Главная страница

Лит - ра 10 кл.. Г1алг1ай багахбувцам. Дарза къонгаш, Сий


Скачать 1.69 Mb.
НазваниеГ1алг1ай багахбувцам. Дарза къонгаш, Сий
Дата28.09.2022
Размер1.69 Mb.
Формат файлаrtf
Имя файлаЛит - ра 10 кл..rtf
ТипУрок
#704127
страница13 из 17
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Тема: Готта коана1араш.

Лоарх1ам: цу романа III - IV д. чулоацам бовзийтар де-та; Даймехкацара безам кхебар;шаьра,

дешара навыкаш дег1айоалаяр .

Гойтара г1ирс : Боков А. сурт, роман «Гота коана1араш »
Урока никъ :
I. Кийчо ю ха.

II. Ц1аг1ара болх тахкар :

1) Боков А. биографи ювцийт .

2) "Готта коана1араш" яхача романах бола дешархочун хоам.

3). "Готта коана1араш" яхача рома чулоацам хьабувцийт.

4) Г1алг1ай Сибарег1а бахийтарах ховр дувций де-ка.

III. Урока темацара болх:

1) Хьехархочун дош.

2) "Готта коана1араш" яхача романа III - IV хошка.

3) Цун чулоацам башхар:

- Малав Гантемиров Адам?

- Х1ана лаьцавар из?Бехке варий из?

- Спецуполномоченни Козыр фу саг хет шоана?Кхы бий романа т1а цунна тара урпалхой? Малаш?

Фуд цар юкъардар?

- Галиев з1амигача сага суд х1ана яьяр? ( Заьлмаха) Хьа а лахе,1одеша текста т1ара ....

IV. 1омадаьр ч1оаг1дир.

V. Урока корта бар.

VI. Ц1аг1а : 1. романа чулоацам ха.

2. Хоам бе укх темах: "Хашагульгов М.М.биографи. ".

Урокаш №№ 69 - 70.

Тема: Хашагульгов М.М. "Лира денош"..

Лорх1ам: Хашагульгов М.М. вахара никъ а "Лира денош" яхача чакхъяланза йолча повеста чу -

лоачам бовзийтар де-та; Даьхенцара безам кхебар ;нийса,къоастадеш дешара навы -

каш дег1айоалаяр .

Гойтара г1ирс : Хашагульгов М. М. суврт, цунах йола кепайоазон материал .
Урока никъ:
I. Кийчо ю ха.

II. Ц1аг1ара болх тахкар:

1. " Готта коана1араш "яхача романа чулоацам бувцийт де-ка.

2.Белгалъе цу романа тема,керттер уйла.

III. Урока темацара болх :

1. Хьехархочун дош урока темах лаьца.

Г1алг1ай лит-ра дег1адоаг1аш ший тайпара йола сабаре а,йижа а,поэтически куцах йиза а йола оаз яхийтачарех ва Хашагульгов Махье МахьмадЦун вахарах а кхоллама наькъах а лаьца дувцаргда вай-на шун новкъосто .... ( ц1и йоаккх дешархочун )

2. Дешархочун хоам: " Хашагульгов М.М. биографи"

Хашагульгов М.М. ваьв 1904 ш. Экажкъонгий.Юрта.З1амига волча хана дика яйзай цун хало,къахье-гама ч1оаг1ат1ера волаш,х1аман хьурмат де а ховш хьалкхийнав из.Деша торо яцар цунна а из санна болча кхыча къеча наьха берашта а.1924 ш.эгаара хьалха советски школе деша долхача берашца де-ша вахачарех ва из.Д1ахо деш цо Буро т1арча опорни школе.1930 ш. цо яьккхай Къилбаседа Кавказа краевой коммунистически университет.Цига деша ваг1аш,университета пенгазета т1а кепаетта вола-веннав из. ший стихашта.1937 ш. "Сердало"яхача газета т1а араяьлар цун"Ши воша","Лермонтов" яха стихаш.Цу хана денз д1аволавелар из г1алг1ай лит-ре ший наьха безам т1аозаш дола поэтически йоазонаш де.Д1ахо д1а1одача хана цун стихаш араювлар "Даьхе"яхача г1алг1ай йоазонхой сборника т1а,г1алг1ай репертуарни сборника т1а а альманаха т1а а. Даьхен Сийлахь-Боккха т1ом лаьттача шерашка наьха патриотически уйла-нигат совдоаккхаш дола говзаме йоазонаш деш хиннав из.1941-1942 шерашка Даьхае т1ем т1а хул йоазонхо.Дошлой дивизе политотдела начальник волаш,хьинаре дакъа лаьцад цо Даьхе моастаг1чох лораеш.Цу шерашка язъяьча стихашка гу поэт Даьхенах дог ла-заш хилар,цо хестабу Даьхе бахьан шоай синош д1адала кийча бола сийдола къонгаш,гучайоаккх фашистий къизал,т1ахьех массавар а моастаг1чоа"болата пен" хилле духьалъотта.Царех я "Ханпа-шах дола илли","Болата пен","Моаршал шуга","Зовза ма хила" яха стихаши Советски Союза Турпал-хочох Ханпаша Нурадило-вах язъяь очерки. 1942-1943 шерашка тайп-тайпара бехктокхаме партийни балхаш деш хиннав из.1943-1944 шерашка из дешаш хул Москве ВКП(б)ЦК йолча Лакхехьарча пар-тийни школе. Хашагульговс дукха бехктокхаме балхаш даьд горкоме а,Нохч-Г1алг1ай обкоме а.Вай-нах Сибрег1а 1обахийтача шерашка из хиннав Киргизе Ош яхача го-роде хьехархой кийчбеш йолча института директор,цу институте марксизма-ленинизма кафедра заведующи. 1957 ш. денз дукхаг1а а дикаг1а а язде волалу из.Цу шерашка арайоал"Лермонтовга","Машара 1улаш","Октябрага","Цхьо-алаг1а май","1ан сай-ре","Къаьга кхоане"яха патрио-тически уйлаех йиза йола стихаши массехк сатиричес-ки стихотворении:"Сона хов де дезар","Къу Мовсар",берашта лаьрх1а йола "Ибе ког", "Вай долх,вай долх"яха стихаши.1958 ш. "Дагара иллеш"яха поэтически сбор-ник арадаьлар поэ-та."Са Нохч - Г1алг1айче"яха лирически поэма, и.кх. яраш а.

3. " Лира денош" яхача повестах бола хоам бу дешархочо.

"Лира денош"яхаш я Хашагульгов М. чакхъяланза йола повесть.Цу т1а автора хьа-хьокх 1942 ш .

а-ьхки,фашисташа доккха зе а деш,вай турпала эскар т1емашца т1ехьашкадала дийза ха.Автора лаьрх1а хинна хила деза Къилбаседа Кавказе Ростовегара Грозне кхаччалца лаьттача т1емах язде, амма цун из язде в1ашт1ехьадаланзар.Цхьабакъда,повесть чакхъяьннаеце а,цо яздаь дакъа кхоачам болаш да уж лира денош гойта.Чулоацамца в1ашт1ехьадаьнна а яздаь а чакхдаьнна а дувцар да ала мегаргдолаш да из дакъа.... Автора дика в1ашт1ехьадаьннад повеста т1а тайп-тайпарча къамий дота-г1ал гойта,царна юкъера барт,тешам хьахьокха.

4. "Лира денош" яхача повеста чулоацам хьабувцийт де-ка.

5. Цу повеста чулоацам башхар :

- Мича лаьтта т1ом бувц автора укх повеста т1а?

- Мича кхача г1ийртав моастаг1а?

- Малав укхаза вувцаш вола Ганс Блях?

- Мича кхоач немецки разведчик?

- Мичара гу Дашаи Василийи фийла хилар? 1оеша из моттиг текста т1ара.

- Ший т1ема даькъах юхакхетий немецки разведчик?

- Станце мала б1аргагу Василена?

- Фу къамаьл хул "тувлорах"волчуни Василеи?

- Фу ду машинистеи Василеи?

- Сево хьагойт советски сага патриотизм?

- Малав Султан?

- Мича хьожаву Султан?

- Малаш нийслу цунна наькъа т1а?

- Фу ду цо царна? 1оеша цун ка маьхалъяьнна моттиг.

Хьехархочун дош.

1977 ш. кхалхар Хашагульгов М.М.Ц1ихеза болча г1алг1ай йоазонхошта юкъе ший ц1и йита в1аш-т1ехьадаьннад цунна.Цо юхедита говзаме йоазонаш дуккхача шерашка дахаргда,г1алг1ай къаман боча а долаш....

IV. Урока корта бар.

V. Ц1аг1а : 1.деша,юхахьадувца О. 308 - 322.

2. Шин дешархочунга хоамаш кийчдайт укх темах:"Халкъа сийле кхайкаяьр"( Чахкиев Катитонах лаьца ).

Урокаш №№ 71 - 72 .

Тема: Чахкиев О.К. вахари кхоллами .

Лоарх1ам: Чахкиев Османа Капитона вахари кхоллами де-та довзийтар;цун поэзии йоккха граж-

дански пафосах йизза хилар белгалдаккхар;нравственни кхетам балар де-та.

Гойтара г1ирс: Чахкиев К. сурт,"нана Наьсаре","Баьте зоахалол"яха книжкаш,поэта вахара ни -

къи кхоллами тохкаш даь тайп-тайпара балхаш.

Дега мо керта а

Дошув хиле ека,

Алмаза лепарца

Бакъдолчунца къага.

Форда вахарца санна

Хьо вахарца ловза,

Сийрда седкъа хиле

Адамий дег чу йижа.

"Ека са стих".
Урока никъ:
I. Кийчо ю ха.

II. Чахкиев Османа Капитона вахара никъи кхоллами бовзийтар.

1. Хьалххе а кийчо яьча дешархочо 1оеш "Са г1ала"яха стихотворени.

2. Хьехархочун дош.

- Оалаш да,йоазонаш деш бараш мел дукха бале а,бокъонцара йоазонхой геттара к1езига хул, аьн-на,х1аьта кхы а к1езигаг1а хул ший халкъа лит-ра дег1адоаладе караг1даьнна оазонхой.Бокъонца

йоккха деша говзал караерзаяь волча поэта мара караг1далац дуккхача наьха дегашка дувшаргдол-

ча дешашца шийна гонахьарча дунен а,вахара а хозне к1оаргаг1а чулаца,наьха дегаш айде,тохада-лийта.Ишттачарех ца1 вар г1алг1ай лит-ре дикка аьттув баьнна вола Чахкиев Османа Капитон.Рус-лан Муртазар - из яр цун псевдоним. Ше ваьхача 35 шера дукха балхаш даьд цо:радиокомитета дик-тор,культмассовик,комсомола секретарь,художник,таржамхо,"Сердало"газета корреспондент,радио-комитета редактор.Цен мел долча балхех эггара цун дега хьамсараг1бар-поэзеца бола къахьегам бар.Из болх цо д1а а болабаьбар ший 12 шу даьнна-ча хана денз.1937 ш.цун стихаш кепаетташ яр "Сердало","Ленина никъ"яхача газеташ т1а.Царех эггара хьалхаръяр араяьлар 1937 ш. 9 мае "Сер-дало" газета т1а."Ц1е эс-кархо"яхаш яр из. Къонача автора цу т1а хестадора моастаг1чун агрессех Даьхе лораеш латта Ц1е Эскар.Иштта д1аболабир Чахкиев К. ший лакхача поэзеца бола никъ.Поэта бера ханах,цун поэтически наькъах дувцаргда вайна шун новкъосташа

III. Шин дешархочо д1а-хьа а эцаш,хоам бу:"Халкъа сийле кхайкаяьр ".

1-ра дешархо. "Са моаршал да хьога,.... - дагахьа 1оеш стих. О. 193 .

2-г1а дешархо.

Ше даьр дукха деце а,ше заман теш хилар белгаодоаккхаш я Чахкиев К. шийла т1ехьаг1а боаг1ача кагийбарашка кхайкарал деш йола ер йоккха йоаца "Т1ехьенга"яха байт.Поэта т1ххьара васкет да из.Ше д1аводаш дувца моаршал да.Дикача салтечо санна ший пост д1алу цо т1ехьа т1абоаг1араш-та.Цу т1а гучадоал поэт тешаш хилар т1ехьа т1айоаг1ача т1ехьено ше виц ца вергхилар.Из иштта да а да.Поэт д1аваьнна шовзткъа совг1а шу даьннадале а,дунен чухь вахаш 35 шу мара даьккхадеце а цун ц1и боккхача безамца йоаккх тахан хьалкхийнараша,цун заманхоша.Г1алг1ай лит-ра дезаш,из де-шаш болчарна юкъе наггахьа саг хургва аьнна хетац сона цун ер муг1араш ца довзаш:

Ва со кхеваь,хьо са Даьй-мохк,

Хьо са дагар боалаш бац,

Малх хьажарах,дарз хьакхарах,

Са хьо боацча дуне дац.

1-ра дешархо.

Чахкиев Османа Капитон ваь хиннав 1924 ш. 5 сентябре Къилбаседа Х1ирий АССР-а Пригородни юрта чуйоаг1ача Мочкъий-Юрта.1929 ш. шоай юрта хьайийлача юххьан-царча школе деша вахав из Ший классерча берашта юкъе эггара з1амаг1а вар из.Селла з1амига воллаше а кхыча берел дикаг1а кхетар из дешарах.Дешарах дикаг1а кхета-рал совг1а,хоза сурт дилла ховш вар к1аьнк.

2-г1а дешархо.

Бакъда,юххьанцара школа йистеяьккха ваьлчакхыдола бераш санна д1ахо деша йиш хиланзар цун: 1934 ш. март бетта Капитона даь Османа беррига дезал,из кулак варах,мехках баьха Средни Азе,Таш-кентски областе ерзанча ара 1окхайсар.Дукха ха ялалехьа,Капитон цигара ведда ц1авера,гаргарча наьхацига лечкъаш лела вийзар цун.Цу ханах лаьца г1айг1анах,балах диза дола муг1араш а язду цо:

Да т1авоацаш,йоацаш нана,

Ваьча юрта боацаш к1ур,

Хала хьувзар со цу хана,

Массанахьар кхухьаш дур.

1-г1а дешархо.

Х1аьта а Мочкъий-Юртарча юкъерча школе деша хьаькъал кхаьчар цун.Школе деша ваг1ар из Сий-лахь-боккха Даймехка т1ом болабелча.Шийца деша баьг1а кхыбола дешархой санна,шоай колхозе балха вода из.Ялати баьцадаараши хьалкхедеча,советски б1ухошта лаьрх1а йола кхачан продукташ кийчъеча юкъе дикка дакъа лоац цо.Т1ом хьайна дукха ха ялалехьа(1941 ш.)язъю цо "Моастаг1а во-хавеш"яха стих. Цу т1а поэто дог тийша йоах,мохк д1алаца т1авена моастаг1 шеко йоаццаш кастта эшарг-хиларах.1941-1942 шерашка гитлеровций низ котбаьнна,вай эскар ханна т1ехьашка даьннадале а,юххера а из котдаргхиларах тешар поэт,х1ана аьлча,из эскар"вай халкъах латташ,ший Дай-Мохк ло-рабеш доландаь..."Европера дукха мехкаш цар д1алийцадале а,йоахар поэта,гитлеровцашта могарг-дац вай мохк д1алаца,цох тешаш волча поэта ший стихотворени чакхйоалаш йоахар: Вай юрташи го-родаши мукъайоахаш,

Х1ара денна моастаг1чоа етташ,

Вай эскар да хьалхашка додаш !

2 - г1а дешархо.

Къаьстта дукхаг1а а дикаг1а а язде волалу Капитон 1957 ш. денз.Цу хана денз араювла йолалу цун дик-дикаг1а йола произведенеш.Царна кепаетт"Сердало"газета т1а,"Даьхе","Къона дегаш" яхача сбор-никаш т1а,уж каст-кастта хоз республикански радио чу г1олла. Бакъда,поэт дийна волча хана,духхьа-ла "Нана Наьсаре"яха цхьа сборник мара кепатеха арадаланзар цун.Х1аьта кепатоханза йисар ду-ккха язъяь яьнна а яланза а йола произведенеш.Керттерча даькъе царех да цун тайп-тайпарча темаех дола дувцараш.Цар т1а автора дувц г1алг1ай халкъа вахарах,Сийлахьа-боккхача Дай-мехка т1емах, т1ом д1абаьннача вахарах.Дуккха х1амаш дар цо де лаьрх1а хиннараш.бакъда,т1аг1ертача лазаро кхоачашдайтанзар уж.1960 ш. хьалхарча деношка кхелхар Чахкиев Капитон.Халача лазаро геттара ше к1алвитача хана язъяьча стихотворене т1а поэта йоах:

Уйлаш,са уйлаш,

Дег т1ара са уйлаш,

Наькъаш,са наькъаш,

Цхьанне а данза дола наькъаш.

IV. Чахкиев Ювсапа 2002 шера 5 сентябре язъяь "Дицлургдоаца в1ашаг1кхетар"яха статья ешар,яшхар.

- Мишта къаьстар Ювсапи Капитони Сибарег1а 1оболхаш в1ашаг1а ?

- Мишта хилар цар 1957 шера Даймехка ц1абаьхкача в1ашаг1кхетар?

- Сенах тамшйора Ювсапа?

- Фу хетар дунен т1а эггара дезаг1а?(Нахацара безам).

- Халача лазарах цамогаш уллача хана язъяь стихотворени 1оешал шаьра,къоастаеш,поэта из язъеш хинна дог - уйла гуча а доаккхаш.

V. Урока корта бар.

VI. Ц1аг1а : 1. Даьхенах йола цхьа стих. дагахьа 1омае.

2. Хоам бе укх темах: "Чахкиев Капитона Даьхенна хетадаь муг1араш".

Урок № 73.

Тема: Чахкиев К. кхоллама юкъе Даьхенна хетадаь муг1араш.

Лоарх1ам: поэта ший стихаш Даьхен сийле кхайкаеш хилар,Даьхен истори дувцаш хилар гуча-

даккхар;цун поэтически говзал белгалъяккхар;Даьхенцара безам кхебар .

Гойтара г1ирс: Чахкиев К. портрет,цун сборникаш .

Мичча мехка со вар аьнна,

Хьа бешамаш,лоаман шовдаш

Даим сона духьаллатт:

Яц са хьол бочаг1а лаьттан букъ т1а

Цхьаккха к1аьд.

"Нана-Наьсаре"
Урока никъ:
I. Урока кийчо яр .

II. Хьехархочун дош.Лекци.

Чахкиев Османа Капитона кхоллама никъ ханага диллача ч1оаг1а лоаца ба-пхи шу мара дац- 1956 - 1960 шераш.Бакъда, цу лоаццача хана цунна караг1даьнначунга диллача,из боккха а б1аьха а ба. Дала ше дакъа денна хиннад цунна аьле хеталу цун цхьайола стихотворенеш,прозаически дувцараш 1одийшача.Хьастара хий санна,поэта дег чура хьайоаг1аш я уж,белгалдоал уж ц1ера хозалла,е сий даккха,е рузкъан духьа язъяь ца хилар.Уж цо ше ма аллара "Лоамарочун ц1ийца язъяьй".Хадданза ший поэтически говзал лакхъеш вар Чахкиев К.Цо дукха ешар эрсийи кхыча халкъийи литературни произведенеш,царгара 1ома а лора. Къаьстта дукха езаелар цунна А.С.Пушкина,М.Ю.Лермонтова, А.Блока,с.Есенина,М.Горьке,Байрона,А.Твардовске,М.Джалила даь говзаме йоазонаш. Наха езаш,дег чу южаш хилар ловш язъяьй цо ший стихаш..1956 шера Ташкенте волаш ше язъяьча "Ека са стих" яхача стихотворене т1а йоах:

Дега мо керта а

Дошув хиле ека,

Алмаза лепарца

Бакъдолчун къага

Форда талг1еш санна

Хьо вахарца ловза,

Сийрда седкъа хиле

Адамий дег чу яха.

Нах дукха безаш,нахацарча безамал дезаг1а цхьаккха х1ама ца хеташ вар из.Цо ше яхачул хозаг1а а дикаг1а а цхьаннена бувцалургбац из безам:

К1оаргача лахьта чу

1очуэцаш

Фу дар аьнна

Со хьегаш,

Сона дезаш,

Нагахь,дувца

Аьнна

Со г1оттавича,

Адамий безам ба

Аргдар аз, - йоах поэта.

Нахацара бар санна ц1ена бар цун 1аламцара безам а.Ший "Уйла"яхача стихотво-рене т1а Капи-тона язду: 1алам дерриг

Эргадоаккхаш,

Дог г1оздоаккхаш,

Уйла айеш

Гучадоаг1а маьлха лир.

Б1арг ца кхоачаш,

Форд санна,хул

Сигле к1оарга.

Седкъий санна,

Къег зизаш т1а

Улла тхир.

Амма,ший дикаг1йола стихаш Чахкиев К. хетаяьй шийна дукха езача Даьхенна.Мишта хестаю цо ший Даьхе гучадоаккхаргда вайна из тема техкача дешархочо...

III. Дешархочун хоам: " Даьхен сийле кхайкаяьр"

- 1959 ш. арадаьлар Чахкиев К."Нана-Наьсаре" яха поэтически сборник.Цун ц1и 1ойийшача,кхетаде хала дац,аьнна хет сона,чцу чуйоаг1а дукхаг1йола стихаш поэта ший дукха езача Даьхенна хетаяь йолга.Поэта ше ма аллара,цо уж язъяьй"къоаламца а доацаш,дега ц1ийца,наб ца еш,дукха бийсаш йоаеш,духхьал сий даккхара,е бркал алийтара а доацаш,ший халкъа долча совг1ата". Чахкиев Ювса-па из ха дагаухаш язду:"Халача лазарах цамогаш воллашехь а,хийла бийса д1ахьора цо яздеш ва-г1аш.Ше яздаьр 1одешар сона,т1аккха фу хет аьле хоаттар.

- Висар а хье к1ал ма вутий 1а,- шийга аьлча,жоп лора:"Со к1алвисар х1ама дац,ер к1ал ца йитача".Цу хана "Моакхаза лоамаш"яха роман язъеш вар из.

Миччахьа ше вале а - балха,ц1аг1а,больнице,новкъа водаш, - хадданза стихаш язйора цо.Цо уж язъяьй ше вах-вахача а:Ташкенте,Соче,1аьржача форда йисте "

Чахкиев К. дагавехача,Ювсапа яздаь дешаш 1одийшача,ала безам боаг1а:"Визза ший Даьхен во1 хиннав из,"Цун поэзи - граждански подвиг хиннай ала йиш я."Сонна ловра"яхача ший стихотворене т1а поэта хестайора ший Даьхе,из ший нана я,йоахар цо,шн хьалкхеваьри кхетам беннари из йолан-даь.Даьхе яхача дешаца вай мехкарча 1алама хозне ювцарал совг1а,наьха низи,хьаькъали,къахьега-ми бувцар поэта,х1аьта цар из деррига а Даьха д1ахо а тоаялийтараи ч1оаг1ъялийтараи т1адерзадаь хилар белгалдоаккхар. Ала доаг1а,Чахкиев К. ший х1ара произведени язъяьй х1ара ше боаккха г1а ,деррига ший г1улакхаш,деррига вахар Даьхенна хетадеш,цох бокъонца доаккхал деш.Цудухьа т1е-ххьарча ший"Даьхенга аз дехар"яхача стихотворене т1а поэта йоах: ( 1оеш дагахьа стих. О. 199-200 )

IV. Хьехархо.

Новкъостий,кхы малаг1аш я Чахкиев К. Даьхен сийле кхайкаеш,цун истори хьоахаеш;ший цунцара хадаргбоаца безам бувцаш йола стихотворенеш ?

V. Дешархоша шоаш 1омаяь стихаш шаьра,нийса,къоастаеш 1оеш :

- "Даьхенга".

- "Даьй-мохк".

- "Нана-Наьсаре".

- "Са даь г1алаш".

- " Ва со иштта уйлане ",...

VI. " Са даьй г1алаш" яхача стихотворене анализ яр:

- Фу хам беш ва поэт ший даьй г1алай?

- Малаг1а нигаташ да цун дега чу ?

- Г1алаех ца лоарх1а малаг1а т1ехьле я поэта ювцар?

- Малаг1а турпала г1улакхаш да,г1алаш даьд яхаш,поэта дувцараш?

- Малаг1а г1ирс лелабу цо ший даьй г1алай г1клакхаш дувцаш,цар сурт дуллаш ?

( Дукха эпитеташ лелаю: къаьнарча(кашамашка), маьлхара(латташ), готтача(лоамашка), акха (кхо-кхарч), къаьнара(бежаца),турпала(г1улакх),къихача(хана),сигленах бухь кхеташ. Хоза дистараш юкъедоаладаьд поэта: чуртамаш санна, акха мо унзара,фу хаьда къоаной мо )

- Малаг1а г1улакх ду аьнна хет шоана цу эпитеташа,дистараша?(Даьй г1алай истори довзийт,таханар-ча т1ехьенна царех т1ехьле ца хетар белгалдоаккх,уж маьлхара,г1айг1ане хилар гучадоаккх).

- Поэтически оаг1онга диллача мишта кхеллай поэта ший стихотворени? ( 1алаьмате хоза ба мотт, рифма а ритм а дика нийсъяь я - из йоккха говзал я.)

VII. Урока корта бар :

- Иштта да,новкъостий,Чахкиев К. ший хьамсара Даьхен визза во1 хиларахи,шоаш поэтически куц до-лаш уж хиларахи тешал деш дола муг1араш.

VIII. Ц1аг1а : 1."Поэт" яха стих. шаьра,къоастаеш 1омае; 3- г1а байт дагахьа 1омае.

2. Дешархочоа къаьстта декхар т1адул : "Пушкин" яха стих. дагахьа 1омае,цун идейни чулоацам белгалбаккха.

Урокаш №№ 74 - 75.

1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17


написать администратору сайта