Адам анатомиясы атлас
 Скачать 1 Mb.
|
|
VENAE CAPITIS ET COLLI Сыртқы жэне ішкі мойындырық веналар Бас пен мойыннан веналық қап жи- иалатын негізгі веналық коллектор бо- лып ішкі мойындырық вена, v. jugularis interna, саналады. Ол бассүйек негізінен бүганаүсті шүңқырына дейін гарты- лын, шүңкырда бүганаасты венасымен, v. subclavia, қосылып, иық-бас венасын, v. brachiocephalіса, түзеді. Ішкі мойындырық вена веналық қанның көп мөлшерін бастың жұмсақ тіндері мен мойын агзаларынан жэне бассүйек қуысынан жинайды. Бас иен мойынның жүмсак тіндерінен веналық қанды ішкі мойындырык венадан баска сыртқы мойындырык вена, v. jugularis externa, жинайды. Сыртқы мойындырық вена Сырткы мойындырык вена, v. jugula- ris externa (126-сурет), кулак қалқаныныц астында төменгі жақсүйек бүрышы дең- гейінде екі веналык сабаудыц: томенгі жақсүйекартындагы вена, v. retromandibu- laris, жэне артқы қүлақ веналарының, V. auricularis posterior, бірігуінен түзіледі. Сырткы мойындырык вена өзінің кұрыл- ган жерінен, т. sternocleidomastoideus, сырт- кы бетімен томен түсіп, т. platysma астына тікелей енеді. Сыртқы мойындырык вена- сы т. sternocleidomastoideusүзындыгының ортасына жеткен соц, мойынның меншікті шандыр қабыгы аркылы өтіп немесе бұ- ганаасты венасына, v. jugularis interna мен» v. subclavia бірігуінен түзілген веналық бүрыінқа ашылады. Сыртқы мойындырык венаның кақпақтары бар. Сыртқы мойындырык венага келесі ве- налар қүйылады: Артқы құлақ венасы, v. auricularis posterior, веналық қанды қүлақ қалқаны ар- тында орналасқан беткей өрімнен жинай- ды. Оныц v. emissaria mastoidea байланысы бар; Ш үйде венасы, v. occipitalis, кан- ды бастың шүйде аймагының веналык орімінен жинайды. Ол құлақ қалқанынан томен, сыртқы мойындырык венага ашыла- ды. Кейде ш үйде аргериясымен косарлана жүріп, шүйде венасы ішкі мойындырык венага ашылады; Ж ауырынүсгі венасы, v. suprascapu- laris, екі сабау түрінде аттас артериямен қосарлана жүреді, екі сабау бірігіп, бір са- бау түзіп, сыртқы мойындырық венаныц содгы боліміне немесе бүганаасты венасы- на қүйылады; Алдыцғы мойындырык вена, v. jugu- laris anterior, иекасты аймагының терілік веналарынан түзіліп, ортаңгы сызыққа жақын, томен багытгалады, бастамасында, т. mylohyoideus сыртқы бетіне, ал кейін - т. slernohyoideus алдыцгы бетінде жатады. А лдыңғы мойындырык веналар төс- тің мойындырык тілігінің үсгінде шан- дыраралық төсүсгі кеңістікке огіп, карама- қарсы жақтағы атгас веналармеи жаксы дамыған анастомоз арқылы байланысып, мойындырык вена доғасын, arcus venosus juguli, түзеді. Кейін мойындырык вена сыртқа бүрылып, т. sternocleidomastoi- deus артымен жүріи, сыргқы мойындырык венаға (оның бүганаасты венасына қүйылғанына дейін) ашылады. V.emissaria parietalis Falx cerebri Sinus sagittalis inferior Vtemporalis superficialis Vcerebri magna . Sinus rectus Sinus petrosus superior' Confluens sinuum Sinus petrosus inferior^* Sinus occipitalis—S Sinus transversus 1 Sinus sigmoideus Bublus vjugularis superior vem issaria occipitalis \ Vauricularis post ' V.emissaria mastoidea V.occipitalis Plexus venosi vertebrales -* externi V.retromandibularis Vfacialis " Vjugularis externa — V.cervicahs profunda V verte bralis . transversa colli W diploicae Sinus sagittalis superior Sinus cavernosus iV.supratrochlearis / V.ophtalmica sup V.nasoffontalis , Vnasalis externa V.ophthalmica inf V.angularis Plexus pterygoideus V.facialis Vlabialis sup / Vtransversa faciei V.pharyngea Vlabialis inf V.lingualis V.facialis V submentalis Os hyoideum * Vjugularis interna - Vthyroidea superior Cartilago thyroidea Vjugularis anterior - V.thyroidea inferior Bulbus v.jugularis inferior V.suprascapularis subclavia dextra Vbrachiocephalica sinistra /26-cypem. Сыртқы мойындырык, вена қуйылымдары Гағы бір вариант жөнінде айту қажет, екі жақтың алдыңғы мойындырық веналары өзара қосылып, мойынның орталық вена- сын түзеді. Ішкі мойындырык вена Ішкі мойындырык вена, v. jugularis w- terna (128-сурет), бас сүйектің мойындырык тесігінен басталады. Венаның бастапқы бөлігі кішкене кенейген, ішкі мойынды- рык венаның жоғарғы буылтығы, bulbus V. jugularis superior, атауын алады. Ішкі мойындырық венаның негізгі сабауы буыл- тықтан томен жүріп, алғашында ішкі үйқы артериямен жэне кезбе нервгіен, п. vagus, бірге мойынныц терец бұлшықеттерінде, т. sternocleidomastoideus,артында, дэнекер тінді қынапта орналасып, мойынныц кан тамыр нерв будасын қүрайды, қынапта jugularis interna - латералді,a. carotis communis-MQjxwdLJimжэне a?, v a g i/s -олардың ортасында жэне артта орналасады. Ішкі мойындырык венаныц төменгі шетінде, бүғанаасты венасымен қосылмай түрып, төс-бүғана буыны түсынан жоғары A.et w. Plexus venosus ductus parotidei Rami parotidei V.temporalis media A.et V. temporalis superficiales Vv.auriculares anteriores A.auricularis posterior V.auricularis posterior R.occipitalis a.auricularis posterior retromandibularis A.et voccipitales superficiales transversa faciei Vv.palpebrales superiores supraorbitalis V.supratrochlearis A.dorsalis nasi V.nasofrontalis Vvpalpebrales inferiores V.angularis Vv.nasales externae A.angularis A.et v.labiales superiores .facialis V. facialis v.labiales inferiores V.jugularis externa V.jugularis anterior Platysma Rete acromiale V.cephalica 127-cypem. Бас пен мойынныц беткей веналары; оц жагы (тері жэне теріасты шелмайы алынып тасталынган; тамырлары препаратталган) венаның екінші кеңейген жері —ішкі мойындырық венаныц төменгі буылтығы, bulbus V. jugularis inferior, орналасады. Бұл буылтықтың жоғарғы бөлімінде қакпақтары бар. Ішкі мойындырық вена төс-бүғана буынының артында, бұғанаасты венасымен қосылып, иық-бас венасын, v. brachio- cephalica, түзеді. Оң ішкі мойындырык вена солға қарағанда көбіне жақсы дамыған. Ішкі мойындырык венаныц құйылым- дары бас сүйекіш кі жэне бассүйексыргқы болын бөлінеді. Бассүйек ішкі қүймлымдарм Ішкі мойындырык венаныц бассүйек ішкі қүйылымдарына: Мидың катты қабығыныц қойнаулары, sinus durae m atris\ 2. Коз веналары, vv. ophtalmicae; 3. Л аби рин т веналары, vv. labyrinthi; 4. Диплоелық веналар vv. dip- loicae\ 5. Ми веналары vv. cerebri. Мидыц қатты қабьныныц қойнаулары Мидың қатты қабығының қойнаулары, sinus durae matris(129-сурет), қабыргалары капы ми қабығыныц табақшаларынан түзілген өзгеше (өзіне тән) веналық тамыр- лар болыи есептеледі. Мидың қаггы қабыгының қойнаула- ры мен веналық тамырлардыц жалпылы- гы, олардың ішкі қабыгы эндотелимен комксрілген. Веналар мен қойнаулардың айырмашылыгы, біріншіден, қабыргала- рыиың құрылысына байланысты; вена- лар қабыргасы созылмалы, үш қабаттан түрады, кесіндіде олардыц сацылауы жабы- лады; қойнаулар кабыргасы қатты керілген, эластикалық талш ықтар қосылғап берік галшықты тіннен күралады, кесіндіде қой- наулар еацылауы үңірейеді; екіншіден, веналық тамырлардыц қақпақтары бар, ал қойнауларда қақпақтар жоқ. Қойнаулар қуысында эндотелимен жабылган тал- шықты шарбақшалар жэне бір қабырғадан екінші қабыргага лақтырылган жарты- лай қалқа бар. Қойнаулар қабыргасының веналардан айырмашылыгы - бүлшықет элементтері жоқ. Мидың қатты кабыгының қойнауларына жатады: Жогарғы сагиталді койнау, sinus sagittalis superior. Ол crista galli-ден баста- лып, үлкен ми орагының жогаргы жиегімен жүріп, protuberantia occipitalis interna-да аяқгалады, сол жерде оц көлденец қойнауға, sinus transversus dexter, қүйылады, қуысы үшбүрыш пішіндес. Томенгі сагиталді қойнау, sinus sagittalisinferior,үлкен ми орагыныц гөменгі жиегімен жүріп, гік койнауга, sinus rectus, қүйылады. Тік қойнау, sinus rectus, үлкен ми орагыныц мишық шатырымен, tentorium cerebelli, қосылган жерінде орналасады. Ол төртбүрыш пішінді, мишық шатырыныц қатты ми қабыгыныц табақтарынан қүрыл- ған. Қойнау төменгі сагиталді қойнаудыц артқы жиегінен ішкі шүйде шодырына багытталып, көлденец қойнауга қүйылады. Көлденец қойнау, sinus transversus, жүп, мишық шатырыиың артқы жиегі бой- ымен бассүйектіц колденец жүлгесінде жа- тады. Ішкі шүйде шодыры аймагында екі қойнау өзара байланысып, тобе сүйегініц емізікгік бүрышына сыртқа багытталады. Осы жерде эрбіреуі сигматэрізді қойнауга, sinus sigmoideus, отеді. Сигматәрізді койнау самай сүйектіц сигматәрізді қойнауында жатады жәие мойындырық тесік арқылы мойындырык венаныц жогаргы буылты- гына, bulbus v.jugularis superior,өтеді. Шүйде қоттуы,sinusoccipitalis,мишық орагы, falxcerebelli,жиегіиіц қалықдыгында інікі шүйде қыры бойымен жүріп, ішкі шүйде бүдырынан басталып, үлкен шүйде тесігінде аяқталады. Бүл жерде үлкен шүйде тесігін оцнан және солдан айналатып жиекгік қойнауларга, сирек-мойындырық венаныц жогаргы буылтыгына қүйылады. Қойнаулық науа, confluens sinuum (130-су- рет), ішкі шүйде шодыры аймагында орна- ласады, тек қана жагдайдыц үштен бірінде келесі үш койнау: екі sinus transversus, sinus sagittalis superior, sinus rectus байланысады. Үцгірлі койнау, sinus cavernosus, жүп, сынатэрізді сүйекденесініц бүйір бетінде жа- тады. Оныц сацылауы дүрыс емес үшбүрыш ПІІІІІНДІ. Қойнаудыц атауы дәнекертінді қалқа- лардыц коп болуына байланысты, олар койнау қуысына еніп, үцгір сипатын береді. Үцгірлі койнау қуысында ішкі үйқы ар- териясы, a. carotis interna, симпатикалық өрімдер, экететін нерв, п. abducens, жатады. Қойнаудыц сыртқы-жогаргы қабыргасында көзқимыл нерв, п. oculomotorins, шыгыр нерв, п. trochlearis', сыртқы - бүйір кабырга- сында көз нерві, п. ophthalmicus, (үшкіл нервтіц бірінші тармагы) өтеді. Үңгіраралық қойнау, sinus intercaver- nosi, түрік ертоқымы мен гипофиздіц айна- ласында орналасады. Көрсетілген қойнау екі 21 22 23 24 56 25 26 27 28 29 30 А. Бас пен мойынныц артериялары мен веналары. Бас пен мойынныц артериялары (алдыцгы-бүйір көрініс). Бұгана, төс- бүгана-емізікті бүлшъщет пен вена жартылай алынып тасталынган, артериялар боялган Шүйде венасы Беткей самай венасы Төс-бұғана-емһікті бұлшыкст 32 4. Трапециятәрізді бүлшыкет Ішкі мойындырык вена Сыртқы мойындырык вена Бүғанаасты вена Қолдың теріасты латералді венасы 9. Жоғарғы көз венасы Бүрыштык вена Жоғарғы ерін венасы Төменгі ерін венасы 13. Бет венасы Иекасты венасы Жоғарғы қалқанша венасы Алдыңғы мойындырык венасы 17. Кеуде түтігі Төменгі калқанша венасы Жоғарғы куыс вена Шүйде артериясы Ішкі үйкы артериясы Мойын өрімі Бүғанаүсті нерві Көкет нерві мен өрлемелі мойын артериясы 25 .Беткей мойын артериясы 26.Жауырынүсті артериясы мен венасы Ә. Бас пен мойынныц веналары. Төс-бүгана-емізікті бұлшьщет жэне кеуде торыныц алдыцгы цабыргасы жартылай алынып тасталынган. Веналар мен жогаргы куыс венаныц қарым-қатынасы көрсетілген V. occipitalis V. temporalis superf. M. sternocleidomastoideus M. trapezius V. jugularis interna V. jugularis externa V. subclavia V. cephalica V. ophtalmica sup. V. angularis V. labialis sup V. labialis inf. V. facialis V. submentalis V. thyroidea sup. V. jugularis ant. Ductus thoracicus V. thyroidea inf. V. cava sup. A. occipitalis A. carotis interna Plexus cervicalis N. supraclavicularis N. phrenicus et a. cervi- calis ascendens A. cervicalis superf. A. et n. suprascapularis Б. Бас пен мойынныц веналары. Кеуде торыныц бөлігі, бүгана жэне тос-бүгана-емізікті бүлшыцет жартылай алынып тасталынган. Веналар көгілдір, артериялар қызыл түспен боялган Иык өрімі мен тоқпан жіліктің алдыцгы айиалма артериясы Иык өрімінің латералді будасы Кеуде-иык өсіндісі артериясы Латералді кеуде артериясы 3 1. Беткей самай артериясы Беттін көлденец артериясы Бет артериясы Сырткы ұйкы артериясы Жогаргы калканша артериясы Жалпы үйкы артериясы. кезбе нерв, калканша без Қалканша-мойын сабауы Бұганаасты артериясы мен алдыцгы сатылы бұлшыкеті Қалканша без жэне бет нерві Үлкен кұлак нерві Сырткы мойындырык вена Иык өрімі Қолдыңтеріасты латералді венасы мен дельтатэрізді-кеуде жүлгесі Қолтык артериясы мен венасы 15. Он иык-бас венасы 46. Жогаргы куыс вена Он окпе Беткей самай артериясы мен венасы Бет артериясы мен венасы Бет нервтің мойын тармагы мен төменгі жаксүйекасты безі Ішкі мойындырык вена, жалпы ұйкы артериясы мен жауырын-тіласты бүлшыкеті Алдыцгы мойындырык вена жэне калканша без Мойындырык вена догасы Сол иык-бас венасы Серозды жүреккап Мойынныц колденец артериясы Plexus brachialis el a. circiimflexa humeri ant. Fasciculus lat. plexus brachialis A. thoracoacromialis superf. A. thoraracica lat. A. temporalis superf. A. transversa fasialis A. carotis externa A. thyroidea sup. A. carotis comunis, n.vagus et q I.thyroidea Truncus thyrocervical is A. subclavia et m.scalenus ant. Glandula thyroidea et n.facialis N. auricularis magnus V.jugularis externa Plexus brachialis V. cephalica et sulcus deltoideopec- toralis A. et v. axillaries V. brachiocephalica dext. V.cava sup. Pulmo dexter A. et v.temporalis superf. A. et v.facialis R. colli nervus facialis et glandula sub-mand bulans V. jugularis interna, a.carotis com- munis et m.omohyoideus V. jugularis ant et glandula thyroi- dea Arcus venosus juguli V. brachiocephalica sin. Pericardium serosum A. transversa cervicis Sinus sagitalis inferior V. choroidea superior Lacunae laterales Sinus sagitalis superior Teka choroidea Ventriculi tercii V. cerebri interna Pens Falx cerebri major temporalis superficialis emissaria parietalis talamostriata superior Ventriculus lateralis Lamina septi pellucidi Genu corporis callosi ,V. septi pellucidi anterior „Columna fornicis .Sinus intercavernosi Sinus sphenoparietalis Vv. cerebri superiores Sinus rectus Ventriculus quartus Confluens sinuum Vv. diploicae' Sinus occipitalis' Sinus transversus v magna cerebri N. opticus A. carotis interna V. cerebri media superficialis Sinus cavernosus Plexus venosus 'foraminis ovalis 'Sinus petrosus superior Sinus petrosus inferior 4Sinus sigmoideus ' Plexus venosus canalis hypoglossi Plexus basilaris Medulla oblongata 1V. basalis 129-cypem. Қатты ми қабыгы қойнаулары, sinus durae matris; алдыңгы көрініс (бассуйек күмбезініц оң және сол бөліктері алынып тастапынган; мидың сагиталді кесіндісі) үңгірлі қойнауды өзара қосады жэне олар- мен бірге гүйық веналық сакина түзеді. Сына - төбелік қойнау, sinus sphenopa- rietalis, жұп, сынатәрізді сүйектің кіші қанаты бойында орналасып, үңгірлі қойнауга құйылады. Жоғаргы тастық қойнау, sinus petrosus superior,жүп,самайсүйектіңжогарғытастық жүлгесінде, үңгірлі қойнаудан сигматәрізді қойнауга дейін жатады. Төменгі тастық қойнау, sinus petrosus inferior,жүп, самай сүйектің төменгі тастық жүлгесінде жатады. Қойнау үңгірлі қойнаудың артқы жиегінен мойындырық венаның жогаргы буылтыгына дейін жүреді. Негізгі орім, plexusbasilaris, сына- тэрізді сүйек пен шүйде сүйектің ылдиы аймагында орналасады. Ол тор түрінде, екі үңгірлі орімді жэне екі томенгі қойнауларды біріктіреді, ал томеннен омыртқалардың ішкі веналық өрімімен, plexus venosus vertebralis internus,байланысады. Мидың қатты қабыгы қойнаулары келесі веналарды кабылдайды. |