Ответы. Биология ылымыны салалары Тірі табиаттаы згерістер жиынтыын зерттейді Биология
 Скачать 0.51 Mb.
|
|
Саңырауқұлақтар дүниесі Саңырауқұлақтар тобы: Эукариоттар Саңырауқұлақтардың өздігінен дүниеге келуі туралы тұжырымды ұсынған: Ж.Б.Ламарк Саңырауқұлақтың құрамы:80-90%су,10-20% құрғақ затының 2-4% нәруыз, 1% май Жер шарындағы саңырауқұлақтардың түрі белгілі: 100 мыңнан астам Өсімдіктерге де, жануарларға да тән қасиеттері бар ағза: Саңырауқұлақ Саңырауқұлақтардың өсімдіктерге тән белгісі:Бір орыннан қозғалмайды, тарамдалады, қанша тіршілік етсе,сонша өседі,қоректі бүкіл денесімен сіңіреді,жасушасында қалың қабықшасы болады Саңырауқұлақтардың жануарларға тән белгісі:Хитин, хлоропласты болмайды, дайын ағзалық заттармен қоректенеді, гликоген Саңырауқұлақ жасушасы қабырғасының құрлымы: Хитин Саңырауқұлақ жасушасында болмайды: Хлорофилл Саңырауқұлақтың қоректенуі: Дайын органикалық заттармен (гетеротрофты) Саңырауқұлақтың қоректенуі: Жемісті денесімен қоректік затты топырақтан сорып алып қоректенеді Саңырауқұлақтың жасушасындағы қоректік қор заты:Глюкоген Саңырауқұлақтың қоректену жолдары: Сапрофиттік, паразиттік, симбиоздық Саңырауқұлақтың өсімді (вегетативтік) денесі: Жіпшелер Жіпшумақ жіпшелері:Көп жасушадан тұрады Саңырауқұлақтың жемісті денесі өсіп, дамиды: Жіпшумақтан Саңырауқұлақтың жемісті денесі түзіледі: Тарамдалған жіңішке жіпшелерден Саңырауқұлақтың жіпшумағы дамиды: Жемісті денесінен Саңырауқұлақтың жемісті денесінің жіпшумақтан өсіп дамуы: Ауа, ылғал,жылу жеткілікті болғанда Саңырауқұлақтың жемісті денесінің өсуі тоқтатылады: Күзгі салқын түскенде Саңырауқұлақтың түбіртегі мен қалпақшасы бір-біріне тығыз жанасып жатқан жіпшумақтың жіпшелерінен тұрады, ол қақпақшада: Жоғарғы және төменгі екі қабаттан тұрады Саңырауқұлақ жасушасының сыртында қатты қабығы, ішінде ... болады: Ядро, вакуоль, лизосома, рибосома, митохондрия Саңырауқұлақ вакуолінде қорға жинақталады: Гликоген, май, май қышқылы Саңырауқұлақтар мына тәсілмен көбейеді: Жынысты, жыныссыз, өсімді Саңырауқұлақтың жіпше үзінділері, бүршіктену арқылы көбеюі: Өсімді Саңырауқұлақтың «шаң» түріндегі спорасы:Конидий Қалпақшалы саңырауқұлақтың жіпшумағы дамиды: Өнген спорадан Саңырауқұлақтың споралары өнетін орта: Қарашірігі мол ылғалды топырақ Саңырауқұлақтың жынысты көбеюі: Гаметалар Төменгі сатылы саңырауқұлақтар: Зеңсаңырауқұлақтар, ашытқы Біржасушалы саңырауқұлақ: Ашытқы, ақ зең, мукор Ашытқы саңырауқұлағының құрылысы: Біржасушалы, жіпшелері болмайды Ашытқыны ұнға қосып, қамыр илесе, сәлден соң қамыр дереу көтеріліп ашиды.Себебі: Ашытқы ұлғайып дербес жасушаларға айналады Ашытқы саңырауқұлағының әсерінен ашыған қамырдағы көпіршіктер: Көмірқышқыл газы Нан өндірісінде кең қолданылатын саңырауқұлақ: Ашытқы Ашытқы саңырауқұлағының көбеюі: Бүршіктену Ғылыми атауы «қантты саңырауқұлақ»: Ашытқы Ашытқы саңырауқұлағының әрекетімен алынатын дәрумен: В2 Шірінділердің арасында, көңнің құрамында кездесетін біржасушалы саңырауқұлақ: Мукор, ақ зең Жіпшумағы бір ғана жасушадан тұратын саңырауқұлақ:Мукор Зең саңырауқұлақтар тобына жатады: Аспергилл, пеницилл, мукор Ақ зеңнің жіпшумақ жіпшелері ... тұрады: Бір ғана жасушадан Ақ зеңнің жіпшумағының қалпақшалы саңырауқұлақ жіпшумағынан айырмашылығы: Жайылып тарамдалған бір ғана жасуша Ақ зең саңырауқұлағы кездесетін жерлері: Нанда, жемістер, жылқы тезегі Ақ зең саңырауқұлағынан алынатын антибиотик: Пенициллин Пенициллдің мукордан айырмашылығы: Жіпшумағы перделер арқылы жеке-жекежасушаларға бөлініп, тармақталған жіпшелерден тұрады Пеницил жіпшумақтарының шоғырының түсі: Көкшіл-жасыл Медицинада дәрі алынатын саңырауқұлақ: Пеницилл Пеницилл саңырауқұлағынан алынатын антибиотик: Пенициллин Пеницилл дәрісімен емделетін аурулар: Өкпенің қабынуы, ревматизм (құздама), дифтерия (күл ауруы),скарлатина (жәншау) Өлі ағзалық заттармен қоректенетін саңырауқұлақтар: Пеницилл 1873ж. табиғи пеницилинді бөліп алған ғалым: А.Флеминг Лимон қышқылын өндіруге қолданылатын саңырауқұлақ: Аспергилл Аспергил жіпшумақтарының шоғырының түсі: Сарғыш-жасыл Қалпақшалы саңырауқұлақ деп аталу себебі: Денесі түбіртек пен қалпақтан тұрады Қалпақшалы саңырауқұлақтың жемісті денесі: Қалпақ пен түбіртек Қалпақшалы саңырауқұлақтың жер бетінде көрініп тұрған жемісті денесі: Біріне-бірі тығыз жанасып жататын жіпшумақ жіпшелері Қалпақшалы саңырауқұлақтың жер бетінде көрініп тұрған жемісті денесін үзіп алғанда топырақта қалады: Жіпшумағы Ақ саңырауқұлақтың жемісті денесінің салмағы: 2кг 720гр Қалпақшасының астында майда шұрықтары болатын саңырауқұлақ: Түтікшелі Қалпақшасының асты түтікшелі саңырауқұлақ: Ақ саңырауқұлақ, терекқұлақ Қалпақшасының асты қатпарлы саңырауқұлақ: Арышқұлақ, түлкіжем, қозықұйрық Саңырауқұлақтың өсімдікпен селбесуі: Симбиоз Қалпақшалы саңырауқұлақ пен ағаштардың тамырымен селбесуі: Микориза Қалпақшалы саңырауқұлақтар белгілі бір ағаштың астында өсу себебі: Қажетті ағзалық заттар алады Саңырауқұлақтың ағаштарға келтіретін пайдасы (түбіне өскен ағашқа): Саңырауқұлақтар ағашты сумен қамтамасыз етеді Тек қайың,қарағай,шарша маңында өсетін саңырауқұлақтар:Ақ саңырауқұлақ Қарағайлы, шыршалы орманда өсетін саңырауқұлақ: Арышқұлақ Жеуге жарамды саңырауқұлақтар:Майқұлақ, ойысқұлақ, түлкіжем, қозықұйрық, бүріскі, көңқұлақ, жерқұлақ, ақ саңырауқұлақ Жас кезінде жеуге жарамды, шірігі мол арықтардың жағасындағы саңырауқұлақ: Көңқұлақ Жеуге жарамсыз саңырауқұлақтар:Жалған түлкіжем, боз арамқұлақ, жалған түбіртек, көңілкеш, шыбынжұт Қалпақшалы улы саңырауқұлақ:Боз арамқұлақ, көңілкеш, жалған түбіртек, шыбынжұт Қалпақшасының шеті желбіреген, үстіңгі беті ақшыл сарғылт түсті саңырауқұлақ: Кәдімгі түлкіжем Жалған түлкіжемнің кәдімгі түлкіжемнен айырмашылғы: Қалпақшасының үсті тегіс, қызғылт-сары түсті, қалпақшасын бөлгенде шырын бөлінбейді Қозықұйрық саңырауқұлақ қалпақшасының астыңғы жағының түсі:Алқызыл Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан ерекшелігі: Қалпақшасының асты қызғылт түсті, түбіртегінде сақинасы болмайды Жарық шығарып жарқырайтын саңырауқұлақ: Түбіртек Жалған түбіртектің кәдімгі түбіртектен айырмашылығы:Түбіртегінде белдеуше болмайды, қалпақшасының асты сарғылт жасылдау Жеуге жарамды саңырауқұлақты тамаққа пайдалану ережесі:Жуу, қайнату, қуыру Халықтық медицинада «жер майы» деп аталатын саңырауқұлақ: Көңілкеш Ең улы саңырауқұлақ: Боз арамқұлақ Паразитті саңырауқұлақтар: Ақұнтақ, тат, қаракүйе, діңқұлақ, қастауыш Астық тұқымдастарын зақымдайтын саңырауқұлақтар: Қастауыш, ақұнтақ, тат, қаракүйе Өсімдіктің зақымдалған жапырақтары мен сабақтарының бетіндегі жіпшумақтың арасында қоңыр түсті жемісті денелер түзетін паразит саңырауқұлақ: Ақұнтақ Ақұнтақ саңырауқұлағы астық түсімін кемітеді: 30% Бидай масағының аналығында дамиды: Қастауыш Бұл саңырауқұлақпен зақымдалған астықтың дәні майда, әрі жеңіл болады: Тат Жапырақ сабағында ұзынша қызғылт-қоңыр томпайға дақ пайда болады:Тат Бидай түсімін 15%-ға төмендететін паразит саңырауқұлақ: Тат Қаракүйе саңырауқұлағымен зақымдалған бидай масақтарын: Майда споралардың қара тозаңдары жауып кетеді Қаракүйе паразит саңырауқұлағы бидайға ... кезінде түседі: Өнім жинап бастыру Өсімдіктердің өскінің зақымдайтын саңырақұлақ:Қаракүйе Ағаш діңінің ішіне жіпшумағы өтіп, оның ағзалық заттарымен қоректенетін: Діңқұлақ Діңқұлақ саңырауқұлағының ерекше белгілері: Қатты қабықты, малдың тұяғына ұқсас Ағаш сүрегінің сапасын төмендететін: Діңқұлақ Ағашқұлақ (трутовик) саңырауқұлағының ағаштарды зақымдауы: Спораларымен Жемісті денесі көпжылдық болып есептелетін саңырауқұлықтар: Ағашқұлақтар Тұқымды паразит саңырауқұлақтар зақымдауы үшін өңдейді: Формалинмен Тутанхомон фараонының қорымын ашуға қатысқан 21 адам өмірден озды.Себебі: Аспергилл саңырауқұлағының споралары өкпені зақымдағандықтан Аспергилл саңырауқұлағы құстар өкпесінде туғызатын ауруы: Аспергиллез Саңырауқұлақтардан алынатын, өсімдіктерді тез өсіретін белсенді зат: Гибереллин Зиянды бунақденелілерге қарсы қолданылатын, саңырауқұлақтан алынатын зат: Боверин Паразиттік саңырауқұлақтар тудыратын тері ауруы: Теміреткі Саңырауқұлақ құрамындағы зат: Фермент Пластинкалы қалпақты саңырауқұлақ: Груздь 1766ж. Ресейде саңырауқұлақтар туралы алғашқы кітапты бастырып шығарды: Г.С.Мелин Саңырауқұлақтарды биотехнологияда пайдалану себебі: Антибиотиктер алу, нәруыз алу Қыналар Денесі екі құрам бөліктен құралған, селбесіп тіршілік ететін ағзалар тобы:Қыналар Қына денесін құрайды:Саңырауқұлақ жіпшумағы, көк-жасыл балдыр Қына құрамындағы балдырдың қызметі:Фотосинтезге қатысып, органикалық зат түзеді Қыналар төсемікке бекінеді:Саңырауқұлақ жіпшелері арқылы Қына құрамындағы су мен минералды заттарды сіңіретін ағза:Саңырауқұлақ жіпшелері Қынаның құрамында кездесетін балдыр: Біржасушалы көк-жасыл Қынаның жасыл болуы құрамындағы: Көк-жасыл балдырға байланысты Қазіргі кездегі қыналардың түр саны: 26 мың Табиғатта қолайсыз жерлерде өсе беретін:Қына Тастардың бетіне, суыған жаңартау қалдықтарының бетіне алғаш қоныстанған ағза:Қына Қыналар пішіндеріне қарай:3 түрлі -қабық, жапырақ, бұта тәрізді Ағаштың діңіне, тасқа жабысып өсетін қына: Қабық (қаспақ) тәрізді Сары-қызыл, сары, сұр, көгілдір, қоңыр түсті, жұқа қабыққа ұқсас қыналар:Қабық тәрізді Қабыршақты қыналар 1 жылда өседі:1-8 мм Орманда ағаш діңіне, түбіріне жабысып өсетін қыналар тобы: Жапырақ тәрізді Жапырақ қынаға жататын түрін белгеленіз:Алтын-сары түсті ксантория Бұта тәрізді қыналар өсетін жер:Қарағайлы орманның төсемігінде Қарағайлы орманда төсемікте өсетін бұтақталған ақшыл-жасыл, ақшыл түсті қына:Бұта Қына көбейеді:Өсімді жолмен Қынаның көбеюі: Дененің үзінділерінен Қыналардың жақсы өсуі үшін қажет:Оттегіне бай таза ауа, жарық Қатпаршағы бокал, біз, тақта, бұта тәрізді тік өсетін қына:Бұғы қына Солтүстік өңірде, қарағайлы орманда өседі: Бұғы қынасы Бұғылардың негізгі азығы:Қыналар, кладония Қыналардан алынады:Қант, спирт, бояу, лакмус Дизентерия ауруын емдеуге пайдаланылатын қына:Жерқына Қынадан жасалады:Асқазан, тыныс жолдары ауруларына дәрілер Тәтті тағам өнеркәсібінде кеңінен қолданылатын өсімдіктер: Қыналар Тасты үгітіп топырақ түзушілер:Қыналар Қынаның табиғаттағы маңызы:Топырақ пен қарашірік дайындайды, денесінен бөлінетін қышқыл тау жыныстарын бұзады Қынаның құрамында кездеседі:Носток Сыптқы орта тазалығының көрсеткіші: Қына Қынаны ауаның тазалығын көрсететін индикатор деуге себеп:Таза ауалы жерде өседі Өте баяу өсетін ағза: Қына, плаун Қыналар өте баяу өседі, мысалы бұғы мүгі бір жылда бар болғаны: 1-3мм Қына құрамындағы фотосинтезді жүзеге асыру барысында көмірқышқыл газын, суды сіңіретін құрам бөлік: Хроматофорлар Анабиоз кезінде организм денесінде: Зат және энергия алмасу уақытша тежеледі Балдырлар Төменгі сатыдағы өсімдіктер: Балдырлар Су қоймасындағы продуцент: Балдыр Балдырлардың кездесетін жері:Дымқыл, сулы орта, топырақта Балдыр жасушасына жасыл түс береді: Хроматофор Балдыр жасушасындағы хлоропластар:Хроматофор Нағыз жәндіктерде ешқашан болмайды: Хроматофор Балдырлардың көбею жолдары:Өсімді, жыныссыз, жынысты Балдырдың жыныс жасушалары: Гаметалар Балдырлар хромотофорындағы пигменттерге байланысты топтары:Жасыл, қызыл, қоңыр Біржасушалы балдырлар:Хламидомонада, хлорелла, хлорококк Хламидомонаданың жасуша қабықшасы тұрады:Жасунық (целлюлоза) Хламидомонаданың ерекшелігі:Қызыл көзше, 2 талшық, терең астау хромотафор Хламидомонаданың қозғалуы: Талшықтары арқылы Хламидомонаданың көбеюі: Жынысты, жыныссыз Хлорелланың хламидомонадамен ұқсастығы:Хромотафоры бар Микроскоппен ғана көрінетін өте кішкене балдыр: Хлорелла Хлорелланың хромотафоры:Жазық астау тәрізді Ғарышқа ұшырылған алғашқы өсімдік:Хлорелла Хлорелланың көбеюі:Тек жыныссыз Жапонияда хлорелладан алынады: Нәруыз, витаминдер Хлорелла түзген крахмалдан бактерияның көмегімен алынатын зат: Май Ағаштың діңінде, ұлу бақалшағында, топырақта кездесетін балдыр:Хлорококк Табиғаттағы жасыл балдырлардың түр саны: 13 мың Көпжасушалы балдырдың денесі: Таллом (қатпаршақ) Денесінде ұлпалары болмайтын, мүшелерге бөлінбейтін өсімді бөлік:Таллом Көпжасушалы жасыл балдырлар:Улотрикс, спирогира, кладофора, каулерпа, ульва Жіп тәрізді көпжасушалы балдыр:Спирогира, улотрикс Жібі бір қатарға орналасып, ұзын жасушалардан құралған көпжасушалы балдыр: Спирогира Өзен, көлдерде, бөгеттерде тіршілік ететін: Спирогира Таспа пішінді оралма тәрізді xроматофор баржасыл балдыр:Спирогира Спирогираның көбею жолы: Өсімді, жынысты Улотрикстің көбею жолы: Жыныссыз, жынысты Бірқатар қысқа жасушалардан түзілген жіп тәрізді, төсемікке бекініп өсетін балдыр: Улотрикс Қағаз өндірісінде пайданылатын жасыл балдыр:Кладофора Қоңыр балдырлардың түр саны: 1500 Жасушасы - 1 ядролы, вакуольдері біреу немесее көп, қабықшасы шырышты қабықпен қапталған балдыр: Қоңыр Қоңыр балдырлардың жасуша қабықшасы:Созылыңқы сілемейлі қабықша Қоңыр балдырлар: Ламинария, саргассум, турбинария, нереоцистис Қоңыр балдыр жасушасының қор заты: Полисахаридтер, еріген көмірсулар Теңіздің 20-30м тереңдігінде,жағалаудан 5-10км аймақта өсетін қоңыр балдыр:Ламинария Биіктігі 50 метрге жететін балдыр: Ламинария Майда вакуольдердің құрамында илік заты бар көпжасушалы балдар: Ламинария Адамның қалқанша безінің жұмысын жақсарту үшін тамаққа қосатын балдыр:Ламинария «Теңіз жүзімі» деп аталатын қоңыр балдыр:Турбинария Теңіздің тереңтүбінде (270м) тіршілік ететін балдыр:Қызыл Қызыл балдырлардың талломы (денесі): Таспа, тақташа, жіп тәрізді Қызыл балдырлар: Плюмария, коралина, хондрус, порфира, филлофора, анфельция Қызыл балдырлардың жасушаларындағы қор заты:Май, қантты заттар Агар-агар алатын шикізат болып саналатын балдыр:Филлофора, анфельция Лас көлдерде тіршілік ететін балдырлар:Диатомды Балдырлардан алынады:Спирт, жасунық, агар-агар, сірке қышқылы, йод Қоңыр және қызыл балдырлардың құрамында болатын микроэлементтер: Йод, фосфор, мыс Біржасушалы балдырларға жататын өсімдіктекті жәндіктер: Домаланғы, вольвокс Көпжасушалы теңіз балдырларының денесінде: Тамыры,сабағы,жапырағы болмайды 1875ж. хламидомонада мысалымен жыныстық үдерісті ең алғаш дәлелдеген орыс ботанигі: Н.Н.Горожанкин Жоғары сатыдағы споралы өсімдіктер Мүктәріздес өсімдіктер Жоғары сатыдағы споралы өсімдіктер:Мүк, плаун, қырықбуын, қырықжапырақ Жоғары сатыдағы споралы өсімдіктердің көбею мүшесі:Спора Мүктер, плаундар және ашықтұқымдылар жапырағының жүйкеленуі: Қарапайым Дүние жүзі бойынша мүктәріздестердің жалпы саны: 22-27 мың Мүктәріздестер өседі: Ылғалы мол жерде Антарктидада жоғары сатылы өсімдіктерден көбінесе өсетіні: Мүктер Батпақты жерлерде судың жиналуына қатысатын өсімдіктер: Мүктер Тамыры жоқ биіктігі 70 см. орман өсімдігі:Мүк Мүктердің жақсы жетілген ұлпасы: Фотосинтездеуші Мүктің құрылысы: Ризоид, сабақ, жапырақ, қауашақ Мүкте тамыр қызметін атқарады: Ризоид Бірнеше жасушалардан тұратын, жіңішке жіп тәрізді сыртқы қабықтың өсіндісі:Ризоид Мүктердің көбеюі: Спора арқылы Мүк спораларының дамитын, пісіп жетілетін орны:Қауашақ Мүктердің жыныс жасушаларының қосылуынан: Спора түзіледі, қауашақ жетіледі, ұрықтанады Жасыл мүктің құрылысы: Сабақ, жіңішке жапырақ, ризоид, қауашақ Көкек мүгіне тән: Екіүйлі, жасыл, қауашақ Жасыл мүктің аналығы: Біржылдық Көкек мүгінің сабағының ортасында орналасады: Өткізгіш шоқ Жасыл мүктерде болмайтын мүше: Тамыр Көкек (жасыл) мүгінде тамыр қызметін атқарады: Ризоид Жасыл мүктің топырақтан су мен минералды заттарды сіңіретін мүшесі: Ризоид Көкек зығырының ризоиды: Екінші жылы Жасыл мүк мына тәсілмен көбейеді:Жынысты, жыныссыз Көкек мүгі өсімдігінің споралары дамитын бөлігі: Қауашақ Көкек зығырының спораларынан өсіп шыққан тарамды жасыл жіпшелерден пайда болатын: Өскінше Шымтезек мүгі кездеседі: Ылғалды жерде, батпақта Шымтезек мүгінің басқаша атауы: Сфагнум (ақ мүк) Шымтезек мүгінің құрылысы:Іші суға толы өлі жасушалар, қауашақ, сабақ, жапырақ Шымтезек мүгінің құрылыс ерекшелігі: Қауашағы болады Жапырақ жасушаларының 2/3 бөлігі судан тұратын мүк: Сфагнум Шымтезек мүгінің өлі жасушаларының қызметі: Су қорын жинайды Ризоидтары болмайтын өсімдік: Сфагнум Шымтезек мүгінің екі түрлі жапырақтары:1.Хлорофилл дәндері бар жасыл түсті тірі жасушалар 2.Цитоплазмасы жоқ өлі жасушалар Сфагнум мүгінің ақ түсті болуы: Өлі жасушалардың іші ауаға толы болуынан, су жинайтын жапырақтары ақшыл жасыл түсті Белгілі аймақта сфагнум мүгінің тез таралып сазды жердің пайда болу себебі: Жапырағының өте жоғары ылғал тартқыштығына байланысты Шымтезек мүгінің маңызы:Спирт,карбол қышқылы, парафин, балауыз алынады, отын, батпақта су жиналу, топырақ түзеді Орманның батпаққа айналуына себепші болатын мүк: Шымтезек мүгі Кепкенде түсі ағарып кететін мүк: Шымтезек Бір үйлі, қосжынысты мүк: Шымтезек мүгі Шымтезек мүгінің көбеюі: Жыныссыз, жынысты XVIII ғасырда бриология ғылымының негізін салған неміс ботанигі: И.Гедвиг Қыста, қалың қардың астында ауа температурасы -14С болса да фотосинтез жүретін ағзалар: Мүктер Мүктердің жыныс жасушаларының қосылуынан: Ұрықтанады→қауашақ жетіледі→спора түзеді Плаунтәріздес өсімдіктер Қазіргі кезде плаунтектес өсімдіктердің белгілі саны:200-500 Плаундар өседі: Ылғалды жерде Көпжылдық мәңгі жасыл шөптекті өсімдік:Плаун Плаунның қазіргі кездегі өкілдері:Көпжылдық мәңгі жасыл шөптекті Жапырақтары бір орыннан екінші орынға жылыстап өседі:Плаун (жылысқы) Жер асты споралы саңырауқұлақтарымен 6-15 жыл селбесіп, қосжынысты өскіншеге айналады:Плаун Плаунтәріздес өсімдіктер: Тең және әртүрлі споралы Тең споралы плаунтәріздестердің кең тараған өкілі:Шоқпарбас плаун Шоқпарбас плаун жиі кездеседі: Қарағайлы орманда Плаунтәрізділердің мынадай мүшелері бар: Жапырақ, ризоид, сабақ Плаунның құрылысы:Ұзын төсемелі сабақ, майда жапырақтар Плаунның сабағы:Төселмелі Плаунның ұрықтық тамыршасынан қалыптасқан мүше: Нағыз тамыр Плаунның өркен үзінділерінен алғаш дамиды:Қосалқы тамыр Плаун сабағының ортаңғы бөлігі алып жатыр: Шеңберлі шоқ Плаундардың көбею жолдары: 3 Шоқпарбас плаунның көбею жолдары: Өсімді, жынысты, жыныссыз Плаунтектес өсімдіктердің жыныссыз көбеюі жүзеге асады: Спора арқылы Плаунтәрізділердің спора жетілетін орны: Өркендер Плаунның өркенінен алғаш дамитындар: Спора түзетін масақтар Плаун споралары жетілетін бөлігі: Масақта Плаунның споралары дамитын орны: Тік өскен сабағындағы масақшада Плаунтәріздестердің спора түзетін масақтары дамиды: Күзге қарай Плаунның спорангий бар жапырағы: Спорофилл Плаунның спорофиллдері:Түр өзгерген жапырақ Плаун спораларының өнуінің типтері: Жерүсті және жерасты Плаундардың өскіншелері: Қосжынысты, ұзындығы 20 мм Плаунның спораларын пайданылады: Дәріге Плаунның тұнбасын медицинада пайдаланады: Іш жүргізуге, несеп айдау, өт тазарту Өнеркәсіпте жасыл және сары бояу алу үшін шикізат болып табылады: Плаундар Тропиктегі биік тауларда өсетін, фотосинтезге қажетті көміртегіні әктастан алатын плаунның ерекше түрі: Полушник Құрғақта өсуге бейімделген плаундар өкілі: Селагинелла Қырықбуынтәріздес өсімдіктер Ертедегі ағаш тәрізді өкілдері түгелдей жойылып, қазіргі кезде шөптекті түрлері сақталған: |