Об особенностях учебного процесса. Об особенностях учебного процесса в организациях образования РК. Учебного процесса в организациях образования
 Скачать 6.6 Mb.
|
|
5 класс Слушание понимает общее содержание текста продолжительностью не более 2-3 минут, определяет тему текста; понимает значение слов бытовой и духовно-нравственной тематики; понимает основное содержание фольклорных произведений и произведений письменной литературы; определяет основную мысль текста на основе вопросов; составляет вопросы по содержанию текста Говорение владеет словарным запасом, включающим синонимы, антонимы, омонимы; пересказывает основное содержание близко к тексту; соблюдает орфоэпические нормы; создает высказывание (описание, повествование) на основе иллюстраций; участвует в диалоге, правильно понимая реплики и предоставляя обратную связь; оценивает высказывание с точки зрения соответствия предложенной теме Чтение понимает общее содержание текста, определяет ключевые слова и словосочетания; определяет стилистические особенности текстов разговорного стиля (письма, дневники), художественного стиля (стихотворение, сказка); формулирует вопросы по содержанию текста и отвечает на них; владеет видами чтения (ознакомительное, комментированное), читает по ролям; составляет план по опорным словам; анализирует содержание небольших фольклорных произведений и произведений письменной литературы, определяет тему и основную идею; извлекает необходимую информацию из различных источников по предложенной теме; сравнивает содержание и тему текстов Письмо умеет создавать тексты (письмо, дневник, стихотворение, сказка), используя элементы разговорного и художественного стилей; излагает основное содержание текста на основе прослушанного, прочитанного и/или аудиовизуального материала; представляет информацию в виде рисунков; пишет творческие работы на литературные темы, выражая свое отношение к героям художественных произведений или их поступкам; пишет эссе по данному началу/концу, учитывая особенности текста повествования или описания; правильно пишет безударные падежные окончания; применяет знаки препинания в простых предложениях с обращениями и однородными членами 6 класс Слушание понимает основную информацию сообщения продолжительностью до 2-4 минут, определяет ключевые слова; понимает значение слов социально-культурной тематики; понимает содержание рассказов, поэтических произведений; определяет тему и основную мысль, характеризует и оценивает поступки персонажей, героев лирического произведения; определяет основную мысль текста на основе ключевых слов и словосочетаний; 187 прогнозирует содержание текста по ключевым словам Говорение умеет вести беседу по изучаемой и изученной теме; выявляет информацию в определенной ситуации; владеет словарным запасом, включающим фразеологические единицы, паронимы, заимствованные слова; пересказывает подробно, выборочно содержание текста; соблюдает лексические нормы, связанные с выбором соответствующих слов; создает высказывание (описание, повествование, рассуждение) с опорой на ключевые слова или план; оценивает высказывание, составленное с опорой на ключевые слова Чтение понимает основную информацию, определяет тему, цель или назначение прочитанного текста; определяет особенности текстов художественного стиля (рассказ, басня), официально-делового стиля (объяснительная записка, расписка, поздравление, объявление, реклама); определяет принадлежность текста к типу описания на основе характерных признаков; формулирует вопросы и отвечает на вопросы, выражая свое мнение по теме и/или поднимаемой проблеме; использует разные виды чтения, включая выборочное чтение; составляет простой план прочитанного текста; анализирует содержание художественных произведений небольшого объема, определяя особенности изображения главных и второстепенных персонажей-героев; извлекает необходимую информацию по предложенной теме из различных источников; сравнивает содержание текстов Письмо умеет создавать тексты (письмо, дневник, стихотворение, сказка), используя элементы разговорного и художественного стилей; излагает подробно содержание текста на основе прослушанного, прочитанного и/или аудиовизуального материала; представляет информацию в виде иллюстраций, сюжетных рисунков, в том числе с использованием ИКТ; пишет творческие работы (в том числе на литературные темы) от лица героя с использованием эпитетов, сравнений и фразеологизмов; пишет эссе по картине/теме, учитывая особенности текста повествования, рассуждения, описания; правильно пишет безударные глагольные окончания; применяет знаки препинания в предложениях с прямой и косвенной речью 7 класс Слушание понимает текст продолжительностью 3-5 минут, извлекая необходимую информацию и\или определяя последовательность событий; понимает значение слов учебно-образовательной тематики; понимает содержание небольших прозаических и поэтических произведений; определяет сюжетную линию стихотворения; определяет основную мысль текста, опираясь на содержание текста; прогнозирует содержание по заголовку или началу текста Говорение пересказывает содержание, используя различные приемы сжатия текста; соблюдает морфологические нормы использования форм разных частей речи; 188 создает аргументированное высказывание (рассуждение с элементами описания и\или повествования) на основе личных впечатлений и наблюдений; участвует в диалоге, обмениваясь мнениями по предложенной теме; составляет высказывание, основанное на личных впечатлениях/наблюдениях Чтение понимает главную и второстепенную информацию сплошных и несплошных текстов, связывая информацию с повседневными знаниями; определяет стилистические особенности текстов публицистического стиля (репортаж о событии, заметка, отзыв), официально-делового стиля (доверенность, заявление, договор, официальное поздравление, деловое письмо); формулирует проблемные вопросы по тексту, связывает информацию текста с другими фактами из реальной жизни; использует разные виды чтения, включая поисковое; составляет сложный план; анализирует содержание художественных произведений (поэтических, прозаических); извлекает необходимую дополнительную информацию из прочитанного материала; сравнивает содержание текстов Письмо умеет создавать тексты публицистического стиля (репортаж о событии, заметка, отзыв) и официально-делового стиля (доверенность, заявление, официальное поздравление, деловое письмо); излагает сжато содержание текста на основе прослушанного, прочитанного и/или аудиовизуального материала; представляет информацию в виде таблицы, схемы, диаграммы, графика; пишет творческие работы (в том числе на литературные темы); пишет эссе на основе цитат, пословиц, поговорок, крылатых выражений; правильно пишет гласные и согласные в разных частях слова, слова через дефис; применяет знаки препинания в предложениях с вводными словами и конструкциями 8 класс Слушание понимает основную, второстепенную и детальную информацию сообщения продолжительностью 4-6 минут; понимает значение слов историко-культурной тематики; понимает содержание прозаических, драматических и поэтических произведений; определяет ключевые моменты развития сюжета или конфликта прозаических, драматических и поэтических произведений; определяет основную мысль текста, выявляя авторскую позицию; прогнозирует содержание по отрывку прослушанного текста Говорение сообщает информацию (сведения) о себе в устной и письменной формы, используя активный и пассивный словарный запас; пересказывает содержание текста с творческими дополнениями; соблюдает синтаксические нормы, включающие правила согласования и управления, употребления причастных и деепричастных оборотов; создает аргументированное высказывание (рассуждение с элементами описания и\или повествования) в виде таблиц, схем, диаграмм, графиков; участвует в диалоге по общественно-значимым проблемам, аргументируя свою точку зрения; 189 оценивает высказывание, составленное на основе таблиц, схем, диаграмм, графиков Чтение понимает главную, второстепенную и детальную информацию сплошных и несплошных текстов; определяет особенности текстов публицистического стиля (статья, интервью, очерк, послание), официально-делового стиля (характеристика, автобиография, резюме); формулирует проблемные вопросы по тексту, позволяющие выдвигать идеи, интерпретации, предположения и отвечает на разные типы вопросов; использует разные виды чтения, включая аналитическое чтение; составляет цитатный план; анализирует содержание художественных произведений (поэтических, прозаических, драматических); извлекает необходимую информацию из различных источников, определяя ее актуальность, достоверность, полезность и ценность; сравнивает содержание, языковые особенности прочитанного текста Письмо умеет создавать тексты публицистического стиля (статья, интервью, очерк, послание) и официально-делового стиля (характеристика, автобиография, резюме); излагает выборочно (по заданной проблеме) содержание текста на основе прослушанного, прочитанного и/или аудиовизуального материала; пишет творческие работы (в том числе на литературные темы), эссе; правильно выбирает слитное или раздельное написание НЕ с разными словами; применяет знаки препинания в предложениях с обособленными членами предложения 9 класс Слушание понимает текст продолжительностью до 5-8 минут; определяет подтекст, цель высказывания и отношение говорящего к событиям и героям, делая выводы; понимает значение слов общественно-политической тематики; понимает содержание прозаических, драматических, поэтических произведений, определяет слова, с помощью которых автор выражает эмоционально-оценочное отношение к героям, событиям; определяет основную мысль текста, учитывая структуру текста; прогнозирует содержание текста на основе утверждений Говорение владеет объемом словарного запаса, достаточным для эффективного общения по широкому кругу тем; пересказывает содержание текста, демонстрируя собственное понимание проблематики, оценивая позицию автора; соблюдает речевые нормы, включая в высказывания лексические и синтаксические единицы, соответствующие стилю; создает высказывания-рассуждения, высказывания-убеждения; участвует в дискуссии по предложенной проблеме; оценивает высказывания-рассуждения, высказывания-убеждения Чтение понимает главную, второстепенную и скрытую (подтекст) информацию сплошных и несплошных текстов; определяет стилистические особенности текстов публицистического стиля (проблемная статья), научного стиля (аннотация, тезисы, статья), официально-делового стиля (инструкция, правило, отчет, закон); определяет принадлежность текста к различным типам на основе характерных признаков; 190 формулирует вопросы, перефразируя информацию текста, и отвечает на них; использует разные виды чтения, владеет техниками критического мышления при чтении; составляет тезисный план; анализирует содержание художественных произведений, выявляя авторскую позицию и оценивая содержание произведения; извлекает и синтезирует информацию, делает выводы на основе полученных сведений, выражая собственное мнение; сравнивает тексты, анализируя содержание и определяя авторскую позицию Письмо умеет создавать тексты публицистического стиля (проблемная статья), научного стиля (аннотация, статья, тезисы) и официально-делового стиля (правило, отчет, инструкция); излагает информацию прослушанного, прочитанного и/или аудиовизуального текста; представляет информацию в виде отчета статьи, справки на основе таблиц, схем, диаграмм, графиков и наоборот; пишет творческие работы (в том числе на литературные темы), эссе; правильно пишет союзы, предлоги, частицы; правильно применяет знаки препинания в сложных предложениях «Қазақ тілі мен әдебиеті» оқыту пәні 5-9-сыныптар Оқыту қазақ тілді емес мектептерде «Қазақ тілі» және «Әдебиеті» пәндері 5-сыныптан 11-сыныпқа дейін жаңартылған оқу бағдарламасы бойынша «Қазақ тілі мен әдебиеті» кіріктірілген пән ретінде оқытылады. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнін кіріктіріп оқытудың мақсаты – білім алушыларды шығармашылықпен жұмыс істеуге және сын тұрғысынан ойлауға дағдыландыру. Білім алушылар әңгіме, поэзия, драма, сондай-ақ, ғылыми және бұқаралық ақпарат құралдарының(газет-журналдар, т.б.) материалдарын сын тұрғысынан оқи отырып, өз түсініктерін дамытады. Оқу арқылы танымдық дағдыларын арттыра отырып, білім әлеміне жол ашады. Сондай-ақ қазақ тілі мен әдебиетінің тақырыптық және тілдік ортақтығы арасындағы өзара байланыстың күшейтілуі арқылы білім алушылардың қазақ тілінің түрлі стильдерін бір оқу бағдарламасы аясында меңгеруіне ықпал етеді. Өйткені ортақ тақырып қазақ тілі мен әдебиеттен алынатын білімдердің ерекше синтезін жасайды. Оны меңгерту үшін жаңа деңгейдегі оқу-танымдық процесті ұйымдастыратын әдістер мен тәсілдер жүйесі де айқындалуы керек. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәндерін кіріктіріп оқу арқылы оқушылар: - сөздік қоры мен тілдік сауаттылығын дамытады; - тілдің қоғамдық-әлеуметтік қызметін түсінеді; - ойлау және танымдық қабілеттерін дамытады; - коммуникативтік дағдыларын жағдаятқа сай дұрыс қолдана білуді және өзгелермен еркін қарым-қатынас жасауды үйренеді; - қазақ халқы мен мемлекеттік тілге деген құрмет сезімін қалыптастырады, қызығушылығын арттырады. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнін кіріктіріп оқытуда жаңа әдістемелік логика ұсталынады, сабақты ұйымдастыру, ең алдымен, оқу материалының ерекшелігіне, сынып деңгейіне негізделеді. Жаңартылған коммуникативтік 191 бағыт тек коммуникативтік әдістерді атап қана қоймайды, әрбір коммуникативтік әдісті іштей кіші бөлшектерге бөліп, олар кіші дағдылар – оқу мақсаты түрінде әрбір сыныпқа төменнен жоғары қарай дамып, күрделене түсетін спираль түрінде жүйелі құрастырылады. Өйткені коммуникативтік бағытты ұстану үшін мұғалім мен білім алушылардың және білім алушылардың өзара, жеке, жұпта, топпен, ұжыммен еркін түрде сұхбаттасуына лайықталып құрылған білім берудің жүйелі үдерісі қалыптасуы керек. Бағдарламада көрсетілген оқу мақсаттарының нәтижесіне жету үшін мұғалім мен білім алушының өзара педагогикалық ықпалдасуы жаңа дәрежеге көтерілуі тиіс. Ол дәрежеге өзара сыйластық, іскери ынтымақтастық және сұхбаттасып отыру арқылы қол жеткізуге болады. «Субъекті - субъектілік» дидактикалық қарым-қатынасқа негізделген оқыту жүйесінде әрбір білім алушы жеке тұлға деп танылады және олардың әрқайсысы қазақ тілін оқып-үйренуі барысында өзінің ішкі құндылықтары мен қажеттіліктерін жүзеге асыруға толық мүмкіндігі болуы міндетті болады. Мұғалім білім алушылардың қазақша еркін сөйлеп, жазып, үйренуі үшін түрлі интерактивтік әдістерді қолданып, бірге коммуникативтік жағдаяттың шешімін іздеп, олармен эмоциялық жақын болуы керек. Ынтымақтастық, достық, сыйластық, түсіністік орнату – басты қағида болады. 5-9-сыныптарда оқу процесі жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасымен (оқыту орыс тілінде) жүзеге асырылады. «Қазақ тілі мен әдебиеті» бағдарламасының мақсаты – оқушылардың тілдік дағдыларын дамыту, қазақ тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, тіл нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету. Ұзақ мерзімді жоспар оқу бағдарламасының құрамына енгізілді және ұзақ мерзімді жоспарда әр сынып бойынша қамтылатын шығармалар, сағат саны, оқу мақсаттары нақты көрсетілген. 1. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі: 1) 5-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат; 2) 6-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат; 3) 7-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат; 4) 8-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат; 5) 9-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат. 2. Негізгі орта білім беру деңгейіндегі «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша оқушылардың білім, білік және дағдыға қойылатын талаптары «Шет тілін меңгерудің жалпы еуропалық құзыреті» деңгейлерін (B1, B2) негізге ала отырып, айқындалған. 3. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінің оқу мазмұны 5 бөлімге бөлінеді. Бөлімдерді бөлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұрады. 4. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын(тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді. 192 5. Оқыту пәнінің мазмұнын 5 бөлім құрайды: 1) тыңдалым; 2) айтылым; 3) оқылым; 4) жазылым; 5) тілдік бағдар. 6. «Тыңдалым»бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: 1) болжау; 2) назарын шоғырландырып тыңдау; 3) сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну; 4) көркем шығармаларды тыңдау; 5) негізгі ойды анықтау; 6) тыңдалым материалдары бойынша жауап беру. 7. «Оқылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: 1) мәтіндегі ақпаратты анықтау; 2) стильдік ерекшеліктерді анықтау; 3) көркем шығармаларды оқу; 4) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау; 5) қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу; 6) өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау. 8. «Жазылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: 1) әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру; 2) эссе жазу; 3) көркемдегіш құралдарды қолданып жазу; 4) мәліметтерді жинақтау; 5) орфография және пунктуация. 9. «Айтылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: 1) сөздік қорының алуандығы; 2) сөз мәнері мен сөйлеу этикеті; 3) орфоэпиялық нормаларды сақтау; 4) мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау; 5) сенімді және еркін жауап беру; 6) визуалды материалдар арқылы тілді дамыту. 10. «Тілдік бағдар» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: 1) сөз таптары; 2) сөйлем. Мұғалімдер сабақ жоспарлауда төмендегілерге назар аударулары тиіс: 1. Дифференциация (саралап оқыту) – оқушылардың жеке қабілет ерекшеліктерін ескере отырып оқыту. Қабілеті жоғары немесе төмен оқушылардың мүмкіндіктерін ескере отырып, сабақ мақсаттары, бағалау нәтижелері, тапсырмалар деңгейі қарапайымнан күрделіге қарай құрастырылуы қажет. Сонымен қатар, жұптық және топтық жұмыстарды ұйымдастыруда оқушыларды қабілеттеріне қарай араластырып отыру ескеріледі. Орта мерзімді жоспардың «Мұғалімге арналған ескертпелер» бағанында нақты түрлерін практикада жүзеге асыру жолдары көрсетілген. 193 2. Сабақ барысында оқушыларға жеке «ойлан», жұппен «талқыла» және топпен «бөліс» әдісін кеңінен қолдану ұсынылады. Бұл өз кезегінде оқушыларға білім, ақпарат, идея, тәжірибе алмасуға, сыни ойлауға мүмкіндік береді. 3. Орта мерзімді жоспарларда әр сынып бойынша әртүрлі лексикалық тақырыптар берілген. Лексикалық тақырыптар белгілі бір салаға байланысты сөздік қорды меңгеруге, ақпараттармен танысуға, танымын кеңейтуге бағыттайды. Сыныптан сыныпқа өткен кезде лексикалық тақырыптар арасында байланыс болу үшін бір тақырыпты әртүрлі мақсатта қарастыру ұсынылған. Бұл байланыс сол тақырыпта қарастырылатын мәселеге, деректерге әртүрлі қырынан келуге мүмкіндік береді. 4. Орта мерзімді жоспарларда әр бөлімге арналған сағат сандары ұсынылған. Пән мұғалімі оқушылар мен сыныптардың ерекшеліктеріне қарай сағат сандарына өзгеріс енгізе алады.Дегенмен, бір тоқсанға берілген лексикалық тақырыптар мен оқу мақсаттары толық қамтылуы тиіс. 5. Орта мерзімді жоспарда көрсетілген оқыту ресурстары үлгі болып табылады.Мұғалімдер қажет деп тапқан жағдайда қосымша ресурстар қолдана алады. 6. Бір сабақта оқылым, жазылым, тыңдалым, айтылым бойынша нақты нәтижеге жетуге мүмкіндік беретін бір немесе екі оқу мақсаты (дағды) ғана алынғаны дұрыс. Үш немесе одан да көп дағдыны алу сабақтың мақсатына жетуге, қажетті дағдыларды терең қалыптастыруға мүмкіндік бермей, оқушыларда тұрақсыз білім қалыптастыруы мүмкін. 7. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған «Қазақ тілі және әдебиеті» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының 2-қосымшасындағы лексикалық-грамматикалық минимумда әр бөлім бойынша берілген лексикалық минимум (актив) толық қамтылуы тиіс. «Қазақ тілі мен әдебиеті» кіріктірілген пәнінен тыңдалым мен айтылым сөйлеу әрекеттерін дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері: - күнделікті тақырыптар аясында және таңдау тақырыбына байланысты: ғылыми және т.б. белгілі бір уақыт ішінде (қысқа) еркін сөйлесу; - ауызша тілдесімді түсіне білу және оны қысқаша мазмұндай білу, оны жалғастыру; - ақпараттардағы негізгі байланысты анықтай білу және оны жүйелі баяндау; - әртүрлі мәтіндердің стильдері мен ерекшеліктерін түсіне білу және бағалау; - бұқаралық ақпарат құралдарының тілін түсіну; - тыңдауға, мазмұнын түсінуге әртүрлі жанрдағы мәтіндерді ұсыну; - мәтінді қайталап тыңдатып, негізгі ойға назар аударту; - тыңдалған мәтін бойынша сұрақтар қою; -мәтін бойынша жоспар құру; -тыңдалған мәтіннің белгілі бір бөлігін өз сөзімен айтып беру; - мәтіннің мазмұны бойынша қарама-қарсы пікір айту, дәлелдеу; - ұсынылған тақырып бойынша сұхбат алу немесе сұхбат беру және нәтижесі бойынша ауызша есеп беру; 194 - жоспарланған тақырыптар бойынша пікірталас ұйымдастыру (мысалы, «Бізге, яғни оқушыларға мектеп формасын кию қаншалықты қажет?»); - жұпта ым-ишараны пайдаланып, оқиғаны жазуға дайындалу (мысалы,«Бағытталған оқу» және «Бағытталған жазу»); - ауызша айтылғанды түсіну және сұрақтарға жауап бере білу; - берілген тақырып бойынша диалог құрастыру. «Қазақ тілі мен әдебиеті» кіріктірілген пәнінен оқылым дағдысын дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері: - қазақ тіліндегі әртүрлі оқылым материалдарын меңгеру, яғни бүгінгі таңдағы газет-журналдар, қысқа әдеби мәтіндер, пікірталас туғызатын және белгілі бір мәселе қозғалған мақалалар, хаттар және т.б.; - көз жүгіртіп оқу, жалпы мазмұнын түсіну және нақты ақпаратты табу үшін оқу, ақпараттарды алу үшін оқу, көркем шығармаларды оқу, автор көзқарасын табу үшін оқу; - кітапқа ауызша және жазбаша шолу жасау; - интернет ресурстарымен жұмыс (тақырып мазмұны бойынша презентациялар, жобалар дайындау); - мәтіннің тақырыбы мен бастапқы бөлігіне сүйене отырып, оқиғаның дамуын болжау; - әдебиетпен жұмыс (сұхбатқа сұрақтар мен жауаптар дайындау); - көз жүгірте, шолу жасай отырып оқу; - мәтіннің негізгі ойы мен бөліктерін анықтай отырып оқу; - ақпаратты табу үшін оқу, қызығып оқу және өз көзқарасын айту үшін оқу. «Қазақ тілі мен әдебиеті» кіріктірілген пәнінен жазылым дағдысын дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері: - тыңдалған және оқылған мәтіннің қысқаша мазмұнын, фильм мен кітаптан алған әсерлерін жазу; - оқушыларға таныс ертегі, әңгіме, өлеңдердің қысқаша мазмұнын жазу; - әдеби шығармадан алынған көркем, бейнелі сөздерді жаздыру; - әдеби шығармадағы жаңа сөздерден сөздік құрастыру; - газетке шағын хабарлама/мақала жазу; - белгілі оқиғаны өз көзқарасымен өзгертіп аяқтау; - әдеби шығарма мәтініндегі оқиғаны өз көзқарасымен өзгертіп аяқтау; - ақпаратты суреттер мен сызбалар, белгілер, пиктограммалар арқылы беру; - сұхбатқа сұрақтар дайындау. Мұғалімдер пән бойынша оқу бағдарламасының талаптарын орындауға тиіс, сонымен бірге оқыту барысында төмендегі бірқатар мәселелерді ескеру керек: - сабақта бірнеше жаттығу түрлерін жоспарлау; - қысқа уақыт алатын жаттығу дайындау (әдетте баланың назары бір нәрсенің төңірегінде ұзақ шоғырланып тұрмайды); - бір жұмыс түрінен екіншісіне біртіндеп ауысып, оқушыларға сабақтың басты мақсаты туралы ескертіп отыру; - сыныппен өзара әрекеттестік стильдерін өзгертіп отыру; 195 - жеке, жұптық, топтық немесе барлық сыныпты қамтитын жұмыс түрлерін араластырып қолдану. 2018-2019 оқу жылынан бастап 6 және 7-сыныптарда «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінің базалық мазмұнына «Өлкетану» материалдары кіріктіріліп оқытылады. Өлкетану – бұл туған өлкенің тарихы, табиғаты мен экологиясы, экономикалық, әлеуметтік-құқықтық дамуы, рухани шыққан тегі, әдебиеті және көркемөнері. Өлкетану өзіңнің туған жерінді аялауды, сүюді ғана үйретіп қоймайды, сондай-ақ ол туралы білуіңді, тарихқа, өнерге, әдебиетке қызығушылық танытуға, мәдениет деңгейін көтеруге үйретеді. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы аясында әзірленген «Өлкетану» материалдарын оқыту: - білім алушылардың ежелгі дәуірден бастап қазіргі уақытқа дейінгі туған жер аумағында болып жатқан тарихи процестердің негізгі кезеңдері мен ерекшеліктері туралы білім қалыптастыру; - туған өлкенің табиғи байлықтары, тарихи ескерткіштері және мәдени нысандары туралы білімдерін кеңейту; - туған өлкенің дәстүрлі қолөнері, мәдени және әдеби мұралары мен өңір мақтанышына айналған адамдар туралы білімдерін кеңейту; - туған өлкенің бірегей табиғаты, тарихы мен мәдениетіне деген құрмет сезімдеріне тәрбиелеу; оларды қорғауға жауапкершіліктерін арттыруға бағытталған. Өлкетану материалдары 6, 7-сыныптарда 2 сағаттан 4 сағат көлемінде оқытылады. Өлкетану материалдары оқу бағдарламасының базалық білім мазмұны мен ұзақ мерзімді жоспардың 3 және 4-тоқсандарына енгізілді. Оқу бағдарламасы бойынша тоқсандағы бөлімдер мен бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркінде болғандықтан «Өлкетану» материалдарын кіріктіріп оқыту ұсынылады. Өлкетану материалдарын оқытудың ерекшеліктері: Өлкетану мәдени және ұлттық сәйкестікті дамыту мен сақтаудың маңызды міндетін орындайды. Өлкетанулық білім жаңа буынды аймақтың мәдени құндылықтарымен қамтамасыз етіп отыратын әлеуметтік-мәдени ақпарат көзінің бірі.Бұл жеке тұлғаның мәдениетін қалыптастыруға мүмкіндік береді. 6-сыныпта«Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада», «Өлкені сипаттау өнері» тақырыптарын оқытуда білім алушыларды туған өлкенің табиғаты және тарихы сипатталатын поэтикалық және прозалық шығармаларды, туған өлкенің ақындары мен жазушыларының шығармашылығын білуге, олардың шығармашылығы туралы деректер жинауға және мәтіннің ақпараттылық, оның көркемдік, тілдік ерекшеліктері негізінен өлкетану сипаттамаларын талдауға үйрету ұсынылады. 7-сыныпта «Туған өлке публицистика беттерінде», «Менің туған өлкем» электрондық энциклопедиясы» тақырыптарын оқытуда өңірде шығатын газет- журналдарды білуге, туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар 196 туралы мақалалар мен очерктерді ақпараттылығы, мазмұнының тереңдігі, эмоционалдық әсері тұрғысынан талдауға, энциклопедия ұғымын түсінуге, энциклопедияға қажетті материалдарды іріктей білуге, электрондық энциклопедия құрастырудың ұжымдық жұмысына қатысуға баулу ұсынылады. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша жиынтық бағалау саны Оқу пәнінен әр тоқсан сайын бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) және тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) өткізу қарастырылған. Төменде 43-кестеде оқу пәнінен бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) саны көрсетілген: 47-кесте. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша жиынтық бағалау саны Сынып Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау рәсімдерінің саны 1-тоқсан 2-тоқсан 3-тоқсан 4-тоқсан 5-сынып 2 2 2 2 6-сынып 2 2 2 2 7-сынып 2 2 2 2 8-сынып 2 2 2 2 9-сынып 2 2 2 2 48-кесте. Қазақ тілін меңгерудің лексикалық деңгейі (Т2) |