Переработка пыли в процессах ПЖВ. Существует несколько вариантов организации процесса жидко-фазного восстановления железа из жел. 3(39) Конф Интернаук январь 2019. Сборник статей по материалам XXXIX международной научнопрактической конференции 3 (39) Февраль 2019 г
 Скачать 4.21 Mb.
|
|
Список литературы: 1. Конституция Российской Федерации, принятая всенародным голосованием 12.12.93г. / (с учётом поправок, внесённых Законами РФ о поправках к Конституции РФ от 30.12.2008 N 6-ФКЗ, от 30.12.208 N 7-ФКЗ, от 05.02.2014 N 2-ФКЗ, от 21.07.2014 N 11-ФКЗ). 2. Федеральный закон от 21.11.2011 N 323-ФЗ (ред. от 29.07.2017) «Об основах охраны здоровья в Российской Федерации», статья 2 – основные понятия, используемые в настоящем Федеральном законе. 3. Шаповалов К.В. Анализ организационных мероприятий по проведению контроля качества работы медицинского персонала. Международный журнал экспериментального образования, выпуск №10. Пенза, 2014. С. 333-335. 4. Дьяченко В.Г., Солохина Л.В., Дьяченко С.В. Управление качеством меди- цинской помощи. Учебник: Издательство ГБОУ ВПО Дальневосточный государственный медицинский университет, 2015 – 655 с. 135 КАЗАҚ ТІЛІНДЕ КОНФЕРЕНЦИЯ БАЯНДАМАЛАРЫ БӨЛІМ 1. ИНЖЕНЕРЛІК ТИПТІК ЖӘНЕ ТОПТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕРДІ ЖОБАЛАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Имашева Кульжан Имашевна старший преподаватель, Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті, Қазақстан, Қарағанды қ. Шеров Карибек Тагаевич профессор, Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті, Қазақстан, Қарағанды қ. Альжанов Марат Кайдарович доцент, Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті, Қазақстан, Қарағанды қ. Зейтуллинов Ерболат Қаватуллаұлы магистрант, Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті, Қазақстан, Қарағанды қ. Жеке технологиялық әзірлемелерді минимал түрде барынша азайтуға мүмкіндік беретін типтік және топтық технология әдістерін өндірісті технологиялық дайындауды автоматтандыру үшін кеңінен қолданады [1]. Конфигурациясы мен технологиялық ерекшеліктері бойынша ұқсас тетіктер топтары үшін технологиялық процестерді типтеу неғұрлым 136 жетілдірілген өңдеу әдістерін қолдануға негізделетін және ең жоғары өнімділікке, үнемділікке және сапаға қол жеткізуді қамтамасыз ететін, аталған тетіктер топтарын бірдей технологиялық процестер бойынша даярлауды қарастырады. Типтеудің негізін жекелеген қарапайым беттерді өңдеу ережелері мен осы беттерді өңдеудің ретін белгілеу ережелері құрайды. Типтік технологиялық процестер негізінен ірі сериялы және жаппай өндірісте қолданыс табуда [2]. Топтық технология принципі қайта бапталынатын өндірістің – ұсақ және орта сериялы өндірістің негізін құрайды. Технологиялық процестерді типтеумен салыстырғанда топтық технологияда тетіктерді топтарға біріктірудің ортақ белгісіне өңделетін беттердің және олардың (бірнеше беттердің) үйлесулерінің ортақтығы, яғни тетікті немесе оның жекелеген беттерін өңдеуге қажетті жабдықтардың ортақтығы жатады. Бұдан топтың құрамына конфигурациясы әртүрлі дайындамаларды, тіпті түрлері алуан дайындамаларды енгізуге болады. Бұл мағынада тетіктер тобы деген түсінік типтік процесті тұрғызуға негіз болып табылатын тетіктер типі деген түсініктен едәуір кең. Сондықтан өңдеудің топтық әдістері номенклатурасы кең тетіктерді өңдеуге тән. Технологиялық процестерді типтеу де, топтық технология әдісі де өндіріс тиімділігін арттыратын, технологиялық шешімдерді бірыңғайландырудың басты бағыты болып табылады. Оларды іске асыру үшін тетіктерді жіктеу, олардың конструкциясын осы тетіктердің конструктивті-технологиялық элементтерін осымен бір уақытта бірыңғайландыра отырып технологиялыққа талқылау қажет. Тетіктерді жіктеуді технологиялық жағынан біртекті болып табылатын тетіктер топтарын, оларды топтық өндіріс шарттарында бірігіп өңдеу үшін анықтау мақсатында жүргізеді. Оны екі кезеңде орындайды: бірінші жіктеу – зерттелетін өндірістің тетіктерін конструктивтік-технологиялық белгілері бойынша кодтау; екінші жіктеу – бірдей немесе белгілері бойынша айырмашылықтары елеусіз тетіктерді топтастыру. Автоматтандырудың басымдылығын анықтайтын факторлардың бірі топтық өңдеудің білдек сыйымдылығы болып табылады. Өңдеудің білдек сыйымдылығының үлес салмағы туралы қортынды мәліметтерді тетіктердің әрбір тобы үшін есептейді. Бұл көрсеткіш автоматтандырудың мақсатқа сайлығын және кезектілігін анықтау үшін қажет. Тетіктердің номенклатурасы үлкен болған кезде және кодтау мен топтауды орындауда қиындықтар болған жағдайда шығарылатын өнімді оның негізгі топтары бойынша талдауға рұқсат етіледі. Бұл жағдайда тетіктердің әрбір тобы бойынша аталған топтың тетіктеріне тән болып табылатын ортақ белгілердің ең үлкен санына ие өкіл-тетікті анықтайды. Қалған тетіктер базалық тетіктің 137 модификациялары (түрөзгерістері) болып табылады [3]. Жұмыста «Алматы ауыр машинажасау зауыты» АҚ, «Maker» (ҚҚМЗ) ЖШС, «Құрылысмет» ЖШС № 2 Өндiрiс жағдайында айналу денелері типтес тетіктерді өңдеу мәселелерінің жағдайы зерттелген. Жүргізілген зерттеулер зауыттарда механикалық өңдеуге жіберілетін тетіктердің 85 %-дан астамы айналу денелері типтес немесе доға тәріздес сыртқы беттерге ие тетіктер болып табылатындығын көрсеткен. 1-суретте айналу денелері типтес немесе доға тәріздес сыртқы беттерге ие кейбiр тетіктердің фотосуреттерi көрсетiлген [2, 11-12 беттер]. а – бұрғыш рольганг ролигінің бөшкесі; б – тісті сақиналар; в – шкивтер; г – сорғылардың доңғалақтары; д – корпустар; е – тісті доңғалақтар; ж - біліктер – тістегершіктер; з – ішкі корпус; и - тістегершіктер; к, л, м - роликтердің бөшкелері 1 сурет. Айналу денелері типтес немесе доға тәріздес сыртқы беттерге ие тетіктер Тетіктерді жіктеу нәтижесінде алынған мәліметтерді бір жүйеге келтіреді және өндіріс объектілері бойынша мәліметтер базасын (МБ) құру үшін пайдаланады. Ақпараттық технологияларды пайдалану осы мәліметтер базасын технологияны, негізгі және көмекші жабдықты, әбзел мен құралды таңдаған кезде қолдануға мүмкіндік береді. Бұл кезде айлабұйымдардың, кесуші және өлшегіш құралдардың, құралдық 138 баптаулардың типажын күрт қысқарту мен типтік технологиялық модульдерді (модульдік технологияны) пайдаланудың арқасында машиналарды конструкциялау мен өндірудің едәуір оңайландырылуы мен арзандатылуы машиналар тетіктерінің конструктивтік-технологиялық элементтерін және дәлдік параметрлерін бірыңғайландырудың негізінде мүмкін болады. Конфигурациясы мен технологиялық ерекшеліктері жағынан ұқсас тетіктер үшін технологиялық процестерді типтеу оларды неғұрлым жетілдірілген өңдеу әдістерін қолдануға негізделген және ең жоғары өнімділікке, үнемділікке және сапаға қол жеткізуді қамтамасыз ететін бірдей технологиялық процестермен даярлауды қарастырады. Типтік процестерді нақты өндіріс шарттарында ортақ конструктивтік- технологиялық белгілерге ие бұйымдар топтарының типтік өкілдерін даярлауға арнап әзірлейді. Типтік өкілдерге өңделуі қарастырылып отырған бұйымдарға тән ең үлкен операция санын талап ететін бұйымдарды жатқызады. Типтік технологиялық процестер негізінен ірі сериялы және жаппай өндірісте қолданылады. Технологиялық процестерді типтеу тетіктерді топтық өңдеу әдістерімен бір қатарда технологиялық бірыңғайландырудың негізгі бағыттарының бірі болып табылады. Топтық технологиялық процестер жеке, ұсақ сериялы және сериялы өндіріс шарттарында таралған. Оларды жартылай түрде өндірістік циклі қысқа тетіктер үшін ірі сериялы және жаппай өндіріс шарттарында қолданылады. Тетіктерді, олардың элементтерін жіктеуге, өңдеудің технологиялық процесіне және әрбір жіктеу тобының процестерін орындау барысында пайда болатын барлық мәселелерді кешенді шешуге негізделген типтеу әдістемесін алғаш рет проф. А.П. Соколовский әзірледі. Тетіктерді жіктеу белгілеріне мыналарды жатқызады: конфигурациясын (пішін), өлшемін, дәлдігін және өңделген беттерінің сапасын, материалын. Жіктеу класс – кіші класс – топ – тип схемасы бойынша тұрғызылған. 2-суретте рейкалар класы тетіктерінің жіктелу схемасы көрсетілген [4]. 139 2 сурет. Рейкалар класының тетіктерін жіктеу схемасы Тетіктерді жіктеудің ақырғы мақсаты тетіктердің типтерін, яғни берілген өндіріс шарттарында ортақ технологиялық процестерге ие ұқсас тетіктер жиынтықтарын анықтау болып табылады. Ал типтік техноло- гиялық процестерді әзірлеудің мақсаты бір типті тетіктерді өңдеудің технологиялық процесін жүйелендіру болып табылады. Қазіргі таңда типтеу кезінде негізінен үш бағытты қолданады: технологиялық про- цестерді өндіріс тетіктеріне қатыссыз типтеу, технологиялық процестің өзі жіктеу мен типтеудің негізі болып табылады; технологиялық процестерді тетіктердің жіктелуін негізге ала отырып типтеу; типтік технологиялық процестерді үйлестірудің негізінде, нақты (реал) тетіктерді жіктей отырып типтеу. Көрсетілген бағыттардан тәуелсіз, типтік технологиялық процестерді нақты өндірістік шарттар (жедел типтік процесс) үшін де, өндірістің перспективті дамуы (перспективті типтік технологиялық процесс) үшін де әзірлейді. Мұндағы перспективті типтік технологиялық процесс технология саласындағы ғылым мен техниканың дамуын 140 ескере отырып өндірісті одан әрі жетілдіруді қарастырады. Типтік процестерді әзірлеу қажеттілігі топтардағы бұйымдар санына және оларды пайдалану жиілігіне байланысты болатын экономикалық жағынан мақсатқа сайлығымен анықталады. Типтік технологиялық процестерді құру жұмыстық техпроцестерді жобалаған кезде қайталанатын және жаңа әзірлемелерді болдырмауға септігін тигізеді, ал бұл өз кезегінде өндірісті технологиялық дайындауға кететін уақытты қысқартуға мүмкіндік туғызады және әсіресе типтік технологиялық процестердің мәліметтер базасын құрғанда және технологиялық әзірлеулер кезеңінде ақпараттық технологияларды пайдаланғанда тиімді болып табылады. Топтық технологиялық процестер – технологиялық процестерді бірыңғайландырудың екінші бағыты (алғаш рет проф. С.П. Митрофанов ұсынған және әзірлеген), өнеркәсіптің әртүрлі салаларында кеңінен қолданыс тапты [5]. Әдістің негізіне технологиялық процестерді типтеу кезіндегідей топтардың қалыптасуымен анықталатын тетіктерді технологиялық жіктеуді қабылдайды. Алайда топтық өңдеу үшін арналған тетіктердің жіктелуін тұрғызу техпроцестерді типтеу кезіндегі тетіктерді жіктеуден айтарлықтай ерекшеленеді. Егер процестерді типтеген кезде тетіктер мен дайындамаларды олардың конфигурациясының, технологиялық маршрутының, жекелеген операцияларының ортақтығы (жалпылығы) бойынша ортақ класқа біріктірсе, онда топтық өңдеу кезінде тетіктерді топтарға біріктірудің негізгі белгісіне өңделетін беттердің немесе олардың үйлесімділіктерінің (бірнеше беттерден құралған) ортақтығы, яғни тетікті немесе оның жекелеген беттерін өңдеуге қажетті жабдықтың ортақтығы жатады. 3-суретте бір топтық технологиялық процесс бойынша өңделетін тетіктердің мысалдары көрсетілген [4]. Топтың ішіне конфигурациясы сан алуан дайындамалардың кіруі мүмкін екендігі айқын (3-суретке қараңыз). Бұл мағынада топ ұғымы типтік процесті тұрғызудың негізі болып табылатын тетіктер типі ұғымынан едәуір кең. 3 сурет. Бір топтық технологиялық процесс бойынша өңделетін тетіктердің мысалдары 141 Сондықтан топтық өңдеу әдістері жеке, ұсақ сериялы өндірістер үшін үйреншікті болып табылатын кең номенклатуралы тетіктерді өңдеуге тән. Дәл осы шарттарда аталған әдіс топтық өндірісті ұйымдастыру үшін барлық қажетті алғышарттарды қалыптастырады және бұл әртүрлі конфигурацияға ие бұйымдар топтарын мамандандырылған жұмыс орындарында бірлесе даярлау немесе жөндеу арқылы сипатталады. Тетіктер топтарын қалыптастырған кезде келесі белгілерді ескереді: өңделетін беттердің ортақтығы, олардың дәлдігі мен кедір-бұдырлығы, дайындамалар материалының біртектілігі, тетіктерді қандай-да бір жабдықта біртипті айлабұйымдарда өңдеуге мүмкіндік беретін дамйындамалардың өлшемдерінің жақындығы, шығарылу сериялығы мен тетіктерді өңдеу еңбек сыйымдылығы. Жеке, ұсақ сериялы өндіріс шарттарында топтарға 60-80 тетікке дейін біріктіріледі. Топтардың шамаларының экономикалық есебін орындайды және құрамына қалған дайындамаларда кездесетін барлық беттер кіретін ең күрделі дайындамасы үшін әрбір білдекке топтық баптау схемасын әзірлейді. Егер күрделі дайындамаларда оған қарағанда неғұрлым қарапайым дайындамаларға тән болатын беттер жоқ болса, онда бұл беттерді сызбаға жасанды түрде қосады. Осындай күрделендірілген тетікті кешенді тетік деп атайды. Қазіргі таңда топтық процестерді тетіктерді токарлы автоматтарда, револьверлі, агрегатты және көпопе- рациялық білдектерде (өңдеуші центрлерде) өңдеу үшін әзірлейді. Технологиялық процестерді типтеу, тетіктерді топтық өңдеу әдістері өндірісті технологиялық дайындаудың еңбек сыйымдылығын айтарлық- тай қысқартып, жабдық пен әбзелге кететін шығындарды төмендетіп қана қоймай, сондай-ақ білдектердің максималды жүктелуін (сандық бағдарламамен басқарылатын білдектерді жүктеу 2,4 есе артады) қамтамасыз етеді, тетіктердің сериялығын арттырады. Технологиялық модульдерді қолдану неғұрлым прогрессивті технологиялық процестерді таңдауды қамтамасыз етуі және оларды әзірлеудің еңбек сыйымдылығын 30...35 %-ға төмендетуі мүмкін. Конструкциялық модульдерді қолдану жаңа жабдықты жобалау мерзімдерін 3-4 есе қысқартуға, сондай-ақ оңтайлы конструкторлық шешімдерді таңдауға мүмкіндік береді. Әдебиеттер тізімі: 1. Автоматизация производственных процессов в машиностроении: Учеб. для втузов / Н.М. Капустин, П.М. Кузнецов, А.Г. Схиртладзе и др.; Под ред. Н.М. Капустина. - М.: Высш. шк. - 2-е изд., стер. - 2007. – 415 с. 2. Технологическая подготовка гибких производственных систем / С.П. Митрофанов, Д.Д. Куликов, О.Н. Миляев, Б.С. Падун; Под общ. ред. С.П. Митрофанова. – Л.: Машиностроение. Ленингр. отд-ние, 1987. – 352 с. 142 3. Мусаев М.М. Беріктігі жоғары материалдарды өңдеудің кешенді тәсілін зерттеу және жарату. / 6D071200 – «Машинажасау» мамандығы бойынша философия докторы (PhD) ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация. – Қарағанды: ҚарМТУ- 2017 – 156 б. 4. Проектирование технологии / И.М. Баранчукова, А.А. Гусев, Ю.Б. Крамаренко и др.; Под ред. Ю.М. Соломенцева. - М.: Машиностроение, 1996. - 288 с. 5. Митрофанов С.П. Групповая технология машиностроительного произ- водства. В 2-х т. Т.1. Организация группового производства. 3-е изд., перераб. и доп. – Л.: Машиностроение, Ленингр. Отд-ние, 1983. – 407 с. 143 O'ZBEK TILIDAGI KONFERENTSIYA MA’RUZALARI BO'LIM 1. GEOGRAFIYA FANLARI SURXONDARYO VILOYATINING AHOLISI VA MEHNAT RESURSLARI Nurullayev A’zamxon Komiljon o’g’li Termiz davlat universiteti, tuproqshunoslik yo’nalishi 4-kurs talabasi, O’zbekiston, Termiz Xudoyberdiyev Diyorbek Norqobil o’g’li Termiz davlat universiteti, geografiya yo’nalishi 4-kurs talabasi, O’zbekiston, Termiz Xurramov G’anisher Ravshan o’g’li Termiz davlat universiteti, geografiya yo’nalishi 3-kurs talabasi, O’zbekiston, Termiz Qarshiyeva Sayfura Ergash qizi Termiz davlat universiteti, geografiya yo’nalishi 3-kurs talabasi, O’zbekiston, Termiz Bekmirzayeva Saboxat Olim qizi Termiz davlat universiteti, geografiya yo’nalishi 3-kurs talabasi, O’zbekiston, Termiz Surxondaryo viloyati O’zbekiston Respublikasining eng janubida joylashgan viloyatidir. U o’z ichiga Surxon-Sherobod vodiysini va uning atrofini o’rab turgan tog’larni oladi. O’lka sharqdan va shimoli-sharqdan Bobotog’ va Hisor tog’lari orqali Tojikiston bilan, shimoli-g’arbda Qashqadaryo viloyati bilan chegaralanadi, chegara Chaqchar va Buysun tog‘lari orqali o‘tadi. G’arbda Turkmaniston bilan bo‘lgan chegara Ко’hitang tog’ining suvayirg’ich qismidan o’tadi. Janubda chegara Afgoniston bilan Amudaryo orqali o‘tgan davlat chegarasiga to‘g‘ri keladi. 144 Viloyatda foydali qazilmalar Qashqadaryo viloyatidagi kabi ko'p. Yer bag'rida neft, gaz, ko'mir, tuz, rangli metall va qurilish materiallarining borligi sanoatning bir qancha tarmoqlarini rivojlantirish uchun imkon beradi. Hududda sanoatni rivojlantirish, tabiiy boyliklarni oqilona va samarali ishlatish yuzasidan qator loyihalar amalga oshirilmoqda. Jumladan, Sariosiyo tumanidagi Xonjiza konida polimetall rudalarini, ya`ni rux, qo`rg`oshin, mis va kumushning katta zahirasini qayta ishlash bo`yicha yirik loyiha amalga oshirildi. Respublikamizning janubiy viloyatlari Qashqadaryo va Surxondaryoning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini tezlashtirish, yuk tashishning transport ta`minotini yaxshilash maqsadida "Toshg`uzor-Boysun-Qumqo`rg`on” yangi temiryo`li ishga tushirildi. Bu temiryo`l Boysun tumani orqali iqtisodiy va ijtimoiy jihatdan kam rivojlangan tuman qishloqlariga sanoatning kirib kelishiga, yerusti va yerosti boyliklaridan keng foydalanishga, musaffo tog` havosida davolanish maskanlari, turistik bazalar, dam olish uylari qurishga katta imkoniyat yaratadi. Surxondaryo viloyati O’zbekiston janubida joylashgan bo’lib, 2.1 mln. gektarni (20.1 ming km 2 ) tashkil qiladi. Viloyat 13 ta tuman va 8 ta shaxarni o’z ichiga oladi. Surxondaryo viloyati O’zbekiston Respublikasi hududining 4,5 % ni, aholisining 7,5 % ni, YIM ning 5,9 % ni, sanoat mahsulotlarining 2,4 %, qishloq xo’jaligining 8,1 % ni tashkil etadi. Viloyati aholisining 36,4 % shaxarda, 63,6 % qishloqlarda yashaydi. 1-jadval. Surxondaryo viloyatining doimiy aholisi soni (2018 yil 1-yanvar holatiga ko‘ra) № Tumanlar Jami aholi (ming kishi) Shu jumladan Shahar aholisi (ming kishi) Qishloq aholisi (ming kishi) 1 Termiz sh 143,2 143,2 - 2 Angor 126,2 62,0 64,2 3 Boysun 114,7 48,6 66,1 4 Denov 374,8 136,9 237,9 5 Jarqo‘rg‘on 207,4 43,1 164,3 6 Qumqo‘rg‘on 221,1 74,3 146,8 7 Qiziriq 163,4 30,3 133,1 8 Muzrabot 134,8 50,2 84,7 9 Oltinsoy 167,4 66,4 100,9 10 Sariosiyo 195,4 39,8 155,6 11 Termiz 103,2 28,5 74,7 12 Uzun 168,6 39,5 129,2 13 Sherobod 183,9 55,7 128,2 14 Sho’rchi 196,4 70,6 125,7 15 |