|
|
дәріс кешені невропатология doc. Невропатология негіздері пні бойынша Дріс курсы
Әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер:
Бадалян Л.О. Детская невропатология. М. Медицина, 1975, 1984
Бадалян Л.О. Невропатология. М. Просвещение, 1982, 1987
Ляпидевский С.С. Невропатология. М. Просвещение. 1985
Қосымша әдебиеттер:
Боголепов Н.К. Клинические лекции по невропатологии. М. Медицина, 1972
№ 2 ДӘРІС
Тақырыбы: ЖҰЛЫН ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ МЕН ҚЫЗМЕТІ.
Дәріс жоспары:
1– Орталық нерв жүйесінін құрылысы
2– Орталық нерв жүйесінін организмды өзара қарым-қатынасын реттеу
1– Орталық нерв жүйесінін құрылысы
Орталық нерв жүйесі, организмнің өзара қарым-қатынасын реттеп тұратын, оның барлық кызметін біртұтас етіп, сыртқы ортадығ барлық өзгерістерді қабылдап, оны анықтайтын қасиеті бар. Сондай ақ орта өзгерістерінің бір-біріне байланыстылығын жәнесыртқы орта әсеріне байланысын реттейді.
Рецептор – қабылдағыш, анализатор жүйесінің шеткі бөлімі. Түрлі тітіркендіргіштерді қабылдауға бейімделген нерв ұштары. .
Анализаторлар ішкі немесе сыртқы тітіркендіргішті қабылдап, өткізу және келген қозуды анықтап-талдап, оны қайтадан эффекторға( ағзаға) жеткізу жүйесін айтады.
Анализаторлар үш бөлімнен тұрады, олар: қабылдағыш (рецептор)-1, өткізгіш (сезу, қимыл нервтері)- 2,7 , және орталық (ми қыртыссындағы аймақ)- 3; бөлімдер деп аталады.
Рефлекс. Ішкі және сыртқы ортаның өзгерісіне орталық нерв жүйесі арқылы рецепторларға түскен тітіркендіруге организмнің жауабын рефлекс дейді. Рефлекс организмнің қызметінің басталуын не тоқтағанын көрсетеді. Рефлекс организмнің тітіркендіргішке жауап беру.
Афферентік нервтер, орталық нерв жүйесіне қозуды әкелуші нервтер және сездіргіш нервтер деп те аталады.
Әфференттік, Қимыл нервтері, бұлшық етке және ішкі ағзаларға келуші әрі оларды қимыл- әрекетке келтіріші нервтер.
2.– Орталық нерв жүйесінін организмды өзара қарым-қатынасын реттеу
Рефлекторлы доға – рефлекторлы кызметті атқаратын жол. Рефлекторлық доға рецепторлардың нейрондық тізбегінен, аралық және эффекторлы нейрондардан түзілген. Қозуды сезіп, орталыққ өткізу сездіргіш нервінен, орталықтан және озудықайтадан эффекторға әкелуші қимылдатқыш нервтерден түзілген.
Жұлын
Жұлын (medulla spinalis).
Жұлын орталық нерв жүйесінің ең ерте түзілген бөлігі. Ол организмнің өте күрделі қозғалыс қызметін атқарып тұрады. Жұлын теріден, сезім ағзаларынаң; , буын, сінір, ішкі ағзалардағы рецепторлардан келген қозуларды қабылдайды.
Қызметтері:
Орталық рефлекторлық қызмет;
Өткізгіштік қызметі.
Жүлындық сұр затта 10 млн-нан астам нейрондар бар. Олардын 3% ғана қозғауышы мотонейрондар, ал 96% аралық интернейрондарға жатады.
Нервизм: Адам және жануарлар организмнің өмірі мен тіршілігін онын физиологиялық қызметтерін нерв жүйесі басқарады.
Соматикалық нерв жүйесі – дене нерв жүйесі, организмнің сезім (сенсорлы) және қозгалушы (моторлы) қызметін қамтамасыз етеді. Бірақта орталық нерв жүйесіне бағынышты болады.
Дене нерв жүйесі бүлшық еттерін қамтамасыз ететтін, бүлшық еттердің қызметін басқарады.
Туар алдында жұлын неғүрлым толық дамыған, қызмет ету жағынан да бас миына қарағанда жетік болады. Жас өскен сайын жүлын жоғары ығысады, жаңа туған балалар-да оның төмеңгі сегменті III бел омыртқасыньщ деңгейІнде больш, кейін 4—5 жаста ересектердікіндей I жәые II бел омыртқаларының арасында орналасады. Бүл мәліметтің спи-нальды пункцияны дұрыс өткізу үшін маңызы зор.
2 Сурет. Рефлекторлық дөғаның схемасы. 1- рецептор; 2- нервтың сезімталдық талшығы; 3 – сезімталдық нейроның денесі; 4 – жұлының сезімталдық нейроны; 5 –
интернейрон; 6 – жұлының моторлық нейроны; 7 – эфференттік жол; 8 – нерв-бүлшық ет синапсі.
Рефлекс процессінде мынандай этаптар жатады:
Рецептордан информация қабылдау;
Информацияны қабылдағасын оңын мағынасын ашу, содан кейін программа жасап қайтарма жауап беру;
Жауабы;
Осы программа дурыс орындалдыма деген тексеру (контроль) жасау.
Рефлекстер екі үлкен топқа бөлінеді:
Туа пайда болған - шартсыз ( безусловный) рефлекстер – тамақтану (соның ішінде сору, жутыну); қорғану (защитно- оборонительный); зерттеу (исследовательский – что это?) – бүл не?; жыныс және ата - аналық (родительский) рефлекстер;
Журе пайда болған (приобретенный – условный) шартты рефлекстер
Реттеудің нервтік механизмі (жолы) – организмнің клетка, үлпа, ағза және жүйе дәрежесінде олардың кызметтерін реттеп, осы нерв жолына бағынады. Бұл жол гуморальдық жолға қарағанда жылдам әрі тек арнайы ағзаға ғана әсер етеді.
Вегетативті нерв жүйесі
Вегетативті ииервация (нервтену) автономды (“еріксіз“) бақылау. Бірақта қандай да болса орталық нерв жүйесіне бағынады.
Вегетативті нерв жүйесі екі бөлімге бөлінеді: симпатикалық нерв жүйесі мен парасимпатикалық нерв жүйесіне.
Симпатикалық нерв жүйесі бүлшық еттін мембранасындағы арнайы рецепторларға активациялық жасайды. Химиялық реакция арқылы цитоплазмада трофикалық процесстер жылдамтылады. Симпатикалық нерв жүйесі – холинэргиялық нейрон импульсты адренэргиялық нейронға откізеді, одан кейін талшықтар арқылы осы импульс альфа-1 және альфа-2 адренорецепторге жеткізіліп,белсенділігінің артуынаң мембрананын клетка- эффекторларының деполяризациясына әкеліп соғады. Сондықтан ағзалардын функциясы жоғарлайды. Ал бета- адренорецептордын белсенділігінің артуы болғанда бірынғай салалы бүлшық ет клеткаларының гиперполяризацияға әкеледі, сондықтан ағзалардын функциясы томендейді (тамырлардын кенуі).
Симпатикалық нерв жүйесі сонын ішінде бүйрек үсті безінін миылы қабаты (симпатикоадреналдық жүйесі)- бүкіл организмның қызметін жоғарлатады және оның қоғаныштық күдікті күшейтеді. Симпатикалық нерв жүйесінін қозуы стрессорлық эмоционалды реакциялық түінің (звеносынын) негізгі басы ( пусковое звено).
Парасимпатикалық нерв жүйесі.
Парасимпатикалық нерв жүйесінің талшықтары ми нервтардын іштерінде болады - III -жүп орта ми, сопақша мида және мезэнцефалды бөлімінде орналасқан
VII, IX және X жұбтар – бульбарлы бөлімінде; тағы жамбас нервтердін арасында – жұлынның(сакралды) сегізкөз (S- II –S- IV) бөлімдерінен шығатын нервтер.
III жұбы - көз қимылдатқыш нерві
VII жұбы- бет нерві
IX жұбы- тіл- жұтқыншақ нерві
X жұбы- кезеген, кезбе нерві
Парасимпатикалық ганглиялар және бірнеше нейрондар ішкі ағзалардын ішінде орналасқан, ал жамбас және бас аймағында – ағзалардын қасында.
Парасимпатикалық ганглиялар нерв клеткаларынан қысқа постганглиаларлы парасимпатикалық талшықтары тарайды, ал преганглияларлы талшықтар ұзын.
Симпатикалық нерв жүйесінде – преганглиарлы талшықтар қысқа, ал постганглаларлы талшықтар керісінше – ұзын.
Сурет. Жұлының кесілген срездары.
Туа пайда болған шартсыз рефлекстер нәрестенің жетілу дэрежесін және оныц өмір сүру қабілеттілігін (мүмкіншілі-гін) бейнелейдз. Олар нерз жүйесініц жетілмеуіие байланыс-ты, сондықтан бас миының дамуы барысында жоғалады. Рефлекстердің доғалары жұлыннын, және ми бағанасының әртүрлі деңгейінде косылып үштасады. Шартсыз рефлекстердің болмауы нерв жүйесінін ауьір закымдануын, "әсіресе бас миының туыт жарақатын (гипоксия, асфиксия, қан күйылу) дәлелдейді.
Шартсыз рефлекстерді бағалау жылы, жарық бөлмеде үс-төл үстінде жүрғізіледі. Бала ояу, қүрғақ және ток, болуы керек. Шартсыз рефлекстер арқасынан, ішінен жатқанда және вертикальды іліп ұстап тұрғанда бағаланады.
 Шартсыз рефлекстерді 5 түргб бөлуге болады; а) турақты имірлік автоматизмдер; б) өтпелі (транзиторлы) примитивті рефлекстер, олар козғалыс анализаторының дамуының. ар-найы талаптарын бейнелейді және кейінен жоғаладьг; в) кей-іннен қалыптасатын рефлекстер, олар сондықтан туғаннан кейін бірден анықталмайды.
Бірінші топқа қасаңды (корнеальды), жұткыншакты, жу: тыну, коньюнктивальды, сіңірлік рефлекстер жатады. Екінші топқа оральды: сегментарлы, арқалык (спинальды) сегмент-арлы, миелоэнцефальды рефлекстер жатады. Үшінші толка мезэнцефальды орнықтыру рефлекстерді жаткызуға болады. Нарестелердің орталык нерв жуйесінің функцияларын баға-лау үшін екінші топтың рефлекстері қолданылады.
Оральды сегмеятарлы рефлекстер:
- Тұмсықтық рефлекс. Ерінді акырын сокканда, бала ернін алдыға созып, шошайтадьг.
Іздеу рефлексі. Ауыздың жанын сипағанда, бала басын тітіркендіру жаққа бурып, ауызын ашады. Бул рефлекс та-мақтандыру алдында айдын анықталады.
Тұмсықтык және іздеу рефлекстері 2 айда жоғалады.
Сору рефлексі. Егер баланың ауызына емізікті немесе сау-сакты салса, белсенді сору пайда болады. 1 жастың соңында жоғалады.
Алақан-ауыз (Бабкин) рефлексі. Бас бармақпен баланын алақаның тенар маңайында басканда, басын иіп, ауызын ашады. 3 айда жоғалады.
Арқалык (спинальды) сегментарлы рефлекстер:
Қорғаныс рефлексі. Егер нәрестені етпетінен жатқызса, басын бір жағына қарай рефлекторлы турде бурады. Бул рефлекс өмірдің бірінші сағатынан айкындалады.
Ұ
С
тай алу рефлексі. Саусақты нәрестенің аладанына сал-ғанда, бала зерттеушінщ саусағын рефлекторлы катты шап берш ұстай' алады. Кейде осы кезде баланы жоғары көтеруге болады (Робинсон рефлексі). Осындай рефлексті аяқта анык-тауға болады, табанда 2 — 3-ші саусақтың негізін басқанда • саусақтар табанға карай бугіледі. Рефлекс 2 — 4 айда жоға-лады.
Кушақ жаю (Моро) рефлексі. Бул рефлекс әртүрлі әдіс-термен аныкталады: дәрігер колындағы баланы 20 см-гекурт төмен тусіреді де, қайтадан бүрыңғы деңгейге дейІн көтереді; аяқтарьгн тез жазып немесе бала жаткан жазыкгықты басы-нан 15—20 см кашыктықта соғуға болады. Жауап ретінде бала алдымен колдарын жайьш, саусактарын жазоды да, қайтадан бурынғы калпыпа келтіреді. 4 айда жоғалады.
Бабинский рефлексі. Табанды сырт шетінен өкшеден сау
сақтарға қарай тітіркендіргенде, бас бармақ теріс және кал-ғандары табанға карай бүгіледі, кейді желпуіш сиякты жайылады. Рефлекс 2 жаска дейін сақталады.
Керниг рефлексі. Аркасында жатқан баланын, аяғын жам'бас жәке тізе буындарында бүгіп, кейіннен тізе буынын жазуға тырысады. Егер рефлекс он, болса, аяқ бүгілмейді. 4 айдан кейін жойылады.
Тірек рефлексі. Баланы қолтығынан үстап, вертикальды калыпқа қойғанда, аяқтары сәл бүгіліп стол үстіне табанныд -бойымен тіреледі. Рефлекс 2 айда жоғалады.
Қадам рефлексі. Баланы аздап алдыға енікейткенде, стол бойында қадам жасайды, қолдары козғалмайды. 2 айда жоғалады.
Енбектеу (Бауэр) рефлексі. Етпетінен жатқан бала еңбек-теу козғалыстарды жасайды. Табанына тірелген алақан-нан рефлекторлы түрде итеріледі, еқбектеуге колдары да көмектеседі. Рефлекс 4 айда жоғалады.
Галант рефлексі. Саусақпеп жоғарыдан темен омыртка-ньщ жанынан жүргізгенде, баланын, денесі артка қарай доға торізді иіледі. Рефлекс 4 айда жоғалады.
Перес рефлексі. Саусақпен омыртканың жотасымен күй-мыиіақтан мойынға қаран жүргізгенде, бала аяқ-қолын 6ү-гіп, басын көтеріп, денесін шалқайтып, айғайлайды, кейде кіші дәретке оты-.ру, дефекадия байқалады. Бүл рефлексті со-нында тексереді, өйткені ауру сезімін туғызады. 4 айда жо-ғалады.
НәрестенІц бұлшық ет тонусына денесі мен басының кал-пы әсер етеді. Бұл әсер миелоэнцефальды позотоникалык рефлекстер аркылы жүзеге асырылады.
Лабиринтты тоникалык рефлекс. КеңІстікте бастың қал-пын өзгерту арқылы анықталады. Арқасында жатқан балада мойынның, арқаның, аяктардың жазатын бұлшык еттерінің тонусы көтерілген. Ішіне жатқызлғанда мойынның, арқаның, аяқтардың бүгетін бұлшык еттерінін тонусы көтеріледі.
Мойынның симметриялық тоникалык рефлексі. Басын игенде қол-аяқтық, әсіресе қолдарды бүгетін бүлшык еттері-нін, тонусы көтеріледі, басын шалкайтканда — жазатын бұл-шық еттердің.
Мойынның асимметриялық тоникалық рефлексі. Арқасын-да жатқан баланын, басын иығына бүрса, беті караған жак-тық аяқ-колы жазылып, қарсы жактьщ аяк-колы бүгіледі.
Миелоэниефальды рефлекстер 2 айға дейін сақталады.
Миелоэнцефальды автоматизмдердің катысуымен және ол-ардың жоғалуымен катар біртіндеп тулғаның тіктелуш қамтамасыз ететін мезэнцефальды орнықтыру рефлекстері қалыптасады. Өмірдің 2 айында осы рефлекстер басын тік устау турінде айкындалады. Дене тұлғасы мен аяқтары 5—6 айға дейін біртұтас блок ретшде болада, тек II жартыжыл-дықта ғана жамбас және кеуде бөліктерінін бөлек ротация-сының мумкіндігі пайда болады — арқасынан ішке және іш-тен арқасына аударылуды қамтамасыз ететін бірлескен ор-нықтыру рефлекстері дамиды.
Тулғалық тіктеуші реакциясы. Баланың табаны тірекке тигенде, басының тштелуі байкалады. Реакция 1 айдын соңы-нан дамиды.
Жоғарғы Ландау рефлексі. Бала етпетінен жатып басын, тулғасының жоғарғы белігін, қолдарын көтереді және қол-дарының көмегімеи осы кальшта усталып тұрады. Бұл реф-лекс 4 айда калыптасады.
Төменгі Ландау рефлексі. Етпетінен жатқан баланы ішінен ұстап демесе ол аяктарын жазып көтереді. Рефлекс 5 - 6 айда дамиды.
Мойыннын және тұлғаның жай -орныктыру рефлекстері. Басын белсене немесе еріксіз бір жаққа бұрғаннан кейін ба-ла осы жақка буйірімен тұтас аударылады. Бул рефлекстер туғаннан аныкталады, 5-6 айда әзгереді: бұрылу бөлек журеді, алдымен кеуде, соңынан жамбас бөлігі.
Мойынның және тұлғаның бірлескен орныктыру рефлекс-тері: иыктардың бір жаққа бурылуы тулға мен аяктардың да осы жаққа бөлек-бвлек бұрылуын тудырады. Мықын бөлігі бұрылғанда - кеуде белігі мен иыктары бұрылады. Бул реф-лекстер 6-7 айда кальштасады.
Шартсыз рефлекстердін корытындыларын бағалағанда, олардыд бар екендігін, симметриялығын, пайда болу және жоғалу, сөну мерзімін, жауап беру күшін және баланың жасына сәйкестігін ескере отырады. Нәрестеде олардың жокты-ғы немесе жоғалу мерзімінде әлі сақталуы латологиялық деп есептеледі және нерв жүйесінің зақымдануын дәлелдейді.
Синапстар. Нейрондар арасындағы байланыс арнайы түзілім — синапстар арқылы жүзеге асырылады. Жүйке талшығы арқьиы жасушаға келген импульс синапста медиатордың бөлінуіне өкеп соғады, ал ол жасушаға өсер етіп, онда жаңа импульс тудырады, бұлшықет жасушасы болған жағдайда оның жиырылуын, ал егер жасуша безді болса, секреция белінуін жүзеге асырады.Барлық синапстарға ортақ болып табылатын қүрылым ол пресинапстық мембрананың, постсинапстық мембрананың жөне олардың арасьшдагы синапстық саңылаудың бар болуы.
Синапс потенциалдық іс-өрекет арқылы активтендіріледі. Бұған жауап ретінде синапстық саңылауга медііатор шыгады. Ағзадағы ен көп тараган медиаторлар: ацетилхолин, норадреналин, дофамин, серотинин, гаммаамик май кышқьшы, глицин. Әрбір импульсті өткізу циклынан кейін медиатор арнайы ферменттермен бұзылып отырады, немесе қайта ауланады.
Жүйке жасушасының өсіндісі арқьшы өтетін жүйке импульсінің табиғаты электрлік болып келеді. Ол аксон жене дендрит бетінен -биологиялық мембрана арқьшы таралады. Имііульстің таралу жыдцам-дығы нейронның түріне жөне жүйке талшығыньщ диаметріне байланысгы орташа есеппен алғанда импульс жыддамдығы секундына 50-150 метр.
Жүйке жүйесінің анатомиялық құрылымы. Анатомиялық қүрылымы бойынша жүйке жұйесі жұлынға, сопақша миға, орталықмиға, мишыққа, бас миының терең қүрылымдарына жөне үлкен жарты шарларға белінеді. Қыскаша осы бөлімдердің қызметін карастырып өтейік. Жұлын сегменттері мойын, көкірек, бел, сегізкөз және қүйымшақ белімдеріне бөлінеді. Көлденең кескенде жүлын ортасында аддыңғы, артқы жөне бұйір мұйіздері бар сүр заттан жөне шетінде өткізгіш жоддардан күрылатын ақ заттан тұратыны керінеді. Жұлынның екі жағында одан кететін отыз бір жүп аддыңғы жене артқы түбірлері болады.
Көптеген рефлекстер доғалары жүлында түйіседі. Жұлында дененің жёне аяқ-қоддардың бұлшықеттік орталықгары орналасады. Жұлын деңгейінде түйісетін рефлекторлық доғалар келесі рефлекстерді жүзеге асырады:
Бүгілу - аяқ-қоддардың қозуы кезіыде тартып алу рефлекстері.
Локомоторлық - қадамдық қозғалыс, пайда болған іс-өрекеттің қозғалыс өдеттеріжөне т.б.
Зөр жөне нөжіс шығарушы (дефекациялық) рефлекстерді жұлын орталығы жүзеге асырады.
Тірек-тонустық рефлекстер жүріс-тұрысты тіреп түруға негізделген, яғни аяқта тұру жөне соның серінен бұлшық еттің тонусын бақылау.
Сіңір рефлекстері. Бұлар бүлшықеттер сіңірлерін тітіркендіргенде солардағы сіңірлік рецепторларында пайда болады. Бүл рефлекстер медицинада диагностикада қолданьшады.
Жүлынның іс-өрекеті жоғары орталықгармен баскдрылады.
Сопақша мида өмірге қажетті көптеген орталықгар орналасқан. Сопақша ми келесі рефлекстерді жүзеге асырады:
Жүту рефлексі.
Түшкіру рефлексі.
Жетелу рефлексі.
Шайнау рефлексі.
Сору рефлексі.
Құсу рефлексі.
Мөлдір қабық рефлексі — көздің мөлдір кабығіына қол үшын тигізгенде қабақгың жыпылыкгауы.
Тыныс алу жөне тыныс шығару рефлекстері - сопақша мидың тыныс орталықтарымен жүзеге асырылады.
Сопақша ми тонустықрефлекстерде қатысады: дененің кеңістіктег орналасу рефлекстерін кдмтамасыз етеді. Орталық ми. Ол сопақша мидың үстінде орналасады.
Бұл жерде дауыс жөне жарық тітіркендіргіштеріне бағдарлау жауабын кайтаратын алғашқы есту жөне алғашқьі көру анализаторлары орналасады. Орталық мида көз қозғалтқыш жүйкесінің ядросы орналаскан. Осы жүйкеден көз алмасының бүлшықеттері қозғалысқа келсді.
Жалпы жүйке жүйесін соматикалық (анимальдық, жануарлык) жөне вегетативті (трофикалық, өсімдіктік) болып екіге бөлінеді.
Соматикалықжүйке жүйесі жануарлық немесе соматикалық қызмет-терді камтамасыз етеді: қозуды қабылдау және қаңка бұлшық еттерінің аркасындағы козғалыстар. Соматикалық қызметтер адамның бақылауында болып, үлкен жарты шарлардың қатысуын керек етеді.
Вегетативтіх жүйке немесе организмнің есу жүйесі зат алмасуларын, өсуді, көбеюді қамтамасыз етеді. Вегетативтік қызметтер адамның бақьшауына мүддем бағынбайды деуге болады. Вегетативті жүйке жүйесі мынадай бөліктерге белінеді:
Симпатикалық бөлім - іс-қимыл, физикалық салмақтар, адаптациялық жене стресстік реакциялар үшін керек энергия шығуын, организмнің активациясын камтамасыз етеді.
Парасимпатикалық бөлім - қоректенуді, энергия жене қоректік қордың жиналуы, астың сіңуі, зат алмасулар, тынығу, үйықгауды камтамасыз етеді.
Вегетативтік жүйке жүйесінің симпатикалықжене парасимпатикалық белімдері кызметтері мүшелерге өсер етуі бойынша көбіне кдрама-қарсы. Егер симпатикалықжүйке жүйесі организмді іс-қимылға бейім-десе, онда парасимпатикалықжүйке жүйесінің өсері кері больш, негізінен асказан-ішек жолымен ас қорыту процесін белсендіреді.
Вегетативті жүйке жүйесінің дамып, жетілуі баланың туғанына дейін басталып, бала туғаннан кейін бірнеше жылдан соң бітеді. Ол кептеген жүйке орталықгарының түрлі уақыттарда дамуымен байланысты.
Дамудың алғаш кездерінде және өсу барысывда вегетативтік жүйке орталықтары зақымданса, дамымай қалып, соның өсерінен көптеген қызметтерін жоғалтады. Туғанға дейінгі кезеңде, өсіресе қауіпті алкогольдік жөне никотйндік зақымдану, себебі олар тек вегетативтік жүйке жүйесінің дамуына әсер етіп қоймай, бүкіл қүрылымдарының дамуына зиянды әсер тигізеді.
Жүйке жүйесін сақгау жолдарыОрталықжүйке жүйесінің валеологиясы - ол адцымен оны жаракаттан, инфекциядан, уланудан жөне т.б. қорғау. Жүйке жүйесі жұмысының бұзылуы көптеген ішкі жөне сыртод факторларға байланысты.
Әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер:
Бадалян Л.О. Детская невропатология. М. Медицина, 1975, 1984
Бадалян Л.О. Невропатология. М. Просвещение, 1982, 1987
Ляпидевский С.С. Невропатология. М. Просвещение. 1985
Қосымша әдебиеттер:
Боголепов Н.К. Клинические лекции по невропатологии. М. Медицина, 1972
Болезни нервной системы. Руководство для врачей /Под ред. Проф. Мельничука П.В. М.Медицина, 1982
Кроль М.Б. Основные неврологические синдромы. М.Медицина, 1976.
Коган А.В. Основы физиологии ВНД. М. Медицина, 1988.
Анохина П.К. Биология и нейрофизиология условного рефлекса, М. Медицина, 1998.
Кольцова М.М. Развитие сигнальных систем у ребенка. М. Педагогика. 1990.
Брагина Н.Н. Функциональные ассиметрии человека. М. Медицина, 1998
|
|
|
Скачать 1.59 Mb.