окыту. оқыту әдістері. Негізгі бет стаз ебегі

• Название: Негізгі бет стаз ебегі
• Анкор: окыту
• Дата: 21.06.2022
• Размер: 306.73 Kb.
• Имя файла: оқыту әдістері.docx
• Тип: Лекция; #608658
• страница: 13 из 13

Жазбаша кері байланыс

• 
  Тиімді кері байланыс өздерінен не күтіліп отырғанын және өздері мұғалімнен не күтетінін білетін оқушыларға байланысты. Оқушыларға белгілі бір салада жетістікке жеткендерін, олардың себептерін және әрі қарай қалай жақсартуға болатындығы туралы түсініктеме беріп отыру қажет. Бұндай түсініктемелер оқушылардың назарын оқудың мазмұнына аударуға көмектесетін болады.
  
• 
  Оқу мақсаттары мен оқу нәтижелері мұғалімнің ауызша және жазбаша кері байланысы үшін бастама ретінде пайдаланылуы тиіс. Оқушылар бөлініп, тапсырманы орындауға кіріспестен бұрын оларға оқу мақсаттары мен күтілетін нәтижелері анық түсіндірілуі тиіс. Мысалы, оқушы үшін оқу нәтижесі мектеп директорына мектеп кеңесін құруға келісім беру сұралатын хат жазу болса, кері байланыс орнату үшін дұрыс жазу ережесі мен грамматикаға ғана көңіл бөлу дұрыс емес, бұл жағдайда кері байланыс оқушылар осыған дейін өткен сөз өнеріне тән тиісті шартты белгілерді пайдалануға да бағытталуы тиіс.
  
• 
  Оқушыларға олардың жетістіктері мен кемшіліктерін дәл бағалауды қамтамасыз ететін, терең ойлауға және талқы жүргізуге түрткі болатын, олардың оқудағы келесі қадамдарын айқындауға көмектесетін жазбаша кері байланыс ұсыну керек.
  
• 
  Оқушылардың оқудағы келесі қадамдарын айқындау үшін мұғалімдер олардың пән бойынша прогресін түсініп, оқушылардың қате түсініктері мен қиындықтарын білуге тиіс.
  

Сапалы кері байланыс

• Кез келген оқушымен жүргізілетін кері байланыс оның ерекше қасиеттері мен мүмкіндіктеріне негізделуге тиіс. Оқушы өз жұмысын жақсарту үшін не істей алатындығы туралы кеңес беруге негізделіп, басқа оқушылармен салыстыруға жол бермейді.

• Кері байланыс әрбір оқушыға оның қасиеттері мен кемшіліктерін айқын көрсеткен жағдайда ғана, оның білімінің жетілуіне ықпал етеді.

Блэк және Уильям (1998). Қара жәшік ішінде.

Жазбаша кері байланыс кезінде қарастыруға арналған факторлар:

• оқушылардың үміттері;

• мұғалімдердің үміттері;

• жалпы оқу мақсаттары;

• оқудың жалпы нәтижелері;

• прогресс туралы идеялар;

• оқушылардың түсінбеушіліктері мен кездескен қиындықтарын түсіну.

Сындарлы жазбаша кері байланыс сипаттамасы:

• оқу мақсатына іріктеп назар аудару;

• оқушылардың дұрыс жолда екендігін растау;

• қателерді түзегендерін немесе жұмысты жақсартқандарын марапаттау;

• оқушылар келесі қадамдарын жасаған кезде оларға қолдау көрсету;

• оқушыларға қандай да бір нәрселерді өздері ойлауға мүмкіндік беру;

• бірнеше ұмтылыстан кейін ілгерілегендеріне түсініктеме беру;

• басқа оқушылармен салыстыруды болдырмау;

• оқушыларға жауап беруге мүмкіндік беру.
ЖАУАП АЛУ ЖӘНЕ ДИАЛОГ
Тиімді диалогті іске асыруға арналған оқыту стратегиялары

Командалық диалогті тыңдау Мұғалім идеяларды бір топтан екіншісіне беру немесе кейін жалпы сынып болып талқылау үшін оқу дәлелдемелеріне назар аударады. Осы орайда, барлық сыныптың жемісті талқы жүргізуін ұйымдастыру үшін оқушылар түсініктеме беретін кезектерін жоспарлап, ал мұғалім осыған дайындалуға жауапты балаларды тағайындай алады. Кей кездерде командалық талқылау тиімді болуына ықпал ету үшін мұғалім жұмысқа араласа алады.	Ресурстарға немесе тапсырмаларға байланысты сұрақтар Ресурс нақты сұрақ арқылы проблеманы ашу үшін пайдаланылады. Қиын сұрақты құрастыру немесе толықтыру және қиын тапсырмаларға берілген жауап арқылы оқыту үшін таңдалған жағдайда ресурстар жақсы көмекші бола алады.
Мұғалімнің сұрағынан кейінгі күту уақыты Оқушыларға жауап берердің алдында сұрақты өз бетінше ойластыруға, идеяларды тұжырымдауға уақыт беріледі.	Басты сұрақтар Бірден жауап беруге болмайтын маңызды сұрақ. Табиғаты бойынша ол көптеген оқушылардан жауап беруді талап етеді және басты сұрақтың жауабын дайындау алдында оқушылар жауап беруге тиіс күрделі емес сұрақтардың тізімін жасауды ұсынады. Кей кездерде «күрделі емес сұрақтарды» мұғалім береді.
Астарлысұрақтар Жоғары деңгейлі ашық сұрақтар оқушылардан идеяларды байланыстыруды немесе қолдануды, себебін келтіріп, жүйелеп бағалауды талап етеді. Оқушылар сұрақтың түсіндіруді талап ететінін түсіну үшін кейбір кездерде мұғалім өзіне, яғни мұғалімге сұрақ қоюды ұсынады. Әдетте осындай сұрақтар аса кеңейтілген жауаптарды талап етеді.	Мұғалім жұмысты жалғастыру мүмкіндіктерін қарастыру үшін репликалар мен «дене қимылы тілін» модельдейді «Дене қимылы тілі» немесе сөзбен қолдау көрсету оқушыларға өз жауаптарын дамытуға көмектеседі. Мысалы, «... жалғастыр» немесе оқушы тоқтап қалған кезде басты изеу. Мұның мақсаты – оқушылар осыған ұқсас стратегияларды өзінің командалық диалогіне енгізеді.
«Қол көтермей» жауап алу Мұғалім сұраққа жауап беретін оқушыны көтереді (бұл жағдайда олар жауап беруге ниет білдірмейді). Оқушылардың дене қимылын байқай отырып, көптеген жағдайларда кімнің айтары бар екендігін айқындауға болады.	Өзара талқылау Мұғалім оқушылардың арасында өзара іс-әрекетті жандандыру мақсатында көптеген жағдайда диалогті сұрақтар арқылы бастайды. Идеяларды жұп-жұбымен немесе шағын топтарда талқылау оқушыларға өз тобының жауабын барлық сыныпқа айтар алдында өздерінің арасында идеяларын нақты баяндауға және тексеруге көмектеседі. Жауапты командалық талқылау арқылы тұжырымдау анағұрлым оңай.
Белгілер және репликалар Мұғалім оқушыларды диалогқа тарту үшін дене қимылын және қысқаша репликаларды қолданады, мысалы, «Кім келіспейді?» немесе «Осы идеяны тарқатуға кім көмектеседі?»	Қарап алуға немесе шолу жасауға арналған үзіліс Мұғалім сыныптағы оқыту үдерісін бағалау үшін кідіріс жасайды. Бұл оған жасай алатын, жартылай жасай алатын, не жасай алмайтын оқушыларды жылдам анықтап, нәтижелерге сәйкес оқыту әдістемесін бейімдеуге мүмкіндік береді.
Оқушының жауабынан кейінгі күту уақыты Оқушыларға өзінің қатарласының жауабын ойластыруға уақыт беріледі. Бұл оқушыларға жауапты дұрыс түсінгендігін анықтауға және айтылғанның негізінде келесі жауапты тұжырымдауға мүмкіндік береді.	Қате немесе жартылай дұрыс жауаптарды дереу әрекет ету үшін пайдалану Мұғалім адамдар жауаптың дұрыс екендігіне сенімді болмаған моделін ұсынады, яғни мұғалім тәуекелге барып, өзінің осал жерін жария етеді; немесе мұғалім оқушыларға терең ойлануға көмектеседі, бұл оларды жартылай дұрыс жауапқа алып келеді, сонда басқалардан осы жауапқа қарсылық білдіруді немесе жауаптың әрбір нұсқасын растауды сұрайды.
Командалық талқылау стратегиясы Мұғалім диалогтің бір мәселеге бағытталып, оқушылар топ ішінде идеялармен тиімді алмасуын қамтамасыз ету үшін «өкіл», «көңілді топтар», «пазл» және «қар кесегі» сияқты стратегияларды қолданып, команда жұмысын құрылымдайды.	Оқушылардың тиімді диалог жүргізіп отырғанын түсіну Мұғалім тиімді диалог аспектілеріне, олар пайда болған кезде, нақты түсініктеме береді.
Қызығушылық пен құлшыныс білдіру Мұғалім басқалардың көзқарасын мұқият ойластырып, оларға құрметпен қарайды немесе мүлдем ойланбай айтылған түсініктемелерге байыпты жауап қайтарады, болмаса жақсы жауапқа қуанады.	Күту уақытының ұзақтығын өзгерту Күту уақытының ұзақтығы сұрақтың маңыздылығына және күрделілігіне сәйкес келеді – мысалы, ойды тұжырымдауға берілетін бірнеше секундтан, ой толғап, талқылау жүргізуге берілетін бірнеше минутқа дейін.
Жауаптардың дұрыстығын не қате екендігін талқылау және оны негіздеу Мұғалім оқушыларға талқыланып отырған жауап бойынша дауыс беруді ұсынады; сондай-ақ талқылауға бағыт беруге көмектесу үшін немесе баламалы дәлелді ұсынған кезде туындайтын аспектілерге қатысты сындарлы пікір білдіру үшін екі жақтың пікірін жиынтықтап қорытады.

Жиынтық тестілерді білім беру құралы ретінде қолдану

• 
  Оқушыларға өз жұмыстарын қайта қарастыруды тиімді жоспарлауға мүмкіндік беру үшін оқушылар жасаған жұмыстарының рефлексивтік шолуына қатысулары тиіс.
  
• 
  Өздеріне бағалау үдерісін түсінуге көмектесу үшін және алдағы уақытта күш-жігерін қай саланы жақсартуға жұмсау керектігін түсіну үшін оқушылар сұрақ қойып, жауап беруге тиіс.
  
• 
  Оқушылар өздерінің жұмыстарын қалай жақсартуға болатындығын түсіну үшін өзара және өзін өзі бағалау критерийлерін қолдануға тиіс.
  
• 
  Жалпылама тестілер өткізілу керек және олар оқыту үдерісінің жағымды бөлігі ретінде қабылдануға тиіс.
  

Пайдаланылған әдебиет

Cole, G. (2006) 101 Essentials Lists for using ICT in the classroom [Сыныпта АКТ пайдалануға арналған негізгі тәсілдердің 101 тізімі]. Continuum International Publishing Group.

Biggs JB (1987), Student Approaches to Learning and Study[Оқушыларды оқыту мен оқу тәсілдері], Melbourne: Australian Council for Educational Research

Bloom B.S. et al. (1956) Taxonomy of Educational goals: Handbook 1: Cognitive Domain[Білім мақсаттарының таксономиясы: 1-кітап: Танымдық сала], New York: David McKey

Blogger in the Classroom[Сыныптағы блогер]. Online at: http://static.googleusercontent.com/external_content/untrusted_dlcp/www.google.com/ru//educators/activities/pdfs_GTA/CribSheet.Blogger3.pdf Accessed 18.06.2012

Bragham G. (2006) How to survive and succeed with interactive whiteboard[Интерактивті тақтамен қалай өмір сүріп, жетістікке жетуге болады?]. LDA (Learning Development Aids)

Brookfield S. (1987) Developing critical thinking: challenging adults to explore Alternative Ways of thinking and Acting[Сын тұрғысынан ойлауды дамыту: ойластыру мен іс-қимылдың баламалы жолдарын зерделеудің күрделі жолдары]. New York: Teachers College Press.

Fisher R. (2005) Teaching children to think[Балаларды ойлануға үйретеміз]. Nelson Thornes LTD.

Fontichiaro K. (2008) Podcasting at school[Мектептегі подкастинг], London. Libraries unlimited Key Stage 3 National Strategy. Crown copyright 2005 Introduction DfES 1099-2005 G

Gibbs G (1981),Teaching Students to Learn: a student-centred approach[Оқушыларды оқуға үйретеміз: оқушыға бағытталған тәсілдер],Milton Keynes: Open University Press

Goodhew, G. (2009) Meeting the needs of Gifted and Talented students[Дарынды және талантты оқушылардың қажеттіліктері], Continuum International Publishing Group.

Honey P and Mumford A (1992), The Manual of Learning Styles[Оқу стильдері жөніндегі нұсқаулық], revised edition, obtainable from Peter Honey, Maidenhead SL6 6HB

Hymer, B. (2002) Gifted and Talented learners[Дарынды және талантты оқушылар], David Fulton Publishers LTD.

Kent, G. (1996) Teaching the Able Pupil[Қабілетті балаларды оқыту], Pearson Publishing.

Leicester M. (2010) Teaching critical thinking skills[Сын тұрғысынан ойлауға үйрету]. Continuum International Publishing group

Stephen E. Toulmin (1958) The uses of Argument[Аргументтерді пайдалану], Cambridge University Press.

Top Tips 50 podcasting ideas for the classroom. A helpful guide to get you started with podcasting[Сыныпта подкастингіні пайдаланудың 50 идеясы. Сізге подкастингіні пайдалануды бастауға көмектесетін пайдалы анықтамалық]. Online at: www.podiumpodcasting.com/pdfs/podiumTopTipsGuideWEB.pdf Accessed 18.06.2012

Using Blogs to Integrate Technology in the Classroom[Сыныпқа технологияларды кіріктіру үшін блогтарды пайдалану]. Online at: http://www.glencoe.com/sec/teachingtoday/educationupclose.phtml/47 Accessed 18.06.2012

Watkins et al. (2000)Learning about Learning[Оқыту туралы ілім]. Resources for supporting effective learning. Routledge, London

5 Strategies for Using Wikis in the Classroom[Сыныпта Викиді пайдаланудың 5 стратегиясы]. Online at:http://david-r-wetzel.suite101.com/5-strategies-for-using-wikis-in-the-classroom-a124331 Accessed 18.06.2012

6 Strategies for Using a Smart Board in Class[Сыныпта ақылды тақтаны пайдаланудың 6 стратегиясы]. Online at: http://david-r-wetzel.suite101.com/6-strategies-for-using-a-smart-board-in-class-a115550 Accessed 18.06.2012

11 advantages of using a blog for teaching[Оқыту кезінде блогты пайдаланудың 11 артықшылығы]. Online at:http://www.slideshare.net/frankcalberg/11-advantages-of-using-a-blog-for-teaching Accessed 18.06.2012