зейін жобасы тапсырмалары. 1. фудзи тауына шыу фуджи тауы Жапониядаы белгілі снген жаартау болып табылады. 1сра фудзи тауына шыУ
 Скачать 7.13 Mb.
|
|
Сұрақ: Көздің құрылысын белгілеп жаз.  Жауап:  1............................ – жүйке ұлпасының негізгі жасушалары. а. дендриттер в. нейрондар с. аксон д. Нейроглиялар 2. Өсімдіктің де, жануарлардың да белгілері бар, бірақ олардың екеуіне де жатпайтын ағзалар. а. балдырлар в. қыналар с. мүктер д. саңырауқұлақтар е. Қырықжапырақтар 3. Адамның ас қорыту мүшелерін ретімен белгіле.  асқазан  тоқішек өңеш ауыз қуысы тікішек ашішек жұтқыншақ4. Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойыңыз. Негізгі органикалық заттарға .............., ................, ................ мен ............ жатады. 5. Өкпедегі газ алмасу мен ұлпадағы газ алмасу механизмдерін ерекшеліктерін сипаттаңыз
6. Берілген тұжырымдардың шыңдық /жалған екенін анықтаңыз.
7.Тыныс алу мен тыныс шығару механизмдерін сәйкестіріңіз.
8. Өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтайтын құрал. а) тонометр б) электрокардиограмма в) спирометр д) манометр 9. Тыныс алудың минуттық көлемін есептеңіз. Ересек адам қалыпты жағдайда 16-18 рет тыныс алады.  Егер тыныс алу көлемі 400 см3 , орта есеппен 1 минутта 20 тыныс алу қозғалысын жасайтын болса, оның 1 минуттағы тыныс алу көлемін анықтаңыз10. Өкпенің тіршілік сыйымдылығын жақсарту жолдарың атаңыз. (2- ден кем емес) _____________________________________________________________________________ 11. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы дегеніміз не? анықтама беріңіз __________________________________________________________________ 12.Қаңқа сүйектерінің атқаратын қызметін көрсетіңіз. А)Зат тасымалдайды Б)Тірек, қорғаныш, қан түзеді С)Қимыл- қозғалысты бағдарлайды Д)Құрылыс зат түзеді 13.Сүйектің байланысу типтерін анықтаңыз.  Қозғалатын _________ Қозғалмайтын _________ Жартылай қозғалатын _________ 14.Суретте берілген сүйек бөлімдерін және түрлерін атаңыз.  1-_____________________________________ 2-_____________________________________ 3-_____________________________________ 4-_____________________________________ 5-_____________________________________ 15. Буын қызметін жазыңыз.
16.Төмендегі ұғымдардың дұрыс- бұрыстығын Д/Б әріптерін қою арқылы анықтаңыз. 1.Жүрек бұлшық еті тірек-қимыл жүйесіне жатады. 2.Қаңқа бұлшық еттерінің ұшында сіңір орналасқан. 3.Адам ағзасында 600-ден астам бұлшық ет бар. 4.Бұлшық еттер дәнекер ұлпасынан түзіледі. 5.Нағыз қаңқа бұлшық еттерінің миоциттері ұсақ болады. 6.Бұлшық еттердің негізгі қасиеті созылғыштық. 7.Бұлшық еттер жиырылғанда көп мөлшерде энергия жұмсалады. 8.Дене бөлімдері бойынша ұзын, қысқа, жалпақ бұлшық еттері болып бөлінеді. 9.Екі басты бұлшық ет (бицепс) жиырылған кезде қол шынтақтан жазылады. 10.Мимикалық бұлшық еттің бір ұшы бас сүйекке, екінші ұшы теріге бекиді. Жауап (әріп қою арқылы):
17. Қол бұлшық еттерінің түрлері мен қызметін жазыңыз. Түрлері: _____________________________________________ Қызметі: _____________________________________________ 18. Төмендегі тістердің топтарын ата, әр тіс топтарының саны қанша ата?  1. ______________________________________ 2. ______________________________________ 3. _______________________________________ 4. _______________________________________ 19. Қанның құрамы мен қызметін сипаттаңыз.
20. Үлкен және кіші қан айналым шеңберін төмендегі сөздерді пайдаланып, сызба арқылы көрсетіңіз. Сол жақ қарынша, оң жақ қарынша, дене мүшелері мен ұлпалары, өкпе, оң жақ жүрекше, сол жақ жүрекше. Жауаптары: 1.в. нейрондар 2.д. саңырауқұлақтар 3.Ауыс қуысы, жұтқыншақ, өңеш, асқазан, аш ішек, тоқ ішек, тік іше 4.Көмірсулар, нәруыздар, майлар мен нуклеин қышқылдары. 5.Өкпедегі газ алмасу: Ауа өкпеге бронхылар арқылы өтеді. Бронхиолалар өкпе көпіршіктері- альвеолалар арқылы аяқталады. Гемоглобин көмірқышқыл газын беріп, оттекті қосып алады. Газ алмасу альвеола қабырғасы және вена капилярлары арқылы жүреді. Альвеолалар өкпе бетінің ауданын ұлғайтып,ұяшық тәрізді жасайды, ол арқылы газ алмасу жүзеге асады. Ұлпалық газ алмасу: Артерия қанында ұлпа жасушаларына қарағанда оттек көп. Капиллярлардың қабырғалары арқылы оттек жасушааралық немесе ұлпа сұйықтығына өтеді. Одан дене жасушаларына өтеді.Одан дене жасушаларына түседі.Көмірқышқыл газы ұлпа жасушаларынан қанға немесе жасушаралық сұйықтыққа, содан кейін қанға өтеді. Осылай біздің денемізде артерия қаны вен қанына айналады. 6.1-Ш; 2-Ш; 3-Ш; 4-Ж; 5-Ж. 7.А бағаны: 2,3,4. В бағаны: 1,5,6 8. в) спирометр 9.20 × 400см3 = 8000 см3 10.1. Дене жаттығуымен айналысу; 2. Спорт түрлеріне қатысу, көп қозғалыс. 11. Адам ең терең тыныс алғаннан кейін шығаратын ауа көлемі өкпенің тіршілік сыйымдылығы (ӨТС)деп аталады. 12. Б)Тірек, қорғаныш, қан түзеді 13.Қозғалатын -С; қозғалмайтын –А; жартылай қозғалатын-В. 14.1-бас сүйек; 2-кеуде қуысы; 3- қол сүйектері: тоқпан жілік, білек(кәрі жілік және шынтақ сүйегі), қол басы сүйектері; 4-омыртқа жотасы; жамбас белдеуі. 15. Бір осьті- бір жазықтықта қозғалыс жасай алады.Мыс: саусақ сүйектерін буын немесе шынтақ және кәрі жілік сүйектерімен байланыстыру; бүгу-жазу. екі осьті- мыс:кәрі жілік-білезік, астыңғы жақ сүйек, тізе буындарын байланыстыру; үш осьті- бүгу- жазу,ішке және сыртқа қарай айналдыру, түсіру-көтеру. 16.1-Б; 2-Д; 3-Д; 4- Д; 5-Б; 6- Б; 7-Д; 8-Б; 9-Б; 10-Д. 17.Қол бұлшық еттері түрлер: екі басты және үшбасты бұлшық еттер. Қызметі: бүгу, жазу. 18. 1-үлкен азу тістер-12; 2- кіші азу тістер- 8 ; 3-күрек тістер- 8; 4-ит тістер-4. 19.Қанның құрамы: плазма (55%) мен қатты тұнба –қан жасушалары (45%) Қанның қызметі: тасымалдау, қорғаныштық, гуморальдық. 20. Үлкен қан айналым шеңбері: сол жақ қарынша- дене мүшелері мен ұлпалары- оң жақ жүрекше. Кіші қан айналым шеңбері: оң жақ қарынша- өкпе- сол жақ жүрекше. Даражарнақты мен қосжарнақты өсімдіктер арасында жалпы ортақ белгілер көп. Төменде көрсетілген ерекшеліктердің қайсысы тек даражарнақтыларға тән? 1) жапырақтары тор жүйкелі 2) жапырақтары қатар жүйкелі 3) гүлсерігі бестармақты 4) гүлсерігі үш тармақты 5) тамыр жүйесі шашақты Дұрыс жауаптарды таңбала: А – 1, 3, 5 В – 2, 4, 5 С – 2, 3, 5 Д – 2, 5 Е – 1, 5 2. Төмендегі факторладың қайсысы лептесік саңылауының ашылуын қамтамасыз етеді? 1) ауаның ылғалдылығы 2) ауаның температурасы 3) топырақтағы судың тапшылығы 4) лептесік клеткаларында крахмал мөлшерінің артуы 5) қарқынды фотосинтез Дұрыс жауаптарды таңбала А – 1, 2 В – 2, 4 С – 3, 5 Д – 2, 5 Е – 3, 4 3.Неге цианобактериялар мен қызыл балдырлар жарықтың түсу деңгейі төмен орталарда көп кездеседі? 1) өйткені, көбею дәрежесі жоғары организмдер оларды (көлемі кіші болғандықтан) жарығы төмен ортаға ығыстырады 2) өйткені, олардың барлығы жарыққа өте сезімтал 3) өйткені, олар қосымша антенді пигменттері арқасында жарықты өте үнемді пайдалана алады Дұрыс жауаптарды таңбала: А – барлығы дұрыс В – тек 1 дұрыс С – тек 2 дұрыс Д – тек 3 дұрыс Е – тек 2 және 3 дұрыс 4.Төмендегілердің қайсысы омыртқасыз организмдерде инфекциядан қорғанудың басты механизмі болып табылады? 1) фагацитоз 2) антиденелердің синтезі 3) дененің температурасының жоғарлауы 4) қан клеткалары мөлшерінің көбеюі Дұрыс жауаптарды таңбала: А – 1 В – 2 С – 2, 3 Д – 1, 3 Е – 4 5..Төменгі орнанизмдердің қайсысына прокариоттық клеткалар тән 1.көк-жасыл балдырлар 2.мүктер 3.папоротниктер 4.саңырауқұлақтар 5.бактериялар 6.қызыл балдырлар А -1,2,5,6 В -3,4,5,6 С- 1,5,6 Д- 2,6 Е-2,3,4,6 6.Қандай органоидтар қос мебраналы 1.пластидтер 2. вакольдар 3. рибосомалар 4. митохондралар 5. ядро 6. лизосомалар 7. Гольджи аппараты А- 3,1,5,6 В-1,3,4,6. С- 2,5,6,7 Д-1,4,5,6 Е-2,3,4,6. 7.Омыртқасыз жануарлардың қандай белгілері ланцентник құрылысына тән? 1. көпқабатты жабын эпителиі; 2. хорда; 3. нефридияларар ( зәр шығару мүшесі) 4. түтікті жүйке (нерв) жүйесі; 5. жүрек құрсақ (вентральді) бөлімінде орналасқан; А: 3; В: 1, 3; С: 4; Д: 1, 4; Е: 2 8.Медузаның полиптерден негізгі айырмашылықтары неде? 1. отрықшы формалар; 2. еркінжүзуші формалар; 3. колониальды; 4. жеке организм; 5. жыныс жолымен көбею; А: 2; В: 1, 3, С: 4; Д: 2, 4; Е: 2,4,5 9.Құрбақа зиготалары қандай жолмен бөлшектенеді? 1.сырттай 2.толық біркелкі; 3.Толық біркелкі емес; 4.спиральді детерминативті; 5.билатеральді; А: 2; В: 1, 3; С: 4; Д: 2; 4; Е: 2; 4; 5; 10.Төменгі ерекшеліктердің қайсысы қан-айналымының ашық жүйесін сипаттайды? 1. қан клеткааралық кеңістікке келеді; 2. қан ұлпаларды тікелей қоректендіреді; 3. қанда гемоглобин жоқ; 4. артериалар (салатамыр)капилярларға тармақталады; 5. қан жүрекке вена(көктамыр) арқылы оралады; А: 1, 3; В: 2, 3; С: 1, 2; Д: 2, 4; Е: 1, 5; 11.. Қан құрамында гемоглобин жоқ организмдерде төмендегі структуралардың қайсысы кездеспейді? 1.артериалар( салатамырлар); 2. веналар (көктамырлар); 3. капиллярлар; А: 1; В: 3; С: 1, 2; Д: 1, 3 Е:2;3 12.Ылғалды топырақта өсетін өсімдікті құрғақ топырақты ортаға ауыстырсақ сонымен қатар, өсімдік жаңа ортаға бейімделіп алды деп ойлайық аталмыш жағдайда өсімдік бойында төмендегі өзгерістердің қайсысы орын алады? 1. жапырақтың ауданы тарылады. 2. тамыры кең ауданды қамти таралады. 3. кутикуласы жуанданады. |