Диана. метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022. Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы

• Название: Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы
• Анкор: Диана
• Дата: 10.03.2022
• Размер: 0.59 Mb.
• Имя файла: метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022.docx
• Тип: Документы; #391041
• страница: 6 из 11

Электрондық ресурстар:

https://meduniver.com/Medical/Video/predmet_metodi_istoria_gistologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/citologia.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_citologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_embriologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/razvitie_ploda_i_stroenie_placenti.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_rixloi_voloknistoi_tkani.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_sobstvenno_soedinitelnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/osteogenez_i_xondrogenez.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_i_gelezistix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_mishechnoi_tkani.html
8. Бақылау

Сұрақтар:

1. Ұрық ұрықтанудың қай күнінен кейін имплантация басталады және ол дамудың қай сатысында болады?

2. Адам ұрығының имплантациясының түрі қандай және ол ненің көмегімен пайда болады?

3. Ұрықтағы имплантациядан кейін эндометриде қандай өзгерістер болады және қандай бөлімдерді бөліп шығарады, ол қалай аталады?

4. Имплантация процессінде ұрықтың даму сатысы қандай болады?

5. Адам эмбриогенезінде қандай ұрықтан тыс ағзалар түзіледі. Тағы қандай терминдер осы ағзаларда пайдаланылады және ол неге байланысты?

6. Адамның белгілі ұрықтан тыс ағзаларының әрқайсысының құрылысы және олардың пайда болуы мен қызметтері қандай?

Тесттер:

1. “ Бала көйлегімен бірге туды” деген сөз бар. Бұл мақалда "көйлек" деген сөз ... қабыққа қатынасты.

1. 
   амниондық
   
2. 
   сарыуыздық
   
3. 
   сероздық
   
4. 
   хориондық
   
5. 
   трофобластық
   

2. Трофобластан дамитын және эндокриндік қызмет атқаратын ағзаның бастамасы ... болып табылады.

1. 
   бүрлі хорион
   
2. 
   Амнион
   
3. 
   сарыуызқапшығы
   
4. 
   Аллантоис
   
5. 
   кіндік жібі
   

3. Біріншілік ішектің вентралды қабырғасынан саусақ пішінді өсінді түрінде шығып, амнион аяқшасына кіріп өсетін провизорлық ағза ... болып табылады.

1. 
   кіндік жібі
   
2. 
   сарыуыз қапшығы
   
3. 
   Амнион
   
4. 
   Плацента
   
5. 
   Аллантоис
   

4. Гистопрепаратта негізін кілегейлі дәнекер тін құраған және құрамында екі артерия мен бір венасы бар ағзаның көлденең кесіндісі көрінеді. Бұндай құрылым ... тән.

1. 
   кіндік жібіне
   
2. 
   Аллантоиске
   
3. 
   сарыуыз қапшығына
   
4. 
   Амнионға
   
5. 
   Плацентаға
   

5. Эмбриогенездің алғашқы кезеңдерінде дамымаған уақытша орган ...

A) хорион

Б) плацента

C) амнион

D) сары қабшық

E) аллонтоис

6. Уақытша органдардан эмбрионның денесі бөлінеді:

A) пердемен

B) адвентициалды қабықпен

C) дене қатпарымен

D) серозды қабықпен

E) плазмолеммамен

7. Хорион ....түзіледі:

A) эмбрион түйінінен

B мезодерманің париетальды жапырағынан

C) эктодермадан

D) трофобластан, ұрықтан тыс мезодермадан

E энтодермадан

8. Амнион ... түзіледі.

1. 
   гипобласттан
   
2. 
   эпибласттан
   
3. 
   гонобласттан
   
4. 
   трофобласттан
   
5. 
   цистобласттан
   

9. Амнион қуысы дегеніміз:

1. 
   Плацента
   
2. 
   Сары уыз қапшығы
   
3. 
   хорион
   
4. 
   Ұрық орналасқан сұйыққа толы қуыс
   
5. 
   аллантоис
   

10. Амнионның негізгі функциясы:

1. 
   Қан жасау
   
2. 
   Трофикалық
   
3. 
   Экскреторлық
   
4. 
   Ұрық маңы сұйықтығын жасау
   
5. 
   Регенераторлық
   

Есептер

1. Студенттің айтуы бойынша, имплантация кезінде ұрықтың трофобласты децидуалды қабықшаны түзейді. Осы жауап дұрыс па? Түсіндіріңдер.

2. Егеуқұйрықтың жүктілігінің алғашқы сатыларында аналық безін алып тастады. Осы жағдайда имплантация болады ма?

3. Студент тест жауабында, амниотикалық қабықша эктодермалды туындылары бар дәнекер тінінен және мезадермалы туындылары бар бірқабатты эпителиден тұратынын көрсеткен. Студент қай жерде қателесті?


Сабақ №7

1. Тақырыбы: Борпылдақ пішінделмеген талшықты дәнекер тіні. Тығыз дәнекер тіндері. Арнайы қасиеттері бар дәнекер тіндері.

2. Мақсаты:

Үйрету:

• 
  Дәнекер тіннің түрлерін микроскопиялық деңгейде анықтаңыз.
  
• 
  Микроскопиялық және ультрамикроскопиялық деңгейлерде дәнекер тінінің әр түрлі құрылымдық компоненттерін (жасуша және жасуша емес құрылымдар) анықтаңыз.
  
• 
  Дененің ішкі ортасының тұрақтылығын және оның трофикалық, механикалық, қорғаныштық, пластикалық тұрақтылығын ұстап тұру үшін дәнекер тіннің рөлін түсіндіріңіз.
  
• 
  Ультримикроскопиялық құрылымы мен цитохимиялық сипаттамаларын ескере отырып, дәнекер тінінің жасушаларының қызметтерін түсіндіріңіз.
  

3. Оқыту міндеттері:

Дәнекер тіндерінің тобын құрушылар: меншікті дәнекер тіні, арнаулы қасиетке ие дәнекер тіні, сүлде тіндері (сүйек және шеміршек). Дәнекер тіндері көптеген жасушалардан, құрамында талшықталдар мен негізгі аморф заты бар жақсы дамыған жасушааралық заттан тұрады. Келесі функцияларды орындайды: механикалық, тірек, сыртқы пішінді құрау, капсуланың және көптеген органдардың құрамына кіреді. Дәнекер тіндері көптеген органдардың құрамына кіреді. Дәнекер тінінің әр түрінің морфофункциональді ерекшеліктерін білу келешек дәрігердің организмнің әртүрлі органдарының тіршілігін дұрыс түсіну үшін қажет.

4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. 
   Дәнекер тіндерінің жалпы морфофункциональді сипаттамасы
   
2. 
   Дәнекер тіндерінің жіктелу принциптері
   
3. 
   Микроскопиялық деңгейде дәнекер тіндерінің түрлерін анықтай білу.
   
4. 
   Микроскопиялық деңгейде дәнекер тіндерінің жасушалық және жасушалық емес құрылымдарды анықтай білу.
   
5. 
   Аморфты заттардың химиялық құрамы, функционалдық маңызы және шығу тегі.
   
6. 
   Меншікті дәнекер тінінің әртүрлі түрлеріндегі жасушааралық затының құрылымындағы айырмашылықтарды кестеде көрсетіңіз.
   
7. 
   Арнайы қасиетке ие дәнекер тіндерінің түрлерін атаңдар.
   
8. 
   Ақ май тінінің жасушасының суретін салыңдар.
   
9. 
   Қоңыр май тінінің жасушасының суретін салыңдар.
   
10. 
    Ретикулярлы дәнекер тініне сипттама беріңдер.
    

Дәнекер тіндерінің түрлері	Аморфтық заттың мөлшері	Талшықтардың бағытталуы
Борпылдақ талшықты пішінделмеген
Тығыз талшықты пішінделмеген
Тығыз талшықты пішінделген

Таратылатын материалдар:

1 Микроскоптар

2 Зерттеуге арналған микропрепараттар

Борпылдақ талшықты дәнекер ұлпасы. Темірлі гематоксилин бояуы.

Борпылдақ талшықты дәнекер ұлпасы. Темірлі гематоксилин бояуы. Препаратта көрінеді: екі түрлі жасуша - фибробласттар (1) және макрофагтар (2), екі түрлі талшықтар - коллагенді(3) және эластикалық (4), олардың арасында орналасқан матрикс(5)

Борпылдақ талшықты дәнекер тіні. Темірлі гематоксилин бояуы. Препараттың ортасында - макрофаг (2), орналасады. Цитоплазмасында вакуолдер мен түйіршіктер көрінеді.

5.Оқыту және оқыту әдістері/технологиялары: микроскопия, гистологиялық препараттар мен микрофотосуреттер

сипаттамасы.

6.Бағалау әдістері/технологиялары: ауызша сұрау, "Quizizz" тестілеу, кестелерді толтыру, ситуациялық есептерді шешу.

7.Әдебиет

негізгі:

1.Афанасьев Ю.И. және Юрина Н. А. Гистология, цитология және эмбриология-6-шы басылым. – М.: Медицина, 2016. 800 Б.

2.Гистология, цитология және эмбриология: Атлас.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2017. 296 б.

қосымша:

1. Крстич р. в. адам гистологиясы туралы иллюстрацияланған энциклопедия: 1576 иллюстрация. Пер. с англ. – М.: ООО "Издательство Оникс": "Издательство" Мир и Образование", 2010. 608 б.

2.Селезнева, Т. б. Гистология]: учеб. пособие / Т. Д. Селезнева А. С. Мишин В. Ю. Барсуков. - М.: Эксмо, 2010. - 350 б.

3.Жункейра Л. К., Карнейро Ж.. Гистология: оқу құралы. Пер. с англ. Под ред. В. Л. Быкова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. 576 б.

Гистология, цитология және эмбриология. Оқулық. Басылым: МИА, 2017. 600 Б.

Ағылшын тілінде:

1. Basic histology. Texts and atlases, published in Northern America, 2003, 512 pp.

2. Functional histology. Texts and colour atlas. Curchill Livingstone, International edition. Sidney. Toronto. 2000. 413 pp.

Электронды оқулықтар:

1. Гистология, эмбриология, цитология [Электрондық ресурс] : оқулық / ред. Ю. И. Афанасьева. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2016. - 800 б.

2. Гистология. Кешендітесттер: жауаптар мен түсініктемелер [Электрондық ресурс]: оқу құралы / ред. С. Л. Кузнецова. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 288 б.

3. Гистология [Электрондық ресурс]: оқу құралы / С. ю. Виноградов. - Электрон.текстовые дан. (39.6 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 184 б.

4. Гистология. 1-бөлім [Электронный ресурс]: оқулық. - Электрон.текстовые дан. (13,1 Мб). - [Б. м.: б. и.]. - эл. опт. диск (CD-ROM).

5. Гистология. Практикалық сабақтарға арналған Атлас [Электрондық ресурс] : оқу құралы / Н. В. Бойчук [және т.б.]. - Электрон.текстовые дан. (131 МБ). - М.: "ГЭОТАР - Медиа" баспатобы, 2010. - 160 Б. эл. опт.диск (CD-ROM).

http://www.udel.edu/biology/Wags/histopage/histopage.htm жұмысістейді

«MICROSCOPIC ANATOMY» - University of Delaware. Жасушалардың, тіндерменмүшелердіңмикроскопиялықжәнеультрамикроскопиялықбейнелерініңколлекциялары, дәрістердіңтұсаукесерлері, жасушаларментіндердіңанимациялықжәне 3D модельдері (ағылш.)

http://www.kumc.edu/instruction/medicine/anatomy/histoweb/

«JAYDOC HISTOWEB» - University of Kansas Medical Center, Department of Anatomy and Cell Biology. Құрамындагистологиялықпрепараттаржиынтығыбар, олардыәртүрліүлкейтуарқылыкөругеболады (ағылш.)

http://www.uni-ainz.de/FB/Medizin/Anatomie/workshop/englWelcome.html

«ELECTRON MICROSCOPIC ATLAS in the Internet» - University Mainz, Germany. Органдардың, тіндерменжасушалардыңэлектрондықмикрофотографияларыныңтоптамасыұсынылған (ағылш., нем.)

http://astro.temple.edu/sodicm/labs/index.htm

«HISTOLOGY WEB LABS»- Temple University. Гистология бойыншаpptпрезентациялар (ағылш.)

http://www.meddean.luc.edu/lumen/meded/histo/frames/histo_frames.html

«ZOOMIFIED HISTOLOGY» - LoyolaUniversity. Тіндер мен мүшелердіңмикропрепараттарыныңсуреттеріоларғасипаттамабереотырып, сондай-ақгистологиялыққұрылымдарды (ағылш.)

http://histologyatlas.wisc.edu/

Электрондық ресурстар:

https://meduniver.com/Medical/Video/predmet_metodi_istoria_gistologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/citologia.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_citologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_embriologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/razvitie_ploda_i_stroenie_placenti.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_rixloi_voloknistoi_tkani.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_sobstvenno_soedinitelnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/osteogenez_i_xondrogenez.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_i_gelezistix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_mishechnoi_tkani.html
8. Бақылау

Сұрақтар

1. 
   Талшықты дәнекер тіндерінің жасушааралық заттарының негізгі құрамдарын атаңдар.
   
2. 
   Болбыр және тығыз талшықты дәнекер тіндерінің құрамдық ұйымдасуындағы ерекшеліктерін атаңдар.
   
3. 
   Қан түзуші органдардың (лимфатикалық түйін, көкбауыр, қызыл сүйек кемігі) негізін түзуші және дамушы қан жасушасының микроортасын құраушы арнайы дәнекер тіндерінің түрін атаңдар.
   
4. 
   Организмде қорғаныс реакцияларына қатысатын дәнекер тіні мен қандағы жасуша элементтерін атаңдар.
   
5. 
   Ақ май және қоңыр майдың қызметтері мен құрылысындағы айырмашылықтарын түсіндіріп бер.
   

Тест сұрақтары

1. Косметолог қабылдауына келген пациент иығындағы татуировка суреттерді кетіруін сұрады. Мұндай суреттерді теріге жасау мүмкіндігі дәнекер тін құрамындағы зат ... байланысты.

1. 
   гиалурон қышқылына
   
2. 
   фибронектинге
   
3. 
   гамма-глобулинге
   
4. 
   элистинге
   
5. 
   гепаринге
   

2. Адам терісі қартайғанда әжімдер мен қатпарлар қалыптасуымен сипатталады. Бұл процесс ... өзгерістер пайда болуымен түсіндіріледі.

1. 
   коллаген талшықтарда
   
2. 
   эпидермисте
   
3. 
   аморфты затта
   
4. 
   эластинді талшықтарда
   
5. 
   тері асты май шелінде
   

3. Аллергияның клиникалық көрсеткіштері дамуында жетекші роль атқаратын гистамин болып табылады. Оны синтездейтін жасушаларға ... жатады.

1. 
   Т-лифоциттер
   
2. 
   макрофаттар
   
3. 
   толық жасушалар (лаброциттер)
   
4. 
   В-лимфоциттер
   
5. 
   плазмоциттер
   

4. Жара жазылу барысында тіндердің жараланған жерінде дәнекер тіндік тыртық қалыптасады. Бұны іске асыратын жасушаларға ... жатады.

1. 
   фиброциттер
   
2. 
   макрофагтар
   
3. 
   фибробластар
   
4. 
   толық жасушалар (лаброциттер)
   
5. 
   меланоциттер
   

5. Жасуша цитоплазмасында базофильді метахромдық түйіршіктер байқалады; ал гистохимиялық зерттеулер түйіршіктерде гепарин және гистамин бар екенін көрсетті. Аталған жасуша ... болып табылады.

1. 
   тіндік базофил (лаброцит)
   
2. 
   фибробласт
   
3. 
   макрофаг
   
4. 
   плазмоцит
   
5. 
   адипоцит
   

6. Емдеуден соң зақымданған өкше сіңірі өз қызметін атқара бастады. Сіңірдің регенерациясы ... есебінен іске асты.

1. 
   коллаген талшықтарының синтезі
   
2. 
   гиалин шеміршегінің дамуы
   
3. 
   тығыз қалыптаспаған дәнекер тіннің дамуы
   
4. 
   талшықты шеміршектің дамуы
   
5. 
   жарақаттың бұлшықет тінімен алмастыруы
   

7. Дәнекер тіндердің даму көзі ... болып табылады.

1. 
   спланхнотом
   
2. 
   миотом
   
3. 
   мезенхима
   
4. 
   эктодерма
   
5. 
   энтодерма
   

8. Аралық затты синтездейтін жасушаға ... жатады.

1. 
   плазмоцит
   
2. 
   фиброцит
   
3. 
   фибробласт
   
4. 
   перицит
   
5. 
   фиброкласт
   

9. Дәнекер тінге енген моноцит ... айналады.

1. 
   гистиоцитке
   
2. 
   меланоцитке
   
3. 
   лаброцитке
   
4. 
   адвентоцитке
   
5. 
   липоцитке
   

10. Дәнекер тінге енген В-лимфоцит ... айналуы мүмкін.

1. 
   плазмоцитке
   
2. 
   макрофагқа
   
3. 
   лаброцитке
   
4. 
   перицитке
   
5. 
   фиброкластқа
   

11. 
    Тығыз дәнекер тінінің борпылдақ тіннен айырмашылығы ...
    

1. 
   жасушалары мен аморфты затының аз болуында
   
2. 
   макрофагтар санының көптігінде
   
3. 
   лаброциттерде гликозаминогликандардың синтезделуінде
   
4. 
   тіндік құрамындағы талшықтар санының аздығында
   
5. 
   негізгі аморфты заттың көп болуында
   

12. 
    Жаңа туған нәрестелерде жылу алмасуды ... тіні реттейді.
    

1. 
   ақ май
   
2. 
   пигменттік
   
3. 
   шырыштық
   
4. 
   ретикулярлық
   
5. 
   қоңыр май
   

13. 
    Шырышты дәнекер тін ... құрамына кіреді.
    

1. 
   амнионның
   
2. 
   кіндік бауының
   
3. 
   сары уыз қапшығы қабырғасының
   
4. 
   хорионның
   
5. 
   алантоистың
   

14. 
    Дәнекер тіннің беріктігі ... байланысты.
    

1. 
   ретикулярлық талшықтарына
   
2. 
   эластин талшықтарына
   
3. 
   аморфты затының құрамына
   
4. 
   дәнекер тін жасушаларына
   
5. 
   коллаген талшықтарына
   

15. 
    Перициттің қызметіне ... жатады.
    

1. 
   тамырлар қабырғасын өткізуді реттеу
   
2. 
   иммуноглобулиндерді синтездеп шығару
   
3. 
   фагоцитоз
   
4. 
   меланинді синтездеп шығару
   
5. 
   эластин және фибриллинді синтездеп шығару