ипн. Учебного процесса в организациях образования
 Скачать 4.53 Mb.
|
|
по учебному предмету «Русский язык» (таблица 38). Таблица 38. Количество суммативных оцениваний за раздел по учебному предмету «Русский язык» Класс Количество суммативных оцениваний за раздел/сквозную тему 1 четверть 2 четверть 3 четверть 4 четверть 5 класс 2 2 2 2 6 класс 2 2 2 2 7 класс 2 2 2 2 8 класс 2 2 2 2 9 класс 2 2 2 2 *Примечание: По языковым предметам в суммативном оценивании за раздел объединяются два вида речевой деятельности (например, аудирование и говорение, чтение и письмо). В случаях карантинных и ограничительных мероприятий по предмету «Русский язык» проводится 1 СОР, 1 СОЧ во всех школах (в штатном режиме, в дистанционном формате, в дежурных классах). Итоговая аттестация обучающихся является частью системы критериального оценивания, которая включает формативное и суммативное оценивание. Целью оценивания является определение степени освоения обучающимися объема учебной программы по предмету «Русский язык» в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом основного среднего образования. Учебный предмет «Русская литература» (с русским языком обучения) Учебный предмет «Русская литература» занимает важное место в системе образования Казахстана. Наряду с другими учебными предметами общественно-гуманитарного цикла литература раскрывает проблему человека и его места в мире. Через постижение произведений русской, казахской и мировой классики, содержащей в себе опыт духовного развития разных эпох, происходит становление внутреннего мира обучающегося, приобщение его к общечеловеческим и национальным ценностям. Этот опыт способствует 114 воспитанию гражданских и патриотических чувств личности, что является необходимым условием развития современного общества. Цель учебного предмета – развитие интеллектуальных и творческих способностей обучающихся, необходимых для успешной социализации и самореализации личности; чтение, анализ и интерпретация обучающимися произведений русской, казахской и мировой литературы; поэтапное, последовательное формирование умений читать и развитие читательского интереса. Учебный предмет «Русская литература» обладает огромным воспитательным потенциалом, дающим возможность не только развивать интеллектуальные способности обучающихся, но и формировать ценностные ориентиры, которые позволяют воспринимать проблематику произведений русской, казахской и мировой классики. Содержание учебного предмета «Русская литература» направлено на воспитание духовно развитой личности, испытывающей потребность в саморазвитии, расширении культурного кругозора; формирование гуманистического мировоззрения, базирующегося на понимании ценности человеческой личности; формирование основ гражданского самосознания, ответственности за происходящее в обществе и мире, активной жизненной позиции; воспитание уважения к истории и традициям разных народов. Обучение предмету «Русская литература» следует принципу, согласно которому обучающиеся должны «научиться учиться»; стать самостоятельными, мотивированными, заинтересованными, уверенными, ответственными и интеллектуально развитыми личностями. Изучение предмета «Русская литература» нацелено на достижение метапредметных результатов: происходит формирование умений понимать проблему, выдвигать гипотезу, структурировать материал, подбирать аргументы для подтверждения собственной позиции, выделять причинно- следственные связи в устных и письменных высказываниях, формулировать выводы; самостоятельно организовывать собственную деятельность, оценивать ее, определять сферу интересов; работать с разными источниками информации, находить ее, анализировать, использовать в самостоятельной деятельности. При изучении учебного предмета «Русская литература» идет дальнейшее формирование коммуникативной компетенции учащихся. Обучающиеся используют приобретенные коммуникативные навыки в практической деятельности для создания творческого текста на заданную тему, для участия в диалоге и дискуссии. В условиях обновления содержания образования особое место уделяется развитию коммуникативных навыков. Независимо от предметной направленности у обучающихся должны быть сформированы коммуникативные навыки, а именно: - умение определять понятия, делать обобщения, проводить аналогии; - умение классифицировать, самостоятельно подбирать основания и критерии для классификации; - умение определять причинно-следственные связи, строить рассуждение, умозаключение и делать выводы; 115 - умение создавать, применять и преобразовывать знаки и символы, модели и схемы для решения поставленных учебных и познавательных задач. Эффективному формированию данных умений и навыков способствуют активные методы обучения, цель которых — развитие критического мышления учащихся и умения учиться . В основе активных методов лежит диалогическое общение, как между учителем и обучающимися, так и между самими обучающимися. В процессе диалога развиваются коммуникативные способности, умение решать проблемы коллективно. Активные методы обучения направлены на привлечение обучающихся к самостоятельной познавательной деятельности, формирование личностного интереса к решению каких-либо познавательных задач, способствуют применению обучающимися полученных знаний. Большую роль в развитии коммуникативных навыков играют такие активные методы обучения, как мозговой штурм, деловые игры, дискуссии, дебаты, кластеры, ссравнительные диаграммы, пазлы. Во время мозгового штурма аккумулируется поток вопросов и ответов, предложений и идей по заданной теме, по окончании проводится анализ предложенных идей. Применение различных кластеров и диаграмм позволяет заняться поиском ключевых слов и проблем по определенной мини-теме. Групповые виды деятельности, дискуссии и дебаты, предполагают коллективное обсуждение обучающимися проблемы, предложений, идей, мнений и совместный поиск решения. Активно участвуя в том или ином виде деятельности, обучающиеся обогащают свой словарный запас, учатся навыкам коммуникации. Рекомендуются следующие виды работ по развитию коммуникативных умений: I. Работа со зрительной опорой. Как правило, в качестве зрительной опоры используются картины, фотографии и другие изображения. Изображения должны быть тематически разнообразны, включать наиболее распространенные в жизни темы и сюжеты. Предлагаемые виды работ: 1. Устный диалог, в котором каждый участвующий играет роль одного из персонажей картинки и сам придумывает свой рассказ, рассматривая рисунки самостоятельно. При этом работа может оцениваться в соответствии со следующими критериями: сумел ли обучающийся индивидуализировать речь героя, показать речевыми средствами его характер; являются ли его реплики психологически достоверными: может ли человек так мыслить и говорить в подобной ситуации; насколько интересно, лаконично он говорит; насколько разнообразную лексику использует; литературна ли, грамотна ли его речь. 2. Устный рассказ. Это монологическая работа, поэтому она должна следовать за устным диалогом: кто-то из обучающихся рассказывает (но не читает), остальные слушают его рассказ. II. Творческие работы (сочинения, эссе) на основе личных впечатлений. 116 1. Музыкальные впечатления. Обучающиеся прослушивают в классе небольшой музыкальный фрагмент, например, из произведения «Зима» А. Вивальди, а затем пишут сочинение или устно высказываются на тему: «Какое состояние природы я представил себе, слушая музыку?». 2. Читательские впечатления. Это можно делать только по произведению, которое прочитано в классе и большинству обучающихся понравилось. Читаются литературные произведения, но работа по развитию речи может происходить и на уроке литературы, и на уроке русского языка. 3. Жизненные впечатления. Например, темой устного или письменного сочинения может быть: «Моя дорога в школу», «В школе» и др. 4. Очень важными принципами этого вида работы являются внимание и интерес к внутреннему миру каждого обучающегося. Учителю рекомендуется создать такую обстановку в классе, когда все, что связано с индивидуальностью каждого обучающегося, его отличием от других, воспринимается положительно и с интересом. 5. Устные дискуссии. Основная цель этого вида работы - научить слушать и слышать, формулировать свои мысли и аргументировать их. Темы дискуссий должны быть интересны и в то же время хорошо знакомы обучающимся, это может быть, например, то художественное произведение, которое они вместе читали, или какое-то волнующее их событие. 6. Устная и (или) письменная газета. Обучающиеся делают сообщения о том, что происходит в школе, в классе, в городе, где они живут. Сообщение должно быть в определенном стиле, точным, информативным, интересным. Основная задача - выбрать интересный материал и грамотно его оформить. 7. Пересказ художественного текста от имени героя. 8. Издание литературно-публицистического альманаха. Объем учебной нагрузки учебного предмета «Русская литература» составляет: в 5 классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году; в 6 классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году; в 7 классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году; в 8 классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году; в 9 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году. По предмету «Русская литература» предусматривается проведение суммативного оценивания за раздел (СОР) и за четверть (СОЧ). Ниже представлено количество суммативных оцениваний за раздел/сквозную тему (Таблица 40). Таблица 40. Количество суммативных оцениваний по предмету «Русская литература» Класс Количество суммативных оцениваний за раздел/сквозную тему 1 четверть 2 четверть 3 четверть 4 четверть 117 5 класс 2 2 2 2 6 класс 2 2 2 2 7 класс 2 2 2 2 8 класс 2 2 2 2 9 класс 2 2 2 2 В случаях карантинных и ограничительных мероприятий по предмету «Русская литература» проводится 1 СОР, 1 СОЧ во всех школах (в штатном режиме, в дистанционном формате, в дежурных классах) Итоговая аттестация обучающихся является частью системы критериального оценивания, которая также включает формативное и суммативное оценивание. Целью оценивания является определение степени освоения обучающимися объема учебной программы по предмету «Русская литература» в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом основного среднего образования. Итоговая аттестация обучающихся 9-х классов охватывает содержание Типовой учебной программы по предмету «Русская литература» (с русским языком обучения) для 5-9 классов уровня основного среднего образования по обновленному содержанию. Уровень знаний и умений, а также навыки обучающихся определяются ожидаемыми результатами ГОСО. Экзамены проводятся согласно Типовым правилам проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся в организациях образования, реализующих общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего, общего среднего образования, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан «Об утверждении Типовых правил проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся для организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего образования» от 18 марта 2008 года № 125 в соответствии с внесенными изменениями от 28 августа 2020г. «Қазақ тілі мен әдебиеті» оқыту пәні 5-9-сыныптар «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнін оқытудың мақсаты – білім алушыларды шығармашылықпен жұмыс істеуге және сын тұрғысынан ойлауға дағдыландыру. Білім алушылар әңгіме, поэзия, драма, сондай-ақ, ғылыми және бұқаралық ақпарат құралдарының(газет-журналдар, т.б.) материалдарын сын тұрғысынан оқи отырып, ӛз түсініктерін дамытады. Оқу арқылы танымдық дағдыларын арттыра отырып, білім әлеміне жол ашады. Сондай-ақ қазақ тілі мен әдебиетінің тақырыптық және тілдік ортақтығы арасындағы ӛзара байланыстың күшейтілуі арқылы білім алушылардың қазақ тілінің түрлі стильдерін бір оқу бағдарламасы аясында меңгеруіне ықпал етеді. Ӛйткені ортақ тақырып қазақ тілі мен әдебиеттен алынатын білімдердің ерекше синтезін 118 жасайды. Оны меңгерту үшін жаңа деңгейдегі оқу-танымдық процесті ұйымдастыратын әдістер мен тәсілдер жүйесі де айқындалуы керек. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәндерін кіріктіріп оқу арқылы оқушылар: - сӛздік қоры мен тілдік сауаттылығын дамытады; - тілдің қоғамдық-әлеуметтік қызметін түсінеді; - ойлау және танымдық қабілеттерін дамытады; - коммуникативтік дағдыларын жағдаятқа сай дұрыс қолдана білуді және ӛзгелермен еркін қарым-қатынас жасауды үйренеді; - қазақ халқы мен мемлекеттік тілге деген құрмет сезімін қалыптастырады, қызығушылығын арттырады. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнін кіріктіріп оқытуда жаңа әдістемелік логика ұсталынады, сабақты ұйымдастыру, ең алдымен, оқу материалының ерекшелігіне, сынып деңгейіне негізделеді. Жаңартылған коммуникативтік бағыт тек коммуникативтік әдістерді атап қана қоймайды, әрбір коммуникативтік әдісті іштей кіші бӛлшектерге бӛліп, олар кіші дағдылар – оқу мақсаты түрінде әрбір сыныпқа тӛменнен жоғары қарай дамып, күрделене түсетін спираль түрінде жүйелі құрастырылады. Ӛйткені коммуникативтік бағытты ұстану үшін мұғалім мен білім алушылардың және білім алушылардың ӛзара, жеке, жұпта, топпен, ұжыммен еркін түрде сұхбаттасуына лайықталып құрылған білім берудің жүйелі үдерісі қалыптасуы керек. Бағдарламада кӛрсетілген оқу мақсаттарының нәтижесіне жету үшін мұғалім мен білім алушының ӛзара педагогикалық ықпалдасуы жаңа дәрежеге кӛтерілуі тиіс. Ол дәрежеге ӛзара сыйластық, іскери ынтымақтастық және сұхбаттасып отыру арқылы қол жеткізуге болады. «Субъекті - субъектілік» дидактикалық қарым-қатынасқа негізделген оқыту жүйесінде әрбір білім алушы жеке тұлға деп танылады және олардың әрқайсысы қазақ тілін оқып-үйренуі барысында ӛзінің ішкі құндылықтары мен қажеттіліктерін жүзеге асыруға толық мүмкіндігі болуы міндетті болады. Мұғалім білім алушылардың қазақша еркін сӛйлеп, жазып, үйренуі үшін түрлі интерактивтік әдістерді қолданып, бірге коммуникативтік жағдаяттың шешімін іздеп, олармен эмоциялық жақын болуы керек. Ынтымақтастық, достық, сыйластық, түсіністік орнату – басты қағида болады. 5-9-сыныптарда оқу процесі жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасымен (оқыту орыс тілінде) жүзеге асырылады. «Қазақ тілі мен әдебиеті» бағдарламасының мақсаты – оқушылардың тілдік дағдыларын дамыту, қазақ тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, тіл нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сӛйлесуге және сауатты жазуға үйрету. Ұзақ мерзімді жоспар оқу бағдарламасының құрамына енгізілді және ұзақ мерзімді жоспарда әр сынып бойынша қамтылатын шығармалар, сағат саны, оқу мақсаттары нақты кӛрсетілген. 1. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша оқу жүктемесінің кӛлемі: 1) 5-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат; 2) 6-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат; 3) 7-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат; 119 4) 8-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат; 5) 9-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат. 2. Негізгі орта білім беру деңгейіндегі «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша оқушылардың білім, білік және дағдыға қойылатын талаптары «Шет тілін меңгерудің жалпы еуропалық құзыреті» деңгейлерін (B1, B2) негізге ала отырып, айқындалған. 3. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінің оқу мазмұны 5 бӛлімге бӛлінеді. Бӛлімдерді бӛлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұрады. 4. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сӛйлеу қызметінің тӛрт дағдысын(тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді. 5. Оқыту пәнінің мазмұнын 5 бӛлім құрайды: 1) тыңдалым; 2) айтылым; 3) оқылым; 4) жазылым; 5) тілдік бағдар. 6. «Тыңдалым»бӛлімі келесі бӛлімшелерден тұрады: 1) болжау; 2) назарын шоғырландырып тыңдау; 3) сӛздер мен сӛз тіркестерінің мағынасын түсіну; 4) кӛркем шығармаларды тыңдау; 5) негізгі ойды анықтау; 6) тыңдалым материалдары бойынша жауап беру. 7. «Оқылым» бӛлімі келесі бӛлімшелерден тұрады: 1) мәтіндегі ақпаратты анықтау; 2) стильдік ерекшеліктерді анықтау; 3) кӛркем шығармаларды оқу; 4) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау; 5) қосымша ақпарат кӛздерінен алынған мәліметтерді оқу; 6) ӛзіндік кӛзқарасын білдіру және бағалау. 8. «Жазылым» бӛлімі келесі бӛлімшелерден тұрады: 1) әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру; 2) эссе жазу; 3) кӛркемдегіш құралдарды қолданып жазу; 4) мәліметтерді жинақтау; 5) орфография және пунктуация. 9. «Айтылым» бӛлімі келесі бӛлімшелерден тұрады: 1) сӛздік қорының алуандығы; 2) сӛз мәнері мен сӛйлеу этикеті; 3) орфоэпиялық нормаларды сақтау; 4) мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау; 5) сенімді және еркін жауап беру; 120 6) визуалды материалдар арқылы тілді дамыту. 10. «Тілдік бағдар» бӛлімі келесі бӛлімшелерден тұрады: 1) сӛз таптары; 2) сӛйлем. Мұғалімдер сабақ жоспарлауда тӛмендегілерге назар аударулары тиіс: 1. Дифференциация (саралап оқыту) – оқушылардың жеке қабілет ерекшеліктерін ескере отырып оқыту. Қабілеті жоғары немесе тӛмен оқушылардың мүмкіндіктерін ескере отырып, сабақ мақсаттары, бағалау нәтижелері, тапсырмалар деңгейі қарапайымнан күрделіге қарай құрастырылуы қажет. Сонымен қатар, жұптық және топтық жұмыстарды ұйымдастыруда оқушыларды қабілеттеріне қарай араластырып отыру ескеріледі. Орта мерзімді жоспардың «Мұғалімге арналған ескертпелер» бағанында нақты түрлерін практикада жүзеге асыру жолдары кӛрсетілген. 2. Сабақ барысында оқушыларға жеке «ойлан», жұппен «талқыла» және топпен «бӛліс» әдісін кеңінен қолдану ұсынылады. Бұл ӛз кезегінде оқушыларға білім, ақпарат, идея, тәжірибе алмасуға, сыни ойлауға мүмкіндік береді. 3. Орта мерзімді жоспарларда әр сынып бойынша әртүрлі лексикалық тақырыптар берілген. Лексикалық тақырыптар белгілі бір салаға байланысты сӛздік қорды меңгеруге, ақпараттармен танысуға, танымын кеңейтуге бағыттайды. Сыныптан сыныпқа ӛткен кезде лексикалық тақырыптар арасында байланыс болу үшін бір тақырыпты әртүрлі мақсатта қарастыру ұсынылған. Бұл байланыс сол тақырыпта қарастырылатын мәселеге, деректерге әртүрлі қырынан келуге мүмкіндік береді. 4. Орта мерзімді жоспарларда әр бӛлімге арналған сағат сандары ұсынылған. Пән мұғалімі оқушылар мен сыныптардың ерекшеліктеріне қарай сағат сандарына ӛзгеріс енгізе алады. Дегенмен, бір тоқсанға берілген лексикалық тақырыптар мен оқу мақсаттары толық қамтылуы тиіс. 5. Орта мерзімді жоспарда кӛрсетілген оқыту ресурстары үлгі болып табылады.Мұғалімдер қажет деп тапқан жағдайда қосымша ресурстар қолдана алады. 6. Бір сабақта оқылым, жазылым, тыңдалым, айтылым бойынша нақты нәтижеге жетуге мүмкіндік беретін бір немесе екі оқу мақсаты (дағды) ғана алынғаны дұрыс. Үш немесе одан да кӛп дағдыны алу сабақтың мақсатына жетуге, қажетті дағдыларды терең қалыптастыруға мүмкіндік бермей, оқушыларда тұрақсыз білім қалыптастыруы мүмкін. 7. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған «Қазақ тілі және әдебиеті» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының 2-қосымшасындағы лексикалық-грамматикалық минимумда әр бӛлім бойынша берілген лексикалық минимум (актив) толық қамтылуы тиіс. «Қазақ тілі мен әдебиеті» кіріктірілген пәнінен тыңдалым мен айтылым сӛйлеу әрекеттерін дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері: - күнделікті тақырыптар аясында және таңдау тақырыбына байланысты: ғылыми және т.б. белгілі бір уақыт ішінде (қысқа) еркін сӛйлесу; 121 - ауызша тілдесімді түсіне білу және оны қысқаша мазмұндай білу, оны жалғастыру; - ақпараттардағы негізгі байланысты анықтай білу және оны жүйелі баяндау; - әртүрлі мәтіндердің стильдері мен ерекшеліктерін түсіне білу және бағалау; - бұқаралық ақпарат құралдарының тілін түсіну; - тыңдауға, мазмұнын түсінуге әртүрлі жанрдағы мәтіндерді ұсыну; - мәтінді қайталап тыңдатып, негізгі ойға назар аударту; - тыңдалған мәтін бойынша сұрақтар қою; -мәтін бойынша жоспар құру; -тыңдалған мәтіннің белгілі бір бӛлігін ӛз сӛзімен айтып беру; - мәтіннің мазмұны бойынша қарама-қарсы пікір айту, дәлелдеу; - ұсынылған тақырып бойынша сұхбат алу немесе сұхбат беру және нәтижесі бойынша ауызша есеп беру; - жоспарланған тақырыптар бойынша пікірталас ұйымдастыру (мысалы, «Бізге, яғни оқушыларға мектеп формасын кию қаншалықты қажет?»); - жұпта ым-ишараны пайдаланып, оқиғаны жазуға дайындалу (мысалы,«Бағытталған оқу» және «Бағытталған жазу»); - ауызша айтылғанды түсіну және сұрақтарға жауап бере білу; - берілген тақырып бойынша диалог құрастыру. «Қазақ тілі мен әдебиеті» кіріктірілген пәнінен оқылым дағдысын дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері: - қазақ тіліндегі әртүрлі оқылым материалдарын меңгеру, яғни бүгінгі таңдағы газет-журналдар, қысқа әдеби мәтіндер, пікірталас туғызатын және белгілі бір мәселе қозғалған мақалалар, хаттар және т.б.; - кӛз жүгіртіп оқу, жалпы мазмұнын түсіну және нақты ақпаратты табу үшін оқу, ақпараттарды алу үшін оқу, кӛркем шығармаларды оқу, автор кӛзқарасын табу үшін оқу; - кітапқа ауызша және жазбаша шолу жасау; - интернет ресурстарымен жұмыс (тақырып мазмұны бойынша презентациялар, жобалар дайындау); - мәтіннің тақырыбы мен бастапқы бӛлігіне сүйене отырып, оқиғаның дамуын болжау; - әдебиетпен жұмыс (сұхбатқа сұрақтар мен жауаптар дайындау); - кӛз жүгірте, шолу жасай отырып оқу; - мәтіннің негізгі ойы мен бӛліктерін анықтай отырып оқу; - ақпаратты табу үшін оқу, қызығып оқу және ӛз кӛзқарасын айту үшін оқу. «Қазақ тілі мен әдебиеті» кіріктірілген пәнінен жазылым дағдысын дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері: - тыңдалған және оқылған мәтіннің қысқаша мазмұнын, фильм мен кітаптан алған әсерлерін жазу; - оқушыларға таныс ертегі, әңгіме, ӛлеңдердің қысқаша мазмұнын жазу; - әдеби шығармадан алынған кӛркем, бейнелі сӛздерді жаздыру; - әдеби шығармадағы жаңа сӛздерден сӛздік құрастыру; - газетке шағын хабарлама/мақала жазу; 122 - белгілі оқиғаны ӛз кӛзқарасымен ӛзгертіп аяқтау; - әдеби шығарма мәтініндегі оқиғаны ӛз кӛзқарасымен ӛзгертіп аяқтау; - ақпаратты суреттер мен сызбалар, белгілер, пиктограммалар арқылы беру; - сұхбатқа сұрақтар дайындау. Мұғалімдер пән бойынша оқу бағдарламасының талаптарын орындауға тиіс, сонымен бірге оқыту барысында тӛмендегі бірқатар мәселелерді ескеру керек: - сабақта бірнеше жаттығу түрлерін жоспарлау; - қысқа уақыт алатын жаттығу дайындау (әдетте баланың назары бір нәрсенің тӛңірегінде ұзақ шоғырланып тұрмайды); - бір жұмыс түрінен екіншісіне біртіндеп ауысып, оқушыларға сабақтың басты мақсаты туралы ескертіп отыру; - сыныппен ӛзара әрекеттестік стильдерін ӛзгертіп отыру; - жеке, жұптық, топтық немесе барлық сыныпты қамтитын жұмыс түрлерін араластырып қолдану. 2018-2019 оқу жылынан бастап 6 және 7-сыныптарда «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінің базалық мазмұнына «Ӛлкетану» материалдары кіріктіріліп оқытылады. Ӛлкетану – бұл туған ӛлкенің тарихы, табиғаты мен экологиясы, экономикалық, әлеуметтік-құқықтық дамуы, рухани шыққан тегі, әдебиеті және кӛркемӛнері. Ӛлкетану ӛзіңнің туған жерінді аялауды, сүюді ғана үйретіп қоймайды, сондай-ақ ол туралы білуіңді, тарихқа, ӛнерге, әдебиетке қызығушылық танытуға, мәдениет деңгейін кӛтеруге үйретеді. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы аясында әзірленген «Ӛлкетану» материалдарын оқыту: - білім алушылардың ежелгі дәуірден бастап қазіргі уақытқа дейінгі туған жер аумағында болып жатқан тарихи процестердің негізгі кезеңдері мен ерекшеліктері туралы білім қалыптастыру; - туған ӛлкенің табиғи байлықтары, тарихи ескерткіштері және мәдени нысандары туралы білімдерін кеңейту; - туған ӛлкенің дәстүрлі қолӛнері, мәдени және әдеби мұралары мен ӛңір мақтанышына айналған адамдар туралы білімдерін кеңейту; - туған ӛлкенің бірегей табиғаты, тарихы мен мәдениетіне деген құрмет сезімдеріне тәрбиелеу; оларды қорғауға жауапкершіліктерін арттыруға бағытталған. Ӛлкетану материалдары 6, 7-сыныптарда 2 сағаттан 4 сағат кӛлемінде оқытылады. Ӛлкетану материалдары оқу бағдарламасының базалық білім мазмұны мен ұзақ мерзімді жоспардың 3 және 4-тоқсандарына енгізілді. Оқу бағдарламасы бойынша тоқсандағы бӛлімдер мен бӛлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бӛлу мұғалімнің еркінде болғандықтан «Ӛлкетану» материалдарын кіріктіріп оқыту ұсынылады. Өлкетану материалдарын оқытудың ерекшеліктері: Ӛлкетану мәдени және ұлттық сәйкестікті дамыту мен сақтаудың маңызды міндетін орындайды. Ӛлкетанулық білім жаңа буынды аймақтың 123 мәдени құндылықтарымен қамтамасыз етіп отыратын әлеуметтік-мәдени ақпарат кӛзінің бірі.Бұл жеке тұлғаның мәдениетін қалыптастыруға мүмкіндік береді. 6-сыныпта«Менің туған ӛлкем ӛлеңдер мен прозада», «Ӛлкені сипаттау ӛнері» тақырыптарын оқытуда білім алушыларды туған ӛлкенің табиғаты және тарихы сипатталатын поэтикалық және прозалық шығармаларды, туған ӛлкенің ақындары мен жазушыларының шығармашылығын білуге, олардың шығармашылығы туралы деректер жинауға және мәтіннің ақпараттылық, оның кӛркемдік, тілдік ерекшеліктері негізінен ӛлкетану сипаттамаларын талдауға үйрету ұсынылады. 7-сыныпта «Туған ӛлке публицистика беттерінде», «Менің туған ӛлкем» электрондық энциклопедиясы» тақырыптарын оқытуда ӛңірде шығатын газет- журналдарды білуге, туған ӛлке туралы, шындық кӛзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктерді ақпараттылығы, мазмұнының тереңдігі, эмоционалдық әсері тұрғысынан талдауға, энциклопедия ұғымын түсінуге, энциклопедияға қажетті материалдарды іріктей білуге, электрондық энциклопедия құрастырудың ұжымдық жұмысына қатысуға баулу ұсынылады. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша жиынтық бағалау саны Оқу пәнінен әр тоқсан сайын бӛлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) және тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) ӛткізу қарастырылған. Тӛменде 43-кестеде оқу пәнінен бӛлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) саны кӛрсетілген: 43-кесте. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша жиынтық бағалау саны Сынып Бӛлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау рәсімдерінің саны 1-тоқсан 2-тоқсан 3-тоқсан 4-тоқсан 5-сынып 2 2 2 2 6-сынып 2 2 2 2 7-сынып 2 2 2 2 8-сынып 2 2 2 2 9-сынып 2 2 2 2 Карантиндік және шектеу шараларының жүзеге асырылуы кезеңінде барлық мектептерде (штаттық, қашықтан, кезекші сыныптар) «Қазақ тілі мен әдебиеті»пәні бойынша 1 БЖБ, 1 ТЖБ өткізіледі. 44-кесте. Қазақ тілін меңгерудің лексикалық деңгейі (Т2) |