Диана. метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022. Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы

• Название: Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы
• Анкор: Диана
• Дата: 10.03.2022
• Размер: 0.59 Mb.
• Имя файла: метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022.docx
• Тип: Документы; #391041
• страница: 1 из 11

Патологиялық анатомия және гистология кафедрасы	044-63/09 беттің беті
Тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік нұсқаулықтар

ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚТАР

Пән: «Морфология және физиология негіздері»
Пән коды: MFN-1203-3
БББ атауы: 6В10101 «Жалпы медицина»
Оқу сағаттарының /кредиттерінің көлемі: 90/3
Оқытылатын курс пен семестр: 1 / 2
Тәжірибелік (семинарлық) сабақтар: 25 сағат.

Шымкент, 2021

Білім алушылардың тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік нұсқаулық "Морфология және физиология негіздері" пәнінің жұмыс бағдарламасына (силлабус) сәйкес әзірленді және "Патологиялық анатомия және гистология" кафедрасының мәжілісінде талқыланды.
Хаттама № ______ «____»______2021ж.
Кафедра меңгерушісі профессор м.а., м.ғ.д _____________ Садыкова А.Ш.

Сабақ №1

1. Тақырыбы: Гистологиялық препараттарды дайындаудың негізгі әдістері. Микроскоптау. Гистологиялық техника.

2.Мақсаты:

• 
  Бекітілген және боялған гистологиялық препаратты дайындаудың негізгі кезеңдерінің
  
• 
  мазмұнымен танысыңыз.
  
• 
  Препараттағы құрылымдардың тинкториалды қасиеттері туралы түсінік алу.
  
• 
  Препарат дайындайтын құрал- жабдықтар және зерттеу құралдарымен танысу.
  
• 
  Гистологиялық препараттың зерттеу дағдыларын бекіту.
  

3. Оқыту міндеттері:

• 
  биологиялық микроскоптың құрылымын қайталау.
  
• 
  жарық микроскопиясына гистологиялық препараттарды
  

дайындау принциптерін енгізу.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

Тапсырманы орындаңыз

1.Гистологиялық препараттың дайындалу этапының негізін және оларды қысқаша әрқайсысының маңыздылығын кестеге белгіле

№	Гистологиялық препараттың дайындалу этапының аталуы	Этаптың маңыздылығы

2. Кестені толтырыңдар, бояулардың негізгі топтарын анықтап, құрылымдарды атаңдар

Бояулардың топтары	Боялатын құрылымдардың аты	Бояу үлгісі

5. Оқыту және оқыту әдістері/технологиялары: микроскопия, гистологиялық препараттар мен микрофотосуреттер сипаттамасы.

6.Бағалау әдістері/технологиялары: ауызша сұрау, "Quizizz" тестілеу, кестелерді толтыру, ситуациялық есептерді шешу.

7.Әдебиет

негізгі:

1.Афанасьев Ю.И. және Юрина Н. А. Гистология, цитология және эмбриология-6-шы басылым. – М.: Медицина, 2016. 800 Б.

2.Гистология, цитология және эмбриология: Атлас.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2017. 296 б.

қосымша:

1. Крстич р. в. адам гистологиясы туралы иллюстрацияланған энциклопедия: 1576 иллюстрация. Пер. с англ. – М.: ООО "Издательство Оникс": "Издательство" Мир и Образование", 2010. 608 б.

2.Селезнева, Т. б. Гистология]: учеб. пособие / Т. Д. Селезнева А. С. Мишин В. Ю. Барсуков. - М.: Эксмо, 2010. - 350 б.

3.Жункейра Л. К., Карнейро Ж.. Гистология: оқу құралы. Пер. с англ. Под ред. В. Л. Быкова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. 576 б.

Гистология, цитология және эмбриология. Оқулық. Басылым: МИА, 2017. 600 Б.

Ағылшын тілінде:

1. Basic histology. Texts and atlases, published in Northern America, 2003, 512 pp.

2. Functional histology. Texts and colour atlas. Curchill Livingstone, International edition. Sidney. Toronto. 2000. 413 pp.

Электронды оқулықтар:

1. Гистология, эмбриология, цитология [Электрондық ресурс] : оқулық / ред. Ю. И. Афанасьева. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2016. - 800 б.

2. Гистология. Кешендітесттер: жауаптар мен түсініктемелер [Электрондық ресурс]: оқу құралы / ред. С. Л. Кузнецова. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 288 б.

3. Гистология [Электрондық ресурс]: оқу құралы / С. ю. Виноградов. - Электрон.текстовые дан. (39.6 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 184 б.

4. Гистология. 1-бөлім [Электронный ресурс]: оқулық. - Электрон.текстовые дан. (13,1 Мб). - [Б. м.: б. и.]. - эл. опт. диск (CD-ROM).

5. Гистология. Практикалық сабақтарға арналған Атлас [Электрондық ресурс] : оқу құралы / Н. В. Бойчук [және т.б.]. - Электрон.текстовые дан. (131 МБ). - М.: "ГЭОТАР - Медиа" баспатобы, 2010. - 160 Б. эл. опт.диск (CD-ROM).

http://www.udel.edu/biology/Wags/histopage/histopage.htm жұмысістейді

«MICROSCOPIC ANATOMY» - University of Delaware. Жасушалардың, тіндерменмүшелердіңмикроскопиялықжәнеультрамикроскопиялықбейнелерініңколлекциялары, дәрістердіңтұсаукесерлері, жасушаларментіндердіңанимациялықжәне 3D модельдері (ағылш.)

http://www.kumc.edu/instruction/medicine/anatomy/histoweb/

«JAYDOC HISTOWEB» - University of Kansas Medical Center, Department of Anatomy and Cell Biology. Құрамындагистологиялықпрепараттаржиынтығыбар, олардыәртүрліүлкейтуарқылыкөругеболады (ағылш.)

http://www.uni-ainz.de/FB/Medizin/Anatomie/workshop/englWelcome.html

«ELECTRON MICROSCOPIC ATLAS in the Internet» - University Mainz, Germany. Органдардың, тіндерменжасушалардыңэлектрондықмикрофотографияларыныңтоптамасыұсынылған (ағылш., нем.)

http://astro.temple.edu/sodicm/labs/index.htm

«HISTOLOGY WEB LABS»- Temple University. Гистология бойыншаpptпрезентациялар (ағылш.)

http://www.meddean.luc.edu/lumen/meded/histo/frames/histo_frames.html

«ZOOMIFIED HISTOLOGY» - LoyolaUniversity. Тіндер мен мүшелердіңмикропрепараттарыныңсуреттеріоларғасипаттамабереотырып, сондай-ақгистологиялыққұрылымдарды (ағылш.)

http://histologyatlas.wisc.edu/

Электрондық ресурстар:

https://meduniver.com/Medical/Video/predmet_metodi_istoria_gistologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/citologia.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_citologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_embriologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/razvitie_ploda_i_stroenie_placenti.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_rixloi_voloknistoi_tkani.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_sobstvenno_soedinitelnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/osteogenez_i_xondrogenez.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_i_gelezistix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_mishechnoi_tkani.html
8. Бақылау

Сұрақтары

1. 
   Гистологиялық препараттарды дайындаудың негізгі сатыларын атаңдар.
   
2. 
   Бекіту маңызы неде және фиксаторларға қоятын талаптар.
   
3. 
   Гистологиялық препараттарды дайындауда ткандерді тығыздау не үшін қажет және қандай тығыздаушы ерітінділер қолданылады?
   
4. 
   Объектілерді парафинге құю әдісінің артықшылығы неде?
   
5. 
   Кесінділерді дайындау аспаптары қалай аталады және олардың негізгі бөліктері нелер?
   
6. 
   Гистологиялық препараттарды бояудың мақсаты неде?
   
7. 
   Гистологиялық практикада бояулардың қандай топтары қолданылады. Мысал келетіндер.
   
8. 
   Қандай құрылымдар боялғанда ''оксифильді'' және ''базофильді'' деп аталады.
   
9. 
   Гистологиялық препараттарды дайындаудың соңғы сатысының мақсаты неде?
   

Тесттер

1. Гистологиялық материалдарды бекіту:

А) фермент жүйелерін инактивациялау, микроорганизмдерді жою және құрылымды сақтау;

B) бояуды жақсарту;

C) сұйықтықты объекттен алып тастау;

D) Контрасты арттыру.

2. Гистологиялық кесінділерді жасайтын құрылғы аталады:

A) микротом;

B) объект-микрометр;

C) термостат;

D) центрифуга.

3. Гистологиялық препараттың бояуы келесі мақсаттарда жүзеге асырылады:

A) микроскопты шешу қабілетін арттыру;

B) гистопрепараттың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді;

C) гистологиялық объектілердің контрасттарын қамтамасыз ету;

D) жасушаіщілік құрылымдардың компоненттерін ажырату.

4. Тұнбалық қасиеттері - гистологиялық құрылымдардың боялу қабілеті:

A) түрлі түсті;

B) қышқыл бояғыштармен;

C негізгі бояғыштар;

D бояғыштар.

5. Оксифилия - гистологиялық құрылымдардың боялу қабілеті:

A) түрлі түстіге;

B) қышқыл бояғыштармен;

C) ерітіндідегі бояғыштың түсінен өзгеше түске;

D негізгі бояғыштармен.

6. Ацидофилия-бұл:

A) гистологиялық құрылымдардың әртүрлі түстермен боялуы;

B) оксифилия сияқты;

C) гистологиялық құрылымдардың ерітіндідегі бояғыштың түсінен ерекшеленетін түспен боялуы;

D) гистологиялық құрылымдардың таңдаулы боялу қабілеттілігі.

7. Полихроматофилия - гистологиялық құрылымдардың боялу қабілеті:

A) түрлі түсті;

B) ерітіндідегі бояғыштың түсінен ерекшеленетін түсте;

C) қышқыл және негізгі бояғыштарда;

D) таңдаулы бояу.

8. Метахромазия - гистологиялық құрылымдардың боялу қабілеті:

A) түрлі түсті;

B) ерітіндідегі бояғыштың түсінен ерекшеленетін түсте;

C) қышқыл және негізгі бояғыштармен;

D) таңдаулы боялу.

9. Аргентофилия - гистологиялық құрылымдардың қабілеті:

А) күмістің тұзымен боялған;

B) алтын тұзымен боялған;

C) күмістің тұзымен бекітілген;

D) алтын тұзымен бекітілген.

10. Хромофилия - гистологиялық құрылымдардың қабілеті:

A) бояғыш ерітіндісін қалпына келтіру;

B) ерітіндідегі бояғыштың түсін өзгерту;

C) хром тұздарымен боялған;

D) ауыр металдардың тұзымен боялуы керек.
Есептер

1. 
   Лабораториялық сабақта студент объективі 40 рет, окуляры 15 рет үлкейтілген микроскопты қолданып, микропрепаратты қарап жатыр. Бейне қанша есе көбейтілген?
   
2. 
   Операция жүргізгенде органға гистологиялық анализ жүгізу қажет болды. Қандай әдіспен анализ жүргізуге болады?
   
3. 
   Лабораториялық сабақта студент өзін қызықтырған құрылымды үлкен ұлғайтумен көргісі келді, бірақ бене жинақтауға әрекеттенгенмен анық көре алмады. Препарат әйнегі сынды. Микропрепаратпен танысуда қандай қателіктер жіберілген?
   

Сабақ №2

1.Тақырыбы: Цитология. Жасуша және жасушалық емес құрылымдар. Плазмолемма.

2. Мақсаты:

• 
  Жасушалық және жасушалық емес құрылымдарды анықтау.
  
• 
  Тинкториальді, микро- және ультрастурктуралық ерекшелері негізінде жасушалардың ядро, цитоплазма, цитолеммаларын ажырату.
  
• 
  Жасушалардың бос және байланған беттеріндегі құрылымдарды ажырата білу: микросорғыштар, кірпікшелер, жасушааралық байланыстар.
  

3. Оқыту міндеттері:

Клетка және оның туындылары тірі организмнің негізін құрайды, оның тіршілігін қамтамасыз етеді. Ішкі және сыртқы факторлар (гормондар, дәрілік заттар және т.б.) клетканың құрылысында және функциясында морфофункциональды өзгерістер туғызады, соңынан органдар мен тіндерде де функциональді өзгерістер туады. Тірі (биопсия) және мәйіттен алынған (аутопсия) клетканы микроскоптық зерттеу арқылы дәрігер дұрыс диагноз қоя алады.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

Тапсырманы орындаңыз

1 Плазмолемманың құрылымдық ерекшеліктерін дәптерге жазыңдар

Плазмолемма қабаты	Химиялық заттар

2Жасушаның қоршаған ортамен алмасу әдістерін ойланып, жазыңдар

Жасушаға заттардың кіру әдістері	Жасушадан заттардың шығу әдістері

Қызметі – эпителий қордағы 1-лік несептің қайта сорылуына (реабсорбция) қатысады

3. Плазмолемманың негізгі қызметтерін атаңыздар

4 Жасушасыз құрылымдардың түрлерінің суретін салыңдар
Таратылатын материал

1 Микроскоптар

2 Зерттеуге арналған микропрепараттар

Бүйрек каналдарының бірқабатты куб тәрізді эпителиі. Бояуы – гематоксилин - эозин. 1. Бүйректің көлденең кесіндісінен жасушаның куб тәрізді эпителиін көруге болады. Олардың барлығы айналасындағы базальды мембранамен тікелей қатынаста болады. Жасушаның апикальды беті каналшық қуысына (1) бағытталған. Базальды мембрана сыртын құрамында қан тамырлары бар дәнекер ұлпасы орналасқан. 2. Жасушалардың цитоплазмасы (2) эозинмен ашық қызыл (розовый) түске боялады. домалақ ядролары (3) – гематоксилинмен күңгірт түске (фиолетовый) боялады

Гематоксилин-эозин бояуы
5. Оқыту және оқыту әдістері/технологиялары: микроскопия, гистологиялық препараттар мен микрофотосуреттер сипаттамасы.

6.Бағалау әдістері/технологиялары: ауызша сұрау, "Quizizz" тестілеу, кестелерді толтыру, ситуациялық есептерді шешу.
7. әдебиет

негізгі:

1.Афанасьев Ю.И. және Юрина Н. А. Гистология, цитология және эмбриология-6-шы басылым. – М.: Медицина, 2016. 800 Б.

2.Гистология, цитология және эмбриология: Атлас.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2017. 296 б.

қосымша:

1. Крстич р. в. адам гистологиясы туралы иллюстрацияланған энциклопедия: 1576 иллюстрация. Пер. с англ. – М.: ООО "Издательство Оникс": "Издательство" Мир и Образование", 2010. 608 б.

2.Селезнева, Т. б. Гистология]: учеб. пособие / Т. Д. Селезнева А. С. Мишин В. Ю. Барсуков. - М.: Эксмо, 2010. - 350 б.

3.Жункейра Л. К., Карнейро Ж.. Гистология: оқу құралы. Пер. с англ. Под ред. В. Л. Быкова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. 576 б.

Гистология, цитология және эмбриология. Оқулық. Басылым: МИА, 2017. 600 Б.

Ағылшын тілінде:

1. Basic histology. Texts and atlases, published in Northern America, 2003, 512 pp.

2. Functional histology. Texts and colour atlas. Curchill Livingstone, International edition. Sidney. Toronto. 2000. 413 pp.

Электронды оқулықтар:

1. Гистология, эмбриология, цитология [Электрондық ресурс] : оқулық / ред. Ю. И. Афанасьева. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2016. - 800 б.

2. Гистология. Кешендітесттер: жауаптар мен түсініктемелер [Электрондық ресурс]: оқу құралы / ред. С. Л. Кузнецова. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 288 б.

3. Гистология [Электрондық ресурс]: оқу құралы / С. ю. Виноградов. - Электрон.текстовые дан. (39.6 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 184 б.

4. Гистология. 1-бөлім [Электронный ресурс]: оқулық. - Электрон.текстовые дан. (13,1 Мб). - [Б. м.: б. и.]. - эл. опт. диск (CD-ROM).

5. Гистология. Практикалық сабақтарға арналған Атлас [Электрондық ресурс] : оқу құралы / Н. В. Бойчук [және т.б.]. - Электрон.текстовые дан. (131 МБ). - М.: "ГЭОТАР - Медиа" баспатобы, 2010. - 160 Б. эл. опт.диск (CD-ROM).

http://www.udel.edu/biology/Wags/histopage/histopage.htm жұмысістейді

«MICROSCOPIC ANATOMY» - University of Delaware. Жасушалардың, тіндерменмүшелердіңмикроскопиялықжәнеультрамикроскопиялықбейнелерініңколлекциялары, дәрістердіңтұсаукесерлері, жасушаларментіндердіңанимациялықжәне 3D модельдері (ағылш.)

http://www.kumc.edu/instruction/medicine/anatomy/histoweb/

«JAYDOC HISTOWEB» - University of Kansas Medical Center, Department of Anatomy and Cell Biology. Құрамындагистологиялықпрепараттаржиынтығыбар, олардыәртүрліүлкейтуарқылыкөругеболады (ағылш.)

http://www.uni-ainz.de/FB/Medizin/Anatomie/workshop/englWelcome.html

«ELECTRON MICROSCOPIC ATLAS in the Internet» - University Mainz, Germany. Органдардың, тіндерменжасушалардыңэлектрондықмикрофотографияларыныңтоптамасыұсынылған (ағылш., нем.)

http://astro.temple.edu/sodicm/labs/index.htm

«HISTOLOGY WEB LABS»- Temple University. Гистология бойыншаpptпрезентациялар (ағылш.)

http://www.meddean.luc.edu/lumen/meded/histo/frames/histo_frames.html

«ZOOMIFIED HISTOLOGY» - LoyolaUniversity. Тіндер мен мүшелердіңмикропрепараттарыныңсуреттеріоларғасипаттамабереотырып, сондай-ақгистологиялыққұрылымдарды (ағылш.)

http://histologyatlas.wisc.edu/