Диана. метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022. Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы

• Название: Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы
• Анкор: Диана
• Дата: 10.03.2022
• Размер: 0.59 Mb.
• Имя файла: метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022.docx
• Тип: Документы; #391041
• страница: 10 из 11

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1 Эмбрионалдық қан жасаудың негізгі этаптарын кестеге толтырып дәптерге жазыңдар.

Эмбрионалдық қан жасаудың кезеңдері	Органдар	Мерзімдері	Қанның түзілу жасушалары
Мезобластық
Гепатотимолиеналды
Тимомедулолимфоидты

2Эмбрионалдық кезеңге қанның пішінді элементтерінің дамитын органдарынбелгісімен белгілеңдер.

қанның пішінді элементтері	Органдар
	Сары уыз қапшығы	бауыр	Көкбауыр	Лимфа түйіні	Тимус	Қызыл сүйек кемігі
Эритроциттер
Түйіршікті лейкоциттер
Лимфоциттер: В Т
Моноциттер
Қан пластинкалары

3. Адам қанындағы пішінді элементтер постэмбрионалды кезеңде қай жерде дамиды. Постэмбрионалдық миелопоэз бен лимфопоэздың кестесін толтырыңдар

Органдар	Пішінді элементтердің түзілуі
Қызыл сүйек кемігі
Айырша безі
Лимфатикалық түйіндер
Көкбауыр
Бадамша
Аппендикс
Солитарлы түйіндер

4.Постэмбрионалдық гемоцитопоэздің сызбасын олардағы әрбір дифферон қатарларын (даму қатарындағы қан жасушаларын) талқылаңдар. Гемопоэтикалық жасушалардың класстарын дәптерге жазыңдар.

5. Бағаналы жасушалардың дифференциялануын реттеуші негізгі факторларды дәптерге жазыңдар.

Таратылатын материал

1 Микроскоптар

2 Зерттеуге арналған микропрепараттар

Қызыл сүйек кемігінің жағындысы. Азур ІІ-эозин бояуы. Практикум 169 бет.

Электронды микросурет

Мегакариоцит 170 бет. № 6 тапсырма.

Постэмбрионалды гемоцитопоэздың сызбасы
5.Оқыту және оқыту әдістері/технологиялары: микроскопия, гистологиялық препараттар мен микрофотосуреттер

сипаттамасы.

6.Бағалау әдістері/технологиялары: ауызша сұрау, "Quizizz" тестілеу, кестелерді толтыру, ситуациялық есептерді шешу.

7.Әдебиет

негізгі:

1.Афанасьев Ю.И. және Юрина Н. А. Гистология, цитология және эмбриология-6-шы басылым. – М.: Медицина, 2016. 800 Б.

2.Гистология, цитология және эмбриология: Атлас.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2017. 296 б.

қосымша:

1. Крстич р. в. адам гистологиясы туралы иллюстрацияланған энциклопедия: 1576 иллюстрация. Пер. с англ. – М.: ООО "Издательство Оникс": "Издательство" Мир и Образование", 2010. 608 б.

2.Селезнева, Т. б. Гистология]: учеб. пособие / Т. Д. Селезнева А. С. Мишин В. Ю. Барсуков. - М.: Эксмо, 2010. - 350 б.

3.Жункейра Л. К., Карнейро Ж.. Гистология: оқу құралы. Пер. с англ. Под ред. В. Л. Быкова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. 576 б.

Гистология, цитология және эмбриология. Оқулық. Басылым: МИА, 2017. 600 Б.

Ағылшын тілінде:

1. Basic histology. Texts and atlases, published in Northern America, 2003, 512 pp.

2. Functional histology. Texts and colour atlas. Curchill Livingstone, International edition. Sidney. Toronto. 2000. 413 pp.

Электронды оқулықтар:

1. Гистология, эмбриология, цитология [Электрондық ресурс] : оқулық / ред. Ю. И. Афанасьева. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2016. - 800 б.

2. Гистология. Кешендітесттер: жауаптар мен түсініктемелер [Электрондық ресурс]: оқу құралы / ред. С. Л. Кузнецова. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 288 б.

3. Гистология [Электрондық ресурс]: оқу құралы / С. ю. Виноградов. - Электрон.текстовые дан. (39.6 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 184 б.

4. Гистология. 1-бөлім [Электронный ресурс]: оқулық. - Электрон.текстовые дан. (13,1 Мб). - [Б. м.: б. и.]. - эл. опт. диск (CD-ROM).

5. Гистология. Практикалық сабақтарға арналған Атлас [Электрондық ресурс] : оқу құралы / Н. В. Бойчук [және т.б.]. - Электрон.текстовые дан. (131 МБ). - М.: "ГЭОТАР - Медиа" баспатобы, 2010. - 160 Б. эл. опт.диск (CD-ROM).

http://www.udel.edu/biology/Wags/histopage/histopage.htm жұмысістейді

«MICROSCOPIC ANATOMY» - University of Delaware. Жасушалардың, тіндерменмүшелердіңмикроскопиялықжәнеультрамикроскопиялықбейнелерініңколлекциялары, дәрістердіңтұсаукесерлері, жасушаларментіндердіңанимациялықжәне 3D модельдері (ағылш.)

http://www.kumc.edu/instruction/medicine/anatomy/histoweb/

«JAYDOC HISTOWEB» - University of Kansas Medical Center, Department of Anatomy and Cell Biology. Құрамындагистологиялықпрепараттаржиынтығыбар, олардыәртүрліүлкейтуарқылыкөругеболады (ағылш.)

http://www.uni-ainz.de/FB/Medizin/Anatomie/workshop/englWelcome.html

«ELECTRON MICROSCOPIC ATLAS in the Internet» - University Mainz, Germany. Органдардың, тіндерменжасушалардыңэлектрондықмикрофотографияларыныңтоптамасыұсынылған (ағылш., нем.)

http://astro.temple.edu/sodicm/labs/index.htm

«HISTOLOGY WEB LABS»- Temple University. Гистология бойыншаpptпрезентациялар (ағылш.)

http://www.meddean.luc.edu/lumen/meded/histo/frames/histo_frames.html

«ZOOMIFIED HISTOLOGY» - LoyolaUniversity. Тіндер мен мүшелердіңмикропрепараттарыныңсуреттеріоларғасипаттамабереотырып, сондай-ақгистологиялыққұрылымдарды (ағылш.)

http://histologyatlas.wisc.edu/

Электрондық ресурстар:

https://meduniver.com/Medical/Video/predmet_metodi_istoria_gistologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/citologia.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_citologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_embriologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/razvitie_ploda_i_stroenie_placenti.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_rixloi_voloknistoi_tkani.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_sobstvenno_soedinitelnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/osteogenez_i_xondrogenez.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_i_gelezistix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_mishechnoi_tkani.html
8. Бақылау.

Сұрақтар

1. Эмбриогенезде бірінші гемоцитопоэз қайда басталады? Қандай қан жасушалары құралады?

2. Эмбрионалды кезеңде қандай органдарда гемоцитопоэз жүреді және онда қандай сатыларын бөледі?

3. Эмбрионалды гемоцитопоэздің постэмбрионалды гемопоэзден айырмашылығы неде?

4. Постэмбрионалды кезеңде гемоцитопоэз қандай органдарда жүреді?

5. Постэмбрионалды эритропоэздегі жасушаларда қандай морфологиялық өзгерістер болады және аралық сатылары қалай аталады?

6. Гранулоциттердің даму сатыларын атаңдар және ядросы мен цитоплазмасының өзгерістерін көрсетіңдер?

7. Ересек адамдарда тромбоцит түзілістері қандай сатыларда өтеді?

8. Моноциттер қалай және қайда түзіледі?

9. Қызыл сүйек кемігінің қанға жатпайтын жасушаларын атаңдар?

10. Қызыл сүйек кемігініде қандай гемопоэтикалық жасушалар бөлінуге қабілетті?
Тест сұрақтары

1. Жаңа туған нәрестенің тимусы толық дамымағандығы анықталды. Бұл жағдай балада … процесінің бұзылуына алып келеді.

1. 
   моноцитопоэз
   
2. 
   нейрофилопоэз
   
3. 
   эритропоэз
   
4. 
   лимфопоэз
   
5. 
   мегакариоцитопоэз
   

2.46 жастағы науқасты гранулоцитопоэз бен тромбоцитопоэз бұзылғандығы анықталды. Аталған патологиялық процесс … байланысты екендігін көрсетеді.

1. 
   тимусқа
   
2. 
   көкбауырға
   
3. 
   лимфа түйіндеріне
   
4. 
   бауырға
   
5. 
   сүйектің қызыл кемігіне
   

3. 6 жасар баланың сүйегінен алынған миелоидтың тінді зерттегенде, дамып келе жатқан жасушалардың ядролары пикнозға және сыртқы ағыстырылу кезеңінде екендігі анықталды. Бұл гемопоэздің … түріне жататындығын көрсетеді.

1. 
   моноцитопоэз
   
2. 
   лимфопоэз
   
3. 
   нейтрофилопоэз
   
4. 
   эритропоэз
   
5. 
   мегакариоцитопоэз
   

4. Электрондық микрофотосуретте макрофагтар тегіне жататын жасуша берілген, оның өсінділерінің бойында әртүрлі жетілу сатысындағы эритроциттер орналасқан. Мұндай көрініс ... кездеседі.

1. 
   тимуста
   
2. 
   лимфа түйінінде
   
3. 
   сүйектің қызыл кемігінде
   
4. 
   көкбауырда
   
5. 
   бадамша бездерде
   

5. Тетеротрансплантация жасалған соң ағзалық трансплантанттың қабылданбай шеттетілуі анықталады. Бұл процесті ... жасушалары қамтамасыз етеді.

1. 
   Т – лимфоцит- киллер
   
2. 
   Т – лимфоцит-хелпер
   
3. 
   Т – лимфоцит -супрессор
   
4. 
   Лимфоцит – О
   
5. 
   Т – лимфоцит-есте сақтау
   

6. Адамның шеткі қан айналымдағы қанында мегалоциттер болуы мүмкін екендігі белгілі. Қалыпты жағдайда қанда бұл жасушалар ... кезеңде кездеседі.

1. 
   1 жасқа дейінгі
   
2. 
   эмбриондық
   
3. 
   1-ден 30 жасқа дейінгі
   
4. 
   кәрі жастағы
   
5. 
   жүктілік
   

7. Сүйектің қызыл кемігінде қан жасау үрдісі эмбриогенездің ... басталады

1. 
   5 айында
   
2. 
   7 - 8 аптасында
   
3. 
   9 -10 аптасында
   
4. 
   2 -3 аптасында
   
5. 
   12 аптасында
   

8 Ересек адамда сүйектің қызыл кемігі ... болмайды.

1. 
   түтік сүйектердің эпифизінде
   
2. 
   бұғаналарда
   
3. 
   жамбас сүйектерде
   
4. 
   түтік сүйектердің диафиздерінде
   
5. 
   төсте
   

9. Сары уыз қапшығының қабырғасында қан жасау үрдісі эмбриогенездің ... жүреді.

1. 
   2 - 3 аптасында
   
2. 
   4 - 5 аптасында
   
3. 
   7-8 аптасында
   
4. 
   1–ші айының аяғында
   
5. 
   2-ші айында
   

10. Айырша безде қан жасау үрдісі эмбриогенездің ... аптасында басталады.

1. 
   7–8
   
2. 
   4-5
   
3. 
   2-3
   
4. 
   12
   
5. 
   10
   

11. Сүйектің қызыл кемігінің қаңқасын (стромасын)... тін құрайды.

1. 
   майлық
   
2. 
   ретикулярлық
   
3. 
   ретикул-эпителиалды
   
4. 
   сүйектік
   
5. 
   тығыз дәнекер
   

12. Айырша бездің қаңқасын (стромасын) ... тін құрайды.

1. 
   ретикулярлық
   
2. 
   майлық
   
3. 
   ретикул-эпителиалды
   
4. 
   борпылдақ дәнекер
   
5. 
   тығыз дәнекер
   

Есептер

1. Ересек адамдардың қан жасайтын органдарында мегакариоциттер табылған. Бұл қандай қан жасайтын орган? Мегакариоциттер қандай қызмет атқарады?

2. Қызыл сүйек кемігінде дамушы қан жасушалары аралша түрінде орналасады. Бірінші аралшалар макрофагтармен байланысты, екіншісінде макрофагтар жоқ. Бірінші және екінші аралшада қандай қан жасушалары дамиды? Макрофагтар аралшада қандай қызмет атқарады?

3. Жедел қан жоғалту салдарынан науқастың қан анализінде гемоглобин деңгейі төмен көрсеткіштерді көрсетті, ретикулоциттер саны жоғарылады, лейкоцитарлық формула солға жылжыған. Гемоглобиннің төмен көрсеткіші немен байланысты?

4. Тәжірибелік тышқандардың айырша безін туғаннан кейінгі сәтте алып тастады. Бұл жағдай иммундық реакцияларда қалай байқалады? Бұл бұзылыстар қанның қандай формалық (пішіндік) элементтерімен байланысты?

5. Центрифуга жасау әдісімен қанның формалық элементтері плазмадан ажыратылып, қоректендіргіш ортаға орналастырылды. Қай элементтер колониялар беруі мүмкін?

6. Радиациялық сәуленің әсерінен, бәрінен де көбірек, сүйектік қызыл кемігінің, асқазан-ішек жолдарының және жыныстық бездердің функциялары зардап шегетіні белгілі. Бұл ағзалардың радиацияға сезімтал болуына, олардың қандай морфологиялық ерекшеліктері себеп болып тұр.


№ 14 сабақ

1. Тақырыбы: Нерв тіні. Нейроциттер. Нейроглия.

2. Мақсаты:

• 
  Нейроциттердің түрлерін ажырата білу.
  
• 
  Нерв жасушаларының ерекшеліктерін микроскопиялық және ультрамикроскопиялық деңгейде түсіндіру.
  
• 
  Нейроциттердің құрылысына байланысты қызметінің белсенділігін сипаттап дәрежелеу
  

3. Оқыту міндеттері:

Нерв тіні – тітіркенуді қабылдаушы, қозушы және нерв импультарының өткізуші жүйке жүйесінің негізгі құрылымдық және функционалдық элементі болып табылады. Нерв ұлпасының гистофизиологиясын білу, жүйке жүйесінің құрылысы мен қызметін түсіну үшін керек.

4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. 
   Нерв жүйесінің тіндік элементтерін және қызметтерінің аттарын дәптерге жазыңдар.
   
2. 
   Нейроциттердің морфологиялық және функционалдық жіктелуін дәптерге жазыңдар.
   
3. 
   Дәптерге нейроциттің негізгі бөлімінің суретін салып және нерв импульсінің өтетін бағытын белгілеп көрсетіңдер.
   
4. 
   Нейроциттің базофилді заттарына сипаттама беріңдер (хроматофилді субстанция).
   

Нейроциттердің орналасуы	Химиялық құрамы	Қызметі

5. Нейроциттің нейрофибрилдеріне сипаттама құрастырыңдар.

Нейроцитте орналасуы	Пайда болу ерекшеліктері (бояу)	Қызметі