Диана. метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022. Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы

• Название: Патологиялы анатомия жне гистология кафедрасы
• Анкор: Диана
• Дата: 10.03.2022
• Размер: 0.59 Mb.
• Имя файла: метод.указ Практ.зан 1 курс ОМ Каз 2021-2022.docx
• Тип: Документы; #391041
• страница: 11 из 11

Таратылатын материал

1 Микроскоптар

2 Зерттеуге арналған микропрепараттар

1. Жұлынның жүйке жасушасындағы тигроидты заты.Ниссель бояуы.

Жұлынның жүйке жасушасындағы тигроидты заты. Ниссель бояуы. 1. а) Тигроидты зат(немесе хроматофилді субстанциясы) әр түрлі мөлшердегі дән сияқты көрінеді. б) Ол денеде (1) және дендриттерде (2) орналасады, бірақ, аксонда анықталмайды.

Қызметі – ақуыз синтезі.
5.Оқыту және оқыту әдістері/технологиялары: микроскопия, гистологиялық препараттар мен микрофотосуреттер

сипаттамасы.

6.Бағалау әдістері/технологиялары: ауызша сұрау, "Quizizz" тестілеу, кестелерді толтыру, ситуациялық есептерді шешу.
7. әдебиет

негізгі:

1.Афанасьев Ю.И. және Юрина Н. А. Гистология, цитология және эмбриология-6-шы басылым. – М.: Медицина, 2016. 800 Б.

2.Гистология, цитология және эмбриология: Атлас.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2017. 296 б.

қосымша:

1. Крстич р. в. адам гистологиясы туралы иллюстрацияланған энциклопедия: 1576 иллюстрация. Пер. с англ. – М.: ООО "Издательство Оникс": "Издательство" Мир и Образование", 2010. 608 б.

2.Селезнева, Т. б. Гистология]: учеб. пособие / Т. Д. Селезнева А. С. Мишин В. Ю. Барсуков. - М.: Эксмо, 2010. - 350 б.

3.Жункейра Л. К., Карнейро Ж.. Гистология: оқу құралы. Пер. с англ. Под ред. В. Л. Быкова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. 576 б.

Гистология, цитология және эмбриология. Оқулық. Басылым: МИА, 2017. 600 Б.

Ағылшын тілінде:

1. Basic histology. Texts and atlases, published in Northern America, 2003, 512 pp.

2. Functional histology. Texts and colour atlas. Curchill Livingstone, International edition. Sidney. Toronto. 2000. 413 pp.

Электронды оқулықтар:

1. Гистология, эмбриология, цитология [Электрондық ресурс] : оқулық / ред. Ю. И. Афанасьева. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2016. - 800 б.

2. Гистология. Кешендітесттер: жауаптар мен түсініктемелер [Электрондық ресурс]: оқу құралы / ред. С. Л. Кузнецова. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 288 б.

3. Гистология [Электрондық ресурс]: оқу құралы / С. ю. Виноградов. - Электрон.текстовые дан. (39.6 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 184 б.

4. Гистология. 1-бөлім [Электронный ресурс]: оқулық. - Электрон.текстовые дан. (13,1 Мб). - [Б. м.: б. и.]. - эл. опт. диск (CD-ROM).

5. Гистология. Практикалық сабақтарға арналған Атлас [Электрондық ресурс] : оқу құралы / Н. В. Бойчук [және т.б.]. - Электрон.текстовые дан. (131 МБ). - М.: "ГЭОТАР - Медиа" баспатобы, 2010. - 160 Б. эл. опт.диск (CD-ROM).

http://www.udel.edu/biology/Wags/histopage/histopage.htm жұмысістейді

«MICROSCOPIC ANATOMY» - University of Delaware. Жасушалардың, тіндерменмүшелердіңмикроскопиялықжәнеультрамикроскопиялықбейнелерініңколлекциялары, дәрістердіңтұсаукесерлері, жасушаларментіндердіңанимациялықжәне 3D модельдері (ағылш.)

http://www.kumc.edu/instruction/medicine/anatomy/histoweb/

«JAYDOC HISTOWEB» - University of Kansas Medical Center, Department of Anatomy and Cell Biology. Құрамындагистологиялықпрепараттаржиынтығыбар, олардыәртүрліүлкейтуарқылыкөругеболады (ағылш.)

http://www.uni-ainz.de/FB/Medizin/Anatomie/workshop/englWelcome.html

«ELECTRON MICROSCOPIC ATLAS in the Internet» - University Mainz, Germany. Органдардың, тіндерменжасушалардыңэлектрондықмикрофотографияларыныңтоптамасыұсынылған (ағылш., нем.)

http://astro.temple.edu/sodicm/labs/index.htm

«HISTOLOGY WEB LABS»- Temple University. Гистология бойыншаpptпрезентациялар (ағылш.)

http://www.meddean.luc.edu/lumen/meded/histo/frames/histo_frames.html

«ZOOMIFIED HISTOLOGY» - LoyolaUniversity. Тіндер мен мүшелердіңмикропрепараттарыныңсуреттеріоларғасипаттамабереотырып, сондай-ақгистологиялыққұрылымдарды (ағылш.)

http://histologyatlas.wisc.edu/

Электрондық ресурстар:

https://meduniver.com/Medical/Video/predmet_metodi_istoria_gistologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/citologia.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_citologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_embriologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/razvitie_ploda_i_stroenie_placenti.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_rixloi_voloknistoi_tkani.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_sobstvenno_soedinitelnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/osteogenez_i_xondrogenez.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_i_gelezistix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_mishechnoi_tkani.html
8. Бақылау.

Сұрақтар

1. Нерв тінін қандай жасушалар құрайды және қандай қызмет атқарады?

2. Нерв жасушаларының аксондары мен дендриттері бір-бірінен қандай морфологиялық және функционалдық ерекшеліктерімен ажыратылады?

3.Нейроциттің түйіршікті эндоплазмалық торы атқару қызмтеіне байланысты қалай өзгереді?

4. Глиоциттердің жіктелуі мен қызметтерінің маңыздылығы.
Тесттер

1 Қаңқа бұлшықетіндегі өткізуші медиатор - бұл:

1. 
   ацетилхолин
   
2. 
   дофамин
   
3. 
   серотонин
   
4. 
   гистамин
   
5. 
   норадреналин
   

2. Жалғануниполярлық нейрон ... нейроциттің бір түрі болып табылады.

1. 
   биполярлық
   
2. 
   аполярлық
   
3. 
   униполярлық
   
4. 
   мультиполярлық
   
5. 
   нейробластық
   

3. Нейроциттегі хроматофилді Ниссль заты ... болып табылады.

1. 
   түйіршікті эндоплазмалық тор
   
2. 
   тегіс эндоплазмалық тор
   
3. 
   Гольджи кешені
   
4. 
   жасуша орталығы
   
5. 
   мембраналық көпіршіктердің шоғыры
   

4. Нерв тіні ... дамиды.

1. 
   эктодермадан
   
2. 
   мезодермадан
   
3. 
   мезенхимадан
   
4. 
   спланхнотомнан
   
5. 
   энтодермадан
   

5 Гематонейрональді барьер дамымайды …

1. 
   нейрон өсінділерінен
   
2. 
   глиоциттер өсінділерінен
   
3. 
   гемокапиллярлар қабырғасымен байланысқан нейрондардан
   
4. 
   гемокапиллярлардың энгдотелиоциттерінен
   
5. 
   гемокапиллярлардың базальды мембранасынан
   

6. Оң қолында сезімталдық жоқ және жаны кетіп қалғандай деген сауалмен науқас адам невропатолог-дәрігерге жүгінді. Мұндай жағдай ... нейрондардың қызметі бұзылғанда кездеседі.

1. 
   псевдоуниполярлық
   
2. 
   жұлынның алдыңғы мүйізіндегі
   
3. 
   жұлынның бүйірлік мүйізіндегі
   
4. 
   қондырма
   
5. 
   пирамидалық
   

7. Гистопрепаратта жүйке ағзасы берілген, оның құрамында топтасып орналасқан, дәнекер және глиялық қабықпен қоршалған псевдоуниполярлық нейрондар шоғыры көрінеді. Мұндай құрылыстық көрініс ... тән.

1. 
   эпифизге
   
2. 
   жұлын түйіндеріне
   
3. 
   құрсақ өріміне
   
4. 
   жұлынға
   
5. 
   мишыққа
   

8.Дене пішіні бойынша нейроциттер болады:

1. 
   униполярлы
   
2. 
   биполярлы
   
3. 
   мультиполярлы
   
4. 
   пирамида тәрізді
   
5. 
   псевдоуниполярлы
   

9. Көпөсінділі нейроцит аталады:

1. 
   биполярлы
   
2. 
   униполярлы
   
3. 
   псевдоуниполярлы
   
4. 
   мультиполярлы
   
5. 
   қозғалтушы
   

10. Нерв тінінде кездеспейді:

1. 
   нейроцит
   
2. 
   эпендимоцит
   
3. 
   фибробласт
   
4. 
   астроцит
   
5. 
   олигодендроцит
   

Есептер

1. 
   Суретте 1 өсіндісі бар нерв жасушасы көрінеді. Бірақ тақырыпта бұл нерв жасушасының дендритті шетке, ал аксоны орталыққа барады деген. Тақырып осы суретке сәйкес келеме?
   
2. 
   Препаратта 3 нейроцит берілген мультиполярлы, биполярлы, псевдоуниполярлы. Бұл жасушалардың әрқайсысында қанша аксоннан болады? Көрсетілген нейроциттердің әрқайсысынан қанша дендрит анықталуы мүмкін? Көрсетілген нейроциттердің кездесетін орнын атаңдар?
   

3.Микроскопта нерв тінінің 2 препараты Ниссель бояуымен боялған. Бірінші препараттағы нейроциттерде ірі базофильді заттар байқалады, ал екіншісінде базофильді заттар ұсақ шаң тәрізді дәндер көрінісіне ие. Нейроциттер қайсы функционалдық түрге жатады? Базофильді затты жасушаның қандай құрылымы пайда етеді? Базофильді заттың орналасатын орнын атаңдар.

4. Нейроциттің аксонын кескенде оның перифериялық бөлімі өледі. Студент болжауы бойынша, бұған екі себеп болуы мүмкін: аксонның перифериялық бөлімінде ақуыздардың синтезі бұзылады немесе оттегінің жеткіліксіздігі. Сендер шешімді қалай бағалайсындар?

5. Суретте денесін қоршап жатқан көпөсінділі нейроцит және глия жасушалары берілген. Сипаттамасында глия жасушалары болып нейролеммоциттер мен мантий глиоциттері табылады деп көрсетілген. Нейроцит бөлімдерін атаңыз және оларды сүйемелдейтін глиоциттердің тұрлерін атаңыз.


№15 сабақ

1. Тақырыбы: Нерв тіні. Нерв талшықтары. Нерв ұштары. Синапстар.

2. Мақсаты:

• Глиоциттердің әртүрлі түрлерін анықтау

• Жүйке ұштарын анықтаңыз.

Миелинді және миелинсіз жүйке талшықтарының микроскопиялық құрылымындағы айырмашылықтарды түсіндіріңіз.

3. Оқыту міндеттері:

Жүйке тіні - жүйке жүйесінің негізгі құрылымдық және функционалдық элементі, жүйке импульстарының тітіркенуін, қозуын және таратылуын қабылдауды қамтамасыз етеді. Нейрондық тіннің гистофизиологиясының міндеті жүйке жүйесінің құрылымы мен функциясын түсіну үшін негіз жасайды, медициналық-биологиялық және клиникалық пәндердің тиісті бөлімдерін (қалыпты физиология, патофизиология, патанатомия, фармакология, жүйке аурулары, психиатрия) меңгерудің бастапқы нүктесі болып табылады.

4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Химиялық синапстардың негізгі бөліктерін, олардың құрылуын және нерв импульсін беру бағытын көрсетіңіз. Кесте жасаңыз.

Синапстің бөліктері	Ұйымдастыру ерекшеліктері	Нерв импульсін беру әдісі	Нерв импульсінің бағыты

 

2. Қандай рецепторлар пайда болатынын және олардың қалай жіктелетінін ойлап көріңіз. Кесте жасаңыз.

Нейроциттердің функционалдық түрі	Өсінді	Рецепторлардың жіктелуі
		орналасқан жері	қызметі	құрылымы

3. Үш бөлімді рефлекторлық доғаның құрамына кіретін элементтерді атаңыз

Нейроциттердің функционалдық түрі	Өсінділер	Соңғы аппараттар (жүйке ұштары)

Таратылатын материал

1 Микроскоптар

2 Зерттеуге арналған микропрепараттар

миелинді нерв талшықтары; көлденең кесінді. Осмий қышқылымен импрегнация.

Препарат - миелинді нерв талшықтары; көлденең кесінді. Осмий қышқылымен импрегнация. 1. Көлденең кесңлген бірнеше талшықтар көрініп тұр. 2. а) Олардың әр қайсысында ортасында орналасқан ашық түсті осьтік цилиндрлер анық көрінеді. (1). б) Миелинді талшықтар диаметрі бойынша миелинсіз талшықтардан біршама үлкен.

3.а) Осьтік цилиндрлер айналасында - миелинді қабат (2).

б) Миелинді қабатта майлардың көптеп орналасуынан, осмий қышқылымен бояғанда қою түске боялады.
5.Оқыту және оқыту әдістері/технологиялары: микроскопия, гистологиялық препараттар мен микрофотосуреттер

сипаттамасы.

6.Бағалау әдістері/технологиялары: ауызша сұрау, "Quizizz" тестілеу, кестелерді толтыру, ситуациялық есептерді шешу.
7. әдебиет

негізгі:

1.Афанасьев Ю.И. және Юрина Н. А. Гистология, цитология және эмбриология-6-шы басылым. – М.: Медицина, 2016. 800 Б.

2.Гистология, цитология және эмбриология: Атлас.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2017. 296 б.

қосымша:

1. Крстич р. в. адам гистологиясы туралы иллюстрацияланған энциклопедия: 1576 иллюстрация. Пер. с англ. – М.: ООО "Издательство Оникс": "Издательство" Мир и Образование", 2010. 608 б.

2.Селезнева, Т. б. Гистология]: учеб. пособие / Т. Д. Селезнева А. С. Мишин В. Ю. Барсуков. - М.: Эксмо, 2010. - 350 б.

3.Жункейра Л. К., Карнейро Ж.. Гистология: оқу құралы. Пер. с англ. Под ред. В. Л. Быкова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. 576 б.

Гистология, цитология және эмбриология. Оқулық. Басылым: МИА, 2017. 600 Б.

Ағылшын тілінде:

1. Basic histology. Texts and atlases, published in Northern America, 2003, 512 pp.

2. Functional histology. Texts and colour atlas. Curchill Livingstone, International edition. Sidney. Toronto. 2000. 413 pp.

Электронды оқулықтар:

1. Гистология, эмбриология, цитология [Электрондық ресурс] : оқулық / ред. Ю. И. Афанасьева. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2016. - 800 б.

2. Гистология. Кешендітесттер: жауаптар мен түсініктемелер [Электрондық ресурс]: оқу құралы / ред. С. Л. Кузнецова. - Электрон.текстовые дан. (41.1 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 288 б.

3. Гистология [Электрондық ресурс]: оқу құралы / С. ю. Виноградов. - Электрон.текстовые дан. (39.6 Мб). - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 184 б.

4. Гистология. 1-бөлім [Электронный ресурс]: оқулық. - Электрон.текстовые дан. (13,1 Мб). - [Б. м.: б. и.]. - эл. опт. диск (CD-ROM).

5. Гистология. Практикалық сабақтарға арналған Атлас [Электрондық ресурс] : оқу құралы / Н. В. Бойчук [және т.б.]. - Электрон.текстовые дан. (131 МБ). - М.: "ГЭОТАР - Медиа" баспатобы, 2010. - 160 Б. эл. опт.диск (CD-ROM).

http://www.udel.edu/biology/Wags/histopage/histopage.htm жұмысістейді

«MICROSCOPIC ANATOMY» - University of Delaware. Жасушалардың, тіндерменмүшелердіңмикроскопиялықжәнеультрамикроскопиялықбейнелерініңколлекциялары, дәрістердіңтұсаукесерлері, жасушаларментіндердіңанимациялықжәне 3D модельдері (ағылш.)

http://www.kumc.edu/instruction/medicine/anatomy/histoweb/

«JAYDOC HISTOWEB» - University of Kansas Medical Center, Department of Anatomy and Cell Biology. Құрамындагистологиялықпрепараттаржиынтығыбар, олардыәртүрліүлкейтуарқылыкөругеболады (ағылш.)

http://www.uni-ainz.de/FB/Medizin/Anatomie/workshop/englWelcome.html

«ELECTRON MICROSCOPIC ATLAS in the Internet» - University Mainz, Germany. Органдардың, тіндерменжасушалардыңэлектрондықмикрофотографияларыныңтоптамасыұсынылған (ағылш., нем.)

http://astro.temple.edu/sodicm/labs/index.htm

«HISTOLOGY WEB LABS»- Temple University. Гистология бойыншаpptпрезентациялар (ағылш.)

http://www.meddean.luc.edu/lumen/meded/histo/frames/histo_frames.html

«ZOOMIFIED HISTOLOGY» - LoyolaUniversity. Тіндер мен мүшелердіңмикропрепараттарыныңсуреттеріоларғасипаттамабереотырып, сондай-ақгистологиялыққұрылымдарды (ағылш.)

http://histologyatlas.wisc.edu/

Электрондық ресурстар:

https://meduniver.com/Medical/Video/predmet_metodi_istoria_gistologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/citologia.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_citologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/lekcia_po_embriologii.html

https://meduniver.com/Medical/Video/razvitie_ploda_i_stroenie_placenti.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_rixloi_voloknistoi_tkani.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_sobstvenno_soedinitelnix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/osteogenez_i_xondrogenez.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_epitelialnix_i_gelezistix_tkanei.html

https://meduniver.com/Medical/Video/gistologia_mishechnoi_tkani.html
8. Бақылау.

Сұрақтар

1. Жүйке талшықтары туралы түсінік, олардың жіктелуі және құрылымдық ерекшеліктері.

2. Жүйке ұштары туралы түсінік және олардың жіктелуі.

3. Нейронаралық синапстар. Химиялық және электрлік синапстардың құрылымдық ұйымдастыру принципі.

4. Синапстың жіктелуі.
Тесттер

Миелиннің негізгі биохимиялық компоненті - бұл:

A) ақуыздар

B) липидтер

C) рибонуклеопротеиндер

D) дезоксирибонуклеопротеиндер

E полисахаридтер

2 Фагоцитозға қабілетсіз нерв тінінің жасушалары:

A) Нейроциттер

B) фиброцистикалық астроцит

C) микроглиальды жасушалар

D) протоплазмалық астроцит

E) Шванн жасушалары

3 Термиялық қабылдауға жауапты сезімтал жүйке шегі:

A) бос нерв аяқталуы

B) Ватер - Пачини денесі

C) Мейсснердің денесі

D) Краузе шыны ыдысы

E) жыныстық дене

4 Нейрондардың көбісі қызметі бойынша ...

A) ассоциативті

B) рецепторлы

С) сезімтал

D) қозғалтқыш

Е) секреторлық

5 Қапшықталған жүйке ұштары болып табылады ...

A) рецепторлы

B) секреторлы

C) қозғалтқыш

D орталық жүйке жүйесінде нейронаралық

E) перифериялық жүйке жүйесінде нейронаралық

6 Нерв тіндерінің көптеген нейрондарының өсінділерінің саны ...

A) биполярлық

B) униполярлы

C) жалған-униполярлы

D) көпполярлы

E) аполярлы

7 Нейрондар цитоплазмасындағы арнайы құрылымдар:

A) Нейротубулдар мен неврофиламенттер

Б) Тонофибрилдер және миофибрилдер

C) аксонемма

D) микроглия

E) макроглия

8 Нерв талшықтарының қабықтарының пайда болуына қатысады ...

A) Нейролеммоциттер (Шванн жасушалары)

B) микроглиоциттер

C) талшықты астроциттер

D) астроциттер

E) эпендимоциттер

9. Нерв талшықтарының жарақаттан зақымдануы осьтік цилиндрлердің бұзылуымен, миелиннің ыдырауымен ілесіп өтіледі. Регенерация кезінде миелиннің қалпына келуі ... арқылы байланысты

A) нейролеммоциттер.

B) эпендимоциттер.

С) периневрилер.

D) эндоневрий.

10. Науқаста вирустық инфекция салдарынан жұлын түйіндерінің жалған-униполярлы нейрондары өлді. Рефлекторлық доғалардың қай бөлімі өшіріледі.

A) қозғалтқыш

B) қондырма

С) сезімтал

D) постганглионарлық

E) ассоциативтік
Есептер

1. Науқаста сал ауруы пайда болды, яғни дененің сал болған бөлігінің қозғалысы мүмкін болмады. Үш бөлімді рефлекторлық доғада қандай құрылымдардың (деңгейлердің) зақымдалуы сал ауруына ұшырауына себеп болуы мүмкін?

2. Нерв талшықтарын кесіп тастағаннан кейін, қаңқа бұлшықетіндегі қозғалтқыш жүйке ұштары тіндері ыдырай бастағаны анықталды. Қайсы нейроциттердің қандай өсінділері кесліген еді?

3. Фотосуретте синапс көрсетіледі. Оң жағында ұсақ көпіршіктер көрінеді, сол жақта олар жоқ. Бұл синапсада пресинаптикалық бөлім қайда орналасқан (оң немесе сол жақта)? Бұл синапс қозу импульсін қай бағытта (солдан оңға немесе керісінше) жүргізеді?