Диана. метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022. Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы

• Название: Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы
• Анкор: Диана
• Дата: 10.03.2022
• Размер: 0.59 Mb.
• Имя файла: метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022.docx
• Тип: Документы; #391041
• страница: 7 из 11

Есептер

1. Екі препарат липидтерді анықтау үшін арнайы бояғыш (Судан III) боялған. Олардың біреуінде әртүрлі көлемдегі майлы қосындылар цитоплазмасы Суданмен боялғанын көрсетеді. Бұл препараттар қандай майлы тіндерге жатады?

2. Гематоксилинмен және эозинмен боялған дәнекер тіндерінің ерекше түрлеріне арналған екі препарат беріледі. Олардың біреуінде тармақтары бар жасушалары бір-бірімен байланысқан, ал екіншісінде- ірі жасушалар цитоплазмасы тар шеңберленген және жасушаның шеткі бөлігінде жалпақ ядросы бар


Сабақ №8

1. Тақырыбы: Шеміршек тіндері.

2. Мақсаты:

Үйрету:

• Жасушааралық тіндердің түрлерін жасушааралық заттың құрылымдық ерекшеліктеріне сәйкес анықтау және олардың гистофункционалды ерекшеліктерін білу.

• Шеміршек тінінің регенерациясының негізгі кезеңдерін сипаттау.

3. Оқыту міндеттері:

Шеміршек ұлпалары тыныс алу органдарының, буындардың, омыртқа аралық дискілерінің құрамына кіреді. Қаңқа тіндері көптеген органдардың, тіндердің құрамына кіреді. Қаңқа тіндерінің әр түрінің морфофункциональді ерекшеліктерін білу келешек дәрігердің организмнің әртүрлі органдарының тіршілігін дұрыс түсіну үшін қажет.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. 
   Қаңқа тіндерінің негізгі қызметтерін жазыңдар.
   
2. 
   Қаңқа тінінің жіктелуін ойға түсіріңдер (шеміршек, сүйек)
   
3. 
   Шеміршек тінінің жасушааралық затына тән құрылымдарды '''' белгісімен белгілеңдер.
   

Тіндер	Коллагенді талшықты	Эластикалық талшықты
Гиалинді
Эластикалық
Талшықты

Таратылатын материал

1 Микроскоптар

2 Зерттеуге арналған микропрепараттар

Кеңірдектің гиалинді шеміршек тіні.Гематоксилин - эозин бояуы

Кеңірдектің гиалинді шеміршек тіні. Гематоксилин - эозин бояуы. Препаратта кеңірдектің барлық қабаттары көрінеді сонымен қатарфиброзды – шеміршек қабықшасы (1) ол оксифилді шеміршек үстімен қапталған (2А; 2Б). фиброзды – шеміршек қабықшасын гиалинді шеміршекнегізін құрайды.

2. а) гиалинді шеміршекте көп мөлшерде хондроциттер (3) кездеседі - б) Олар күңгір-ашық қызыл (фиолетово-розовый) түске боялатын жасуша аралық затта (4) орналасады.

Қызметі – пішін түзуші, сүйек сынғанда-сүйек тінінің түзілетін орны.
5.Оқыту және оқыту әдістері/технологиялары: микроскопия, гистологиялық препараттар мен микрофотосуреттер

сипаттамасы.

6.Бағалау әдістері/технологиялары: ауызша сұрау, "Quizizz" тестілеу, кестелерді толтыру, ситуациялық есептерді шешу.
7. Әдебиет

негізгі:

1.Афанасьев Ю.И. және Юрина Н. А. Гистология, цитология және эмбриология-6-шы басылым. – М.: Медицина, 2016. 800 Б.

2.Гистология, цитология және эмбриология: Атлас.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2017. 296 б.

қосымша:

1. Крстич р. в. адам гистологиясы туралы иллюстрацияланған энциклопедия: 1576 иллюстрация. Пер. с англ. – М.: ООО "Издательство Оникс": "Издательство" Мир и Образование", 2010. 608 б.

2.Селезнева, Т. б. Гистология]: учеб. пособие / Т. Д. Селезнева А. С. Мишин В. Ю. Барсуков. - М.: Эксмо, 2010. - 350 б.

3.Жункейра Л. К., Карнейро Ж.. Гистология: оқу құралы. Пер. с англ. Под ред. В. Л. Быкова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. 576 б.

Гистология, цитология және эмбриология. Оқулық. Басылым: МИА, 2017. 600 Б.

Ағылшын тілінде:

1. Basic histology. Texts and atlases, published in Northern America, 2003, 512 pp.

2. Functional histology. Texts and colour atlas. Curchill Livingstone, International edition. Sidney. Toronto. 2000. 413 pp.

Электронды оқулықтар:

1. Гистология, эмбриология, цитология [Электрондық ресурс] : оқулық / ред. Ю. И. Афанасьева. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2016. - 800 б.

2. Гистология. Кешендітесттер: жауаптар мен түсініктемелер [Электрондық ресурс]: оқу құралы / ред. С. Л. Кузнецова. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 288 б.

3. Гистология [Электрондық ресурс]: оқу құралы / С. ю. Виноградов. - Электрон.текстовые дан. (39.6 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 184 б.

4. Гистология. 1-бөлім [Электронный ресурс]: оқулық. - Электрон.текстовые дан. (13,1 Мб). - [Б. м.: б. и.]. - эл. опт. диск (CD-ROM).

5. Гистология. Практикалық сабақтарға арналған Атлас [Электрондық ресурс] : оқу құралы / Н. В. Бойчук [және т.б.]. - Электрон.текстовые дан. (131 МБ). - М.: "ГЭОТАР - Медиа" баспатобы, 2010. - 160 Б. эл. опт.диск (CD-ROM).

http://www.udel.edu/biology/Wags/histopage/histopage.htm жұмысістейді

«MICROSCOPIC ANATOMY» - University of Delaware. Жасушалардың, тіндерменмүшелердіңмикроскопиялықжәнеультрамикроскопиялықбейнелерініңколлекциялары, дәрістердіңтұсаукесерлері, жасушаларментіндердіңанимациялықжәне 3D модельдері (ағылш.)

http://www.kumc.edu/instruction/medicine/anatomy/histoweb/

«JAYDOC HISTOWEB» - University of Kansas Medical Center, Department of Anatomy and Cell Biology. Құрамындагистологиялықпрепараттаржиынтығыбар, олардыәртүрліүлкейтуарқылыкөругеболады (ағылш.)

http://www.uni-ainz.de/FB/Medizin/Anatomie/workshop/englWelcome.html

«ELECTRON MICROSCOPIC ATLAS in the Internet» - University Mainz, Germany. Органдардың, тіндерменжасушалардыңэлектрондықмикрофотографияларыныңтоптамасыұсынылған (ағылш., нем.)

http://astro.temple.edu/sodicm/labs/index.htm

«HISTOLOGY WEB LABS»- Temple University. Гистология бойыншаpptпрезентациялар (ағылш.)

http://www.meddean.luc.edu/lumen/meded/histo/frames/histo_frames.html

«ZOOMIFIED HISTOLOGY» - LoyolaUniversity. Тіндер мен мүшелердіңмикропрепараттарыныңсуреттеріоларғасипаттамабереотырып, сондай-ақгистологиялыққұрылымдарды (ағылш.)

http://histologyatlas.wisc.edu/

Электрондық ресурстар:

https://meduniver.com/Medical/Video/predmet_metodi_istoria_gistologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/citologia.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_citologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_embriologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/razvitie_ploda_i_stroenie_placenti.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_rixloi_voloknistoi_tkani.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_sobstvenno_soedinitelnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/osteogenez_i_xondrogenez.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_i_gelezistix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_mishechnoi_tkani.html
8. Бақылау.

Сұрақтар

1. 
   Шеміршек және сүйек тіндерінің даму тегі не?
   
2. 
   Шеміршек үсті мен сүйек үстінің қызметтері қандай?
   
3. 
   Шеміршек пен сүйек тіндері қалай жіктеледі?
   

4. Шеміршек тіндерінің айырмашылығын суреттеп бер.
Тест сұрақтары

1. Гиалин шеміршегін электрондық микроскоппен зерттегенде жақсы дамыған түйіршікті эндоплазмалық торы және Гольджи кешені бар жасушалар анықталды. Мұндай жасушалар ... қызметін атқарады.

1. 
   жасушаралық затты жасау
   
2. 
   майларды жинақтау
   
3. 
   шеміршектің жасушааралық затын бұзу
   
4. 
   гликоген жинақтау
   
5. 
   шеміршек тінін қоректендіру
   

2. Жасы ұлғайған адамдарда сүйек тінінің азаюына байланысты остеопороздың дамуы байқалады. Бұл аурудың даму процесін ... ұлғайтады.

1. 
   остеобластар
   
2. 
   остеокластар
   
3. 
   макрофагтар
   
4. 
   тіндік базофилдер
   
5. 
   остеоциттер
   

3. Шеміршек тінінің гистопрепаратында жасушалардың изогендік топтары анықталды. Мұндай топтардың құрылуына алғашқы болып ... қатынасады.

1. 
   І-типті хондроциттер
   
2. 
   ІІ-типті хондроциттер
   
3. 
   Хондробластар
   
4. 
   Прехондробластар
   
5. 
   ІІІ-типті хондроциттер
   

4. Буындық шеміршектердің қабығы болмайтындығы белгілі. Регенерация процессінде шеміршектердің ... өсуі іске асады.

1. 
   регенерация жүрмейді
   
2. 
   аппозициялық
   
3. 
   қабаттасу жолымен
   
4. 
   аппозициялық және интерстициалды
   
5. 
   интерстициалды
   

5. Гистопрепаратты зерттегенде, жасушалар жеке-жеке және изогенді топтар түрінде орналасқан, ал жасушааралық затында талшықты құрылымдар жоқ. Мұндай көрініс … тініне тән.

1. 
   гиалинді шеміршек
   
2. 
   тегіс бұлшықет
   
3. 
   эпителий
   
4. 
   талшықты шеміршек
   
5. 
   сүйек
   

6. Гистопрепаратта жілік сүйектің сынған жерінде регенерациялық процестің (сүйек шоры) белгілері анықталды. Бұл құрылымды ... тіні қалыптастырады.

1. 
   пластинкалық (табақшалық) сүйек
   
2. 
   борпылдақ дәнекер
   
3. 
   торлы
   
4. 
   эпителий
   
5. 
   ірі талшықты сүйек
   

7. Шеміршек тінінің даму тегі - ...

1. 
   мезенхима
   
2. 
   сары уыз қапшығы
   
3. 
   эктодерма
   
4. 
   энтодерма
   
5. 
   трофобласт
   

8. Эластинді шеміршек ... құрамында кездеседі.

1. 
   көмейдің мүйіз тәрізді және сына тәрізді шеміршектерінің
   
2. 
   омыртқааралық дискілердің
   
3. 
   төс-қабырға байланыстарының
   
4. 
   буын шеміршектерінің
   
5. 
   кеңірдектің
   

9. Шеміршектердің кальцийлеу қабілеті ... болуына байланысты.

1. 
   коллагеннің X түрінің
   
2. 
   хондронектиндердің
   
3. 
   протеогликандардың
   
4. 
   хондроитинсульфаттардың
   
5. 
   кератинсульфаттардың
   

10. Қабығы жоқ гиалин шеміршегі ... орналасады.

1. 
   буындық беттерде
   
2. 
   көмейде
   
3. 
   төс-қабырға байланыстарында
   
4. 
   ірі бронхтарда
   
5. 
   орта және кіші бронхтарда
   

Есептер

1. Зерттеу үшін шеміршек тінінің үш препараты берілген (екеуі гематоксилин-эозин бояуымен, біреуі орсеин бояуымен боялған). Осы бояулардан кейін қандай талшықты және шеміршек тіндерінің әртүрлі ерекшеліктерін қалай байқауға болады? Шеміршек тіндерінің қызметтері қандай?

2. Гематоксилин-эозинмен боялған гиалинді шеміршек берілген. Препараттың шеткі аймағында айқын бөлінген екі аймақ берілген: сыртқы тығыздығы жоғарылау, және ішкі тығыздығы төмен. Аз мамандалған жасушалар қай жерде орналасқан? Қандай гистохимиялық реакция арқылы хондроциттердің қалыптасу деңгейін ажыратады?


№ 9 сабақ

1. Тақырыбы: Сүйек тіндері.

2. Мақсаты:

Үйрету:

• 
  Пластинкалы сүйек тінін ірі талшықты тіннен айырмашылығын және оның гистофункциональды ерекшеліктерін айыра білу.
  
• 
  Сүйек тінінің гистогенезінің негізгі этаптарын және регенерациясын сипаттаңыз.
  

3. Оқыту міндеттері:

Сүйектің ұлпасы шеміршекпен бірге денеде негізгі механикалық жүктемені орындайды. Осы тіндердің (серпімділік, қаттылық) қасиеттері олардың жасушааралық заттың құрылымдық ерекшеліктерімен байланысты, бұл қалқанша және қалқанша маңы бездерінің гормондарының әсерінен, функционалдық жүктемелер және т.б. өзгеруі мүмкін. Сүйек тіндерінің гистогенезін, гистофизиологиясын және қалпына келтіруді кешенді зерттеу дәрігерлер, әсіресе травматологтар үшін өте маңызды.

4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Сүйек тінінің әртүрлі жасушааралық затының құрылымдық ерекшеліктерін кестеге толтырыңдар.

Тіндер	Сүйек пластинкалары	Ретсіз орналасқан талшықтар
Пластинкалы
Ретикулофиброзды

2. Сүйек тінінің жасушаларының даму тегін, қызметін, құрылымдық ұйымдасуын кестеге жазыңдар.

Жасушалар	Органеллалардың сипаты	Қызметі	Даму көзі
Остеоцит
Остеобласт
Остеокласт

3. Түтікше сүйектің диафизінің құрылысы ұғымын ұйғарыңдар, '''' белгісімен кестеде белгілеңдер.

Құрамындағы элементтері	Периост	Сыртқы жалпы пластинкалар	Остеондар	Қондырма пластинкалар	Ішкі жалпы пластинкалар	Эндост
Тығыз зат
Кеуек

Таратылатын материал:

1 Микроскоптар

2 Зерттеуге арналған микропрепараттар

1 Түтікшелі сүйектің диафизі. Шморль әдісімен боялған

Көлденең кесіндідегі түтікшелі сүйектің диафизі. Шморль әдісімен боялған. Осы көру орталығында – сыртқы жалпы пластинкалар (1): олар сүйек үстінің астында (2) жатады сүйекті қоршайды.