Умк. Методыка_бел_мовы_літ_чытання (3). Тлумачальная запіска
 Скачать 1.78 Mb.
|
|
Методыка развіцця маўлення вучняў Навуковыя асновы методыкі развіцця маўлення Праграмы 55 Пытанні: 1) Узаемаабумоўленасць і ўзаемасувязь мовы, маў-лення, мыслення. 2) Віды маўлення. 3) Маўленчая дзейнасць. Віды маўленчай дзейнасці. 4) Мэты i змест працы па развiццi маўлення малодшых школь-нiкаў. 5) Прынцыпы методыкі развіцця маўлення. 6) Задачы развіцця маўлення вучняў. 7) Патра-баванні да вуснага i пiсьмовага маўлення школьнікаў. 8) Умовы паспяховага развіцця маўлення вучняў пачатковых класаў. 2 па бел. мов. для ўстаноў агул. сярэд. адукац. з бел. і рус. мов. наву- чання, прэзентацыя асн. [1], [2], дад.[12] Праверк а канспект аў 5.2 Напрамкі развіцця маўлення вучняў пачатковых класаў Практычныязаданні: 1) Прааналізаваць відэазапіс ўрока літара-турнага чытанняі вылучыць прыѐмы выпрацоўкі навыкаў літаратурнага вымаўлення, прыѐмы арганізацыі слоўнікавай працы. 2) На аснове аналізу дапаможніка длянастаўнікаў ахарактарызаваць методыку работы па развіцці звязнага маўлення навучэнцаў. 2 Дапаможнік для настаўні- каў: В.І.Сві- рыдзенка, Н.У.Антонава Беларуская мова. 2- 4 кла- сы. Навучаль- ныя пераказы асн. [1], [2], дад.[12] Канспек т выканан ых заданняў Усяго за семестр 8 8 4 4 курс, 8 семестр экзамен 56 ВУЧЕБНА-МЕТАДЫЧНАЯ КАРТА завочная форма атрымання адукацыі (3,5 гады навучання) 1 курс, 4 семестр Н ум ар ра зд зе ла , т эм ы, за нят ка ў Назва раздзела, тэмы, заняткаў; пералік вывучаемых пытанняў Колькасць аўдыторных гадзін Матэрыяль на е за бе сп яч эн не з ан ят ка ў (наглядн ыя, м ет адыч ныя ла па м ожн ік і і ін ш.) Лі та ра тура Формы к ан тролю зн ан ят ка ў ле кц ыі пра кт ыч ныя (с ем ін арс кія) з ан ят кі ла ба ра торн ыя за нят кі 1 2 3 4 5 7 8 9 1. 1.1 Методыка навучання грамаце Сучасны гукавы аналітыка-сінтэтычны метад навучання грамаце Пытанні: 1)Гукавы аналiтыка-сiнтэтычны метад навучан-ня грамаце, яго адукацыйнае i выхаваўчае зна-чэнне. 2) Прыметы сучаснага метаду навучання грамаце. 3) Развiццѐ маўлення i мыслення пры на-вучаннi грамаце. 4) Словаўтваральная, граматыч-ная i арфаграфiчная прапедэўтыка пры навучаннi грамаце. 5) Авалоданне нормамi лiтаратурнага вымаўлення. 6) Працэс навучання грамаце з улiкам перыядаў (падрыхтоўчы, асноўны, заключны). 7) Сучасны вучэбна-метадычны комплекс па навучанні грамаце. 2 Буквар, праграма па бел. мов. для ўстаноў агул. сярэд. адукац. з бел. мовай навучання, прэзентацыя асн. [1], [2] Праверка канспектаў 57 2. 2.1 Методыка класнага і пазакласнагачытання Якасці паўнацэннага навыку чытання і шляхі яго выпрацоўкі Практычныя заданні: 1) Ахарактарызаваць і падабраць прыѐмы выпрацоўкi правiльнасці чытання. 2) Ахарактарызаваць і падабраць прыѐмы выпрацоўкі свядомасці чытання. 3) Ахарактарызаваць і падабраць прыѐмы выпрацоўкi бегласці чытання. 4) Апісаць праверку i ўлiк уменняў i навыкаў чытання. 2 Праграмы па літ. чыт. для ўстаноў агул. сярэд. адукац., падручнікі па літаратурным чытанні, відэаўрок асн. [1], [2], дад. [6], [7] Канспект выкананых заданняў 2.2 Этапы працы з мастацкім творам Пытанні: 1) Этапы працы з мастацкiм творам. 2) Задачы i характар заданняў пры чытаннi i аналiзе мастацкага твора. 3) Першаснае чытанне i праверка эмацыянальнага ўспрымання прачытанага. 4) Аналiз зместу твора ў адзiнстве з яго формай. 5) Гутарка як метад працы на ўроках лiтаратурнага чытання, яе вiды, формы правядзення. 6) Вiды вусных пераказаў, методыка iх правядзення. 7) Падрыхтоўчая праца да пераказу, яе змест, характар заданняў i пытанняў. 8) Навучанне складанню плана прачытанага тэксту. 9) Лiтаратурная творчасць вучняў пры чытаннi i аналiзе мастацкiх твораў: драматызацыя i iнсцэнiраванне, апавяданні па аналогii з прачытаным, дамыслiванне лѐсу герояў, развiццѐ пэўных падзей, што разглядалiся ў творы, складанне дыялогаў, невялiкiх казак, загадак. 10) Асноўныя тыпы ўрокаў лiтаратурнага чытання, iх структурныя кампаненты. 2 Праграмы па літ. чыт. для ўстаноў агул. сярэд. адукац., падручнікі па літаратурным чытанні асн. [1], [2], дад. [6], [7] Праверка канспектаў Усяго за семестр 4 2 2 курс, 3 семестр залік 58 3. 3.1 Методыка вывучэння асобных тэмшкольнага курса беларускай мовы ў пачатковых класах Методыка вывучэння асноў фанетыкі і графікі. Фарміраванне арфаграфічнага навыку пры вывучэнні фанетыкі Пытанні: 1) Адукацыйнае і практычнае значэнне вывучэння фанетыкі і графікі. 2) Методыка працы над гу-камі, літарамі, складам, націскам. 3) Вызначэнне гукавога і літарнага складу слова. 4) Знаѐмства з алфавітам, фарміраванне ўмення карыстацца ім на практыцы. 5) Развіццѐ мыслення і маўлення дзяцей пры вывучэнні асноў фанетыкі і графікі. 6) Арфаэпiчныя памылкi, прычыны iх узнiкнення, прыѐмы i спосабы папярэджання і выпраўлення. 2 Праграмы па бел. мов. для ўстаноў агул. сярэд. адукац. з бел. і рус. мов. наву- чання, падруч- нікі па бела- рускай мове асн. [1], [2], дад. [9], [10], [11] Праверка канспектаў 3.2 Вывучэнне марфемнага складу слова. Фарміраванне арфаграфічнага навыку пры вывучэнні марфемнага складу слова 1) Ахарактарызаваць марфемны разбор як сродак асэнсаванага ўсведамлення марфемнай структуры слова. 2) Апісаць прыѐмы выпрацоўкі арфаграфiчнага навыку на аснове засваення марфемнай будовы слова. 3) Ахарактарызаваць віды практыкаванняў для вывучэння марфемнай будовы слова і выпрацоўкі арфаграфічных навыкаў. 4) Распрацаваць план-канспект урока беларускай мовы па тэме «Роднасныя словы. Корань слова». 5)Правесці і прааналізаваць урок па тэме «Роднасныя словы. Корань слова». 2 Праграмы па бел. мов. для ўстаноў агул. сярэд. адукац. з бел. і рус. мов. наву- чання, падруч- нікі па бела- рускай мове асн. [1], [2], дад. [9], [10], [11] Праверка канспектаў урокаў 3.3 Методыка вывучэння элементаў марфалогііў пачатковых класах. Фарміраванне арфаграфічнага навыку пры вывучэнні часцін мовы 2 Праграмы асн. 59 Пытанні: 1) Задачы і змест працы па вывучэнні часцін мовы ў пачатковых класах. 2) Сiстэма вывучэння назоўнiка ў пачатковых класах, яе абгрунтаванне. 3) Сістэма вывучэння прыметніка ў 1 – 4 класах. 4) Сістэма вывучэння дзеяслова ў 1 – 4 класах: фарміраванне паняцця «дзеяслоў». 5) Асаблівасці вывучэння займенніка ў пачатковых класах. 6) Методыка працы над прыназоўнікамі і злучнікамі ў пачатковых класах. 7) Навучанне выкарыстанню ў маўленні граматычных кан-струкцый з прыназоўнікамі і злучнікамі. 8) Выпрацоўка арфаграфічнага навыку пры вывучэнні часцін мовы. па бел. мов. для ўстаноў агул. сярэд. адукац. з бел. і рус. мов. наву- чання, падруч- нікі па бела- рускай мове [1], [2], дад. [9], [10], [11] 3.4 Вывучэнне элементаў сінтаксісу і пунктуацыі ў пачатковых класах Практычныя заданні: 1) На аснове аналізу праграмы па беларускай мове ахарактарызаваць сінтаксічны матэрыял у 1–4 класах (сказ, віды сказаў па інтанацыі і мэце выказвання, члены сказа, сувязь слоў у сказе, аднародныя члены сказа). 2) На аснове аналізу праграмы па беларускай мове пералічыць сiнтаксiчныя веды, уменнi i навыкi, якiя павiнны набыць вучнi пры засваеннi часцiн мовы. 3) Распрацаваць сістэму практыкаванняў па выпрацоўцы ў малодшых школьнікаў пунктуацыйных навыкаў пры вывучэнні аднародных членаў сказа. 4) Распрацаваць план-канспект урока па тэме «Вызначэнне слоў, якія абазначаюць пра каго ці пра што гаворыцца ў сказе і што гаворыцца». 2 Праграмы па бел. мов. для ўстаноў агул. сярэд. адукац. з бел. і рус. мов. наву- чання, падруч- нікі па бела- рускай мове асн. [1], [2], дад. [9], [10], [11] Праверка канспектаў урокаў 3.5 Вывучэнне беларускай мовы ў школах з рускай мовай навучання Практычныязаданні: 1) Прааналізаваць відэазапіс ўрока беларускай мовыў 1 класе 2 DVD-дадатак да часопіса «Пачатковае асн. [1], [2], дад. Праверка канспектаў урокаў 60 школы з рускай мовай навучання. 2) Распрацаваць планы-канспекты урокаў бела-рускай мовы па тэмах «Гук [ў] і яго абазначэнне на пісьме», «Значэнне слова» ў 2 класе. навучанне: сям’я, дзіцячы сад, школа», 2010, № 5, 6) [9], [10], [11] 4 4.1 Методыка развіцця маўлення вучняў Навуковыя асновы методыкі развіцця маўлення Пытанні: 1) Узаемаабумоўленасць і ўзаемасувязь мовы, маўлення, мыслення. 2) Віды маўлення. 3) Маўленчая дзейнасць. Віды маўленчай дзейнасці. 4) Мэты i змест працы па развiццi маўлення малодшых школьнiкаў. 5) Прынцыпы методыкі развіцця маўлення. 6) Задачы развіцця маўлення вучняў. 7) Патрабаванні да вуснага i пiсьмовага маўлення школьнікаў. 8) Умовы паспяховага развіцця маўлення вучняў пачатковых класаў. 2 Праграмы па бел. мов. для ўстаноў агул. сярэд. адукац. з бел. і рус. мов. наву- чання, прэзентацыя асн. [1], [2], дад.[12] Праверка канспектаў Усяго за семестр 6 4 2 2 курс, 4 семестр экзамен 61 ІНФАРМАЦЫЙНА-МЕТАДЫЧНАЯ ЧАСТКА ЛІТАРАТУРА Асноўная 1. Методыка выкладання беларускай мовы і літаратурнага чытання ў пачатковых класах : вучэб. дапам. для студэнтаў устаноў выш. адукацыі па спецыяльнасці «Пачатковая адукацыя» / Н. М. Антановіч [і інш.] ; пад рэд. М. Г. Яленскага. – Мінск : Выш. шк., 2019. – 263 с. 2. Свірыдзенка, В. І. Методыка выкладання беларускай мовы і літаратурнага чытання : электронны вучэб.-метад. комплекс па вучэб. дысцыпліне для спецыяльнасці 1-01 02 01 Пачатковая адукацыя [Электронны рэсурс] / В. І. Свірыдзенка, Н. М. Антановіч // Репозиторий БГПУ. – Рэжым доступу: https://elib.bspu.by/handle/doc/2236. – Дата доступу: 6.11.2019. (№1141919997 от 6.11.2019) Дадатковая 3. Антонава, Н. У. Пазакласнае чытанне ў 3-4 класах : вучэб.-метад. дапаможнік. для настаўнікаў / Н. У. Антонава, Г. А. Галяш. – Мінск : Нац. ін- т адукацыі, 2014. – 88 с. 4. Буторына, І. А. Пазакласнае чытанне ў 1 класе : вучэб.- метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. мовай навучання / І. А. Буторына. – Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2013. – 88 с. 5. Буторына, І. А. Пазакласнае чытанне ў 2 класе : вучэб.- метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. мовай навучання / І. А. Буторына. – Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2013. – 96 с. 6. Жуковіч, М. В. Літаратурнае чытанне ў 3 класе : вучэб-метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / М. В. Жуковіч. – Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2019. – 152 с. 7. Жуковіч, М. В. Літаратурнае чытанне ў 4 класе : вучэб-метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / М. В. Жуковіч. – Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2020. – 192 с. 8. Образовательный стандарт начального образования // Пачатковае навучанне: сям’я, дзіцячы сад, школа. – 2019. – № 2. – С. 3–15. 9. Свірыдзенка, В. І. Беларуская мова : план-канспект урокаў : 2кл. / В. І.Свірыдзенка, Н. У. Антонава. – Мінск : Аверсэв, 2017. – 269 с. 10. Свірыдзенка, В. І. Беларуская мова ў 3 класе : вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / В. І. Свірыдзенка. – Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2018. – 239 с. 11. Свірыдзенка, В. І. Беларуская мова ў 4 класе : вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / В. І. Свірыдзенка. – Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2020. – 224 с. 12. Свірыдзенка, В. І. Фарміраванне маўленчай культуры білінгвальнай асобы навучэнца пачатковых класаў: тэорыя і практыка / В. І. Свірыдзенка. – Мінск : Беларус. дзярж. пед. ун-т, 2019. – 280 с. 62 63 ПЕРАЛІК ЛАБАРАТОРНЫХ РАБОТ 1. Урокі навучання грамаце ў асноўны перыяд. 2. Урокі чытання і аналізу апавяданняў. 3. Урокі мовы па раздзеле «Гукі і літары» ў 2 класе. 4. Урокі беларускай мовы ў школах з рускай мовай навучання. 64 Характарыстыка інавацыйных падыходаў да выкладання вучэбнай дысцыпліны Вывучэнне дысцыпліны «Методыка выкладання беларускай мовы і літаратурнага чытання» прадугледжвае наступныя віды дзейнасці: а) вучэбную: вывучэнне тэарэтычных асноў методыкі выкладання беларускай мовы і літаратурнага чытання ў пачатковых класах, б) навукова-педагагічную: вывучэнне перадавога педагагічнага вопыту ў выкладанні беларускай мовы на Ι ступені агульнай сярэдняй адукацыі, в) практычную: асваеннне прадуктыўных педагагічных метадаў і прыѐмаў выкладання беларускай мовы і літаратурнага чытання ў пачатковых класах. На лекцыйных занятках выкладаюцца асноўныя палажэнні і паняцці, неабходныя для засваення матэрыялу дысцыпліны. Выклад асноўнага лекцыйнага матэрыялу суправаджаецца камп’ютарнымі прэзентацыямі. Практычныя заняткі праводзяцца з выкарыстаннем актыўных і інтэрактыўных метадаў педагагічнага ўзаемадзеяння, сярод якіх праектная дзейнасць, ролевыя гульні, круглыя сталы і інш. Рыхтуючыся да практычных заняткаў, студэнты ўключаюцца ў групавыя формы ўзаемадзеяння, рыхтуюць тэматычныя паведамленні, распрацоўваюць планы-канспекты і фрагменты ўрокаў, вучацца планаваць і арганізоўваць сваю самастойную работу, весці дыялог і адстойваць свой пункт погляду. Метадычныя рэкамендацыі па арганізацыі і выкананні самастойнай работы студэнтаў Самастойная работа з’яўляецца спецыфічным педагагічным сродкам арганізацыі і кіравання самастойнай дзейнасцю студэнтаў у вучэбным працэсе. Самастойная работа студэнтаў (СРС) фарміруе гатоўнасць да самаадукацыі, стварае базу неперарыўнай адукацыі, магчымасць пастаянна павышаць сваю кваліфікацыю. Мэта самастойнай работы – садзейнічаць аптымальнаму засваенню студэнтамі вучэбнага матэрыялу, развіваць іх пазнавальную актыўнасць, рыхтаваць да самаадукацыі. Задачы самастойнай работы: - паглыбленне і сістэматызацыя ведаў, - пастаноўка і рашэнне пазнавальных задач, - развіццѐ аналітыка-сінтэтычных здольнасцей разумовай дзейнасці, уменняў працаваць з рознай па аб’ѐме інфармацыяй, вучэбнай і навуковай літаратурай, - практычнае прымяненне ведаў, уменняў, - развіццѐ навыкаў арганізацыі самастойнай вучэбнай працы і кантролю за яе эфектыўнасцю. 65 Арганізацыя СРС можа ўключаць у сябе наступныя тэхналагічныя складнікі: 1) адбор мэт самастойнай работы (падставамі адбору мэт з’яўляюцца мэты, вызначаныя адукацыйным стандартам і вучэбнай праграмай дысцыпліны); 2) адбор зместу СРС (падставамі адбору зместу самастойнай работы з’яўляюцца адукацыйны стандарт, крыніцы самаадукацыі (літаратура, самааналіз), індывідуальна-псіхалагічныя асаблівасці студэнтаў (абучальнасць, абучанасць, інтэлект, матывацыя, асаблівасці вучэбнай дзейнасці)); 3) канструяванне заданняў (заданні для самастойнай работы павінны адпавядаць мэтам рознага ўзроўню, адлюстроўваць змест дысцыпліны, якая вывучаецца, уключаць розныя віды і ўзроўні пазнавальнай дзейнасці студэнтаў); 4) арганізацыя кантролю (уключае ўважлівы адбор сродкаў кантролю, вызначэнне этапаў, распрацоўку індывідуальных форм кантролю). Для эфектыўнасці СРС неабходна выканаць шэраг умоў: 1) забеспячэнне правільнага спалучэння аб’ѐмаў аўдыторнай і самастойнай работы; 2) метадычна правільная арганізацыя работы; 3) забеспячэнне студэнта неабходнымі метадычнымі матэрыяламі; 4) кантроль за арганізацыяй і ходам самастойнай работы і сродкаў заахвачвання студэнта да якаснага яе выкананне. Для СРС прапануюцца заданні па тэмах, асноўны матэрыял якіх разгледжаны на аўдыторных занятках, індывідуальныя заданні закліканыя пашырыць кругагляд студэнтаў, паглыбіць іх веды, развіць уменні даследчай і творчай дзейнасці. Пры вывучэнні дысцыпліны арганізацыя СРС уяўляе адзінства ўзаемазвязаных форм: - аўдыторная самастойная работа (на лекцыях, практычных занятках), якая здзяйсняецца пад непасрэдным кіраўніцтвам выкладчыка; - пазааўдыторная самастойная работа (па-за раскладам: на кансультацыях па вучэбных пытаннях, у ходзе творчых кантактаў, пры выкананні студэнтам вучэбных і творчых задач, пры ліквідацыі запазычанасцей, пры выкананні індывідуальных заданняў і г.д.). СРС можа быць індывідуальнай, парнай і групавой. Для эфектыўнай вучобы студэнт павінен валодаць метадамі планавання і арганізацыі самастойнай работы з вучэбным матэрыялам, навыкамі самаадукацыі. Віды самастойнай работы разнастайныя: - падрыхтоўка і напісанне рэфератаў, анатацый, эсэ і іншых пісьмовых работ на зададзеныя тэмы; - падбор і аналіз літаратурных крыніц; - распрацоўка і складанне схем, табліц; - падрыхтоўка фрагментаў і канпектаў урокаў. 66 СРС студэнтаў адбываецца ў форме дзелавога ўзаемадзеяння: студэнт атрымлівае непасрэдныя рэкамендацыі выкладчыка па арганізацыі і змесце самастойнай дзейнасці, выкладчык выконвае функцыю кіравання (праз улік, кантроль і карэкцыю памылковых дзеянняў) і ацэнку вынікаў. |