ВОП экзамен. Анытамасы
 Скачать 224.09 Kb.
|
|
56.Менструальды цикл бұзылыстарының диагностикасы. 1) амбулаторлы дәрежеде жүргізілетін міндетті тексерулер: • шағымдары мен анамнез жинау • физикалды зерттеу: ДМИ, қалқанша без пальпациясы, теріні қарау, іш пальпациясы, гтнекологиялық зерттеу. • ТВУДЗ 2) амбулаторлы дәрежеде жүргізілетін қосымша тексерулер: • ЖҚА • ИФА методы арқылы прогестерон деңгейін анықтау • коагулология: тромбоциттер агрегациясы, қан плазмасында қызыл жегінің антикоагулянтын анықтау, қан плазмасында АЧТВ анықтау. • кіші жамбас қуысының УДЗ • гистероскопия Диагностикалық критерийлер: • шағымдары: менструальды цикл бұзылысы - менструация болмауы, сирек менструация, ретті емес менструация, көп менструация, аз менструация, ұзақ менструация,иқысқа менструация, жыныс жолдарынан қан кету. • анамнез: 1) менархеден бастап менструалды цикл бұзылысы 2) медициналық аборт немесе басқа да медициналық манипуляциядан кейінгі менструалды цикл бұзылысы 3) гормоналды контрацептив қолданғаннан кейінгі менструалды цикл бұзылысы 4) анамнезде ауыр қан кетулер • физикалды тексерулер: 1) теріні қарау: тері және кілегей қабаттардың бозаруы, көгерулер, петехиялар, стрия, гирсутизм, ДМИ 2) іш пальпациясы 3) вагиналды тексеру 4) айнамен қарау • лабораторлы зерттеулер 1) ЖҚА: гемоглобин төмендеуі 2) прогестерон деңгейі: прогестеронның азаюы - ановуляторлы циклды көрсетеді. 3) коагулограмма: тормбоциттер агрегациясының жоғарылауы, қызыл жегі антиденелері оң, АЧТВ көрсеткіштерінің артуы,иД-миерінің артуы - коагулопатя көрінісі. • Инструменталды зетрреулер: 1) ТВУДЗ - эндометрийде, цервикалды каналда полиптің, субмукозды лейомиоманың, аденомиоздың, эндометрий гиперплазиясының болуы. 2) гистероскопия - кілегейасты миоматозды түйіннің болуы немесе полиптің бьолуы,немесе синехиялар мен гиперплазиялардың болуы. 3) кіші жамбас органдарының МРТ - түйіндердің болуы және олардың орналасуы (субсерозды, ирнтрамуралды), жатыр дамуының ақаулары. • мамандар консультациясына көрсеткіш: 1) онколог - атипиялық гиперплазия анықталса 2) гематолог - коагулопатия анықталса 57.Кесар тілігінен кейінгі контрацепция. Лактационды аминория Спираль 6 айдан кейін( менстурациябасталғаннан кейін) Свечи(фармотекс) Презерватив Гормональды терапия (лактинет) 40күннен кейін, күніне 1 рет 58.Вагинит диагностикасы. 59.Жүктілік кезіндегі биохимиялық скрининг. 60.Әйелді жүктілігі бойынша есепке алу. Жүкті әйелдің біріншілік қарауында ЖТД ролі. 61.Физиологиялық жүктілік. Клиникалық хаттамаға сәйкес физиологиялық жүктілікті бақылау. Физиологиялық жүктілік – ұзақтығы 37-42 аптағасозылатын (276-294 күн), нəтижесіндемерзімінежеткентірінəрестедүниегекелетінжүктілік Жіктемесі: жоқ Қауіп-қатерліфакторлар: жоқ ДИАГНОСТИКА Диагностика критерилері: жүктіліктің гестациялық мерзіміне сəйкес физиологиялық ағымы. Негізгі диагностикалық шаралар тізімі: тактиканы қара. Қосымша диагностикалық шаралар тізімі: тактиканы қара. Жүктілікті бақылау тактикасы Алғашқы тексеру жүктіліктің 12 аптасына дейінгі мерзімде бірінші медициналық тексерумен бірге өткізіледі. Жүктіліктің 12- аптасында өткізілетін бірінші медициналық тексеру: 1. Жүкті əйелдің жасы.18-ге дейінгі жəне 35-тен асқан жүкті УДЗ жолданады; 2. Əйелге тексерудің қосымша əдістері туралы мəлімет беру керек, өйткені ол оларды жүргізу қажеттігі туралы шешім қабылдауға тиіс; 3. Жүктінің дене салмағы. Дене салмағының индексі 25,0-ден артық болса глюкозаға төзімділігіне (толеранттылық) тест жəне УДЗ өткізу қажет. Салмағы артық жүктілер рационында калория мен белокты шектеу, сондай-ақ жүктіліктің бастапқы кезеңінде салмақты көп қосқандарға бұл өте тиімсіз, тіпті нəрестенің дамуына зиянды əсер етуі мүмкін; 4. Жүктілік мерзімін анықтау (жүкті 12-14 аптада УДЗ өтеді. ): - Соңғы етеккір мезгілі, оның сипаты (етеккір сипаты əдеттегіден өзгеше болған жағдайда УДЗ-ге жолдау қажет). - Нəтижесі оң болған жағдайда, жүктілікті анықтауға арналған тест уақыты. - Етеккір оралымының реттілігі (тым ретсіз). 5. Əйел жүктіліктен сақтандыратын дəрілер ішкен бе (жүктіліктің дəл алдында қабылдаған ба?); 6. Алдыңғы жүктілік ағымы: - Алдыңғы жүктілік ұзақтығы (36 аптадан кем немесе 42 аптадан артық болса, УДЗ қажет) - Алдыңғы жүктілікті ауырлатқан бауыр ішілік холестаз, уыттану (əрқашан УДЗ өткізіледі) - Босану ұзақтығы (кесар тілігі), вакуум көмегімен сорып шығару (тар жамбас) - Босанудан қорқу - Босану кезіндегі нəресте салмағы (4,5 кг-нанартық немесе 2,5 кг-нан кем болса, УДЗ, глюкозаға төзімділікке тест) - Туған баланың денсаулық жағдайы (туа біткен ауытқулар, хромосомдық патология, нəрестенің өлі тууы) - Алдындағы аборттар (2, одан да көп ) - Алдындағы аурулары жəне денсаулыққа байланысты басқа мəселелері - Жүктілік кезінде дəрі қабылдауы (дəрілерді шектен көп қабылдау, тератогенді, психотроптық дəрілерді қабылдауы) - АҚ (с.б.б. 140/90мм. жиі жоғарылауы) - Зəр жолдарының инфекциясы (сақтандырушы ем жүргізу, жүктіге кеңес беру) - Сусамыр (глюкозаға төзімділікке тест өткізу қажет) - Тромбоз, эмболиялар, гепатит, жүрек тоқтауы, субарахноидалық қанқұйылу, қатерлі ісік (жүктіні арнайы маманға немесе УДЗ мейілінше тез жіберу керек) - Қояншық, геморрагиялық аурулар, жүрек, тыныс алу ағзаларының, бүйрек немесе бауыр жүйке жүйесі аурулары, қалқанша без қызметінің бұзылуы, құяң, ішек аурулары (жүктіні арнайы маманға жіберу керек немесе оны одан ары бақылау тактикасы жөнінде кеңес алу қажет) 7. Жүктіліктің ерте мерзімінде диагностикалық шаралар өткізу қажет патология (ата-анасының бірінде немесе алдында туған балада хромосомдық өзгерістер, жанұя мүшелерінде тұқым қуалайтын ауру, алдында туған балада немесе жанұяның басқа мүшелерінде нефроз, анэнцефалия, менингомиелоцеле немесе ОЖЖ (ЦНС) басқа патологиясы). Бедеуліктен емдеу (дəл осы жүктілік алдында) - Шылым шегу (айқын құмарлық) - Кəсіптік зияндылықтар - Əлеуметтік мəселеле. - Аллергия - Жатырға операция 8. Іншекті екі қолмен жəне айнамен тексеру, ең бірінші мақсаты жұқпалар болу мүмкіндігін анықтау. Жүктіліктің кеш мерзімінде іншекті екі қолмен тексеру үлкен сақтықпен жүргізіледі, жатыр мойнын мүмкіндігінше аз тітіркендіру. Бұл тексеру жатыр тонусының жоғарылығында немесе жүктіде іштің төменгі жағында бату сезімі болғанда жүргізіледі. Бұл сезім мерзімінен бұрын босануды меңзейді; 9. Жүкті əйелдерконсультациясына əркелгенінде, жатырмойныныңұзындығынанықтауүшін, айнаменабайлапқарауғаболады. Айнаментексеружатырмойныныңашылуыменқағанақтыанықтауғадамүмкіндікбереді; 10. Іншекжəнежатыраңқасыжұқпалардыңболуынатексеріледі (жытырмойныныңэрозиясы, жынысжолдарынаниістішығындылардыңбөлінуі). Қажетболса,тікелейіншекшығындыларынакалийгидроксидіерітіндісінтамызғаннанкейіноданбалықиісініңбілінуінетестөткізіледі, соныменқосамикроскоппенжатыржағындысіннегізгіжасушаларғажəнетрихомонадағатексереді. Іншекқышыса, саңырауқұлақтардыанықтауүшінжағындылардынмикроскопиясынпайдалануғаболады (іншекқабырғаларынанақшығындылардықырнау) немесеөсіндінісебу əдісі. Тексерусəтіндемойынжолдарынанқандышығындыларболсанемесенауқасоғаншағымданса, материалдыхламидия, созинфекциясынатексеругеалукерек. 1 кесте. Жатырдыңжүктіліккезіндегікөлемі Жүктілікаптасы Жатыркөлемі 6-шы Жатыркөлеміелеуліүлкеймеген 8-ші 9 см. 12-ші 12 см. 16-шы Жатыр түбі қасаға жігінің жоғарғы жақтауы мен кіндік қашықтығының ортасында орналасқан 20-шы Жатыр түбі кіндік деңгейінде орналасқан Жатыр көлемі аменорея ұзақтығымен сəйкес келмеген жағдайда, əйелді УДЗ-ға жіберу керек. Басқа ұсыныстар: - Нəрестенің жүрек соғуын анықтау керек. Ол УДЗ немесе “Малыш” аппаратымен жүктіліктің ең ары кеткенде 14-аптасында анықталуға тиіс; - Жүктіге қалыпты жүктілік 42 аптаға созылуы мүмкін екені түсіндіріледі; - Қан анализі (1-ші келгенде 6 параметрде); - Гемоглобин деңгейі 110 г/л төмен болса, қанның сарысулық темір құрамын анықтайды; - Зəр анализі келген сайын; -1-ші келгенінде іншектің тазалық дəрежесін анықтау үшін жағынды ; -1-ші келгенінде RW; -1-ші келгенінде АИТВ (ВИЧ) (қалауы бойынша); - Терапевтің, стомотологтың, эндокринологтың тексеруі; - Жасы 35-тен асқан жүктіні генетиктің консультациясына жіберу (қосымша тексеру). Қорытынды (бақылаулық) тексеру жүктіліктің 14-15-аптасында. -Жүктінің келісімімен қанын сарысулық АФП-ға тексереді. Қорытынды (бақылаулық) тексеру жүктіліктің (22)-24-(26) апта мерзімінде. -Тексеру мақсаты – мерзімінен бұрын босану қаупі дəрежесін бағалау; -Тексеру барысында жатыр түбінің тұру биіктігін өлшеу маңызды (көп ұрықты жүктілік болуы мүмкін); -Жүктінің анамнезінде мрзімінен бұрын босану мүмкіндігіне меңзеу болса, ол медициналық тексеруге жіберіледі. 20-22 аптада УДЗ (туа біткен даму ақауларында болмайды). Жүктіліктің (26)-28-(30) аптамерзіміндеөткізілетінекіншімедициналықтексеру: -ЖүктіліктіңосымерзіміндежатыртүбініңтұрубиіктігінөлшеужəнеУДЗарқылыкөпұрықтыжүктіліктітүбегейлірастауқажет. Бұданбасқа, екіншімедициналықтексерукезіндекешеуілдіуыттанубелгілерінмақсаттытүрдеанықтауқажет; -Бұрынжүктіболған əйелдерденнəрестеніңбұрынғыжүктілікпенқазіргіжүктіліктіңосымерзіміндегімөлшерінсалыстырусұралады; -Тексерубарысындаайқандалатыны: 1. Жүктініңөзжұмысынқаншалықтыорындайалатыны. 2. Салмағыныңшектентысұлғаюсебебі (кешеуілдіуыттануы (преэклампсия). Акушерлік тексеру. Жатыр көлемі (орташа мəннен 2 см.артық емес ауытқу рұқсат етіледі ). 1. Мойын жолы (каналы) (ішкі аңқа 1 саусақты өткізеді). 2. Нəрестенің алда жатуы (көлденең немесе бөксемен жатуы жатыр дамуының анмалиясын меңзейді). 3. Нəрестенің мөлшері мен салмағын салыстырады немесе келесі түрде сипаттайды: к – жүктілік мерзімімен салыстырғанда нəресте мөлшері кіші; қ – жүктілік мерзімімен салыстырғанда нəресте мөлшері қалыпта; ү – жүктілік мерзімімен салыстырғанда нəресте мөлшері үлкен. Жүктіліктің соңғы мерзімінде жүктілердің бəріне скринингтік УДЗ жүргізуге болмайды, алайда нəресте кіндігі тамырларындағы қан жүруіне допплерография жасау жоғары қауіп тобындағы жүктілердің перинаталдық өлім-жітім жиілігін азайтуға мүмкіндік береді. -Қан анализі (эритроциттер, ЭТЖ (СОЭ), лекоциттер, ұйығыштығы). -Зəр анализі. -RW (30 аптада) -іншектің тазалық дəрежесін анықтау үшін жағынды 30 аптада Қорытынды (бақылаулық) тексеру жүктіліктің (30)-32-(33) апта мерзімінде. -Бұл қараудың мақсаты – нəресте өсуін айғақтау, бұл үшін жатыр түбінің тұрған биіктігі өлшенеді. -Нəресте мөлшерін бағалау (жоғары қара). -Нəрестенің алда жатуын анықтау (бөксемен жатуы мүмкін). -Ерекше қауіп факторы бар жүктілерде жүктіліктің 33-35 апта мерзімінде нəрестенің қимылдау белсенділігін бақылау ұсынылады (алдыңғы жүктілікте нəресе өлуі, жүктілердің бауыр ішілік холестазы, сусамыр немесе глюкозаға төмен төзімділік). Нəрестенің өздігінен қимылдауын жүктіліктің 41 аптасынан ерте санау ұсынылмайды, себебі бақылаудағы тексерулерде олардың мəліметі расталмайды. -Нəрестенің қимылын санау. 1. Қимыл ұйықтар алдында бір сағат бойы саналады. Норма болып нəрестенің 1 сағат ішінде ең кемі 10 қимыл жасауы саналады. Егер нəресте қимылы 10-нан кем болса, санау тағы 1 сағат жалғастырылады, нəрестенің 10 айқын қимылы білінбесе, жүктіні тікелей əйелдер консультациясына жіберу керек. 2. Нəрестенің қимылын күні бойы да санауға болады. 3. Жүктіні өлшеу, АҚ өлшеу, зəрінде белокты анықтау. Жүктіліктің (35) – 36 – (37) апта мерзімінде өткізілетін медициналық тексеру. Тексеру мақсаты – нəрестенің бөксемен жату ықтималдығын анықтау,нəрестенің өсуін айғақтау, жыныс ағзаларының ұшықтық инфекциясын ашу. Келесі белгілерге көңіл аударылады: 1. Нəрестенің қимыл белсенділігі; 2 Қышудың болуы жүктілердің бауыр ішілік холестазын меңзеуі мүмкін; бұл жағдайда аш қарында қан сарысуында АЛТ жəне өт қышқылының болуын анықтайды. 3. Акушерлік тексеру; 4. Жатыр көлемі (орташа мəннен 2 см.артық емес ауытқу рұқсат етіледі ); 5. Сыртқы жыныс мүшелері (ұшықтық жұқпадан қауіпенгенде, яғни күлдіреу немесе жаралар болса, жүктіге ол туралы ескертіп, тиісті зерттеу үшін материал алу); 6. Жатыр мойны сыртқы аңқасының жағдайы; 7. Нəрестенің алда жатуы (бөксемен жатуы); 8. Нəрестенің мөлшері (жоғары қара); -Қан анализі (36 аптада); -Зəр анализі; -RW (36 аптада); -Іншектің тазалық дəрежесін анықтау үшін жағынды 36 аптада Қарау босанғаннан 5-12 аптадан кейін. 1. Алғашқы патронаж перзентханадан шыққаннан кейін 7-10 күнде өткізіледі. 2. Жатыр мойны сыртқы аңқа аймағында эктопия болса,етеккір қайта басталғанда, цитологиялық зерттеу үшін Папаниколау бойынша жағынды алынады. 6 айдан кейін жағынды қайта алынады да, қажет болса ем тағайындалады. Эктопияның өзі емдеуді талап етпейді. 3. Жұқпаның белгілері болғанда, қажетті зерттеулер жүргізілуі тиіс. Босанғаннан кейінгі қарау мақсаты. 1. Жүктілікке қарсы құралдар қабылдау қажеттігін анықтау жəне сақтану тəсілін таңдау. Қалыпты мөлшердегі жатырға ЖІҚ (ВМС) енгізуге болады. Екі жəне одан көп дені сау балалары бар немесе жасы 35-тен асқан əйелдер күйеуінің келісімімен хирургиялық тұлдауға құқылы. 2. Нəжіс ұстамаудың дамуы мүмкін ( нəжіс немесе газ ұстау қабілетінің төмендеуі). Босанғаннан кейінгі депрессия белгілерінің болу мүмкіндігі. - Келесі тестер өткізіледі: Қанда гемоглобин деңгейін , ЭТЖ (СОЭ), АҚ өлшеу; жүктілік кезінде зəр жолдарында жұқпа болған жағдайда, зəрге бактериологиялық тексеру жүргізіледі. - Балада қандай да бір тұқым қуалаушылық патологияның бар екеніне күдік туған жағдайда, əйелді медициналық генетика маманына кеңеске жіберу керек. 62.Босанудан кейінгі кезеңдегі сүт бездеріндегі физиологиялық өзгерістер. Босанған әйелдің жатырының инволюциясы. Маститтің алдын алу. Сүт бездерінің функциясы босанғаннан кейін жоғарғы даму сатысына жетеді.Пролактин әсерінен сүт безі қанмен жақсы қамтамасыз етіледі.Күрделі рефлекторлық және гормональды жағдай әсерінен сүттің секрециясы жүреді.Нәрестені анасының кеудесіне алғаш рет бергенде лактация механизмі басталады.Лактацияның сақталуы емуге байланысты.Босанғаннан кейінгі 1ші тәулікте сүт бездерінен уыз бөлінеді.Ол нәрестенің АІШ жүйесін толыққанды сүтке дайындайды.Уыз-сарғыз сұйықтық, сілтілі реакция береді.Уыздың құрамы ақуыз (9%), минералдар(0,5%), көмірсу(4,5%),майлардан (3,5-4%) тұрады. Жатыр инвалюциясы. Жатыр бұлшықеттерінің жиырылуына байланысты оның көлемі кішірейеді. Жатыр инвалюциясы қалыптасу үшін қуық және жатыр қуысы бос болуы керек.Жатырдың анық көлемін УДЗ жүргізу арқылы білуге болады.Алғашқы 3-4 кунде жатыр қуысы стерильды болады. Оған фагоцитоз бен жасушадан тыс протеолиз қатысады. Лохия.Босанғаннан кейінгі бөлініс.6 апта көлемінде 500-1500 мл лохия бөлінеді. pH бейтарап және сілтілі.2-3 күндері лохиялар қызыл түсті.3-4 күндері қанды-серозды түрде болады.Толыққанды эндометрий 6аптадан кейін қалыпқа келеді. Мастит профилактикасы. Мастит- сүт бездерінің қабынуы.Ауру жедел және созылмалы дамиды. Маститтің алдын алу ерте жүктілік кезінен басталғаны жөн. Болашақ аналардың денсаулығын мұқият тексеріп, эндогенді инфекция ошақтарын санациялау қажет.Әсіресе бірінші рет босанушы әйелдерде баланы емізу, омырауды күту, денешынықтыру ережелерімен таныстыру қажет.Жаңа туған нәрестелерді, аналарын іріңді хтрургиялық инфекциядан сақтауда перзентханада санитарлы-эпидемиологиялық тәртіп мұқият сақталуы керек. Мына жағдайды қатаң ұстау керек: • қабыну және сызаттардың алдын алу үшін емшек ұшына қамқорлық жасау керк • сүт безінің қатаюының алдын алу үшін жиі емізу және сауып отыру керек • емізгенде балаға емшекті дұрыс беру • емшекпен емізуді күрт узбеу, сәбиді емшектен біртінден айыру 63.Босанудан кейінгі кезеңде босанған әйелдің жатырындағы физиологиялық өзгерістер. Жатыр инвалюциясы. Жатыр бұлшықеттерінің жиырылуына байланысты оның көлемі кішірейеді. Жатыр инвалюциясы қалыптасу үшін қуық және жатыр қуысы бос болуы керек.Жатырдың анық көлемін УДЗ жүргізу арқылы білуге болады.Алғашқы 3-4 кунде жатыр қуысы стерильды болады. Оған фагоцитоз бен жасушадан тыс протеолиз қатысады. Лохия.Босанғаннан кейінгі бөлініс.6 апта көлемінде 500-1500 мл лохия бөлінеді. pH бейтарап және сілтілі.2-3 күндері лохиялар қызыл түсті.3-4 күндері қанды-серозды түрде болады.Толыққанды эндометрий 6аптадан кейін қалыпқа келеді. 64.Бактериальды вагиноз. Этиологиясы. Клиникасы, диагностикасы. Емі. Бактериальды вагиноз –қынаптық бөліндідегі концентрациясы 109—1011 КОЕ/мл ГЭ/мл жететін лактофлораның кенет төмендеуі немесе жойылуын және оның анаэроб немесе гарднереллалардың полимикробты ассоциациясына ауысуымен сипатталатын қабынулық емес инфекциялық ауру. Этиология. 16-40 жастағы дені сау әйел адамдарда вагинальды биоценозда негізгі рөлді лактобактериялар алады.Олар қынап микрофлорасының 95 % құрайды. Қынап микрофлорасының құрамына лактобактериялардан басқа, қалған 5 % құрайтын , 300 астам микроорганизмдер кіреді.Репродуктивті периодтағы әйелдің қалыпты қынап микрофлорасының құрамы.
Клиникасы.Бактериальдывагинознегізгішағымыжынысжолдарынанкөпмөлшердеақнемесесұртүстібөлініске,көбінежағымсызбалықиісті.Бөлінісменструацияалдынданемесежынысқатынастанкейінкөбейеді.Айнаменқарағандабөлініскөбінекөбіктәрізді, маөталытампонменжеңілалынады. Басқашағымдары —қышыну, зәршығарубұзылысы, жыныстыққатынаскезіндеауырсыну— сиреккездеседіжәнежиіқосымшабасқаауруменбайланыты.Бактериальдывагинозыбарәйелдердекһбінесешағымдарыболмайды.Сонддықтанеківарианттақарастырады: симптомсызжәнеклиникалықкөріністерімен. Диагностика әдістері: Amsel критерийі:
• Nugent баллы бойынша Грамм бойынша бояу арқылы бөлініс микроскопиясының қорытындысына негізделген. 0-10 балл мен бағаланады.0-3 қалыпты биоценоз, 4-6 аралық жағдай, 6 дан көп бактериальды вагиноз. Емі. 5-нитроимидазол қатары препараттары (метронидазол, орнидазол, секнидазол т.б.) вагинальды немесе пероральды, клиндамицин (вагинальды немесе пероральды). Емнің перспективтібағыты болып табылады: Вагинальды пребиотиктер, вагинальды лактофлораның өсуін стимулдеу( Вапигель, Лактагель). |