Ответы. Биология ылымыны салалары Тірі табиаттаы згерістер жиынтыын зерттейді Биология
 Скачать 0.51 Mb.
|
|
Қырықбуын Сабағы өте көп буын және буынаралықтарынан тұратын өсімдік: Қырықбуын Қазіргі кезде қырықбуынның тіршілік формасы:Көп жылдық шөптесін Қазіргі кезде кездесетін қырықбуын туысының түр саны: 30-35 Қырықбуындар өсетін жер: Барлық ылғалды жерлерде Тармақталған жерасты тамырсабағы бар көпжылдық шөптектік өсімдік: Қырықбуын Тамырсабағының қосалқы бұтақтары бар споралы өсімдік: Қырықбуын Қырықбуын жапырағының түсі: Қоңыр Қырықбуында болмайды: Гүл Қырықбуынның жерүсті өркендері: 2 Далалық қырықбуынның жерүсті өркен түрлері: Жаздық, көктемгі Қырықбуынның жаздық өркенінің тамырсабағының жанама бұтақтары ... айналған: Түйнек Қырықбуынның жаздық өркенінде жүретін үдеріс: Қарқынды өсу, фотосинтез Қырықбуынның жапырақтары болмайтын өркен: Жаздық Қырықбуынның жаздық өркені: Жасыл Қырықбуынның жаздық өркенінің қызметі: Өсу Қырықбуынның көктемгі өркені дамиды: Тамырсабақтың қыстық бүршіктерінен Қырықбуыннан көктемде дамитыны: Масақшасы бар қоңыр өркендер Қырықбуынның көктемгі өркенінің қызметі: Көбею Қырықбуынның сабақ қырларының астында жетілетін ұлпа:Тірек Тірек ұлпасының астында шоқ түзіп орналасады:Өткізгіш Қырықбуынның өзегіндегі ұсақ шоқ түзетін ұлпалар:Өткізгіш Қырықбуынның сабақ қырларының астында жетілетін ұлпа: Фотосинтездеуші Қырықбуын сабағында фотосинтездеуші ұлпалар жетіледі:Ойыс жерінің астында Қырықбуындар көбейеді: Жыныссыз, жынысты, өсімді Қырықбуынның өсімді көбеюі: Тамырсабақ, түйнек Қырықбуынның жыныссыз көбеюі жүзеге асады: Споралары арқылы Қырықбуынның спорасы жетілетін орны: Споралы масақшаларында, тамырсабағында Қырықбуындардың споралы пісіп жетіледі: Көктемгі өркен масағында Қырықбуынның ұшында орналасқан спорангийлер тобының орны: Бүр Егістік арамшөптері: Қырықбуындар Қырықбуындардың бірқатар түрлері: Улы өсімдіктер Дәрілік өсімдік:Далалық қырықбуын Қырықбуынды дәрілік шикізат ретінде пайдаланады: Ісікке, несеп жүргізуге Қырықбуынның споралар түзетін масақтарын мен сабақтарын пайдаланады: Тамаққа Бақшадағы қырықбуыннан құтылу өте қиын, себебі: Тамырсабағында өркендер көп түзілетіндіктен Қырықжапырақтәріздес өсімдіктер Қазіргі кезде қырықжапырақтектестердің белгілі түрлері: 10 мыңнан астам Жоғары сатыдағы споралы өсімдіктердің ішіндегі ең ерте пайда болған өсімдік: Қырықжапырақ Жапырақ тақтасы қауырсын тәрізді бірнеше қайтара тілімденген өімдік:Қырықжапырақ Жер шарына кең таралған қауырсын жапырақты көне өсімдік:Шаңжапырақ Қырықжапырақтылардың тропикте өсетін түрі: Ағаш, лиана Қырықжапырақтылардың ағаш болып өсетін биіктігі 20м жететін түрлері кездеседі:Жаңа Зеландия мен Австралияда Қазақстанда қырықжапырақтәріздестің ағаш тектес түрлері кездеседі:Ботаникалық бақтар Шаңжапырақтың мүшелері: Жапырақ, тамырсабақ, қысқарған сабақ Қырықжапырақтәріздестер: Усасыр, шолпаншаш сүмбілі, мыңжылқы Тең және әртүрлі споралы өсімдіктер: Қырықжапырақ Усасыр қырықжапырағы: Тең споралы өсімдік Тамырсабақты өсімдік: Усасыр қырықжапырағы Жапырағы өте баяу, үш жыл бойы дамиды: Усасыр қырықжапырағы Қырықжапырақтың жапырақтары бүршік түрінде болады және тамырсабақтың ұшына жақын орналасады: Бірінші жылы Усасыр қырықжапырағының дамуында жапырақтың сыртында түктері болатын мерзім: Екінші жылы Қырықжапырақтың нағыз қауырсында тілімденген жапырақтары:Үшінші жылы Усасыр қырықжапырағы өскіншесінің астыңғы бетінде дамып жетілетін: Гаметалар Усасыр қырықжапырағының спорангийлері жапырақтың астыңғы бетіндегі негізгі жүйкеге бекінетін бөлігі: Ұзын аяқшалары Қырықжапырақтылардың жыныссыз көбеюі: Өскіншелерімен Қырықжапырақтардың өсімді көбеюі жүзеге асады: Тамырсабақтары мен өнім бүршіктері арқылы Қырықжапырақ жапырағының астыңғы бетінде түзілген қоңыр төмпешіктер: Сорустар Топтасып жинақталған спорангийлер тобы:Сорус Споралар дамып жетілетін қалта: Спорангий Қырықжапырақтәріздестердің өскіншесі:Жүрек пішінді, жасыл түсті, диаметрі 4 мм Қырықжапырақтылардың жапырақтары ... түрлі қызмет атқарады: 2 Қырықжапырақтылардың жапырақтарының қызметі:Көбею, фотосинтез Усасыр қырықжапырағын қарсы қолданатын аурулар: Ішекқұрт Усасыр жапырағынан алынады: Жара жазатын тұнба, суық тигенде ауырғанда жазатын препарат Қырықжапырақтардың қауырсын тәрізді ірі жапырақтары: Вайялар Миллиондаған жылдар бойы нығыздалған қырықжапырақтәріздестерден түзіледі: Тас көмір Тас көмір бетіне ізі қалған өсімдік: Шаңжапырақ Қызыл кітапқа енген қырықжапырақтәріздестер: Мыңжылқы, шолпаншаш сүмбілі Ең кішкене қырықжапырақ: Хецистортерис пумила Тек су бетінде қалқып өсетін шаңжапырақ:Сальвиния Ашық тұқымды өсімдіктер Өсімдіктердің ең ежелгі тобы: Ашық тұқымдылар Тұқымдары қорғанышсыз,қабыршақта, бүрде ашық орналасатын өсімдіктер: Ашық тұқымды өсімдіктер Жалаңаштұқымдылардың споралары өсімдіктерден айырмашылығы:Тұқыммен көбейеді Ашықтұқымды өсімдіктердің ерекшелігі: Барлығы сүректі, бұталы болады, гүлдері, жемістер болмайды, тұқымнан көбейеді, көпшілігі мәңгі жасыл өсімдіктер Ашықтұқымдылардың гүлді өсімдіктерден айырмашылығы: Тұқымдары бүр қабыршақтарында ашық жатады Ашықтұқымдыларға да жабық тұқымдыларға да тән сипаттама: Желмен тозаңданады Жер ғаламшарында таралған қылқанжапырақты өсімдіктер саны: 600-ге тарта Қылқанжапырақтыларға тән ерекшелік: Сүрегінде шайырлы өзекше Ашық тұқымдылар:Қарағай, секвоя, самырсын, шырша, арша, қос масақшалы қылша Ашықтұқымды өсімдіктерге жатпайды: Емен Ашықтұқымды ағаш діңінің су өткізгіш бөлігі: Сүрек Сүректі өсімдіктерде фотосинтез процесі жүреді: Жапырақта Жапырақтары ине тәрізді өсімдіктер: Қылқан жапырақтылар Ашық тұқымдылар көбейеді:Тұқыммен Ашықтұқымдылардың тұқымдары дамитын орны: Бүр Кәдімгі қарағай:Қылқан жапырақты, жарық сүйгіш, бірүйлі Қылқан жапырақтары өркендерінде 3-6 жылға сақталады:Қарағай Қарағай қылқанының тіршілік ұзақтығы: 2-3 жыл Қарағайдың әрбір қысқарған өркенінде дамитын жапырақ: 2 қылқан (қос қылқан) Кәдімгі қарағай жапырақтарының орналасу ерекшелігі: Қос-қостан Қарағайдың ағаш сабағының атауы: Дің Қарағай сүрегінде өлі жасушалардағы өткізгіш ұлпа мөлшері:90-95 % Қарағай сүрегінен химиялық жолмен алынатын зат:Жасанды талшық Қарағайдағы тозаңдану мен ұрықтану арасы: 13 ай Қарағайдың жас өркенінің ұшында орналасады: Бүрлер Көктемде қарағайда пайда болатын үлкендігі 5 мм аспайтын қызғылт түсті бүрлер: Аналық Қарағайдың аналық бүрінің құрылысы: Өзекше мен оған тығыз жанасқан қабыршақ Қарағайдың аталық бүрлерінің сипаттамасы: Ұсақ, жасылдау сары түсті Қарағайдың тозаңдануы:Жел арқылы Фитонцид бөлетін: Қарағай, грек жаңғағы, терек, жиде Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың биіктігі: 30-40метр Қолайсыз жағдайда өскен қарағайдың жасы: 350-400 жыл Жапырақтарын жылда түсіретін ашықтұқымды өсімдік: Балқарағай Жапырағы сәл жалпақтау, сызықты - қандауырша тәрізді қылқан жапырақты:Секвоя Қылқанжапырақты жұмсақ, шыршаға ұқсас, жылу сүйгіш өсімдік: Самырсын Өскінінде қабыршақтар қапталған енділеу келген жапырақтар орналасады: Туйя (бозарша) Кәдімгі арша:Екіүйлі, халық «бүржидек» атайды, бүрінен мармелад дайындайды Бүрінің етті бөлігі тәтті ашықтұқымды өсімдік: Кәдімгі арша Тұмау тигенде түтінін иіскеуге болады: Арша Сібірлік қарағайдың жапырақтарының қысқарған өркенде орналасуы: 5-5тен Сібірлік қарағай тұқымынан алынады: Азықтық самырсын майы Бұта болып өсетін ашықтұқымды өсімдік: Жатаған шырша, арша Қылқаны төрт қырлы өсімдік: Жатаған шырша Теріскей, Күнгей, Іле Алатауында сирек кездесетін ашықтұқымды бұта: Жатаған шырша Тұқымы пісіп жетіле алмайтындықтан қалемше арқылы көбейтіледі: Жатаған шырша Биіктігі 5-10м, жуан дінді, мәңгі жасыл, қылқан жапырақты:Зеравшан аршасы Талас Алатауы, Қаратаудың оңтүстігінде өсетін ағаш: Зеравшан аршасы Мың жылға дейін тіршілігін сақтайды:Зеравшан аршасы Зеравшан аршасы жеміс береді:50 жылда Қызыл кітапқа тіркелген қылқан жапырақты: Жатаған шырша, зеравшан аршасы Жапырақтары ұсақ қабыршаққа өзгерген бұта:Қос масақшалы қылша Қос масақшалы қылшаның қабыршақтары тез түсіп қалатындықтан, фотосинтез жүреді: Бұтақтарында Қос масақшалы қылшаның бұталарын медицинада пайдаланады: Орталық жүйкені қоздыруға, өкпе демікпесіне, аллергияға Қағаз жасауға қажетті негізгі шикізат:Шырша Шыршаның қысқа және үшкір қылқандары түспей бұтақта сақталу мерзімі: 6-7 жыл Шыршаның тіршілік ұзақтығы:300 жыл Топырақты эрозиядан сақтайтын өсімдіктер: Ашық тұқымды өсімдіктер Ғаламшардағы биіктігі жағынан екінші реттегі дуглыстық самырсынды ең алғаш сипаттаған шотландиялық хируруг, әрі ботаниг: Арчабальд Менинез «Қылқан жапырақты орман жүзімі» аталатын ашық тұқымды: Арша Американың ең әйгілі ағашы «секвойяны» сипаттаған неміс ботанигі: Ф.Эндлихер Жер бетіндегі ең қомақты да салмақты ағаш:Алып секвойядендрон Жер бетінде сақталып қалған ағаштардың ең алғашқы түрі болып саналады: Екіқалақты гингко Жапонияда «күміс өріс» деген атаумен белгілі ашық тұқымды: Гинкго Қытай мен Моңғолияның солтүстік-батысынан табылған өсімдік: Потанин балқарағайы Орманда өсетін өсімдік: Қарағай Жабықтұқымды өсімдіктер Барлық өсімдіктер дүниесі аталады: Флора Жабық тұқымды өсімдіктерге тән:Тұқымы жемістің ішінде жетіледі, көбею мүшесі-гүл, тұқымнан көбейеді Жабық тұқымдылардың негізгі белгісі: Тамыр, өркен, гүл, тұқымды жеміс Жабықтұқымдылардың негізгі ерекшелігі:Гүлінің болуы Жабық тұқымды өсімдіктерге тән қасиет:Жеміс пен тұқым береді Жабық тұқымды өсімдіктердің көбею мүшесі:Гүл Жабық тұқымдылардың әлемдегі түр саны:250 мың Жабықтұқымдылардың жер бетіне таралу себебі:Автотрофтыларғы жататындығында және тұқымдары жемістермен қорғалғандығына Жабық тұқымды өсімдіктердің басқа өсімдіктерден айырмашылығы:Тұқымы бар жеміс түзеді Жабықтұқымдыларда ұрықтанған жұмыртқа жасушадан пайда болады:Ұрық Гүлді өсімдіктердің тұқым бүршігінен пайда болатын түзіліс: Тұқым Жабық тұқымдылардаорталық жасуша екінші аталық жыныс жасушасымен қосылып түзіледі: Эндосперм Ұрықтың өсуіне қажет зат қоры: Эндосперм Тіршілігінде тым болмаса бір рет гүлдейтін өсімдіктің аталуы:Гүлді Тұқымы жемістің ішінде жетілген өсімдіктер:Гүлді өсімдіктер Тек гүлді өсімдікке тән мүшені белгілеңіз:Гүл Гүлді өсімдіктердің көбеюі: Тұқымымен Гүлді өсімдіктерде жатынның қабырғаларынан пайда болады: Жемісқап Гүлді өсімдіктердің суды буландыратын негізгі мүшесі: Жапырағы Барлық гүлді өсімдіктер екі үлкен класқа біріктіріледі: Даражарнақты, қосжарнақты Гүлді өсімдіктердің неше пайызы қосжарнақтыларға жатады: 75% Қосжарнақтылардың негізгі белгісі: Кіндік тамыр жүйесі, жапырағы тор жүйкелі, қос жарнақты ұрық жарнағы Қосжарнақтылар класына жататын тұқымдастар: Көкнәр, алабота, асқабақ, орамжапырақ, құлқайыр, раушангүлділер, бұршақ, алқа, күрделігүлділер Даражарнақтылар класына тән белгілері: Тұқым жарнағы біреу, шашақ тамырлы жүйе, жапырағы параллель (қатар) жүйкелі Даражарнақты өсімдіктің қосжарнақты өсімдіктен ерекшелігі:Тұқым жарнағында Жапырақтары параллель немесе доға тәрізді жүйкеленуі:Дара жарнақтыларға тән Даражарнақтылар класына жататын тұқымдастар: Астық, лалагүлділер, құртқашаш Жапырағы доға жүйкеленген, шашақ тамырлы, бірақ қосжарнақты өсімдік: Жолжелкен Жапырағы торлы жүйкеленген, бірақ даражарнақты өсімдік: Қарғакөз Орманда өсетін шөптекті өсімдік: Қарғакөз Гүл бөлімдерінің жазықтықтағы қимасын шартты түрде бейнелеп, сызбанұсқасын сызу: Диаграмма Тұңғыш рет гүлді өсімдіктерді тұқым жарнағының санына байланысты бөлген ғалым: Д.Рей Ең алғаш кеппе өсімдік жасаған италиялық ғалым: Лука Гини 1920-1930ж. «Өсімдіктану» оқулығын жазған: Ж.Күдерин Өсімдіктерді танып білудің негізін қалаған: Теофраст Түр саны ең аз (130) өсімдіктер тұқымдасы: Қайың Қазақстанда өсірілетін дәрілік өсімдіктердің түрі: 500 Көкнәр мен Алабота тұқымдасы Көкнәр тұқымдасының түр саны: 700 Қазақстанда өсетін көкнәр тұқымдасының түр саны: 44 Көкнәр тұқымдастарының гүлінің формасы: Т2К2+2А∞Ж∞ Көкнәрлардың гүлі: Қосжынысты Көкнәр тұқымдасының жемісі:Қауашақ Көкнәр тұқымдастарының тозаңдану түрі: Бунақденелілер арқылы Көкнәр тұқымдасына жатады: Жалаңсабақ айдаршөп, жіңішке айдаршөп Қазақстанның Қызыл кітабына тіркелген көкнәр тұқымдас:Жіңішке көкнәр Жіңішке көкнәр кездеседі: Қарқаралы тауы, Кент, Қызыларайда Көкнәр тұқымдасына жататын дәрілік өсімдік: Ұйықтататын көкнәр (апиын) Көкнәр тұқымдасына жататын улы өсідік: Үлкен сүйелшөп Көкнәрдан әзірленетін майды пайданылады: Ас әзірлейді Алабота тұқымдасының түр саны:1500 Алабота тұқымдасының тозаңдануы: Жел, бунақденелілер арқылы Алабота тұқымдасына жатады:Алабота, шпинат, сексеуіл, қызылша, көкпек, сораң, теріскен, бұйырғын Өте кең таралған алабота тұқымдас біржылдық арамшөп: Ақ алабота Топырақты құнарсыздандыру, зиянды бунақденелілердің жасырылуына қолайлы жағдай жасайтын арамшөп:Ақ алабота Ертеде күлінен сақар алынып және сабын жасауға пайданылатын өсімдік: Ақ алабота Ақ алабота гүлінің формуласы: Т4А4Ж1 Бұта немесе кішкене ағаш түріндегі алабота тұқымдасы өсімдіктердің туысы: Сексеуіл Құмды жерде өсетін жапырағы жетілмеген өсімдік: Сексеуіл Сүректің қаттылығынан сабағы өңдеуге келмейтін өсімдік: Сексеуіл Сексеуіл гүлінің сипаттамасы: Ұсақ, қосжынысты, бірүйлі Сексеуілдің жемісі: Қанатты жаңғақша Қазақстанда өсетін сексеуіл түрлері: Қара, ақ, зайсандық Сырдария, Іле, Шу өзендерінің төменгі аңғарларында тоғай болып өседі: Қара сексеуіл Биіктігі 6 метрге жететін, тұзды, сораң топырақта өсетін өсімдік: Қара сексеуіл Жапырақтары болмайтын, діңдері қисық, жиі бұтақталған өсімдік: Қара сексеуіл Қара сексеуілдің тамыры 8-12 тереңдікке еніп, жер асты тұзды суын соратындықтан: Жасыл өркендері тұзды Шөлдің құмды жерлерінде өсетін алабота тұқымдасының өкілі: Ақ сексеуіл Алабота тұқымдастарға жататын бір, екі, көпжылдық шөптекті өсімдіктер туысы: Қызылша Қант қызылшасында болатын қанттың мөлшері: 23% Екіжылдық қызылшалар бірінші жылы қоректік затын жинайды: Жемтамырында Қызылша екінші жылы қоректік затын жинайды: Гүлдері мен тұқымында Жапырақтары тамаққа пайдаланылатын,нәруызға және витаминдерге бай алабота тұқымдас өсімдік:Шпинат Құрамындағы нәруыз мөлшері етке пара-пар алабота тұқымдасының бір туысы: Шпинат Бақша шпинатының аталық гүлнің формуласы: К4А4Ж0 Бақша шпинатының аналық гүлінің формуласы: К0А0Ж(1) Қазақстанда бұйырғын туысты өсімдіктердің түр саны: 17 Өте улы жапырақсыз бұйырғын: Итсигек Ауыл шаруашылығы зиянкестеріне қарсы қолданылатын дәрі алынады: Итсигек Асқабақ пен Орамжапырақ тұқымдасы Парсы тілінде «шағын бақ» сөзі: Бақша Бақша өсімдіктерінің негізгі ерекшелігі: Шөптекті біржылдық Қаратау маңында кездесетін көпжылдық асқабақ тұқымдасының бір өкілі: Құтырған құяр Бақша өсімдіктерінің жалпы түр саны: 900 Асқабақ тұқымдасының түр саны:900 Қазақстанда өсетін асқабақ тұқымдасының түр саны: 9 Асқабақ тұқымдасының аталық гүлінің формуласы: Т(5)К(5)А(2)+(2)+1Ж0 Асқабақ тұқымдасының аналық гүлінің формуласы: Т(5)К(5)А0Ж(3) Асқабақ тұқымдастарының жемісі: Қабақ Жемісі ең ірі өсімдіктер тұқымдасы: Асқабақ Асқабақ тұқымдас өсімдіктер тобы:Асқабақ,қауын, итжүзім, қияр, қарбыз, қауақ Өркендері шырмалып, төселіп өсетін асқабақ тұқымдас өсімдіктер: Асқабақ, қияр, қарбыз Жабайы өсетін екіүйлі көпжылдық өсімдік: Итжүзім Тамыры өте жуан, сабақтары жіңішке, жемісі нағыз жидек өсімдік: Итжүзім Халықтық медицинада итжүзім тамырын пайдаланады: Іш босатуға Ірі жемісті тағамдық, дәрілік, біржылдық жылу сүйгіш өсімдік: Асқабақ Асқабақ тұқымдастарының жабайы түрі: Чайот Жыл санауға дейін 3000 жыл бұрын асқабақ өсіріле бастады: Мексикада Мексикалық бір тұқымды қияр: Чайот Кәдімгі асқабақтың іріктемелері: Қауақ, бәлішқауақ Жылу және жарық сүйгіш өсімдік:Қауын Қауынның өніп-өсуіне қажет: Сазды-құмдауыт, құмды жерлер Күн жылынғанда егілетін тұқым: Қауын Тұқымынан 25-30% май алынатын өсімдік: Қауын Қауынның іріктемелері: Әңгелек, қара күләбі,торлама,дәбілше, Лазерлік сәулеге төзімді дақылдар:Қарбыз, қауын, қияр, қауақ Орамжапырақгүлді тұқымдастардың басқаша атауы: Шаршыгүлділер Орамжапырақгүлділердің түр саны: 3000 Шаршыгүлділер: Шомыр,шалғам,ақбасқурай Орамжапырақгүлділердің формуласы: Т2+2К4А2+4Ж(2) (жабайы шомыр) Орамжапырақ тұқымдасының тостағанша жапырақшасының саны: 4 Шаршыгүлділер тұқымдасында: 6 аталық, 2 аналық Шаршыгүлділер тұқымдасыны өсімдіктерінің жемісі: Бұршаққын, бұршаққынша Орамжапырақгүлділер тұқымдасының гүлшоғыры: Шашақгүл Орамжапырақгүлділер тұқымдастардың ішіндегі мәдени өсімдік:Қырыққабат Орамжапырақ тұқымдастардың жапырақтарының орналасуы: Кезектесіп Крестгүлділер гүлінің құрылысы: Шашақгүл Аққауданды орамжапырақ: Екіжылдық Көкөністік дақыл: Орамжапырақ (қырыққабат) Орамжапырақ тұқымдасына жататын көкөністік дақылдар: Тарна, шомыр, шалғам Сыртын балауызды өңез қаптаған май және малазық үшін пайданылатын мәдени дақыл:Рапс Рапстан алынады:Май, бал Орамжапырақгүлділерге жататын дәрілік өсімдік: Ақбасқурай Орамжапырақгүлділердің арамшөп түрлері: Қышабас, жұмыршақ, қанатжеміс Орамжапырақгүлділердің татымды түрлері:Қыша, ақжелкек Өсімдік майын алу үшін өсірілетін өсімдік: Қыша Аспаздық, медицинада пайданылатын ең әйгілі татымды өсімдік: Күнзе (кориандр) Жемісінің құнарлығы бойынша ең төмен өсімдік: Қияр Қызыл кітапқа тіркелген екіжылдық орамжапырақгүлді: Жирен сарбасқурай Құлқайыргүлділертұқымдасы Құлқайыргүлділердің түр саны: 1000 Қазақстанда өсетін құлқайыргүлділердің түр мен туысы: 18 түр, 7 туыс Құлқайыргүлділер тұқымдасының гүлдері: Қосжынысты, қосгүлсерікті Құлқайыргүлділер тұқымдасының жемісі: Қауашақ, бір тұқымды жаңғақша Құлқайыргүлділер тұқымдасының ең маңызды өкілі:Мақта Оңтүстік Қазақстанда, көпжылдық бұталы түрлері тропиктік елдерде кездеседі: Мақта Мақтаның көпжылдық бұталы түрі өседі: Тропиктік елдерде Мақтаның көпжылдық бұталы түрі өседі: Түрікменстан Тек жылы жақта өседі:Мақта Мақтада болатын бұтақтың екі түрлі: Өсетін, жеміс беретін Мақтаның жеміс беретін бұтағы: Қысқарған өркен Жеміс беретін бұтақтың ұшында өседі: Гүл Мақтаның биіктігі: 1,5-2 метр Мақта өсімдігі гүлдейтін ай: Маусым Қысқа күндік өсімдік: Мақта Оңтүстік Қазақстанның шитті мақта өсірілетін аудандары: Келес, Бөген Мақтаның ұрық шашатын тұқымы: Шит Таза мақта өндіріледі: Шитті мақтадан Мақта гүлінің формуласы: Т3+(5)К5А(∞)Ж(∞) Мақтаның жемісі: Қауашақ Мақтаның қауашағы ашылатын жақтау саны: 3-5 Мақтаның ашылмай қалған немесе шала ашылған қауашағы: Көсек Мақтаның тұқымынан алынатын құнды өнімдер: Май, күнжара, мақта мамығы Мақта тұқымының 24-26% тұрады: Майдан Мақтадан мол түсім алу үшін қажет температура: 15-17С 100гр шитті мақтадан алынатын таза талшық мөлшері: 25-42 кг Жыл санауға дейін 3000жылдан бері мақта шаруашылығымен айналасып келеді: Үндістан Талшығын арқан есіп, қап, мата тоқуға пайданылатын өсімдік: Бұйдакендір, кенеп, мақта Медицинада дәрі ретінде қолданылатын құлқайыргүлділердің түрі: Жалбызтікен Сәндік үшін өсірілетін құлқайыр түрлері: Айдарша, қытай раушаны Жалбызтікеннен алынған тұнба ем болатын ауру:Жөтелге,қақырық түсіруге Халықтық медицинада жалбызтікенді пайдаланады: Іш жүргізу, дизентерия мен асқазан жарасына, тіс түбінің еттері босағанда,алқым бездері ауырғанда, ауызды,тамақты шаю Африканың құрғақ саваннасында өсетін құлқайыргүлділердің өкілі: Баобаб Баобаб: Түспежапырақты өсімдік Құлқайырға өте ұқсас ағаш текті өсімдік: Баобаб Раушангүлділер тұқымдасы Раушангүлділердің түр саны: 3000 Республикамыздағы раушангүлділердің түр саны: 35 Раушангүлділер тұқымдасына жататын өсімдіктер: Алма, алмұрт, итмұрын, таңқурай, теңгежапырақ, қойбүлдірген, қазтабан, тікенгүл Раушангүлділер тұқымдасының көпшілігі: Жеміс ағаштары Раушангүлділер тұқымдасының бұталы өсімдік: Итмұрын, раушан Раушангүлділер тұқымдасындағы көпжылдық шөптесін өсімдік:Теңгежапырақ, шыршай, қойбүлдірген Раушангүлділерге жататын шөптесін өсімдіктер: Қазтабан, қойбүлдірген Жай жапырақты раушангүлділер: Алма, алмұрт, өрік Үшқұлақты күрделі жапырақты раушангүлділер: Құлпынай. таңқурай Қауырсын тәрізді күрделі жапырақты өсімдік: Итмұрын, шетен, қараған Саусақ салалы күрделі жапырақты раушангүлді: Жатаған қазтабан Раушангүлділердің гүлсеріктері: Қосқабатты Раушангүлділерде күлте жапырақша саны: 5 Раушангүлділер тұқымдасынданың гүлінде аталық саны: Көп Раушангүлділердің тозаңдануы: Бунақденелілер арқылы Раушангүлділердің жемістері таралады: Құстар, жарқанаттар, су арқылы Раушангүлділер тұқымдасына тән: Жемісі алуан түрлі, аналығы мен аталығы көп Раушангүлділердің жемісі: Көп жаңғақшалы құрғақ, көп сүйекті жаңғақ, сүйекті шырынды Раушангүлділер мен алқа тұқымдасының өсімдіктерінде кездесетін жеміс түрі: Жидек Шырында жемісті раушангүлді өсімдік: Алма, шие Құрғақ жемісті раушангүлділер: Шыршай, теңгежапырақ Сүйекті-шырынды раушангүлділер: Мойыл, шие Раушангүлділердің жинақталған құрама (көп) жаңғақшалы түрлері:Құлпынай, итмұрын Жемісі пісіп жетілген кезде гүлтабанынан және тостағанша жапырақшадан оңай ажырайды: Таңқурай Таңқурай мен бүлдіргеннің көпсүйектері жиналады: Гүлтабанда Жемісін тосап, компот, шырын дайындайтын раушангүлділер: Таңқурай Раушангүлділер тұқымдасының жабайы өсетін түрі: Тікенгүл, итмұрын, шетен Итмұрын гүлінің формуласы: Т(5)К5А∞Ж∞ Жабайы алхоры гүлінің формуласы: Т(5)К5А20Ж1 Раушангүлділер тұқымдасына жататын жабайы өсетін шөп: Итмұрын Жабайы итмұрыннан шығарылған іріктеме: Раушан Өте бағалы май, хош иісті заттар алуға қолданылатын өсімдік: Раушан Күлтесінен май алынатын раушангүлділер тұқымдасының өкілі: Раушан Қазіргі деректер бойынша раушанның шығарылған іріктеме саны: 25000 Халықтық медицинада тері бөртпелерін емдеуге қолданылады: Шие шайыры Бағалы дәрі-дәрмек дайындалады: Бадамнан Бұршақ тұқымдастар Бұршақ тұқымдастарының түр саны: 12000 Қазастанда бұршақтұқымдастардың өсетін түрлері: 650-ге жуық Бұршақ тұқымдасының құрылысына тән белгілер: Тамыр түйнекшелері, күлтесі әр түрлі, бұршаққап Бұршақ тұқымдас өсімдіктердің өкілі: Жоңышқа, соя, асбұршақ, үрмебұршақ, қараған Сиыр жоңышқа, қызылбас жоңышқа, шалғындық жоңышқалар тұқымдасы: Бұршақ тұқымдас Бұршақ тұқымдас өсімдіктердің негізгі ерекшелігі: Тамыр түкшелері Бұршақ тұқымдас өсімдіктермен селбесіп тіршілік етеді: Түйнек бактериялары Тамыр түйнекшелерінде бос азотты сіңіреді: Бұршақ тұқымдас Бұршақ тұқымдас өсімдіктер тіршілігінде түйнек бактерияларының маңызы: Ауадағы бос азотты қабылдап сіңіру Бұршақ тұқымдас өсімдіктердің тамырында жинақталады: Азот Бұршақ тұқымдастарының ерекшелігі: Жемісі бұршаққап, гүл бөлігі желкен, бос азотты сіңіреді Бұршақ тұқымдас өсімдіктердің гүлінің формуласы: Т(5)К3+(2)А9+(1)Ж1 Бұршақ тұқымдастарының тостағаншасы: 5 біріккен Бұршақ тұқымдастарының күлте жапырақшаларының саны: 5 Бұршақ тұқымдас өсімдікке тән: 10 аталық, 1 аналық Бұршақ тұқымдастарда қайықшаны қоршайтын аталық саны: 10 Бұршақ тұқымдастарда қайықшаның ішіндегі аналық саны: 1 Бұршақ тұқымдасының гүлшоғыры: Шоғырбас, шашақ, шатыршагүл Өздігінен тозаңданатын бұршақ тұқымдастың түрі: Егістік асбұршақ Бұршақ тұқымдасының жемісі: Бұршаққап Бұршақ тұқымдасының гүліндегі ең ірі күлте жапырақшасының атауы: Желкен Бұршақ тұқымдас гүлінің екі бүйіріндегі 2 күлте жапырақшасының атауы: Ескек Бұршақ тұқымдасында төменгі тұтасып өскен күлте жапырақшалары: Қайықша Бұршақ тұқымдасындағы тұқымжарнағы топырақ астында қалып қоятындар: Асбұршақ Бұршақ тұқымдас өсімдік тұқымдары өте бай: Ақуыз Бұршақ тұқымдасының мал азықтық өкілі:Жантақ, беде, сиыржоңышқа, бөрібұршақ Тағамдық бұршақ тұқыммдастар: Жержаңғақ, нұт Жөтелге қарсы дәрі ретінде қолданылатын бұршақтұқымдас түрі: Жалаң қызыл мия Бұршақ тұқымдастардың ішті босататын дәрі ретінде пайданылатын түрі:Кассия (сана) Бұршақ тұқымдасының сәндік түрі: Қараған Бұршақ тұқымдасының улы түрі: Тентекмия Топырақ құнарлығын арттыратынөсімдік: Қызылбас жоңышқа Май алынатын бұршақ тұқымдас өсімдік: Соя Асбұршақ гүлінің формуласы: Т(5)К1+2+(2)А(9)+1Ж1 Асбұршақтың гүлшоғыры: Шашақгүл Алқа тұқымдас - кіріккенкүлтелі өсімдіктер Алқа тұқымдасының түр саны: 2900 Қазақстанда өсетін алқа тұқымдастарының түр саны: 23 Алқа тұқымдасының екінші атауы: Кіріккенкүлтелілер Алқа тұқымдастарына жататын өсімдіктер: Баклажан, темекі, картоп, қызанақ, меңдуана, қызан, қаражидек, шырайгүл Алқа тұқымдастардың жабайы өсетін түрлері көп өседі: Оңтүстік Америка Алқа тұқымдасы гүлінің формуласы:*Т(5)К(5)А5Ж(2) Алқа тұқымдастардың гүлсерігі: Бес біріккен күлте, бес біріккен тостағанша Алқа тұқымдасындағы гүліндегі аталық саны: 5 Дұрыс гүлді өсімдіктер тұқымдасы: Алқа Алқа тұқымдасына жататын өсімдіктердің жемісі: Жидек мен қауашақ Алқа тұқымдасы жапырақтарының орналасуы: Кезектесіп Алқа тұқымдастарға жататын дәрілік өсімдік: Меңдуана, қаражидек Алқа тұқымдасының нағыз улы өсімдігі: Меңдуана, сасық меңдуана, қара меңдуана Өте ірі, түтікше тәрізді, күлтесі ақ түсті гүлдері, өте үшкір тікенекті жемісі бар, алқа тұқымдастарға жататын өсімдік: Сасық меңдуана Меңдуана жапырағы мен тұқымы пайданылады: Демікпеге, құрыспаға қарсы дәрі Қара меңдуана ... өсімдік: Екі жылдық шөптесін Улы өсімдік қара меңдуана жемісі: Қауашақ Алқа тұқымдасындағы сәндік өсімдік:Шырайгүл (петуния), қызылқұлақ (физалис) Алқа тұқымдастарға жататын өсімдіктерден сәндік мақсатта гүлзарға өсіретіндерін белгілеңіз: Петуния, хош иісті темекі Алқа тұқымдасына жататын тағамға пайданылатын өсімдік: Қызанақ, баклажан, бұрыш Баклажанның жабайы түрі өседі: Үндістанда Баклажанның жемісі: Жидек Баклажанның 1 гектарынан алынатын түсім: 15-30 тонна Баклажанның маңызы: Кальций,фосфор тұзы бар, қан құрамындағы зиянды түзілісті азайтады, бауыр ауруын емдеуге пайданылады Жемісінде органикалық қышқылдар бар өсімдік:Қызанақ Ерекше жарық сүйгіш мәдни өсімдік:Қызанақ Картоптың шыққан жері: Оңтүстік Америка, Анд тау жүйесі, Чили мен Перу таулары «Екінші нан»: Картоп Жемісі улы мәдени өсімдік: Картоп Картоптың түрін өзгерткен мүшесі: Сабағы Картоптың түрі өзгерген жер асты өркені: Түйнек Картоптың гүлдері: Қосжынысты Картоптың гүлшоғыры: Шашақгүл Картоптың улы жемісі: Жидек Картоп, жүзім жемісі:Жидек Картоптың топырақтан шығып қалған түйнегінің түсі: Жасыл Картоп крахмалының жиналатын мүшесі:Түйнегі Картоп түйнегінен алынатын заттар: Крахмал, сірне, спирт Картоптың көбеюі: Көзшелі түйнек Картопты тұқымнан көбеюге бола ма:Тек жаңа іріктеме шығару кезінде ғана тұқымнан көбейеді Медицинада, мал дәрігерлік салада жасалған дәрілер асқазан және ішек ауруларына, демікпеге қарсы қолданылады: Итжидек Ауа температурасы 12-20С аралықта себіледі:Темекі Ерінгүлділер тұқымдасы Гүлі аузын ашқан адамның кескісін бейнелейтін тұқымдас атауы: Ерінгүлділер Гүлінің 5 күлтесі түтікше құрайды, оның ішінде 2 жоғарғы, 3 төменгі күлтелері біркелкі тұқымдас: Ерінгүлділер Ерінгүлділердің түр саны: 3500 Қазақстан аумағындағы ерінгүлділердің түр саны: 234 Ерінгүлділердің екінші атауы:Тауқалақайгүлділер Сабағы 4 қырлы,жапырақтары қарама-қарсы, күлтесі қосерінді бірігіп кеткен:Ерінгүлділер Ерінгүлділер тұқымдасының жапырақтары орналасады: Қарама-қарсы Ерінгүлділер тұқымдастарының гүлінің формуласы: Т(5)К(2+3)А4Ж(2) Ерінгүлділердің жемісі: Сүйекті жеміс, жаңғақша Парфюмерия есебінде қолданылатын: Лаванда, көкжалбыз,гүлшетен, молдав жыланбасы Ерінгүлділертұқымдасының дәрілік өсімдіктері: Кермек жалбыз, жебір, сәлбен Эфир майы бар ерінгүлді дәрілік өсімдік: Кермек жалбыз Кермек жалбыздың басқаша атауы: Бұрыш жалбыз Жапырақтары жұмыртқа тәрізді, бір ұшы сүйірлеу болатын, хош иісті өсімдік: Кермек жалбыз Бас сақинасы, асқазан, тыныс жолдарының ауруларын емдеуге таптырмайтын дәрі: Кермек жалбыз Ауырсынуды басатын дәрі ретінде пайдаланылады: Жалбыз майы Жапырақтары ірі, сабағы тармақталған биіктігі 1 метрге жететін шөптекті дәрілік өсімдік:Көкжалбыз Қазақстанда киікшөп деп аталатын кәдімгі жебірдің отаны: Жерорта теңізі Кәдімгі жебір - дәрілік өсімдік, қақырық түсіреді. Сондықтан оны халықтық медицинада пайдаланады: Көкжөтел, бронхит ауруы кезінде ауызды шаю үшін Құрамында эфир майы бар тіс пастасына, сабынға қосатын ерінгүлді:Кәдімгі жебір Ежелгі Мысырда мәйіт бальзамдау үшін қолданған: Жебірді Ерінгүлділер тұқымдастарының ең көп тараған түрі: Сәлбен Халық «тіршілік шөбі» деп атайтын өсімдік:Сәлбен Халықтық медицинада жапырағы ойық жараны емдеуге қолданылатын: Сәлбен Эфир майы өндірілетін балды өсімдік: Сәлбен Дәрілік жөтелшөп жатады: Ерінгүлділер тұқымдасына Халықтық медицинада дәрілік жөтелшөпті пайдаланады:Асқорыту мұшелеріталаурауына, демікпеге, жүйкені тыныштандыруға Ерінгүлділер тұқымдас өсімдіктердің тағамға пайданылатын түрі: Кәдімгі жұпаргүл Ерінгүлділердің ағаш тәрізді түрлері өседі: Тек тропикте Ағаш тәрізді ерінгүлділердің ең биігі: Жарғақты хиптис Күрделігүлділер тұқымдасы Қосжарнақты, гүлді өсімдіктердің ең көп тараған түрі: Күрделігүлділер Күрделігүлділердің түр саны: 20000 Қазақстандағы күрделігүлділер тұқымдасының түр саны: 700 Кұрделі гүлділердің формуласы: Т0К(5)А5Ж(2) Күрделігүлділер тұқымдасының ерекшелігі:Тостағаншасы жоқ,гүлшоғыры - себет Тек қана күрделігүлділер тұқымдасына тән негізгі белгілер:Гүлшоғыры-себет Күрделігүлділер тұқымдасының себетгүліндегі гүлінің пішіні:Шұқырақ, тілшелі, жалған тілшелі, қосерінді, түтікше Күрделігүлділер тұқымдасының жемісі:Айдарлы мен айдарсызтұқымша Себетгүлінде тек тілше гүлдер орналасқан күрделігүлді: Бақбақ Себетгүлінде тек түтікшелі гүлдер орналасқан күрделігүлді: Сарықалуен, түйетікен Себет гүлшоғырының ортасында сары түсті түтікше гүлдер, жиегінде ақ түсті тілше гүлдер орналасқан өсімдік: Түймедақ Себетгүлінде шұқырақ гүлдер орналасқан күрделігүлді: Гүлкекіре Күрделігүлділер тұқымдасына жататын көкөністік өсімдіктер: Ассүтіген, бөрігүл Күрделігүлді дәрілік өсімдіктер:Түймедақ, бақбақ, дермене, итошаған, қырмызыгүл Күрделігүлділерге жататын малазықтық дақыл:Жералмұрт Күрделігүлді сәндік өсімдіктер: Бақытгүл (хризантема), нарғызгүл (георгина) Күрделігүлділердің арамшөп түрлері: Ойраншөп, қалуен, гүлкекіре, түйетікен Күрделігүлділердің тозаңданбай жеміс түзетін түрі:Бақбақ Майы тағамдық,техникалық мақсатта пайданылатын күрделігүлді:Мақсыр Мақсырдың тұқымшаларының құрамындағы май мөлшері:25-37% Мақсыр майынан алынады:Бояу, сабын, эмаль Тұқымшаларын ауыл шаруашылық құстарына жем ретінде береді:Мақсырдың Қазақстанда 1 ғана түрі кезедесетін күрделігүлдіөсімдік: Өгейшөп Көпжылдық тамырсабақты, шөптекті қосжарнақты өсімдік: Өгейшөп Дәрілік күрделігүлді өсімдік: Өгейшөп Жапырағын ауатамырдың қабынуына, туберкулезді емдеуде пайданылатын:Өгейшөп Жапырақ тақтасының үстіңгі беті тегіс-жылтыр,астыңғы беті жұмсақ - түкті өсімдік: Өгейшөп Бақбақ гүлінің формуласы:Т0К(5)А5Ж(2) Май алынатын күрделігүл тұқымдасына жататын өсімдік: Күнбағыс Май алынатын негізгімәдени дақыл: Күнбағыс Күнбағыстың өсуіне қолайлы топырақ: Қара топырақ Ең жарық сүйгіш өсімдік: Түймедақ Қазақстанның эндемик өсімдігі: Дермене Ғаламшарда тек бір орында ғана өмір сүретін ағзалар: Эндемик |