Дипломная работа. Диплом 08.05.2020. Мемлекетті халыаралы байланыстары нерлым арынды болып, елімізді барлы салаларында шет елдермен арыматынас орнатылды. Бл арыматынастарды ныайту жне жандандыру шін шет тілін мегеру те маызды
 Скачать 122 Kb.
|
|
ҚОРЫТЫНДЫ Дипломдық жұмыс аясында біз мынадай қорытындыға келіп отырмыз. Шет тілін үйрену кезінде оқу дағдылары өте маңызды, өйткені бұл басқа да дағдыларды дамытуға көмектеседі. Сондықтан оқуға дұрыс үйрету және оған көп көңіл бөлу керек. Мұғалім оқушының оқу қабілетін дамыту үшін әр түрлі әдістерді қолдана алады. Біз осы жұмыста кейбір әдістерді қарастырдық. Әрине, оқушыларды хат, сөз және сөз тіркесін оқуға үйрету қажет, оларды жалпы мәтінді түсінуге үйрету қажет. Әдетте оқушыларды" оқуға "емес, сөздерді" дыбыстауға"үйрету қажет. Олар сөздерді, сөз тіркестерін мәтінге қарамай қайталайды. Сондықтан флеш-карталар мен көрнекі құралдарды пайдалану өте маңызды. Оқушыларды оқуға үйреткен кезде олардың ой-өрісін дамытуға үлкен көңіл бөлу керек. Бұл жұмыста істеу үшін кейбір тәсілдер ұсынылды [57]. Жұмыс оқушыларға қызықты болатын және олардың оқуға деген қабілетін ғана емес, есту түсінігін, сондай-ақ сөйлеу тілін дамытатындай етіп жүргізілуі тиіс. Мұғалім оқуды оқытуда белгілі бір әдістерді қолдануы керек, өйткені оның тәсілдері әр түрлі оқушылар мен сынып үшін әртүрлі. Тілді меңгерудің барлық деңгейінде оқушылар тіл тасымалдаушылармен қолданылатын тілге мүлдем сәйкес келмейтін тілді жасайды. Кейбір айырмашылықтар грамматикалық сипатқа ие, ал басқалары сөздікті таңдаумен және түрлі контекстерге сәйкес тілді таңдаудағы қателіктермен байланысты. Оқушылардың қарым-қатынасына назар аудара отырып, мұғалімдер қарым-қатынас жасауға және сенімді нығайтуға нұқсан келтіретін қателерді түзетуге назар аудармау үшін сақ болу керек. Мұғалімдер оқушыларға қателіктер жасаған кезде, олар жақсартумен жұмыс істей алу үшін хабарлауы тиіс. Мұғалімдер сондай-ақ грамматикалық формада емес, олардың қарым-қатынасының мазмұнына назар аудара отырып, оқушылардың өз тілін пайдалану қабілетіне деген сенімін нығайтуы қажет [58]. Мұғалімдер тілді меңгеруді қолдау үшін қателерді түзетуді қолдана алады және оны қолданудан аулақ бола алады. Өкінішке орай, кейбір мұғалімдер сыныптағы жұмыс уақытында оқытудың орнына тексерумен айналысады және олар жиі мәтінді оқып, аударумен шектеледі. Бұл жаман тәжірибе. Демек, оқыту процесі бірқалыпты, ал жұмыс тиімсіз болады. Осы бөлімнің материалы Хайди Бирнс "колледждің шетел тілінің бастауыш және орта класында оқу" кітабынан шетел тілдері оқытушысының ассистенттерін кәсіби даярлау үшін модульдерде алынды. Үнсіз және тез оқу қабілеті – бұл соңғы нәтиже болып табылады. Ауызша оқу-бұл ерекше және пайдалы дағды, бірақ басты мақсат емес; сондықтан әрбір оқушыға оны ұстануы маңызды емес. Ауызша оқу-оқушыларды жылдам оқу техникасына оқытудың ерте кезеңдерінде қолданылатын құрал. Ауызша оқу қарқынды оқу мақсатында курс бойы пайдалы, онда лексика, идиомалар және грамматикалық формаларға назар аударылады. Ауызша оқу-көмекші сөйлеу жаттығулары. Оқушылардың ауызша оқу тәжірибесі емес, мәтінді дауыстап оқу ең маңызды болып табылады. Оқушылардың шет тілін меңгеру дағдылары мен біліктерін қалыптастыру және одан әрі дамыту дәлме-дәл мәтіндерді оқыту әдістемесінің теориялық негіздерін терең түсінумен тікелей байланысты. Оқушылардың лингвистикалық, психологиялық және лингвистикалық ғылымдар саласындағы жоғары білім деңгейінің арқасында оларға ағылшын тілін оқыту әдістемесін құруда мәтіндерді аутентификациялауда маңызды рөл беріледі. 1. Ағылшын тілін оқытудың лингвистикалық ерекшеліктерін талдау негізінде (шет тілі): Мәтіннің лингвистикалық сипаттамасы анықталып, оның құрылымдық-функционалдық аспектілерінің ерекшеліктері зерттелді. • Мәтін категорияларының функциялары (ақпараттық, реалистік, когеренттік, ретроспективті, интегративті және т.б.), параграфтарды бөлу және мәтіндердің басым тұтастығы белгілі болды. • Мәтінді өңдеудегі (мәтін, соңы мен тақырыбы), тақырыптағы күшті позициялар мазмұнды жеткізу үшін аса маңызды. • Мәтіндердің композициялық схемалары (негізгі сөздер, негізгі бөлімдер, қорытындылар) олардың мәтініндегі негізгі ақпаратты анықтау үшін пайдаланылады. 2. Шет тілдерін оқытудың психологиялық характеристикасы және оның ерекшеліктері: • Шетел тілінде оқыту үшін оқушыларға қажетті ойлау типтерін дамытудағы белсенді психикалық процестердің рөлі, • Талдаулар, салыстырулар, қорытындылар және т. б. шет тілдерін оқытуда негізгі ойлау операциялары және олардың мәтінмен тығыз байланысы, • Шет тілінде психикалық өзгерістердің жас ерекшеліктеріне (өзін-өзі тану, ой-өрісінің кеңеюі және т. б.) оқушылардың тиімді әсері, • Жоғары сынып оқушыларының шығармашылық, логикалық, гипотетикалық-дедуктивті, дивергенттік ойлауын дамыту және оның мәтінге тиімді әсері. 3. Шетел тілін оқитын студенттердің ой-өрісінің психолингвистикалық ерекшеліктерін ескеру қажет. 4. Ағылшын тілінде түпнұсқалық мәтіндерді оқу кезінде қолданылатын түрлер анықталды, түпнұсқа мәтіндерді оқудың ұсынылған критерийлеріне сипаттама берілді. Түпнұсқалық мәтінді редакциялау қажет болған жағдайда ол белгілі бір талаптарға жауап беруі тиіс: түпнұсқалық лексикаға, фразеологизмге және грамматикалық сипаттамаларға сәйкестігі, материалдық шындыққа, бұл жағдайда мәтінде қолданылатын тілге сәйкестігі, жағдайдың шынайлылығы, ұлттық менталитеттің және мәдени айырмашылықтары есепке алынды [59]. Орта мектеп топтарында шет тілін оқытудың теориялық негіздерін шет тілінде оқылымды үйрету мақсаты мен әдістемесіне, шет тілін меңгеру дағдыларына және оқыту процесінде оқушылардың оқу дағдыларына сәйкес зерттеу осы дипломдық зерттеудің әдістемелік моделін, жаттығуларын және тапсырмаларын әрі қарай жетілдіру бойынша әдістемелік ұсынымдар жинақта жүргізілді. 5. Жылдамдатылған оқыту элементтері анықталды: рөлдік ойындар, диспуттар, жылдамдатылған оқыту қағидаларына негізделген ұжымдық жобалау жұмысы. Ағылшын тілінде (шет тілінде) жедел оқытуды қолдану бойынша әдістемелік ұсынымдар әзірленді). - студенттермен жұмыс істеу барысында студенттің танымдық қабілеттерін дамыту, студенттің резервтік мүмкіндіктерін ашу (есте сақтау, ойлау, зияткерлік қызмет және т. б.); - Адамның зияткерлік, эмоционалдық-мотивациялық, әлеуетті ақыл-ой қабілеттерін белсендендіру; - Оқушылардың өзара іс-қимылы және олардың тұлғааралық өзара іс-қимылы үшін топтық, ұжымдық танымдық іс-әрекет түрлерін қолдану; - Шетел тілінде қарым-қатынас жасауға студенттерді ынталандырудың ең тиімді тәсілдерінің бірі мәтін мазмұнын пайдалану, рөлдік технологияларды, пікірталастарды, ұжымдық жобалық жұмыстарын пайдалану және т. б. болып табылады; - Шетел тілдерін оқытудың жеке, қос, топтық, ұжымдық формаларын қолдану бойынша жобаның үлкен жұмысын ескеру; Әдістемелік ұсынымдарды әзірлеу кезінде шет тілдерін жедел оқыту және оқыту бойынша әдістемелік ұсыныстар ескерілді. Жылдам оқытудың әдістемелік принциптері: Ұжымдық өзара іс-қимыл принципі, Қарым-қатынасқа жеке көзқарас, Ұйымдастыру-тәрбие үрдісінің рөлі, Жаттығуларды орындаудың полифункционалды принципі . Сонымен қатар, шетел тілдерін оқытудың негізгі әдістемелік принциптері: оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас дағдыларын дамыту, оқушылардың лингвистикалық және жалпы білім беру тәжірибесін есепке алу, оқушылардың шет тілдерін меңгеру ерекшеліктерін есепке алу, сондай-ақ барлық сөйлеу түрлерінің өзара байланысын есепке алу болды. 6. Шет тіліндегі жаттығуларды қадағалау бойынша жаттығуларға келесі ерекшеліктер көрсетуге болады: - Студенттердің болашағы (саналы студенттер жоғары белсенділікті талап етеді: ойлауды, талдауды, салыстыруды, болжауды, заңдылықтарды, қорытындыларды ашуды, нәтижелерді талқылауды және т. б.) - Оқыту мәртебесі (шет тілін оқытуға арналған сағаттардың төмен саны көп еңбекті қажет ететін шығындар бойынша оқытуды талап етеді); Сонымен қатар, ағылшын тілінде (шет тілінде) оқу жаттығулары тобын құру кезінде келесі ұсынымдарды ұстану керек деп шештік): • Салыстырмалы түсінік; Когнитивтік тұрғыда оқушылардың белсенділігін ояту (ойлау операциялары, танымдық қабілеттер, зияткерлік қызмет және т.б.). • Контекст бойынша түсіну. 7. Шет тілдерін үйрену үшін жаттығулар кешені әзірленді. Жаттығулар 2 топқа бөлінеді: Бірінші команданың жаттығулары: тілдік қабылдауды жеңуге арналған жаттығулар. Бұл жаттығулар фонетикалық, грамматикалық, лексикалық құбылыстарды тиімді пайдалану үшін емес, ағылшын тілін оқытуға тиімсіз әсер ететін фонетикалық, грамматикалық және лексикалық құбылыстарды болдырмау үшін жаттығулар жасалынды. Екінші топтың жаттығулары: мәтін мазмұнын түсінуге арналған жаттығулар. Бұл: мәтінмен жұмыс істеу кезеңінде орындалатын репродуктивті, репродуктивті, өнімді, өнімді жаттығулар (мәтінді оқу, мәтінді оқу). Нәтижелі жаттығулар жасау кезінде жедел оқыту принциптері ескеріледі. Оқытудың ағымдағы принциптеріне, рөлдік ойындарға, пікірталастарға, ұжымдық жобалық жұмысқа және басқа да көп нәрселерге негізделген мәтіндік контентті пайдалану. дайындалған. Шетел тілдерін оқытудағы жаттығулардың екінші тобы (ағылшын тілі) студенттерде ойлау қабілетін, шығармашылық қабілеттерін, өз-өзіне көмек көрсету қабілетін дамытады . Ұсынылған әдістеменің тиімділігін тексеру үшін практикалық сабақтар өткізілді. Репродуктивті, өнімді, жылдамдатылған оқыту принциптері арнасында, әсіресе мәтін мазмұны бойынша әзірленген нәтижелі жаттығулар (рөлдік ойын, пікірталас, ұжымдық жұмыс) оқушылардың тілін жетілдіруге және олардың лингвистикалық шығармашылық қабілеттерін арттыруға мүмкіндік берді. Оқушылар тиімді қарым-қатынас жасауды және жағдайға сәйкес әңгімеге жақсы араласуды үйренді. Оқушылар ағылшын тіліне қызығушылық танытып, мәтінмен жұмыс істеді. Оқушыларды ағылшын мәтіндерін оқуға үйрететін әдістеменің тиімділігі практикада дәлелденген және теорияда негізделген. Жоғары сынып оқушылары оқытудың лингвистикалық, психологиялық, психолингвистік ерекшеліктеріне сәйкес оқудан өтті, оқытудың жедел әдістері тиімді қолданылды, ағылшын тілі (шет тілі) қолданылды, бағдарламалық тапсырмалар орындалды, оқыту мақсатына жетті. Біз бұл жұмыс келесі зерттеу жұмысының, яғни ағылшын тілін шет тілі ретінде оқытудың бір бөлігі болады деп үміттенеміз. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1. Щукин А.Н. Методика обучения иностранным языкам. – М., 2002. 2. Щукин А.Н. Обучение иностранным языкам: Теория и практика: Учебное пособие. 3. Денисова Л.Г., Соловцова Э.И. Второй иностранный язык в средней школе. //Иностранные языки в школе, 1995. №3 -79с. 4.Щепилова А.В. Реализация сопоставительного подхода при обучении французскому языку как второму иностранному (на базе английского), //Иностранные языки в школе, 2000, №2 - 112с. 5.Руднева Т.И. Экспериментальная работа по обучению двум иностранным языкам: психолого-педагогические проблемы. //Иностранные языки в школе, 1995. №4 -96с. 6.Бим И.Л: Некоторые особенности обучения немецкому языку на базе английского. //Иностр. Языки в школе, 1997. №4 - 96с 7.А.Ю.Горчев, Г.И.Воронина, Е.Я. Григорьева, Э.И.Соловцова, Л.Б.Чепцова Программы. Второй иностранный язык. - М.: Изд-во Просвещение, 1998. 8.Щепилова А.В. Когнитивный принцип в обучении второму иностранному языку: к вопросу о теоретическом обосновании. //Иностранные языки в школе, 2003. №2 -111с. 9.Барышников Н.В. Французский язык как второй иностранный язык в школе и особенности методики его преподавания. // Иностранные языки в школе,1998. №5 - 128с. 10. Соловцова Э.И., Чепцова Л.Б. Содержание обучения испанскому языку как второму иностранному (на материале программы) Иностранные языки в школе;1998. №1 -112с. 11. Зимняя И.А., Педагогическая психология. Москва, Логос 2000 12. Клычникова З.И. Природа писменной речи и ее понимание. Ученые записки Московского государственного педагогического института иностранных языков им М. Тореза. Психология и методика обучения иностранным языкам. Москва 1968 13.Гальперин И.Р. Текст как объект лингвистического исследования. - М.: Наука,1981. - 139с. 14.Выготский Л.С. Мышление и речь. //Собрание сочинений в 6-ти томах. - М.:Педагогика, 1982. – 504 с 16. Клычникова З.И. Психологические особенности обучения чтению на иностранном языке. -М.: Просвещение, 1973. -224с. 15.Леонтьев А.А. Некоторые проблемы обучения русскому языку как иностранному. - Психолингвистические очерки,- М.: Изд- во Моск. ун-та, 1970. - 88 с. 16.Леонтьев А.А. Психолингвистические единицы и порождение речевого высказывания. - 2-е изд. – М.: Едиториал УРСС, 2003. - 312 с. 17.Фоломкина С.K. Обучение чтению на иностранном языке в неязыковом вузе. – М.: Высшая школа, 1987. - 205 с. 18.Лапидус Б А. Обучение второму иностранному языку как специальности. –М.:Высшая школа, 1980. -175 с. 19.Гальскова Н.Д. Современная методика обучения иностранным языкам – М., Аркти-Глосса, 2000. -165 с. 20.Китайгородская Г.А. Интенсивное обучение иностранным языкам: Теория и практика. – М.: Русский язык, 1992. -254 с. 21.Щукин А.Н. Обучение иностранным языкам. Теория и практика. – М.: Филоматис,2004. - 407 с. 22.Штульман Э.А. Основы эксперимента в методике обучения иностранным языкам. – Воронеж: Изд-во Воронежского университета, 1971. - 68с 23. Бухбиндер В.А. Проблемы текстуальной лингвистики. –Киев:Выс. школа. Изд-во при Киевском ун-те,1983. - 175с. 24.Новиков А.И. Семантика текста и ее формализация. – М.: Наука, 1983. - 215с. 25.Москальская О.И. Грамматика текста. – М.: Высшая школа,1981. - 183 с. 26.Николаева Т.М. Функции частиц в высказывании на материале славянских языков. – М.: Наук, 1985. - 169с. 27.Одинцов В.В. Стилистика текста. – М., 1980 28.Шпетный К.И. Лингвостилистические и структурнокомпозиционные особенности структуры текста короткого рассказа. Автореф.дисс. канд. филол, наук. – М., 1988. - 25 с. 29.Унайбаева P.A. Семантический повтор как средство интеграции текста. Сб. статей//Текстообразующие свойства языковых единиц. – Алма-Ата: КазГУ,1987. 30.Лосева Л.М. Как строится текст. М.: Просвещение, 1980. - 96с. – М.: Просвещение, 1986. - 127с. 32.Серкова Н.И. К вопросу о внутреннем строении синтаксичечких единств.// Вестник Московского ун-та, Серия филология, 1976. №4 - 155с. 33.Колшанский Г.В. Коммуникативная функция и структура языка. – М.:Наука,1984. - 174с. 34. Каменская O.JI. Текст и коммуникация. - М.: Высшая школа, 1990. -152с.35. 35.Сильман Т.И. Проблемы синтаксической стилистики. (На материале нем. прозы), – Л.: Просвещение,1967. -152с. 36.Гаваева Н.Н. Микротекст как смысловая единица текста. //Автореф. канд. дисс... – Л., 1985. -25 с. 37.Гулиева Н.Ю. Рассуждение как композиционно-речевая форма художественного текста. //Автореф. канд. дисс... – Одесса, 1989. -27 с. 38.Реутов Н.И. Методика обучения языковому материалу немецкого языка как второго иностранного на базе английского на начальном этапе (в аспекте говорения). //Канд. дис..., – Киев,1986. - 222 с. 39.Городникова М.Д., Супрун Н.И., Фигон Э.Б., и др. Лингвистика текста и обучение ознакомительному чтению в средней школе. – М.: Просвещение, 1987.-157с. 40.Антипова А.М. Роль и место интонации в обуч. Английскому языку. //Иностр. Языки на неспециальных факультетах. – Л.:Изд-во Ленингр. Гос.ун-та, 1978. - Вып. 1. с.43-53 41.Сорокин Ю.А., Марковина И.Ю., Крюков А.Н и др. Этнопсихолингвистика. –М.:Наука, 1988. -190 с. 42. Воробьева С.В. Логика и коммуникация. – Минск, 2010 43.Доблаев Л.П. Вопросы психологии понимания учебного текста. – Саратов, 1965. - 92с. 44.Клычникова З.И. Психологические особенности обучения чтению на иностранном языке. 2-е изд. – М.: Просвещение, 1983. - 207с. 45.Артемов В.А. Психология обучения иностранному языку. – М.: Просвещение Д969. - 432с. 47. (Nunan, D. 1991. Language Teaching Methodology. Phoenix. E:T. P. 63-67.) 48. (Larsen-Freeman, D. and M. Long. 1991. An Introduction to Second language Acquisition Research. Longman. P.163) 49. Леонтьев А.А. Основы теории речевой деятельности. – М.:Наука, 1974.-368с. 50.Леонтьев А А. Язык, речь, речевая деятельность. – М.:Просвещение, 1969.-214с. 51.Залевская А.А. Текст и его понимание. Монография. – Тверь: Тверской гос. университет, 2001. – 177 с. 52.Леонтьев А.Н. Избранные психологические произведения. В 2-х т. –М.:Педагогика, 1983. – 318 с. 53.Балдова В.А. Влияние авторского предтекстового комплекса на понимание специального текста. //Автореф. дисс. канд. фил. наук, Тверь, 1999. –24с. 54.Рафикова Н. В. Динамика ядра и периферии семантического поля текста. //Дисс. канд. фил. наук. - Тверь., 1994. - 27с. 55.Рогожникова Т.М. Ассоциативная структура значения слова и процесс понимания текста. //В сб.: Психолингвистические проблемы семантики. – Тверь, 1986. - С.96-100 56.Scarcella R.C., Oxford R.L. The Tapestry of Language Learning. The Individual in the Communicative Classroom. – Boston, 1984. -174p. 57.Носонович Е.В., Мильруд Р.П. Параметры аутентичного учебного текста. //Иностранные языки в школе, 1999. №1. -112 с. 58.Носонович Е.В., Мильруд Р.П. Критерии содержательной аутентичности учебного текста. //Иностранные языки в школе, 1999. №2. -111 с. 59.Саланович H.A. Обучение чтению аутентичных текстов лингвострановедческого содержания. //Иностранные языки в школе,№1. - 112с. 60.Носонович Е.В. Методическая аутентичность в обучении иностранным языкам.//Иностранные языки в школе, 2000. №1. -112с. 61.Китайгородская Г.А. Методика интенсивного обучения иностранным языкам. –М.:Высшая школа, 2-ое изд.,1986. -103 с. 62.Лапидус и Б. А. Интенсификация процесса обучения иноязычной устной речи. – М.:Высшая школа, 1970. - 128 с. 63.Оразбаева Ф.Ш. Көркем текстті интенсивті түрде оқыту ерекшелктер. //Тезисы республиканской конф, по изучению лингвистических текстов. –Алма-Ата, ЖенПИ,1992. |