метрология. Р. Қ. Ниязбекова метрология каз (через файн ридер). Р. . Ниязбекова, В. Н. Михалченко, Г. . Бектранова, В. А. Донбаева, К. У. Тоызбаев, Л. А. Байбосынова

• Название: Р. . Ниязбекова, В. Н. Михалченко, Г. . Бектранова, В. А. Донбаева, К. У. Тоызбаев, Л. А. Байбосынова
• Анкор: метрология
• Дата: 17.02.2023
• Размер: 2.41 Mb.
• Имя файла: Р. Қ. Ниязбекова метрология каз (через файн ридер).docx
• Тип: Документы; #942565
• страница: 37 из 58

31-сурет. P(t) және F(t) функцияларын анықтау
Қалпына келмейтін (жөнделмейтін) жүйелер үшін тоқтаусыз жұмыс істеудің орташа уақыты (тоқтауға дейінгі орташа жұмыс істеу) - жүйенің тоқтауға дейінгі жұмыс істеу уақытының математикалық күтімі:

(112)

Уақыт теріс болмайтындықтан, жеке емес интеграл шектері 0-ден да-ке дейін болады, f(t) жүйе тоқтауы пайда болу ықтималдығының қалыңдығы немесе қалпына келмейтін элементтікі. P(T) дегеніміз 0 < t уақыт аралығында тоқтаусыз жұмыс жасау ықтималдығы. Бастапқы уақытта Р(Т) ықтималдығы 1-ге тең. Жүйенің ақырғы жұмыс істеу уақытында ол 0-ге тең.





f (t)

dP (t)
dt

(113)
P(T) ықтималдық жүйе тоқтауы пайда болу ықтималдығының қалыңдығы немесе қалпына келмейтін элементімен келесідей байланысты:

Т₀-дің теңдеуін бөлшектеп интергралдап келесіні аламыз:

T₀ =J P (t )dt (114)

о

Салыстырып тексеру және калибрлеудің аралық кезеңін орнату шарттары

Салыстырып тексеру аралық кезеңін (СТИ) орнатудың екі шарты бар ӨҚ -метрологиялық сенімділігінің (тұрақсыздық) нормаланған көрсеткіші және СТИ тиімділігінің экономикалық шарты.

ӨҚ метрологиялық сенімділігінің нормаланған көрсеткіші ретінде келесі сипаттамалар қолданылады:

• 
  берілген Р сенімділік ықтималдығы - СТК аралығындағы v'_p ӨҚ МС тұрақсыздығының сенімділік шегінің жіберілетін шегінің мәні;
  
• 
  ӨҚ метрологиялық жөнділік ықтималдығы мәнінің жіберілетін шегі Р'_ми кезекті салыстырып тексеру сәтінде (салыстырып тексеру кезінде ақауланған ӨҚ орташа бөлігінің шегі, 8* = 1- P );
  
• 
  ӨҚ метрологиялық жөнділігі коэффициентінің жіберілетін мәндер шегі ^К ^
  
• 
  СТИ кезіндегі метрологиялық тоқтаусыз ӨҚ жұмыс жасау ықтималдығы мәндерінің шегі P'
  

К _ми сенімділік сипаттамасы - дайындық коэффициенті.

СТИ тиімділігінің экономикалық критериі Т СТИ мәніне тәуелді және уақыт бірлігіне жататын W(T) тұтынудың экономикалық ұстап қалуының шартты минимумы. Бұл эко-

номикалық ұстап қалулар ӨҚ қателігі шығынынан және салыстырып тексеру кезінде ақауланған ӨҚ жөндеу және салыстырып тексеру (калибрлеу) жүргізумен байланысты шығындардан құралады.

Келесі критерийлерді қолданылады:

а) салыстырып тексерудің және калибрлеудің бірінші әдісінде - V и P ;

^p ми

б) салыстырып тексерудің екінші және үшінші әдісінде - Р'_ми

және ^K_ми ; ӨҚ метрологиялық жөнділігі техникалық құжаттарда бекітілген жіберілетін мәндер шегіне сәйкестікпен анықталады:

• 
  ӨҚ МС тұрақсыздығы - екінші әдісінде;
  
• 
  ӨҚ МС - үшінші әдісінде;
  

в) салыстырып тексерудің үшінші әдісі ӨҚ метрологиялық жөнділігінің қысқа мерзімдік бұзылуы апаттық нәтижелерге әкеледі - Р‘_м;

г) ӨҚ салыстырып тексеру және калибрлеу кез келген әдісінде экономикалық шарттарды қолдануға болады.

Шарттардың сандық мәнін белгілейді:

• 
  салыстырып тексеру кезінде - ӨҚ қолданатын кәсіпорынмен келісіп ӨҚ салыстырып тексеруін жүргізетін мемлекеттік метрологиялық қызмет көрсету органы.
  

v'_p мәнін мемлекетаралық (мемлекеттік) салыстырып тексеру сұлбасында (МСТС) көрсетілген ӨҚ қателігінің сипаты мәндерінің жіберілетін шек мәндерін есепке ала отырып орнату керек, яғни: сенімді ықтималдық мәні Р МСТС көрсетілген сенімді ықтималдыққа тең болуы қажет; МС тұрақсыздық жіберілетін мәндерінің шектік мәнін 8 сенімді қателік (S_x ОКА қосынды қателігі) МСТС көрсетілген жіберілетін мәндер шегінен аспайтын етіп орнату керек.

Келесі теңсіздіктердің орындалуын білдіреді:

• 
  егер МСТС 8 нормаланса, онда
  

^Vp ) ^S._ (115)

мұнда S(v'_p) - t_£S₂, келесі формуламен есептейді:

S² (Vp )²


Si + +
6,7

^_

Ө +1(n -1 .P)^S + v_p n

C S

^Sm+ +

n

2,6

(117)

- ӨҚ қосынды қателігінің таралу квантилі,

мұндағы Ө және S₀ - салыстырып тексеруде қолданылатын эталон қателігінің сенімді шектері және сейкесінше ОКА,

t(n - 1, Р) - Р сенімді ықтималдық және (n - 1) еркіндік деңгейіндегі Стьюдент таралуының квантилі;

n - салыстырып тексеру (келибрлеу) кезіндегі өлшеу сандары; - егер МСТС S_x нормаласа, онда

Vp < 2,6,

IS. - - - Si

n

(118)

Екінші әдіспен салыстырып тексеру кезінде эталонның және жұмыс ӨҚ Р'_ми мәні салыстырып тексеру сұлбасында көрсетілген

K* 0,5(1 + Р) тең Р сенімді ықтималдықтың жіберілетін мәндер шегіне тең деп алу ұсынылады.

Бірінші және екінші эталондар үшін Р'_ми = 0,99; K _ми = 0,995; анықтауда vp Р = 0,99 деп есептелінеді.

Үшінші әдіспен жұмыс эталондық ӨҚ салысытырп тексеру кезінде 24-кестеде көрсетілген шарттар мәні ұсынылады.

ӨҚ салыстырып тексеру кезінде аталған ӨҚ қатысымен шешілетін тапсырманы орныдаудың ықтимал мәнімен шарты мәнін көрсету ұсынылады.

ӨҚ салыстырып тексеру кезеңі және тізімі, оның жүргізілу тәртібі ҚР техникалық реттеу және метрология жөніндегі уәкілетті орган анықтайды.

24-кесте.