Лит - ра 10 кл.. Г1алг1ай багахбувцам. Дарза къонгаш, Сий
 Скачать 1.69 Mb.
|
|
Тема: Ведзижев А.А. проза ( обзор ). Лоарх1ам: Ведзижев А.А.кхоллам к1оаргаг1а,бизаг1а бовзийтар;хьалхарча шерашка 1омадаьр керда а доаккхаш,йоазонхочун прозаически йоазоний обзор яр . Гойтара г1ирс: йоазонхочун сурт,тайп-тайпара дувцарий сборникаш. Автора х1ара кердача сборника юкъе долча дукха- ча дувцарашта юкъе белгалбоалаш чакхбоал цун вахарца,кердачунца бола безам,наьха вахар хоз- дара,тоадара,адамашта юкъера вошал ч1оаг1да - ра,воча,харцахьарча нахаца болча къовсама цо наха бу т1ахьехам . Мальсагов Абу. Урока никъ : I. Урока кийчо яр . II. Хьехархочун дош ( прозах лаьца ) . - Г1алг1ай лит-ре дег1аена я дувцар яха жанр.Цунца къа ца хьегаш цхьаккха г1алг1ай прозаик виса-вац.Х1аьта Ведзижев Ахьмадал дукхаг1а цу жанраца къахьийга йоазонхо атта короргвац.Нонаг1а дувцарашца къахьегаш хиннавале а,т1еххьарча шераш-ка йоазонхочо дукхаг1а терко йора повесташ язъяра. Тематически оаг1онгахьара хьежача,боккха чулоацам болаш я цун проза.Цо ца зувш а яз ца деш а вай вахарцара лоарх1аме х1ама атта диса хургдац,аьнна хет,йоазонхочун кхолламга хьежа-ча.Дуккхачох яздарал совг1а,йоазонхочо ше дувцаш дола х1ама цхьа ший тайпара хоза дувц.Дувцара идейни лоарх1амага хьежжа цунца товргдола къамаьла куц в1ашт1ехьадаккха ховш ва Ведзижев А. Проза т1ара темаш тайп-тайпара яр,аьнна,Ведзижева дувцараши повесташи екъа мегаргья массех-кача циклашта. Х1анз хьожаргда вай шун хоамашка,оаш ц1аг1а баь болх тохкаргба вай. III. Ц1аг1ара болх тахкар : 1) " Граждански т1ема хетаяь произведенеш " - 1 -ра дешархо. Ховш да мел боккха лоарх1ам болаш хиннаб вай мехка дахача халкъашта,царца г1алг1ашта а граждански т1ом.Меттигера контрреволюци,к1айказакаш,бичераховцаш,деникинцаш,- массанена а къахьегамхой духьала отташ доккхий т1емаш хиннадар Нохчийчеи Г1алг1айчеи.Кхетаме да вайнаьха литературашка граж-ки т1емах язъяь селлара дукха произведенеш йолаш хилар.Цу темах да Ведзи-жев А."Сецца" яха дувцар а.Тахан а йоазонхочун дикаг1йолча произведенеех да из.Дувцара т1а йоа-зонхочо гойташ да контрреволюцено тайп-тайпара къамаш в1аши эг1аде г1ерташ леладаь х1амаш, паччахьа замахйиса политика яр из.Цхьалхха из а хьекха йоазонхо 1ийнаваларе,ший йоазонхочун декхар дизза кхоачашдергдацар цо.Ведзижев А.Дувцара керттера лоарх1ам болаш ба цу харцача политикана духьала кердадар оттаде хар.Дукхача къамех болча къахьегамхой керттера идеал ч1оа-г1ъеш,йоазонхочо хестаю ч1оаг1луш латта къамий барт-цхьоаг1о.Символично да керда 1аьдал доа-ккхача хана ч1оаг1луш хилар къамий доттаг1ал.Из ши процесс в1аши ийна йолга хьокха мегад йоа-зонхочоа.Укх дувцара т1а,кхыча дувцарашка санна,керттера турпалхой ба муг1арерча нахах болаш, къахьегамхой,вешта аьлча,дунен т1ара доал шоай кара эцаргдола нах. Гаьнарча замангара хьадоаг1аш да вайнаьха 1аьдал : халкъа парг1атон духьа болча т1ем т1а къонахий болхача хана,мехкараша,исташауж накъабоахар иллешца,пандарца.Из деш хиннадар т1емахой дог ураоттадар духьа.Из 1аьдал гуш да Ведзижев А."Элжаркъий йо1 Боахи"яхача дувцара т1а.Паччахьа 1аьдала антиколониальни т1емаш леладаьча замах даьха илли да йо1о доахаш дар, х1аьта дувцара т1а цу илле керда декхар да: революционни болча т1ема нах т1ахьехар.К1айбарашта духьала ший юртахой майра летача хана пандар локхаш,илли оалаш,пхорчех ца кхераш йодаш я Боахи яха йо1.Доккха доаца ер дувцар д1аотт халкъа турпалал хестаду доккха сурт санна. - Кхы малаг1а г1алг1ай йо1 дагайох Боахи хьоахайича?(Оалмаза Кхоази) Революционни т1емашка дакъа лоацаш хиннача турпалхоех лаьца йоазонхочо говзаме-докумен-тальни произведенеш язъяьй:"Бирса шераш","Комиссара валар".Т1ехьара дувцар хетадаь да ре-волюционера Ной Буачидзе.Йоазонхочоа мегад цун вахара никъ гойта,революционер идейно дег1а-воаг1аш хьа мишта венав хьокха.Контрреволюционераша къамашта юкъе ц1ур а белла,т1ом хилар кхерам болча хана,Ной Буачидзес трибуна т1ара къамаьл деш наьха дог ураоттаду,моастаг1аша леладечох нах д1акхетабу цо.Циггача,тийшача балхах топ а теха,моастаг1аша вув из.Воккха органи-затор волаш,идейно хьалкхийна большевик гойташ ва денал долаш.Герзаца а дешаца а моастаг1аш-та духьала отта ховш ва из.Моастаг1ашта бирса бар аьнна,в1а-ши 1имерза болаш ба большевикаш,из гу догц1ена долча г1улакхехи къамаьлехи Ной Буачидзеи,Г1апур Ахриеваи,Мамия Орехашвиленеи юкъе.- Дувцара т1а гойтачох,революционерий низ боал халкъаца хоттабенна уж хиларах.Цар котало йоал уж политически а организационно а в1ашт1ехьаяьккха шоай тактика йолаш хиларах.Трагически до-лаш чакхдоал дувцар,бакъда,йоазонхочоа укхаза а мегад революционни низ х1аманга эшалургбоа-цилга гойта,халкъан ираза духьа сага 1оажал кхаьчаяр аьнна,цу саго леладеш хинна г1улакх чакхда-ргдолга а из саг наьхадегашка масса хана вахаргволга а. 2.) " Коллективизаци " - 2- г1а дешархо. Ший тематически оаг1онгара хьежача Ведзижев Ахьмада проза исторични я.Вай мехка ахархошта а боккхача лоарх1аме яр коллективизаци.Цунна хетаяь цикл я йоазонхочун кхоллама т1а. Коллективи-зацен ха къаьстта чоалхане яр вайнаха юкъе а.Коллективизаци ювцарца йоазонхочо йоккха терко ю ахархочун кхетам кхувш хьабоаг1аш хилара.Цу хана юртара нах наькъаш къастача латташ санна бар, цудухьа йоазонхочо ший дувцарах ц1и а тиллар"Наькъаш къастача" аьнна,цу дувцара ларра-г1а,из ц1и а йолаш,т1ехьаг1о повесть а язйир цо.Ширдаьннари прогрессивни дола къонадари машар хург-боацача т1емал кхохка-делар.Цу къовсамца котало цхьаннега мара юсаргйолаш а яцар.Социоль-но-экономически оаг1онгара хувцадаларал совг1а,в1аши къовсаелар ши идеалоги а : царех яр боаха-маш,рузкъаш х1арача сага ший доалахь хила деза яхаш,шоллаг1ъяр(кердаяр)-ахархой юкъара боа-хам хестабеш яр.Къовсам ч1оаг1а ирбеннабар,х1ана аьлча ший вахарцара бокъо хи-ларца керда-дар котдоалаш доаг1ар,х1аьта ширадар ший хинна бокъонаш д1ахеца дагадацар.Кулакаша шоай герз,руз-къа,гаргалонаш оарцаг1йоах шоай доал карара д1ахеца дагабоацаш.Из гойтарца йоазонхочо гуча-доаккх вайнаха юкъе классови къовсам мишта а фу специфика йолаш а хиннаб,гойташ да наха юкъе керда бувзамаш д1а мишта оттар,духьалъяьнна халонаш 1окагьеш.Классови моастаг1аша къувсаш, наха кхетам луш,коллекти-визаци ч1оаг1ъеш бола нах бувцарца Ведзижев А. дика мегад кердача за-мах волча турпал хочун сурт-сибат хьокха. 3) "Сийлахь-Боккхача Даймехка т1ема хетаяь произведенеш" - 3-г1а дешархо. Вай 1аьдала низ,вай халкъа низ къаьстта дика гуш хул мехка цхьа хала ди эттача хана.Дукха шераш д1адахад Сийлахь-Боккха Даймехка т1ом д1абаьнна.Дале а,вай литератораша йоаг1аш йола йоккха терко ю цу т1еман тематика.Царех ва Ахьмад а.Т1ема шераш дувцарца йоазонхочо гойташ я т1ема къизал,дунен халкъашта цо яхьаш йола хало-бала(дувцар"Нана"),гойташ да цу халача шерашка миш-та ч1оаг1луш хьаденадар къамий доттаг1ал(дувцар"Доттаг1ал")Т1ом харцбеш лирически хьисапе дола дувцараш а да цо яздаь( "Кхор"). "Кхуврчара ц1и"яхача дувцара т1а,масала:йоа-зонхочо дувц мел боккхача лоарх1аме да вай мехка т1ом а боацаш маьрша ха латташ хилар.Цу тайпарча хана символ санна лоарх1аш хиннаб вайнахагахьа ц1аг1ара кхуврча боагаш хилар-кхуврчаца дувзаденна хиннад дезал маьрша а кхоачо йолаш хилар. Эггара лираг1а волча моастаг1чоа а х1ама де йиш яцар кхуврчал хьалха.Цу произведене т1а бувцараш ба даи во1и,ювцаш йола ха я т1ом д1абаьнна хьалха-ра шераши таханара деноши.Дезала даьна т1ем т1а сакхат хиннад,цу бахьанах цхьан юкъа дог деха вус из,сицара дола денал д1а а даьнна из талхарах кхерам отт.Визза гуманист волча йоазонхочо хало т1акхаьча цхьанъюкъа деналах веха вола ший турпалхо цхьаь витац.Царна оарцаг1а боаг1а наха ху-ла бала шоайбар санна лоарх1аш бола нах,иштта хилар шоай декхар лоарх1 цар.Дувцара т1а цу тай-пара ба лоалахой,юртара нах,к1алвисача сага новкъостал деш кулг кховдаду цар.Из саг нийсача наь-къа т1а ваьлча,из дувцар 1одешашвар йоазонхочунца цхьана г1адвода.Дийца-ча "Кхуврчара ц1и" яхача дувцара гаргадодаш да"Лар"яха дувцар.Дукха шераш д1аихад т1ом д1абаьнна,х1аьта а наха бицлац цу т1емах шоашта хинна бохам.Ер ма бий,аьнна,чулоацам бац укх з1амигача дувцара т1а, бакъда,ма1ан доккха да.Балхара чувоаг1ача марага оал сесаго к1ийлен т1а лараш х1ана йитай 1а, аьле,т1аккха дехкейоал из,дагадохцунна пхе шера ше миштаяьг1а хиннаяр мар т1ем т1ара маьрша ц1аварга хьежаш.Дувцара деррига ма1ан гуш да сесага дешашца(ловца-ца):"Цхьаккха а дезала ц1аг1ара ма йойла даь,маьра лар"Машар кхайкабеча укх дувцара т1а йоазонхочо массехкача пред-ложенешца хьахьекхар мерза а маьрша а дола вахар.Цу сурто ч1оаг1ъю дувцара уйла. 4). "Критически тематика " - 4 -г1а дешархо. - Ведзижев Ахьмада кхоллама т1ара турпалхой ба тайп-тайпара замаех болаш,къона-къаьна,шо-шоай профессеш,кхетам болаш.Х1аьта а юкъара долчох д1алаьрх1ача,беррига уж турпалхой вай заман бизза викалаш ба.Отрицательни йолча персонажана кхы а къаьгаг1а белгалаг1а хулийт вай заман бола турпалхой. Г1алг1ай лит-ре дукхаза яьшхачарех я"критически тематика".Вай вахара новкъа,зу-ламе дола х1а-маш дика гуш,царех доала зе гучадоаккхаш,наьха дега чу царца гоамал хулийташ яздеш ва Ахьмад ший сатирически а юмористически а йолча произведенеш т1а.Дувцаш долча х1амах лаьца дола ший дега чура дар хьаоалаш а хул йоазонхо. Цхьайолча хана цо цхьаккха резюме а ца еш,дешархочунга шийга уйла яйт."Новкъосташца къамаьл хинначул т1ехьаг1а"яхача дувцара т1а йоазонхочо ший дега чу доал-лача х1аманна дешашвар д1ат1авуг,эшаш доаца,совг1а дола хьехамаш ца а деш,цо уйла яйт,дика-во долчунга шийга хоадам байт. "Малав бехке"яхача дувцара т1ара Зайпала даьй ба харцахьа наькъа т1а а баьнна лелаш."Кхалсага доал кхуврча йисте мара дай"",- яхача кицага ладувг1аш баг1аш ба уж:кхетадац цар из кица ширденна долга,цо яхачунга хьежжа шоаш леле,шоай а ираз дохадергдолга.Кхийна яьннай,аьнна,йо1 дешарах йоаккх цар,ц1аг1а 1охоаю - йи1ий уйлаш кега-лу,ший ханнара болчар санна балхах,дешарах яц цун уж.Йи1ий б1аргаш ара хьежа долалу,т1еххьара ираз а дов цун,- атта 1ехалуш я из.Йоазонхочо хойт вайна сага ираз биъ пен юкъе а доацаш,беррига нах санна юкъарлонца цхьана хиларах доаллаш долга.Цхьабола нах хул сага ираз рузкъанца лоар-х1аш,б1аргаш яькха дийрза сутарбаьнна,ц1аг1а х1амаш чукхахьар мара кхы х1ама дага ца доалаш лелаш.Цу тайпарча нахах яздаь да"Д1аяхар"яха дув-цар,цунца йоазонхочо хьахойт ший дагардар: цхьалхха рузкъа т1ехьа а баьнна лелача наьха ираз дац.Жерал яьннача сага духьала долча ширача 1аьдалашта а духьалвоал йоазонхо.("Жеро йигар"). Лоарх1амеча цхьан теманна хетадаь да дувца-раш:"Ц1ера юкъе","Пхьа битар","Бекхам".Цар т1а бувцаш бар цхьа ба.Ширача 1аьдалех диса цул доккхаг1а зулам лаха арабаьннача наха леладеш дола х1амаш,цу наьха кегаенна уйлаш хьахойт вайна йоазонхочо.Атта дац царна аькхан т1ехьаваьнна лела чарахь санна,саг ве арабаьнна лела ("Пхьа битар")."Бекхам"яхача дувцара т1а шоай даь-вошас аьнначоа т1ехьаваьнна лелаш ва кхо воша.Шоаш арадаьккха г1клакх у мо гоама да царна,уйлаш кегаеннай цар.Дуне т1а мел долча х1ама-но шоашта вий кхайкаеш санна хет царна.Зулам де аттаг1а хиннад,сица из ла хиннад халаг1а.Деша-чар терко т1аозаш я дувцара чаккхе:йоазонхочо гойташ да хозача 1алама сурташ,маьрша къахьегаш, ц1ена уйлаш йолаш бола нах, - цу мел долчунца товш дац зуламхоша лела-деш дола г1улакх. 5) " Сатира " - 5 - г1а дешархо . Г1алг1ай сатираца къаьстта доккхаг1дола дакъа д1алоацаш да Ведзижев Ахьмада дувцараш.Цун сатирически говзал къаьстта дика гуш я дина духьала долча дувцарашка.Селлара саркастични дола дувцараш дукха дац вай лит-рана юкъе."Пхи сом"яхача дувцара т1а вувцаш ва динах шийна пайда боахаш вола саг Даби-молла,цхьац-цача х1аманца баьде нах 1еха а беш,шийна х1амилг йоакх цо. Дувцара шоллаг1вола турпалхо булкъаш чубетташ лела малара хьаьша Мурад ва.Цу шиннега хье-жача атта ала йиш я:уж в1аши гаргабугаш х1ама дац.Цкъарчоа хеталуш да из,бакъда,говзача йоазонхочо вай тешадеш гойт наьха хьакъ дуаш бола тунеядцаш.Т1ерача куцаг1а къесталуш бале а,цхьатарра наха зуламе ба уж.Кхыдола дувцараш а да йоазонхоун фантастически хьисапе яздаь. Фаьлгашка санна йоазонхо г1анахьа "дехьарча"дунен т1а а кхоач,цигара тамашийна х1амаш зувш а ва."Мишта хилар со жожаг1ате"яхача дувцар т1а йоазонхочоа гуш ба шоай къиношта жоп луш бола нах.Дувцар 1одешаш волчоа боккха сакъердам хул цунах. Шин веший дезал бувцаш ба"Ший нах"яхача дувцара т1а.В1аши тара бац уж.Цхьа дезал ба керда-ча вай замах болаш,шоллаг1бараш -ширдаьннача 1аьдалех байракх а яь лелаш ба.Цу тайпара бола нах тахан а т1ехьа нийслуш ба.Дувцара т1а шин дезала юкъе бижанза бола къовсам ба. Йоазонхо-чун ирача б1арго дукха зене дола х1амаш зувш да: деш х1ама а доацаш,хабарашца к1алхарабовла г1ерташ бола бюрократаш("Аьшка б1оаг1а");аьлдитта леладеш а аькхъухаш а бола наьха вахарах сим бе г1ерташ бола нах("Мел1а");балха т1а гаргалонашка хьежжа болхлошта озабезам бар ("Ц1е ч1угал йола борг1ал");йо1 маьре йодаш деннача урдох шоашта пайда бе г1ертараш("Тамашийна г1а","Ц1е фуражка").Йоазонхочоа гоама ба дер дайна лела тунеядцаш("Тух","Модж йоашар"). Наха юкъе нийслуш дола зене х1амаш Ахьмада ирача дешаца х1алакду.Зенечоа дикадар духьал-даккха дика мог йоазонхочоа:"Пайда боаца къамаьл"яха дувцар д1адолалу мел болча наха сакъер-даме дола ц1ай дувцарца.Цу г1озача юкъа дувцара т1а гучавоал дер дайна лелаш вола малара дота-г1а,цо деча къамаьлага ладийг1ача саго къахьега дезаш дац,х1ана аьлча,берригаш бала безаш ба, дуне лоаца да,х1аман сагото а йоацаш дуне дуаш шийна парг1атта лела веза саг.Цу тайпара бола наьха хьакъ даа г1ерташ лела нах кхы а наггахьа нийслуш хул,бакъда,вахара бокъо царгахьа йоацил-га хьокхаш ва йоазонхо,цу тайпарча наха цо духьала оттабу хьаьнала къахьегамхой. Т1еххьарча ше-рашка а йоазонхочо д1адиллацар ший ира сатирически герз.Цо бегдоахар 1аьдала къоалаш леладар ("Бийсанара хьаша"),т1ехъяьнна ц1аьрма-тал,спекуляци("Чайникаш"). IV. Хьехархочун дош. - Ведзижев Ахьмада произведенеша хьахьокх вай къам атта боацача,чоалханеча новкъа додаш хилар,д1ахо а вай нийса г1оргдолаш из никъ вайна бовзийта г1ерт из.Цун произведеней турпалхой тайп-тайпарча балхашкара,ханара,оамалех а сибатех а къасташ бола нах ба,х1аьта цар массане а цхьана ч1оаг1дераш да кердача вахарцара г1улакхаш. Йоазонхочо оттаду декхар а да кердадар, хозадар хьахьокхарал совг1а,цунна нах т1ахьехар.Цун дуккхача дувцарашта юкъе вайна тоъал дукха нийслу г1алг1ай халкъа хьаькъал,маькарал гучайоаккхаш дола халкъа кицаш,афоризмаш.Цун про- изведеней мотт цхьалха а бижа а ба,халкъо бувцача меттах из атта къоаста а лац. Багах деча къамаьлах а традицех аттаг1а,бизаг1а пайда эцар духьа автора ший йоазошта юкъевоа-лаву къамьл деш вола саг:цо шийгара хьадувцача хьисапе куц долаш хул дувцар.Из ва воккха саг 1аб-бас,из тара ва вайнаьха багахбувцам т1а вувцаш волча Цагена. Дуне дайза,юрта хулаш мел дола х1ама ховш,х1аман хам беш,харцчунца къувсаш,дикачун доттаг1а волаш,ира а сакъердаме а къамаьл деш - иштта ва дувцарашкара турпалхо- 1аббас. V. Урока корта бар. VI. Ц1аг1а : 1. " Лоа ц1увзар когашта к1ал" - дувцар деша. 2.хоам бе укх темах:"Берашта лаьрх1а дола йоазонаш". Урок № 61. Тема: Лоа ц1увзар когашта к1ал. Лоарх1ам: дувцара чулоацам башха 1омабар де-хой;граж-ки т1ем т1а г1алг1аша хьинаре дакъа лаьца хинналга тешал деш из дувцар хилар белгалдаккхар;пхьенех доа- зулам хьахьокхар . Гойтара г1ирс : Ведзижев А. А. сурт , цун прозаически сборникаш . Урока никъ : I. Урока кийчо яр. II. Дешархочун хоам:" Берашта лаьрх1а дола йоазонаш ". Берашта лаьрх1а дола лит-ра дег1адоаладеш хьинаре къахьийгачарех ва Ведзижев А.А."Кхо да-ди","Даде кий","1аьржа 1ийса"яха дувцараш," Г1апур - турпалхочун ц1ерахо"яха повесть.Цу повеста кепатехай г1алг1ай а эрсий а меттала,цох берашта доккха совг1ат а хилар.Г1алг1ай берий типични дола сурт в1ашт1ехьадаккха мегад йоазонхочоа.К1аьнка шийгара къамаьл деча хьисапе язъяь я повесть.Хьаьнала бахача юртахошта юкъе хьалкхувш ва к1аьнк.Из ваь дукха ха ялалехьа йоагаш латтача фер-мера доахан арадоахаш турпалхо санна кхалх Г1апура да,ший балха т1а тола-маш доахаш я цун нана,к1аьнка дика хьехамаш деш ба даь-воша,даь-нана,школера хьехархо.Цар леладер а оалаш дар а зувш ва Г1апур.Моллаг1дола бер санна,наггахьа аьрдаг1а а хул к1аьнк,бакъ-да,керттерчунга хьежача дика саг хинна хьалкхувргволаш ва. "Поэзи езаш вар"яхаш миниатюра хьисапе дувцар да йоазонхочун.Цу т1а цо дувц ше волча хьоа-шалг1а цхьа саг вена хиннавар,яхаш.Поэзех а искусствах а ше ч1оаг1а кхеташ ва аьнна хеташ хиннав из.Авторага дех цо керда язъяь стихаш еша шийна.Безамах лаьца стихаш 1оеш автора.Царех дош доацар да оал поэзен хам бе"ховш"волчо.Т1аккха Даьхенах,къахьегамах еш автора стихаш.Царех а доккхий къамаьлаш да уж оал.Сакъердаме а юмористически а стихаш 1оеш автора.Поэзи"езаш" волчо авторах жуккарг лоарх1.Из к1орда а ваь,цо фу оал хьжа автора 1оеш сатийна каша чу уллача веннача сагах йола стихотворени.Цунах ч1оаг1а цецваьнна,доккхал деш ва"хьаша".Шоллаг1ча дийнахьа юха-воаг1а поэзен хам бе"ховш"вар,бакъда,авторо ше хьавеннача новкъа юхавохийт из.Т1аккха 1охов ав-тор Даьхенах,безамах,къахьегамах стихаш язъе. 2) "Лоа ц1увзар когашта к1ал" яхача дувцара чулоацам башхар: - Малаг1а ха я дувцар т1а ювцар? - Из унзара ханаш латтача хана малаг1а г1улакхаш деш я Дебахан? - Хьанна т1акхоач из? - Ший мар вийнача маьренна т1акхаьчача,фу де лоарх1 цо? - Х1ана маганзар цунна ший из уйла кхоачашъе? - Мишта йоакхо ю цо т1ем т1а хала чов хинна уллача маьречунна? - Фу саг я Дебахан?Текста тара хьа а лахе,1одеша Дебахан белгайоахаш дола муг1араш. - Фу саг ва Алхаст? - Фу хьахьокх Ведзижев Ахьмада ший дувцарца?.. III. Хьехархочун дош. - Бераш,вай урок д1ахохьош вай шуца дешаргда "1аббаса дувцарех"дола"Циск Поацо"яха дувцар. Шаьра,къоастадеш дешаш болча дешархошка арг1-арг1ах 1одешийт. Дувцара чулоацам башхар: - Мишта гуш да укх дувцар т1а керда кхетам ч1оаг1бенна д1аэтталга? - Багахбувцама т1а вувцаш волча Цагена 1аббас гаргавугар фуд? - Миштаб дувцара мотт? - Халкъа юмористически элементах мишта пайда эц автора? - 1аббаса сурт-сибат . IV. Урока корта бар: - Малаг1аш я Ведзижев А. берашта лаьрх1а язъяь произведенеш? - Вай къаман вахарера малаг1а унзара,т1ехьадиса г1улакх гойт "Лоа ц1увзар когаш-та к1ал" яхача дувцаро? - Фу саг я Дебахан? - "1аббасах долча дувцарашта" юкъе малаг1а моттиг д1алоац аьнна хет шоана "Циск Поацо"яха- ча дувцаро? V. Ц1аг1а : 1. 1аббас сурт-сибат дулаш йоазон болх бе. 2. "Ираз дола саг"- дувцара чулоацам ха. 3.Хоам бе укх темах:"Ведзижев Ахьмада поэзи". Урокаш №№ 62 - 63. |