Ыбырай Алтынсарин. растырушылардан

Название	растырушылардан
Дата	22.08.2022
Размер	307.37 Kb.
Формат файла
Имя файла	Ыбырай Алтынсарин.docx
Тип	Документы #650787
страница	6 из 35

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 35

Халық ағарту мəселелері жөніндегі ескертпелері

Қазақтың болыстық мектептері туралы записка.

(Торғай, Николаевск жəне Елек уездерінде жиналған қаржыны болыстық жергілікті орыс–қазақ мектебіне жұмсау туралы).

1881 жылы, 6 октябрьде Торғай облысының соғыс губернаторына берген рапорты. (Елек уезінде ашылған Ақтөбе мектебіндегі оқушылардың санын көбейту жөнінде).
1882 жылы Торғай облысындағы оқу жұмысының жайы туралы есеп. (Торғай, Ақтөбе, Ырғыз жəне Тройцк (Николаевск) мектептеріндегі оқу жəне тəрбие жұмыстары, оку құралдарының жайы жөнінде есеп жəне осы төрт мектепті уездік немесе қалалық мектептерге айналдырып, оларға уездік, қала- лық мектептердің құқығын беру лайық болатындығы туралы ұсынысы айтыл- ған).
Екі кластық мектептің меңгерушісіне нұсқау хат. (Оқытушыларға жəне оқушыларға арналған оқу құралдарын жібере отырып, орыс–қазақ мекте- бінде қолайлы деп тапқан кітаптарға окушылардың назар аударып, тиімді пай- далануы керектігін айтады).
Орынбор округі попечителіне баяндама хат. (Ырғыз, Торғай. Ақтө- бе жəне Николаевскідегі мектептерді уездік мектеп етуге жəне олардағы оқыту- шыларды тұрақты қалдыру қажеттігі жөнінде).
Торғай облысының соғыс губернаторы Ильинге баяндама хат. (Халық мектептеріне қор жасауды көбейту туралы қазақ қауымдарына күн ілге- рі ұсыныс енгізудің қажеттігі жайында).
Торғай облысы соғыс губернаторының қызметін атқарушы Ильинге баяндама. (Қарабұтақ фортында бір мектеп ашу керектігі жөнінде өтініш).
Торғай облысының соғыс губернаторының қызметін атқарушы Ильинге баяндама хат. (Қырдағы уездерде болыстық мектептерді ашу жөнін- де).
Торғай облысындағы халық мектептерінің 1883 жылғы жайы ту- ралы есеп. (Облыстағы оқу жұмысының жалпы жайы, мектептегі оқудың, оқу құралдарының жайы, оқу орындарына жұмсалатын қаржының шығатын жері жəне мектептердің шаруашылық жағынан мəліметтер беріледі).
С ы н: Абдрахманов Т. – Социалистік Қазақстан, 1956, 18 март.
Дүйсенбаев Ы. – Қазақстан коммунисі, 1956, № 5, 60–64 б.б.
Жармұхамбетов М., Сатаев А. – Советтік Қарағанды, 1956, 6 март.
Жұмағұлов Қ. – Советтік Қарағанды, 1956, 14 июль.
Киікбаев М. – Ленин жолы, 1956, 4 май.
Қыдыров X. – Екпінді құрылыс, 1956, 29 сентябрь.
Қысмұратов Т. – Көкшетау правдасы, 1956, 10 июнь.
Нұрқатов А. – Қазақ əдебиеті, 1956, 1 июнь.
Нұрмағамбетов Ə. – Коммунизм жолы, 1956, 14 март.
Сахариев Б. – Коммунизм туы, 1956, 3 июнь.
Бай мен жарлы баласы. (Əңгіме).

Кітапта: Əдебиеттік оқу кітабы. Жеті жылдық жəне орта мектептің 5 кла- сына арналған. Алматы, 1955, 1957, 25–27, 27–31 б.б.

Өнер–білім бар жұрттар.– Өзен. (Өлеңдер). Қыпшақ Сейітқұл. – Бай- лық. (Əңгімелер).

Кітапта: Əдебиеттік оқу кітабы. 6 кл. арн. Алматы, 1955, 145–150 беттер.

Бай баласы мен жарлы баласы. (Əңгіме). – Кітапта: Əдебиеттік оқу кі- табы. Жеті жылдық жəне орта мектептің 5 кл. арн. Алматы, 1956, 1957, 26–27 беттер.
Өнер–білім бар жұрттар. – Өзен. (Өлеңдер).– Коммунизм жолы, 1959, 29 июль.
Білгеннің пайдасы. –Балдырған, 1959, № 11, 10 б.
Əдептілік.– Кел, балалар, оқылық!– Балдырған, 1959, № 7,9 б.
Білгеннің пайдасы. – Өрмекші, Құмырысқа, Қарлығаш. (Əңгімелер).–

Білім жəне еңбек, 1960, № 1, 22–23 б.б

Бұл кім? – (Ана). (Шешімі берілген жұмбақ өлең). – Балдырған, 1961,

№ 10, 21 б.

Бай баласы мен жарлы баласы. (Мектепке дейінгі балалар үшін). Алматы, Қазмемкөркемəдеббас, 1963, 14 б.
Бержанов Қ. Алғашқы шырақ. (Торғайдағы Алтынсарин атындағы қазақ орта мектебінің тарихына байланысты). – Қазақстан мұғалімі, 1964, 9 январь.
(Орыс тілі туралы) .–Жұлдыз, 1964, № 10, 46 б.
Кел, балалар, оқылық. (Өлең). – Жыл он екі ай. (Балаларға арналған əдеби календарь), Алматы, 1965,10З б, 1966, 111 б.
(Қазақ, халқы туралы айтқан пікірлері).– Қазақ əдебиеті, 1966, 28

октябрь.

Таза бұлақ. (Əңгіме). – Коммунизм таңы, 1966 15 ноябрь.
Өнер–білім бар жұрттар. (Өлең). – Еңбек туы 1966, 1 ноябрь.
Мəлімдеме хат. (Орынбор округының басқармасына жазған мəлімде- месі).– Социалистік Қазақстан, 1966, 1 ноябрь.
Қазақ халқының əлеуметтік жағдайы туралы толғау. «Оренбургский листок» деген газеттегі (1880 ж. 16–17 санындағы екі мақаласы жөнінен). – Қа- зақстан мектебі, 1966, № 11, 76–81 беттер.
Ұлы ағартушының ой–пікірінен. (Үзінділер).– Көкшетау правдасы, 1966, 25 октябрь.
Бір уыс мақта. Алматы, «Жазушы», 1967, 14 б.
Өнер–білім бар жұрттар. (Өлең). – Таза бұлақ. (Əңгіме).– Кітапта: Ахметов Ш., Аманов Ш. Əдебиеттік оқу кітабы. (Сегіз жылдық жəне орта мек- тептің 6 кл. арн.) Алматы, «Мектеп», 1969, 1970, 59–62 б.
Нұржан бидің оқудағы баласына жазған хаты.– Əйел халы.– Қырдағы жазғытұрымғы уақыт.– Мəделі қожа өлеңі. Əжнияз ақын мен Меңеш қыздың айтысы. (Өлеңдер).– Кітапта: Əдеби мұра. Революциядан бұрынғы мерзімді баспасөз бетінде жарияланған көркем шығармалар). Алматы, 1970, 111–121 б.
Асыл шөп. (Қара сөзбен жазылған жұмбақ əңгіме) – Жыл он екі ай

(Балаларға арналған əдеби календарь), 1970. 68 б.

Асан мен Үсен.(Əңгіме). Алматы, «Жазушы», 1971, 10 б.
Кел, балалар, оқылық! (Өлең). – Жыл он екі ай (Балаларға арналған əдеби календарь), Алматы, 1971, 158 6.; 1976, 152 б.
Мақта қыз бен мысық. (Сурет əңгіме). – Балдырған, 1971, № 10, 12– 13 б.б.
Мақта қыз бен мысық. (Əңгіме). – Жыл он екі ай (Балаларға арналған əдеби календарь), Алматы, 1972, 130 б.
Əке мен бала. (Əңгіме). – Жыл он екі ай (Балаларға арналған əдеби ка- лендарь), Алматы, 1974, 181 б.
Үш томдық шығармалар жинағы. 1 том. Алматы, «Ғылым», 1975, 560 б. (Кітаптың текстісі орысша жəне қазақша берілген. I. Мақалдар. (Қазақша ма- қалдардың орысша аудармасы берілген) 1. Дін туралы мақалдар. 2. Билік тура- лы мақалдар. 3. Адам туралы мақалдар. 4. Əйел туралы мақалдар. 5. Бала тура- лы мақалдар. 6. Туғандар мен туыстар туралы мақалдар. 7 Оқу білім туралы ма- қалдар. 8. Еңбек туралы мақалдар. 9. Ашушаңдық пен қайырымдылық туралы мақалдар. Байлық пен кедейлік, достық пен денсаулық туралы мақалдар.

Жұмбақтар (Қазақ тіліндегі жұмбақтар орысша аудармасымен берілген). 1. Табиғат жөнінде. 2. Мал мен жəндік жөнінде. 3. Адамның мүшелеріне қатысты, тұрғын үй, киім–кешек, тұрмыс – салтына байланысты жұмбақтар. 203–225 б.б.
1. С ы н: Қасымбаев Ж. – Ұстаз мұрасы. – Социалистік Қазақстан, 1976,21 сентябрь.
2. Үш томдық шығармалар жинағы. II том. Алматы, «Ғылым», 1976. 424 бет. Жергілікті географиялық жер–су аттарының орысша аудармасы берілген. 407–410 б.б.
3. Бай баласы мен жарлы баласы. (Əңгіме). – Кітапта: Əбдірахманов Т., Дайырова Ə. Əдебиеттік оқу кітабы. Орта жəне сегіз жылдық мектеп. 4 кл. арн. Алматы, 1971 – 1978, 49–52 б.б.
4. Асыл шөп. (Қара сөзбен жазылған жұмбақ əңгіме). – Жыл он екі ай. (Балаларға арналған əдеби календарь). Алматы, 1975, 170 б.
5. Асан мен Үсен. Алматы, «Жалын», 1976, 20 б.
6. Əдептілік. (Қара сөзбен жазылған нақыл əңгіме). – Жыл он екі ай. (Балаларға арналған əдеби календарь). Алматы, 1977, 134 б.
7. Кел, балалар, оқылық! – Өнер–білім бар жұрттар. – Бұл кім? – Өзен (Өлеңдер). – Кітапта: Қазақ балалар поэзиясының антологиясы. Құраст.: Əлім- баев М., Баянбаев Қ., Алматы, 1977. 38–40 б.б.
8. Бұл кім? (Өлең). – Жыл он екі ай (Балаларға арналған əдеби кален- дарь). Алматы, 1978, 29 б.
9. Алтынсарин Ы. Асан мен Үсен: əңгіме / Ы. Алтынсарин; суретшілер: А. Бейсембинов, Б.Чувылко. – Алматы: Жазушы, 1971. – 11 б.
10. Алтынсарин Ы. Асан мен Үсен: əңгімелер / Ы.Алтынсарин. – Алма- ты: Жалын, 1976. – 20 б.
11. Мазм.: Асан мен Үсен; Қыпшақ Сейтқұл; Бір уыс мақта; Əдеп; Жаман жолдас. Əңгімелер.
12. Алтынсарин Ы. Асан мен Үсен / Ы.Алтынсарин.– Алматы: Балауса, 1993.– 16 б.
13. Алтынсарин Ы. Əңгімелер / Ы.Алтынсарин. – Алматы: Мектеп, 1980.

Мазм.: Бай баласы мен жарлы баласы; Киіз үй мен ағаш үй; Қыпшақ Сейіт- құл; Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш; Сəтемір хан; Талаптың пайдасы; Əке мен бала т.б.

Алтынсарин Ы. Əңгімелер / Ы.Алтынсарин.– Алматы: Мектеп, 1980.– 101 б.
Алтынсарин Ы. Əңгімелер / Ы.Алтынсарин.– Алматы: Мектеп, 1980.– 102 б.
Алтынсарин Ы. Бір уыс мақта / Ы.Алтынсарин. – Алматы: Жазушы, 1967. – 14 б.
Алтынсарин Ы. Кел балалар оқылық / Ы.Алтынсарин. – Алматы: Казмемкөркемəдеббас, 1948. – 76 б.
Алтынсарин Ы. Мұсылманшылық тұтқасы / Ы.Алтынсарин; Алғы сөзін жазған А.Сейдімбеков. – Алматы: Қазақстан: ТПО Қаламгер, 1991. – 79 б.
Сын: Шотанова С. Жетпіс жылдан кейін жаңғырған // Қазақ елі. – 1995. – 3 қараша.
Алтынсарин Ы. Өнер – білім бар жұрттар: өлеңдер, əңгімелер, очерк- тер, хаттар жəне естеліктер / Ы.Алтынсарин; құрастырып, алғы сөзі мен түсінік- терін жазған С.Мақпыров.– Алматы: Жалын, 1991. – 235 б. – (Алтын сандық).
Алтынсарин Ы. Өнер–білім бар жұрттар: өлеңдер, əңгімелер, очерк- тер, хаттар жəне естеліктер / Ы.Алтынсарин.– Алматы: Жалын, 1991. – 235 б.
Алтынсарин Ы. Таза бұлақ / ЫАлтынсарин. – Алматы: Жалын, 1985.

– 20 б.

Алтынсарин Ы. Таза бұлақ: өлеңдер, əңгімелер, хаттар / Ы.Алтынса- рин. – Алматы: Жазушы, 1988. – 320 б.
Алтынсарин Ы. Таңдамалы шығармалар / Ы.Алтынсарин. – Алматы, 1955. – 414 б.
Алтынсарин Ы. Таңдамалы шығармалары / Ы.Алтынсарин. –

Алматы: Ғылым, 1994. – 287 б.

Алтынсарин Ы. Асан мен Үсен / Ы.Алтынсарин. – Алматы: Жалын, 1979.– 20 б.
Алтынсарин Ы. (Ибраһим). Қазақ хрестоматиясы / Ы.Алтынсарин.– Алматы: Білім, 2003. – 112 б.
Алтынсарин Ы. Бір уыс мақта: əңгімелер / Ы.Алтынсарин; құраст. Д.Əшімханұлы. – Астана: Таным, 2003. – 79 б.
Алтынсарин Ы. Екі томдық шығармалар жинағы. Т. 1:өлеңдер. Этнографиялық еңбектер. Ғылыми–əдістемелік шығармалар / Құраст., алғы сөз. Қ.Т.Əуелбекқызы. – Алматы: Қазығұрт, 2003. –240 б.: порт. – (Түптеу).
Алтынсарин Ы. Екі томдық шығармалар жинағы / Ы.Алтынсарин; құраст.,алғы сөзін жазған Т.Қоңыратбай– жауапты ред.
Е.Шайхыұлы. – Алматы: Қазығұрт, 2003. – Қазақ, орыс тіл. Өлеңдер. Этнографиялық еңбектер. Ғылыми–əдістемелік шығармалар. – 2003. – 240 б.
Алтынсарин Ыбырай. Кел, балалар, оқылық: өлең, əңгімелер мен мақал, жұмбақтар / Ы. Алтынсарин. – Алматы: Атамұра, 2006.– 168 б.– («Ата- мұра» кітапханасы).
Алтынсарин Ыбырай. Кел, балалар, оқылық. / Ы.Алтынсарин.– Алматы, 1984.– 12 б.
Алтынсарин Ыбырай. Қазақ хрестоматиясы / Ы.Алтынсарин.– 2 –

бас.– Алматы: Білім, 2007.– 112 б.

Алтынсарин Ыбырай. Мұсылманшылықтың тұтқасы. Шариат–ұл– ислам / Ы.Алтынсарин.– Алматы: Қазақстан: ТПО Қаламгер., 1991.– 79 б.
Алтынсарин Ыбырай. Өлеңдер жинағы. / Ы.Алтынсарин. – Алматы, 1935. – 52 б.
Алтынсарин Ыбырай. Таза бұлақ: өлең, əңгімелер мен мақал, жұм- бақтар / Ы.Алтынсарин. – Алматы: ҚАЗақпарат, 2005.–130 б.– (Мектеп кітапха- насы).
Алтынсарин Ыбырай. Таза бұлақ: өлеңдер, əңгімелер, очерктер, хаттар / Ы.Алтынсарин. – Алматы: Раритет, 2008.– 208 б.– (Балалар əдебиеті сериясы).
Алтынсарин Ы. Таңдамалы шығармалар / Ы.Алтынсарин. – Алматы: Ғылым, 1994. – 288 б.
Алтынсариннің таңдамалы педагогикалық мұралары. – Алматы: Рауан, 1991. – 200 б.
Алтынсариннің тəлім–тəрбиелік мұралары. – Алматы, 1990. – 22 б.
Ыбырай Алтынсарин (1841–1889) // Дау шешеді дана сөз. – Алматы, 1996.– 140–143 б.
Сын.: Қасымбаев Ж. Ұстаз мұрасы // Соц. Қазақстан.– 1976.– 21 сен- тября.
Сын.: Сабырханов А. Ұлы ағартушының мұрасы //Қазақстан мектебі.

– 1977. – № 11.– 96 б.

Сын.: Сабырханов А. Алтынсарин мұралары //Қазақстан мектебі. – 1978. – № 12.– 86–88 б.
Сын.: Ысқақов А. Дербісалин Ə. Ағартушының асыл мұрасы // Соц. Қазақстан. – 1978.– 26 август.
Сын.: Қасымбаев Ж. Маңызды да құнды еңбек //Лениншіл жас. – 1979. – 10 июль.
Алтынсарин Ы. Аурудан – аяған күштірек: əңгіме / Ы.Алтынсарин //

Балдырған. – 1981. – №11. – 12 б.; 1988. – №4. – 12 б.

Алтынсарин Ы. Əй, жігіттер!; Əй, достарым! Өлеңдер / Ы.Алтынса- рин // Қазақ. – 2008. – 20–27 маусым (№25/26). – 4 б.
Алтынсарин Ы. Əңгімелер / Ы.Алтынсарин // Қазақ прозасы: Хресто- матия: Үш томдық / құраст. жəне алғы сөзін жазған Х.Сүйіншəлі. – Алматы, 2001. – Т.2. – 98–157 б.
Алтынсарин Ы. Бай баласы мен жарлы баласы / Ы.Алтынсарин. –

Алматы: Казмемкөркемəдеббас, 1963. – 14 б.

Алтынсарин И. һекайилəр / И.Алтынсарин. – Алматы: Қазақстан, 1957. – 70 бет.
Алтынсарин Ы. Бұл кім?: өлең / Ы.Алтынсарин // Айналайын, ана- шым! / құраст. Қ.Жəленова. – Алматы, 1984. – 4б.
Алтынсарин Ы. Білгеннің пайдасы; Өрмекші, құмырысқа, қарлығаш: əңгімелер / Ы.Алтынсарин // Білім жəне еңбек. – 1960. – №1. – 22–23 б.
Алтынсарин Ы. Бір уыс мақта: əңгіме / Ы.Алтынсарин // Мəдениет жəне тұрмыс. – 1976. – №3. – 20 б.
Сүйіншəлиев Х. Ыбырай Алтынсарин / Х.Сүйіншəлиев // Қазақ əде- биетінің қысқаша тарихы 1–кітап. Оқу құралы.

Баспаға əл–Фараби атындағы Қазақ мемлекеттік ұлттық университетінің қазақ əдебиеті тарихы мен сыны кафедрасы дайындап, филология факультеті- нің Ғылыми кеңесі ұсынған.

Ғылыми редакторлар фил. ғыл. докторы, проф. Р. С. Тұрысбек, фил. ғыл. канд., доцент Қ.Қ.Мəдібай. – Алматы: Қазақ университеті, 2001. – 436–458 б.

Алтынсарин Ы. Жүйрікте болмайды көрік сыналмаған: өлең /

Ы.Алтынсарин // Халық кеңесі.– 1993.– 19 маусым.

Алтынсарин Ы. Зар заман: өлең / Ы.Алтынсарин; дайын. Б.Абенова //

Қазақстан мұрағаттары.– 2011. – № 4. – 90–94 б.б.

Орынбор қазақтары арасында 1868 жылғы əкімшілік реформасынан кейін таралған халық өлеңдерінен, "Қазақ қасіреті" қолжазбасынан алынған.

Алтынсарин Ы. Иман турасында / Ы.Алтынсарин // Алдаспан.– 1998.

– № 1–2.–26–27 б.

Алтынсарин Ы. Кел, балалар, оқылық! ; Жаз, Өзен, Балғожа бидің баласына жазған хаты; Əй, достарым; Əй, жігіттер: өлеңдер / Ы.Алтынсарин // Ғасырлар тоғысындағы қазақ жыры.– Алматы: Раритет, 2007.– 123–135 б.б.
Алтынсарин Ы. Кеш болса күн қонады таудан асып: өлең / Ы.Алтын- сарин // Қазақ əдебиеті.– 1985.– 26 июль.– 4 б.
Алтынсарин Ы. Қазақ қасіреті: өлең / Ы.Алтынсарин; алғысөзін жа- зып, қолжазбаны əзір.: Б.Əбенова, Б.Омарұлы // Қазақ əдебиеті.– 1999.– 29 қа- зан (№ 44).– 8 б.
Алтынсарин Ы. Мақта қыз бен мысық: сурет əңгіме / Ы.Алтынсарин

// Балдырған.– 1971.– № 10.– 12–13 б.

Алтынсарин Ы. Мұсылманшылықтың тұтқасы / Ы.Алтынсарин // Қа- зақ.– 2006. – 7 шілде (№ 16).– 4–5 б.
Алтынсарин Ы. Орынбор ведомствосы қазақтарының құда түсу, қыз ұзату жəне той жасау дəстүрлері / Ы.Алтынсарин // Заң газеті.– 1995. –21 қаң- тар (№ 4).– 22–23 б.
Алтынсарин Ы. Өсиет өлеңдер / Ы.Алтынсарин // Тəрбие жұмысы: мектепте жəне мектептен тыс мекемелерде.– 2007.– № 6.– 34–35 б.
Алтынсарин Ы. Сөз басы / Ы.Алтынсарин // Алтынсарин Ы. Қазақ хрестоматиясы.– 2–бас.– Алматы : Білім, 2007.– 6–7 б.

1879 жылы шығарған "Қазақ хрестоматиясы" кітабына жазған сөзі.

Алтынсарин Ы. Сөз басы: Өлең / Ы.Алтынсарин // Алтынсарин Ы. Қазақ хрестоматиясы.– 2–бас.– Алматы : Білім, 2007.– 8–11 б.б.
Алтынсарин Ы. Сөз басы; Өнер – білім бар жұрттар; Жаз; Өзен; Өсиет– өлеңдер; Əй, жігіттер; Əй, достарым: өлеңдер / Ы.Алтынсарин // Бес ға- сыр жырлайды: XV ғасырдан ХХ ғасырдың бас кезіне дейінгі қазақ ақын–жы- рауларының шығармалары. Үш томдық.– Алматы, 1984.– Т.2.– 243–255 б.б.
Алтынсарин Ы. Шеше мен бала; Қара батыр; Байұлы; Жəнібек батыр: əңгімелер / Ы.Алтынсарин // Азия Транзит.– 2001.– № 9.– 50–51 б.
Асқарбекова Н.М. Қазақтың баспа көрген алғашқы кітаптары: Абай, Ыбырай, Шоқан / Н.М.Асқарбекова // Ұлттық кітапхана.– 2009.– № 2.– 8–11 б.

Кітапхана қорындағы сирек басылымдар тарихынан.

Асқарбекова Н.М. Ыбырай Алтынсариннің қолжазбасы / Н.М.Асқар- бекова // Ұлттық кітапхана.– 2009.– № 1.– 74 б.Кітапхана қорындағы сирек ба- сылымдар тарихынан.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 35