенбей, қайта қасындағы Байтас пен жорға Жұмабайды өзі "ұры" болып қорқытатын кейіпкер: (Абай) Абайдың Тоғжанды алғаш рет көрген жері: (Түйеөркеш) "Абай жолы" романында оқырман жас Абайдың ғашық жарына айтқан алғашқы жүрек жырын қай жерде естіді? (Сүйіндік ауылында, Түйе өркеш деген жерде) • "Абай жолындағы" Тоғжан бейнесіне лайық сипат: (Алыстан арайлайтын қол жетпес армандай махаббат үлгісі) • Абайдың арманы болған ғашығы Тоғжанның әкесі: (Сүйіндік) • М. Әуезовтің "Абай жолы" эпопеясындағы Сүйіндіктің қандай образ? (Жалтақ адам) *** "Абай жолы" романындағы әлсіздер көрген қиянатты көрсететін кейіпкер(лер): (*Қодар; *Қамқа) • М. Әуезовтің "Абай жолы" эпопеясындағы Қодар мен Қамқаға байланысты қанды оқиғаның өткен жері: (Қарашоқы) "Абай жолы" романында Абай әкесі Құнанбайдың қаталдығын алғаш рет көрген жері: (Қодар мен Қамқа өлімінде) • М. Әуезовтің "Абай жолы" романында Абайды Қодар өзімінің үстіне ертіп барған: (Жиренше) М. Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясындағы Абайдың зұлымдықтан шошып ауыруына себеп болған оқиға: (Қодардың өлімі) «Абай жолы» романында Барлас ақынмен Абай ауылында қонақ болған жас жыршы: (Байкөкше) * М. Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясындағы ескі дәстүрдің қырағы қорғаушысын сомдайтың образ: (Құнанбай) *** М. Әуезовтің "Абай жолы" эпопеясында Құнанбайдың Абайға таккан міні: (*Арзан мен қымбаттың парқын білмейсің; *Дос пен қасты |