2 Перыядызацыя курса игпб крытэрыи перадызацыи
 Скачать 192.13 Kb.
|
|
42 Дзяржауна-прававое. становишча ВКЛ у скадзе РП Вяликакняжаскае Адраджэнне 70-90-х гг. 16 ст Па Люблінскай уніі 1 ліпеня 1569г.ВКЛ павінна было зліцца з Польшчай і страціць сваю самастойнасць, але згодна з артыкуламі Статута 1588г.ВКЛ здолела захаваць свой суверэнітэт Можна сцвярджаць,што ў выніку Люблінскай уніі у Еўропе ўтварылася новая канфедэратыў-ная шматнацыянальная дзяржава–РП.Заканадаўчая ўлада ў краіне належала Вальнаму сойму. Соймы падзяляліся на звычайныя і надзвычайныя. Надзвычайныя соймы мог склікаць кіраўнік каталіцкай царквы ў РП прымас у выпадку смерці караля або яго адмаўлення ад трона. Вальны сойм быў двухпалатны і складаўся з Сената і Пасольскай ізбы.Сенат з’яўляўся вышэйшай палатай сойма.Сюды ўваходзілі вышэйшыя службовыя асобы дзяржаўнага апарату, вярхі каталіцкага духавенства, ваяводы і кашталяны. Першае месца ў Сенаце займаў Гнезненскі арцы-біскуп. За ім сядзелі звычайныя біскупы і толькі потым – свецкія службовыя асобы.Пасольская ізба была ніжэйшай палатай сойма. У яе ўваходзілі прадстаўнікі ад шляхты асобных паветаў ці земляў канфедэратыўнай дзяржавы,невялікая колькасць дэпутатаў ад мяшчан найбольш важных у палітычных і эканамічных адносінах гарадоў. пасольская ізба з цягам ча-су стала галоўнай часткай сойма.Да сярэдзіны 17 ст. дзейнічаў заснаваны ў ВКЛ новы орган -Генеральны соймик, які праходзіў у Ваўкавыску або ў Слоніме.На Генеральным соймике выпрацоўвалася інструкцыя паслам, якой яны павінны былі прытрымлівацца на вальным сойме пры рашэнні пытанняў. З сярэдзіны 17 ст. Генеральны соймик спыніў склікацца, а замест яго быў заснаваны Генеральны літоўскі з'езд, выконваючы тыя жа функцыі. Вальны сойм склікаўся каралём праз кожныя 2 гады ў Варшаве,а з 1673 г. было прынята рашэнне кожны трэці сойм збіраць у Гародні.Сойм меў права вырашаць прак-тычна любыя пытанні дзяржаўнага кіравання і закана-даўства,напрыклад выбранне караля, скліканне апалчэн-ня,аб’яўленне вайны і заключэнне міру,устанаўленне па-даткаў для шляхты на выпадак вядзення вайны.Для прыняцця пастановы патрабавалася аднагалоснае яе ўхва-ленне. Аднак у некаторых выпадках, каб пазбегнуць зрыву сойма накладваннем вета, дэпутаты аб’яўлялі свой сойм канфедэрацыяй і тады рашэнні прымаліся простай большасцю галасоў. Рашэнні соймаў РП падзяляліся на 3 группы:1) што тычыліся ўсёй канфе-дэрацыі 2) што мелі дачыненне да Польшчы; 3)што мелі сілу ў ВКЛ. На граніцы з Польшчай дзейнічалі мытныя канторы і спаганялася пошліна пры ўвозе і вывазе тавараў.пасля Вальнага сойма дэпутаты склікалі па паветах так званыя рэляцыйныя соймікі, на якіх рабілі справаздачы перад сваімі выбар-шчыкамі аб рабоце сойма і сваёй дзейнасці на яго сесіях. Часам рэляцыйныя соймікі фактычна пераглядалі пытанні,вызначаныя Вальным соймам.Мясцовыя соймікі самастойна вырашалі фінансавыя і ваенныя пытанні, за-цвярджалі падаткі, выбіралі кандыдатаў на адміністрацыйныя і судовыя пасады. Ў палітычным рэгуляванні РП пераважалі працэсы дэцэнтралізацыі.ВКЛ мела свой асобны адміністрацыйны і судовы апарат,сваю прававую сістэму.Вялікае распаўсюджванне атрымалі канфедэрацыі. Яны ствараліся альбо ў падтрымку якая праводзіцца каралём РП палітыкі,альбо супраць караля з мэтай прымусіць яго выдатна вырашыць пытанні. Канфедэрацыя стваралася першапачаткова ў адным ваяводстве,а іншыя ваяводствы далучаліся да яе.Калі большасць ваяводстваў ВКЛ далучалася да канфедэрацыі, яна атрымоўвала назву Генеральнай канфедэрацыі. Члены канфедэрацыі прыносілі прысягу, а акт канфедэрацыі,у якім выкладаліся патрабаванні канфедэратаў,занасіўся ў судовыя кнігі. | |||
| 38 Систэма парэформенных мясцовых судоуСярод мясцовых судоў найбольш старадаўнім быў замкавы суд. Ён з’яўляўся агульнасаслоўным. Яму былі падсудны крымінальныя справы аб найбольш цяжкіх зла-чынствах толькі тых асоб, якія былі затрыманы на мес-цы злачынства ці злоўлены на працягу 24 гадзін з мо-манту яго здзяйснення.Ён мог дзейнічаць у 2 саставах: вышэйшымі ніжэйшыя. У склад вышэйшага замкавага суда ўваходзілі ваявода ці стараста, прадстаўнікі мясцовых феадалаў, а ў Полацку – і мяшчан. Ніжэйшы замкавы суд складаўся з памешчыкаў, ваяводы або старасты, суддзі і пісара. Суд пачаў аддзяляцца ад адміністрацыі. Калі вышэйшы замкавы суд атрымліваў скаргу на пастанову вышэйшага суда, ён павінен быў разгледзець яе не пазней чым праз 4 тыдні. Апеляцыя на рашэнні вышэйшага замкавага суда падаваліся ў Галоўны суд. Справаводства вёў пісар; дастаўка і выкананне рашэнняў суда ажыццяўляліся павятовымі вознымі і судовым прыставам.Пры судзе нёс слу-жбу кат, была турма. Важнай функцыяй суда было выка-нанне прыгавораў і рашэнняў іншых судоў. У кампетэнцыю суда ўваходзілі і некаторыя адміністрацыйныя функ-цыі. выконваў і фіксаваў у актавых кнігах некаторыя на-тарыяльныя дзеянні: рабіў копіі дакументаў, афармляў завяшчанні і інш. Найбольш тыповым, аддзеленым ад адміністрацыі саслоўным судом для шляхты быў земскі павятовы суд. У асноўным ён разглядаў грамадзянскія іскі і крымінальныя справы па абвінавачанні шляхты.Ён выконваў таксама функцыі натарыята, запісваў скаргі на незаконныя дзеянні службовых асоб павета.У састаў земскага суда ўваходзілі суддзя,падсудак і пісар, якія вы-біраліся на з’ездзе з павятовай шляхты.Суддзі прызнача-ліся пажыццёва і ніхто, нават вялікі князь, не мог вызваліць іх ад абавязкаў.Ім таксама забаранялася сумяшчаць сваю працу з іншай службай. Кожны,хто быў на судзе,мог сказаць тое,што ведаў па разглядаемай справе,выказаць свой погляд на яе.Другім судом, што быў аддзелены ад органаў дзяржаўнага кіравання, стаў падкаморскі суд, створаны ў 1566г. Ён разглядаў зямельныя і межавыя спрэчкі феадалаў, што раней уваходзілі ў кампетэнцыю гаспадарскага суда. справы ў падкаморскім судзе выра-шаў суддзя-падкаморый з удзелам зацікаўленых бакоў. Разгляд справы адбываўся на месцы спрэчных межаў. Рашэнне суда падлягала неадкладнаму выкананню, але магло быць абскарджана ў вялікакняжацкі суд ці трыбу-нал ВКЛ. Іскі аб праве землеўладання разглядаліся земскім ці камісарскім судом. На новых прынцыпах выбарнасці і ўдзелу прадстаўнікоў гарадскога насельніцтва ствараліся войтаўска-лаўніцкія і бурмісцерскія суды, якія дзейнічалі ў гарадах,што мелі магдэбургскае права.Ім былі падсудныя крымінальныя і грамадзянскія справы гараджан. Войтаўска-лаўніцкі суд складаўся з войта, які старшынстваваў на пасяджэннях, яго намесніка і лаўнікаў, якія выбіраліся мяшча-намі. Незначныя правапарушэнні і спрэчкі мяшчан разглядалі гарадскія бурмістры, якія прызначаліся войтам ці выбіраліся мяшчанамі. Каптуровы судбыў надзвычайным, часовым судом, які разглядаў справы феадалаў. У склад суда уваходзілі ваявода ці павятовы стараста або іх намеснік,суддзя і пісар замкавага суда,падкаморый,а таксама суддзя, падсу-дак і пісар земскага суда. Каптуровы суд разглядаў крымінальныя справы аб забойствах, разбоях, падпалах, нападах на маёнткі, фальсіфікацыі маёмасных правоў, цывільныя справы магнатаў, шляхты манастыроў. Пастановы каптуровага суда апеляцыі не падлягалі. Ён разглядаў галоўным чынам справы простых людзей:сялян, вольных пасяленцаў, мяшчан гарадоў, якія не карысталіся магдэбургскім правам. Збіраўся суд у пэўных месцах, якія называліся капавішчамі. Ураднік— службовая асоба ўваўрадахВялікага Княства Літоўскага. Пасада зацьвярджаласявялікім князем,ваяводаміістаростаміз абраных кандыдатаў і была пажыцьцёвай або да паступленьня на вышэйшы ўрад. Ураднікі падзяляліся на земскіх (дзяржаўных) і прыдворных: Земскія ўраднікі (як правіла, шляхта, што мела маёнткі на тэрыторыі адпаведнай адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкі): Цэнтральныя: абозныя вялікі і польны, войскі, генэрал артылерыі, генэрал-інспэктар, гетманы вялікі і польны, інстыгатар і віцэ-інстыгатар, канцлер і падканцлер, лоўчы,маршалак вялікі (земскі), мастаўнічы, мернік, мечнік, падкаморы, падскарбі вялікі (земскі), пісары вялікія, дэкрэтавы, польны і скарбовы, поштмагістр, рэгенты канцылярыяў вялікай і меншай, рэфэрэндары духоўны і сьвецкі, сакратары вялікія духоўны і сьвецкі, сьпіжарны, стражніні вялікі і польны, харужы вялікі. Мясцовыя: ваяводы, войскія, гараднічыя, кашталяны, маршалкі, мечнікі, падстоліі, падчашыя, старосты, стольнікі, харунжыя, чашнікі і інш. Судовыя: маршалак і дэпутаты Галоўнага Трыбуналу, падкаморыі, судзьдзі, падсудкі, віжы, возныя, каморнікі і інш. | 40 . Прычыны стварэння , дзейнасць и кампетэнцыя Галоунага суда(Трыбунала) ВКЛ К высшим судам относился и Главный суд (Главный литовский трибунал), учрежденный грамотой Стефана Батория от 1 марта 1581 г. Это был выборный коллегиальный орган. Члены этого суда избирались ежегодно на местных соймиках по 2 человека от воеводства и по 2 человека от повета, где воеводства нет. Заседание Главного суда поочередно проходили в городах Вильно, Новгородку, Менску. Вся территория ВКЛ была как бы условно разделена на 3 судебных округа, с учетом к-ых и рассматривались судебные дела в указанных городах. Главный суд в основном выступал как суд 2-й инстанции, т.е. апелляционный суд, рассматривая жалобы на решения и приговоры местных судов. Но по нек-ым категориям дел, напр., о незаконных действиях местных должностных лиц, он выступал как суд 1-й инстанции. И если в первом случае действия Главного суда не могли быть обжалованы, то во втором случае – жалоба поджавалась в Господарский суд. 44. Спробы рэфармавання органау киравання ВКЛ у складзе РП Акт “Ураунаванне правоу ВКЛ и Кароны” и “Литоуская пастанова” | 41. Люблинская уния.Заключ дзярж yнии памиж дзвюма суседними Kpaiнaмi —ВКЛ, Pycкiм, Жамойцким i Польским каралеуствам было падзеяй, якая прадвызначыла далейшы лес народау, што насяляли гэтыя краины и инш. З'явилася новая дзяржава РП — адна з самых вяликих i магутных.На працягу XIV — XV стст. Польшча неаднаразова paбилa спробы навязаць ВКЛ унию з мэтай яго инкарпарацыи у склад Польскага карал-ва. Аднак усе гэтыя намаганни правалилися. Заключэнне yнii з Польшчай нaблiзiлa Лiвoнcкaя вайна. 10 студзеня 1569 г. пачау работу Люблински сойм, яки працягвауся амаль шэсць месяцау. Кожны бок ставиу свае умовы унии. Лицвинския дэлегаты патрабавали, каб выбранне уладара адбывалася на памежжы Польшчы i Литвы i з двух бакоу прысутничала роуная колькасць выбаршчыкау. Уладар перад каранацыяй павинен быу пацвярджаць правы i прывилеи як княства, так i асобных земляу. Хаця лицвинския дэлегаты i згадзилися на скасаванне цырымонии увядзення уладара на Вяликае кня ства, але прапаноували праводзиць урачыстае пасяджэнне ycix саслоуяу, на яким вял. князь быу бы прадстаулены сваим падданым, прычым захоувауся рытуал уручэння яму каранацыйнага мяча.Умовы польскага боку были наступныя: "Польскае каралеуства i ВКЛ злучаюцца у адну дзяржаву з адным уладаром, польским каралём, якога абираюць паляки i лицвины у Польшчы, адным соймам, адной агульнай пячаткай, адным сенатам, адным войскам, адной манетай — словам,ад ВКЛ не павинна застацца i назвы". Лицвины не прыняли польски праект унии Кали паслы ВКЛ убачыли пагрозу гвалтоунага заключэння yнии на непрымальных для ix умовах, яны 1 сакавика 1569 г. пакинули Люблин. Скарыстаушы цяжкае знешнепалитычнае становишча ВКЛ, польския феадалы дамагалися ад Жыгимонта Аугуста здрады интарэсам ВКЛ:падписаны незаконны акт аб далучэнни да Польшчы Падляшскай зямли (ваяводства) з гарадами Драпчын, Мельник I украинския земли — Валынь, Падолле i Киеушчыну. Паводле заканад. ВКЛ вял князь, уступаючы на прастол, давау прысягу i абяцау дзейничаць згодна з дзярж законами. Таму акты аб аддзяленни украинских i заходняй частки белар зямель, выдадзеныя у Люблине, належала прызнаць несапраудными, так як Яны не были замацаваныя пячаткай ВКЛ. Але вяликакняжацки урад не мог исци на ваенны канфликт з Польшчай таму што на значнай частцы княства гаспадарыла маскоускае войска i самастойна весци вайну у яго не было силы. У таким становишчы прадст ВКЛ вымушаны были вярнуцца за стол перамоу з Польшчай. Супольны сойм зноу распачау работу. 1 липеня 1569 г. быу падписаны акт Люблинскай yнii, яки "не прыходзицца прызнаваць за дагавор, дабравольна заключаны на асновах перагаворау роу-нага з роуным.Гэта хутчэй выник вымушанай згоды прациуника, яки здауся на ласку пераможцы". Акт Люблинскай унии быу аформлены у выглядзе прывилея-дагавора.Вышэйшым органам улады станав. агульны сойм, яки мог збирацца на тэрыторыи Польшчы. Асобных соймау як для Кароны, так i для ВКЛ не прадугледжвалася. Манарх бачыуся агульным. Тытул вял князя захоувауся.Выключна да кампетэнцыи РП адыходзила знешняя палитыка. Усе ранейшыя зако ны i дагаворы, што были накираваны супраць интарэсау аднаго з бакоу, павинны были быць скасаваны. | |
| 45.Рэформы патрыятычная партыи у 60-70-е гг. 18ст. У сяр 18 ст у РП разгараецца палітыч барацьба паміж прыхільнікамі рэформаў дзярж ладу і рэакцыйнамі коламі катаоіцк царквы.Першыя імкнуліся рэфармір феадальн дзярж апарат і прыстасавать яго да новых эканаміч і палітыч ўмоў, а рэакцыйн колы-захавать стары феадальн парадак.Дзейнасть рэфармат актывізір ў кастрычніку 1763г пасля смерті караля Аўгуста 3 Віцціня.На канвакацыйным сойме 1764г-уведзена абмежаванне на права”ліберум вета”.Эканаміч пыт рашаліся большасцю галасоў і дэпутатам дазвалял не прытрымлів наказаў соймікаў, калі гэта пярэчыла большасці. У 1775 г у РП уврдзіцца адзіны для усіх мытны падатак і адмян унутранныя пошліны.1176-усталёўваеццы адзіна сістэма мер і вагі ў РП. 1773-1775фармір Эдукацыйная камісія, пачаліся рэформы у галіне асветы. Эканаміч рэформы А. Тызенгаўзара-стварэнне значнай колькасці мануфактур на захадзе Беларусі. Такім чынам, крызісныя з’явы былі пераадолены, эканоміка стбілізавалася і пратягвала інтэнсіўнае раззвіццё і РП пераадоліна не толькі эканамічны, але і палетычны крызіс. Аднак першыя спробы палітыч рэформаў не задаволілі рэакцыйных магнатаў, якія заўсёды імкнуліся да неабмежаванай улады, а на уладу у той час значны уплыў аказвалі Расія і Прусія. У 1764годзе яны пасадзілі на каралеўскі трон Станіслава-Аўгуста Панятоўскага. | 46 чатырохгадовым соймам 1788-1792гг: гіст-прав. хар-ка. Узначал. Каз. Сапега з боку Літвы, Станіслау Канарскі- Польшчы.з-ны, прын.4х гад. соймам: студзень1971-кардвынальныя правы; сак. 1791-з-н аб сойміках; крас.1791-з-н аб месцах нашых каралеускіх, аьб гарадах; 3 мая 1791- Канстытуцыя; кастр. 1791- узаемнае даручэнне абодвух народау=>завярш. паліт. рэф. РП. Каард правы 1791 адмян. каар. правы 1768 у частцы зам. гарантыі у недат дзярж ладу. Мэты прын.: замац. сувер і незал. краіны; падц. унію, яе недатык.; адмова ад зам. гарант. існ. краіны і яе паліт. ладу; падцв. прав. шляхты. Супяр. каард правоу: абвяшч. сваб. веравызн., аде пан. роля кат., каралём і карал. м.б. толькі кат.; абв. сваб. слова, друку, правоу, але уводз. катал. цэнзура на творы, прысв. ? прав. веры. Закон аб сейміках. Асн. мэты:прып. дзейн. груп, якія зрыв. сейм. паседж. усе пасы пав. б. адказ. за свае раш.Уводз. пэуны маём. і узр. цэнз на права абір. т быць абр.(шляхта 24 гад, меушая нерух. маём. у тым павеце, ад якога яна абір.)Гэта была гар. таго, што сой-ыя паслы б. сваб. у сваіх раш. З-н аб гарадах. Дапаун. права асаб. недат. і недат. маём. мяшчан(м. наб.зямлю з сял.); права займ. дзярж. пасады, абір. суддзямі, прац. адвак.,мяшч.абір. сваіх прадст. у сойм. | 47. Агульная харак-ка Канстытуцыи РП 1791г. и “Узаемнага заручэння абодвух народау” - 3яя у свеце канст. дзярж. Канст.абв. РП првав. дзярж. таму што былі замац. пр-пы: нар. сувер у 5 раздз.(але “народам” згодна з трад. з’яул. толькі шляхта); прын. верх. права у 2р.; прын. падз. улад. у 2 раздз. 4 раздз. замац. закан. уладу за соймам. Сойм 2ух палатны: склад. з сената, узнач каралем і пасольскай ізбы. Абмерк. спач. прав. у пасол. ізбе, пасля пер. у сенат і зацв. на аг. сходзе.Калі сенат не згодзен, то законапр.пера. на дарац. у наст. сесію, зноу разгл. у ізбе і ужо сенат не мог адхіліць. Прын. прах. больш. гал.Г. зн. у працы сойма зам. прын. дэм. Вык улада нал каралю, пасада спадч., уводзіцца парадак падр. ен павінен прыс на паседж.+”Варта закона” (сав мін.): кароль, прымус кат царквы-архібіскуп, 5 міністрау. Быу прынцып контрасігнатуры: кароль прым. указ, але ен уступ. у дзеянне, толькі калі яго падп. адпав. міністр. Калі мін. не падп. яго- то кароль пав. быу адмовіцца ад яго. Быу зам. прын. прав. чал.У 2 раздз. абвяшч. правы шляхты як непаруш.Правы мяшчан рэг. цэлы разд. канст.-“закон аб народах”. Правы сял. рэг. таксама цэлы раздзел, але канст. не адм. прыг. зал, але гэтае права дае феад. Стан. сял. палепш, таму што яны не м.б. судзімыя сваявольна панскімі судамі.М. паск. на феад., падаць апел. у дзярж суд на раш. панскага суда. Быу замац прын. ажыц. правасуддзя толькі судом. 8 раздзел. прысв. суд. уладзе. Існавалі мясц. і выш. суды. Былі лікв. княж., гар. суды. Літ. трыбунал захоувауся. Высокі сойм. суд разгл. справы аб паліт. злач. Утвар. рэферэндарскі суд для дзярж. і сваб. сялян. Уся суд. сіс-ма поунасцю аддзелена ад адміністрацыі. Узаем. заручэнне. Канст. прым. раш. аб ствар. адзинай улады, гэта дае падставу вызн. дзярж. лад як федэрацыю, але гэта не б. замац. у канст. У гэтым акце устал, што усе дзярж. месцы пав. камплект. на парэтэтных асновах.Замац. пэуная адасоб. ВКЛ: захтрыбунал, суд. сіс-ма скарбная кам. прац. дзейнасць. Была аформ. дзярж. РП і прав. статус ВКЛ у ей. | |
| 48.гисторыка-прававая ацэнка трох падзелау РП. У выніку 1га падзелу РП 1772г. на уключ у склад Рас. тэр. былі створ. Пскоуская і Магіл. губерні. Устан., што “суд і расправа” у гэтых землях, па асаб. справах павінны разгляд. па статуце 1588г. Крын. права былі: Саборнае улаж.1649г., артыкул воінскі і інш. акты Маск. дзяржавы. Ствар.губернскія і правінц. суды. Суддзі выбір. шляхтай,якая мела не менш 10 сялян мужч. полу, а выбр. маглі быць тыя, хто меу 20. яны пав. былі разгл.справы з ліст. па сакав. Забар. прадаваць бел. сялян без зямлі. Гал. суд- Трыбунал. павінен прав. сесіі толькі у Вільні і Гародні. Суды Менск. і Берасц. ваяводства разгл справы з 1 кастр. па 31 студз. Пасля падз. РП і далуч. бел. зямель гар. Бел. страцілі свой высокі статус, які быу у іх паводле магдэбургскага права. Саслоуныя выбарныя органы – гарад. магістраты- знах. пад моцным кантролем губернатарау і інш. чыноунікау. Аднак у кір. гарадоу зах. губерняу станоучыя адрозненні ад кір. гар. Расіі абумоулівалася моцным уплывам былога самакір. 50.Администрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларуси у канцы 18-19.- Пасля уключэння бел. зямель у склад Рас.імперыі царскі урад праводзіу тут цэнтралісцкую палітыку, маючы на мэце іх зліццё з асноунымі рускімі рэгіёнамі. Далучэнне садзейнічала аслабленню рэліг-га і у некаторай ступені нац. прыгнёту, спыненню разбуральных канфліктау паміж буйнымі магнатамі, і у канчатковаму выніку - эканамічнаму развіццю. У першыя гады царскі урад, улічвая цяжкі эканам.стан насельніцтва, быу вымушаны памяньшаць падаткі або на пэуны час зусім іх адмяняць. Жыхары тэрыторыі, якая адышла да Расіі па 2 падзеле, пойнасцю вызваляліся ад падаткау на 2 гады. Памер пасяуных плошчау павялічвауся. Рост гандлю, купецтва, гарадоу. Царскі урад выкупляу гарады з прыватнага уладання феадалау. Але разам з тым на далучаных тэрыторыях царскі урад імкнууся умацаваць феадальна-прыгонніцкія адносіны, захаваць інтарэсы памешчыкау. Урад вылучау бел.землі з прыгоннымі сялянамі ва узнагароду некаторым асобам за іх паслугі перад айчынай. На тэрыторыі Беларусі самадзяржауе уводзіла свій адмін.-тэрыт. падзел: 2 генерал-губернатарствы: Літоускае (Віленская, Гродз., Мінская губерні) і Беларускае (Віц., Магіл., Смаленская губерні) → 5 губерняу ( з 1801 па 1917): Віц., Гродн., Віл., Магіл, Мінск. → паветы → (1837) станы → 1837-38 у паветах утвораны акругі, тэрыторыя якіх магла ахопліваць і некалькі паветау → воласці | |||