Диана. метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022. Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы

• Название: Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы
• Анкор: Диана
• Дата: 10.03.2022
• Размер: 0.59 Mb.
• Имя файла: метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022.docx
• Тип: Документы; #391041
• страница: 4 из 11

Қызметі – соматикалық жасуша түзу.
5.Оқыту және оқыту әдістері/технологиялары: микроскопия, гистологиялық препараттар мен микрофотосуреттер

сипаттамасы.

6.Бағалау әдістері/технологиялары: ауызша сұрау, "Quizizz" тестілеу, кестелерді толтыру, ситуациялық есептерді шешу.
7. әдебиет

негізгі:

1.Афанасьев Ю.И. және Юрина Н. А. Гистология, цитология және эмбриология-6-шы басылым. – М.: Медицина, 2016. 800 Б.

2.Гистология, цитология және эмбриология: Атлас.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2017. 296 б.

қосымша:

1. Крстич р. в. адам гистологиясы туралы иллюстрацияланған энциклопедия: 1576 иллюстрация. Пер. с англ. – М.: ООО "Издательство Оникс": "Издательство" Мир и Образование", 2010. 608 б.

2.Селезнева, Т. б. Гистология]: учеб. пособие / Т. Д. Селезнева А. С. Мишин В. Ю. Барсуков. - М.: Эксмо, 2010. - 350 б.

3.Жункейра Л. К., Карнейро Ж.. Гистология: оқу құралы. Пер. с англ. Под ред. В. Л. Быкова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. 576 б.

Гистология, цитология және эмбриология. Оқулық. Басылым: МИА, 2017. 600 Б.

Ағылшын тілінде:

1. Basic histology. Texts and atlases, published in Northern America, 2003, 512 pp.

2. Functional histology. Texts and colour atlas. Curchill Livingstone, International edition. Sidney. Toronto. 2000. 413 pp.

Электронды оқулықтар:

1. Гистология, эмбриология, цитология [Электрондық ресурс] : оқулық / ред. Ю. И. Афанасьева. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2016. - 800 б.

2. Гистология. Кешендітесттер: жауаптар мен түсініктемелер [Электрондық ресурс]: оқу құралы / ред. С. Л. Кузнецова. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 288 б.

3. Гистология [Электрондық ресурс]: оқу құралы / С. ю. Виноградов. - Электрон.текстовые дан. (39.6 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 184 б.

4. Гистология. 1-бөлім [Электронный ресурс]: оқулық. - Электрон.текстовые дан. (13,1 Мб). - [Б. м.: б. и.]. - эл. опт. диск (CD-ROM).

5. Гистология. Практикалық сабақтарға арналған Атлас [Электрондық ресурс] : оқу құралы / Н. В. Бойчук [және т.б.]. - Электрон.текстовые дан. (131 МБ). - М.: "ГЭОТАР - Медиа" баспатобы, 2010. - 160 Б. эл. опт.диск (CD-ROM).

http://www.udel.edu/biology/Wags/histopage/histopage.htm жұмысістейді

«MICROSCOPIC ANATOMY» - University of Delaware. Жасушалардың, тіндерменмүшелердіңмикроскопиялықжәнеультрамикроскопиялықбейнелерініңколлекциялары, дәрістердіңтұсаукесерлері, жасушаларментіндердіңанимациялықжәне 3D модельдері (ағылш.)

http://www.kumc.edu/instruction/medicine/anatomy/histoweb/

«JAYDOC HISTOWEB» - University of Kansas Medical Center, Department of Anatomy and Cell Biology. Құрамындагистологиялықпрепараттаржиынтығыбар, олардыәртүрліүлкейтуарқылыкөругеболады (ағылш.)

http://www.uni-ainz.de/FB/Medizin/Anatomie/workshop/englWelcome.html

«ELECTRON MICROSCOPIC ATLAS in the Internet» - University Mainz, Germany. Органдардың, тіндерменжасушалардыңэлектрондықмикрофотографияларыныңтоптамасыұсынылған (ағылш., нем.)

http://astro.temple.edu/sodicm/labs/index.htm

«HISTOLOGY WEB LABS»- Temple University. Гистология бойыншаpptпрезентациялар (ағылш.)

http://www.meddean.luc.edu/lumen/meded/histo/frames/histo_frames.html

«ZOOMIFIED HISTOLOGY» - LoyolaUniversity. Тіндер мен мүшелердіңмикропрепараттарыныңсуреттеріоларғасипаттамабереотырып, сондай-ақгистологиялыққұрылымдарды (ағылш.)

http://histologyatlas.wisc.edu/

Электрондық ресурстар:

https://meduniver.com/Medical/Video/predmet_metodi_istoria_gistologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/citologia.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_citologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_embriologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/razvitie_ploda_i_stroenie_placenti.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_rixloi_voloknistoi_tkani.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_sobstvenno_soedinitelnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/osteogenez_i_xondrogenez.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_i_gelezistix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_mishechnoi_tkani.html
8. Бақылау

Сұрақтар

1. 
   Хромосомдық жиынтық деген не?
   
2. 
   Жыныстық хроматинге түсініктеме беріңдер.
   
3. 
   Жасушалық цикл қандай сатылардан тұрады?
   
4. 
   Жасушалық циклдың қай сатысында ДНК екі еселенген, ақуыз синтезі жүреді және АТФ жинақталады?
   
5. 
   Эндорепродукция деген не?
   
6. 
   Полиплоидия дегеніміз не?
   

Тесттер

1 Жасушаның бөлінуі кезінде ядро қабығы мен ядрошықтың жоқтығы, центриолдердің жасуша полюстерінде орналасқандығы, хромосомалар жіпшелер шумағы түрінде цитоплазмада бос жатқандығы анықталды. Бұл бөлінудің ... сатысына тән.

1. 
   телофаза
   
2. 
   метафаза
   
3. 
   профаза
   
4. 
   анафаза
   
5. 
   интерфаза
   

2 Ядролық сәуле әсерінен тіндер жасушаларының ядрошықтары зақымдалды. Бұл жасуша цитоплазмасында ... органелласының қалпына келуі бұзылғанын көрсетеді.

1. 
   рибосома
   
2. 
   эндоплазмалық тор
   
3. 
   лизосома
   
4. 
   Гольджи кешені
   
5. 
   микротүтікше
   

3. Зерттеуші ғылыми экспериментте жасушаның бір құрылымын бұзды, ол жасушалардың бөліну қабілетін бұзды. Бұзылған құрылымға ... жатады.

1. 
   пластинкалы комплекс
   
2. 
   микрофибрилла
   
3. 
   митохондрия
   
4. 
   центросома
   
5. 
   гликокаликс
   

4 Хроматидалар … кезінде ажырайды.

1. 
   интерфаза
   
2. 
   метафаза
   
3. 
   анафаза
   
4. 
   профаза
   
5. 
   телофаза
   

5 G₂- кезеңінде … болады.

1. 
   митоз
   
2. 
   ДНК синтезі
   
3. 
   интерфаза
   
4. 
   метафаза
   
5. 
   цитокинез
   

6 Кариолизис дегеніміз …

1. 
   ядроның еруі.
   
2. 
   ядроның бөлшекке бөлінуі.
   
3. 
   ядроның катаболизмдік үрдісі.
   
4. 
   жасушадан ядроның шығарылуы.
   
5. 
   ядроның бүрісуі.
   

7 Ядрошықтың базофилді болуы … байланысты.

1. 
   РНК – ға
   
2. 
   нуклеогистондарға
   
3. 
   ДНК-ға
   
4. 
   нуклеопротаминдерге
   
5. 
   көмірсуларға
   

8.Цитокинез ... жасайды

1. 
   профазада
   
2. 
   телофазада
   
3. 
   метафазада
   
4. 
   анафазада
   
5. 
   интерфазада
   

9. Ядрошықтың құрамына ... кірмейді

1. 
   субъединица рибосом
   
2. 
   РНК
   
3. 
   гетерохроматин
   
4. 
   ДНК
   
5. 
   нуклеопротеидтер
   

10. Жасушадағы ДНҚ ... стадиясында көбейеді.

1. 
   S
   
2. 
   G₁
   
3. 
   G_o
   
4. 
   G₂
   
5. 
   Митоз
   

Есептер

1. 
   Тәжірибеде жасанды жолмен жасушаны екіге бөлген: ядролы және ядросыз бөлікке. Бұл бөліктердің өмір сүру қабілетілігі қалай?
   
2. 
   Жасушада екі жас жұлдызды фигура көрінеді. Бұл митоздың қай фазасы?
   

3. Адамның соматикалық клеткасының митоздық бөлінуінде қыздар жасушалары пайда болды. Хромосомалардың қандай жиынтығы бар?

4. Клеткада митоз өтілуде. «Экспортқа» белок синтезін өндіреды ме?

5.Пиронин бояуымен өңдегенде жасуша цитоплазмасы мен ядрошық қызыл түске боялған. Бұл неге байланысты?

Сабақ №5

1.Тақырыбы:Адам эмбриологиясы.-1. Прогенез. Ұрықтың алғашқы даму кезеңдері.

2. Мақсаты:

Үйрену:

• 
  Аталық және аналық жыныс жасушаларының жалпы және жеке ерекшеліктерінің гистофункционалдық және генетикалық сипаттау.
  
• 
  Микропрепаратта және электронды микросуретте жыныс жасушаларын анықтау.
  
• 
  Омыртқалылардың даму сатыларын түсіндіру.
  
• 
  Ұрықты алғашқы даму кезеңдерінде анықтау- ұрықтану, бөлшектену, бластула.
  

3. Оқыту міндеттері:

Тіндердің және органдардың құрылыстарының қызметтерінің заңдылықтарын зерттеу олардың патологиялық жағдайлардағы өзгеру мүмкіндіктерін түсіну үшін эмбриологияны білу қажет. Эмбриология білімі дәрігерге ұрпақтың даму аномалияларының алдын алу және табиғаттың, тұрмыстың қолайсыз жағдайларының жүктілікке әсерлерінің алдын алу үшін керек.

4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Адам сперматозоидының бөлімшесін және олардың құрамы мен құрылымын дәптерге жазыңдар.

2. Адам эмбриогенезіндегі негізгі стадияларының әрқайсысының уақытын және маңызын кестеге толтырыңдар.

Эмбриогенездің стадиялары	Даму уақыты (күн, апта)	Маңызы

3. Жинақтаңдар және жазыңдар: жасушаның митотикалық бөлінуі бөлшектенуден айырмашылығы қандай? Бөлшектенудің негізгі түрлері. Бөлшектенудің түрі немен байланысты?

4. Адамның бластоцистасында қандай бөлімдер бөлінетінін дәптерге жазыңдар.

5. Кестеге «» белгісімен эмбрионалдың алғашқы даму кезеңдерін, ұрық жапырақшаларының дифференцировкасының теңесуін белгілеңдер.

Эмбрионалдың алғашқы даму кезеңдері	Ұрық жапырақшалары
	Эктодерма	Мезодерма	Энтодерма
Терінің эктодермасы
Жүйке түтікшесі
Ганглиозды пластинка
Прехордалды пластинка
Плакодалар
Ішек энтодермасы
Дерматом
Миотом
Склеротом
Нефрогонадотом
Спланхнотом
Мезенхима

6. Адамдағы гаструляцияның процессін анализдеп кестені толтырыңдар.

Фазалар	Уақыты	Қай жерде болады?	Гаструляция әдістері	Ұрықтың тұзілуі

Таратылатын материал

1 Микроскоп

2 гистологиялық микропрепараттар

1 Сперматозоид. Гематоксилин бояуымен.

		Сперматозоид. Гематоксилин бояуы. Суретте сперматозоидтың негізгі компоненттері көрінеді: басы (1) және құйрығы (2), Басы ядро мен акросомадан (3) тұрады.
	Адам сперматозоидының суреті. Мойнында центриоль (4,5) орналасады. Аралық бөлімі митохондриялармен толтырылған митохон-дриалды спираль (6) құрайды. Аралық бөлімнің өзекті бөлігінде микротүтікшелер 92 типті құрылым құрайды. Құйрық жағында тығыз фибриллдер электронды тығыз материалдан тұратын фибриллярлы футлярмен (8) қапталған. Аксонеманың (7) сыртында, электронды тығыз материалдан тұратын 9 тығыз фибрилл орналасады. Фибрилл мойыннан басталып, дене арқылы өшіп, құйрықтың ортасында бітеді.

Қызметі – ұрықтануға қатысады.
2. Аналық жасушасы.

Аналық жасушасы. Гематоксилин - эозин бояуы. Овоцитті қоршап орналасқан фоликуллярлы (5) жасушалар сәулелі тәж құрайды. Овоцитпен сәулелі тәж арасында жақсы көрінетін мөлдір қабық (4) орналасады. Овоцит цитоплазмасында ядро (1), оның ішінде ядрошықтар (2) және сарыуыз (3) қосындылары болады. Перифериясында кортикальді түйіршіктер орналасқан.

Қызметі – ұрықтануға қатысады.
5.Оқыту және оқыту әдістері/технологиялары: микроскопия, гистологиялық препараттар мен микрофотосуреттер

сипаттамасы.

6.Бағалау әдістері/технологиялары: ауызша сұрау, "Quizizz" тестілеу, кестелерді толтыру, ситуациялық есептерді шешу.
7. әдебиет

негізгі:

1.Афанасьев Ю.И. және Юрина Н. А. Гистология, цитология және эмбриология-6-шы басылым. – М.: Медицина, 2016. 800 Б.

2.Гистология, цитология және эмбриология: Атлас.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2017. 296 б.

қосымша:

1. Крстич р. в. адам гистологиясы туралы иллюстрацияланған энциклопедия: 1576 иллюстрация. Пер. с англ. – М.: ООО "Издательство Оникс": "Издательство" Мир и Образование", 2010. 608 б.

2.Селезнева, Т. б. Гистология]: учеб. пособие / Т. Д. Селезнева А. С. Мишин В. Ю. Барсуков. - М.: Эксмо, 2010. - 350 б.

3.Жункейра Л. К., Карнейро Ж.. Гистология: оқу құралы. Пер. с англ. Под ред. В. Л. Быкова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. 576 б.

Гистология, цитология және эмбриология. Оқулық. Басылым: МИА, 2017. 600 Б.

Ағылшын тілінде:

1. Basic histology. Texts and atlases, published in Northern America, 2003, 512 pp.

2. Functional histology. Texts and colour atlas. Curchill Livingstone, International edition. Sidney. Toronto. 2000. 413 pp.