Главная страница
Навигация по странице:

  • 8-§. Капитал қўйилмаларни ҳисобга олувчи счётлар (0800)

  • 21 бхмс. БХМС № 21. збекистон республикаси адлия вазирлиги томонидан рйхатга олинган 23. 10. 2002 й. N 1181


    Скачать 1.79 Mb.
    Названиезбекистон республикаси адлия вазирлиги томонидан рйхатга олинган 23. 10. 2002 й. N 1181
    Анкор21 бхмс
    Дата18.05.2022
    Размер1.79 Mb.
    Формат файлаdoc
    Имя файлаБХМС № 21.doc
    ТипДокументы
    #535916
    страница8 из 34
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   34

    7-§. Ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни

    ҳисобга олувчи счётлар (0700)
    61. Қурилаётган (таъмирланаётган) капитал қўйилма объектларида ўрнатиш учун мўлжалланган ва монтажни талаб қилувчи технологик, энергетик ва ишлаб чиқариш асбоб-ускуналарининг (шунингдек лаборатория, тажриба мосламалари ва устахоналар учун мўлжалланган асбоб-ускуналар) мавжудлиги ва ҳаракати тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш қуйидаги счётларда амалга оширилади:

    0710 "Ўрнатиладиган асбоб-ускуналар - маҳаллий";

    0720 "Ўрнатиладиган асбоб-ускуналар - хорижий".
    62. Монтажни талаб қилувчи асбоб-ускуналарга уларнинг қисмлари йиғилганидан сўнг ва фундаментга ёки таянчга, полга, қаватлар ўртасидаги устунларга ва бошқа бино ва иншоотларнинг конструкцияларига мустаҳкамлангандан сўнг ишга тушириладиган кўтарма асбоб-ускуналар, шунингдек шу каби асбоб-ускуналарнинг эҳтиёт қисмлари киради. Бундай асбоб-ускуналар таркибига шунингдек назорат-ўлчов аппаратлари ёки ўрнатиладиган асбоб-ускуна таркибида йиғиш-ўрнатиш учун мўлжалланган бошқа асбоблар киради.
    63. Ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни ҳисобга олувчи счётларда (0700) монтажни талаб қилмайдиган асбоб-ускуналар: транспорт воситалари, мустақил турувчи станоклар, қурилиш механизмлари, қишлоқ хўжалиги машиналари, ишлаб чиқариш воситалари, инвентарлар, ўлчов асбоблари ва бошқалар ҳисобга олинмайди. Монтажни талаб қилмайдиган асбоб-ускуналарни харид қилиш харажатлари улар корхонага келиб тушиши билан бевосита 0820 "Асосий воситаларни харид қилиш" счётида акс эттирилади.
    64. Асбоб-ускуналар ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни ҳисобга олувчи счётлар (0700)да корхона омборларига ушбу қийматликларни етказиб бериш ва тайёрлаш харажатлари ҳамда харид қилиш (тайёрлаш) баҳолари қийматидан ташкил топадиган ҳақиқий харид қилиш таннархи бўйича ҳисобга олинади.

    Корхонанинг устав капиталига таъсисчиларнинг улушлари ҳисобига киритилган асбоб-ускуналарни кирим қилиш 0710 "Ўрнатиладиган асбоб-ускуналар - маҳаллий", 0720 "Ўрнатиладиган асбоб-ускуналар - хорижий" счётларининг дебети ва 4610 "Устав капиталига таъсисчиларнинг улушлари бўйича қарзи" счётининг кредити бўйича акс эттирилади.
    65. Қурувчи (буюртмачи) томонидан қурилиш майдонига келтирилган монтаж ва ўрнатишни талаб қилувчи асбоб-ускуналар пудратчи томонидан балансдан ташқари 005 "Ўрнатиш учун қабул қилинган ускуналар" счётига қабул қилинади. Ушбу монтажга берилган асбоб-ускуналар ёки уларнинг қисмлари қийматини пудратчи балансдан ташқари 005 "Ўрнатиш учун қабул қилинган ускуналар" счётидан ҳисобдан чиқаради. Пудратчига берилган, бироқ доимий фойдаланиш жойига ўрнатиш ва монтаж қилиш ҳали бошланмаган асбоб-ускуналар қиймати қурувчида ҳисобдан чиқарилмайди.

    (0700) Ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни ҳисобга олувчи счётлар бўйича аналитик ҳисоб асбоб-ускуналарнинг турлари ва сақланиш жойлари бўйича юритилади.
    66. Ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни ҳисобга олувчи счётлар (0700)нинг боғланиши:


    Т/р

    Хўжалик муомалаларининг мазмуни


    Счётларнинг боғланиши


    Дебет


    Кредит


    1

    Келиб тушган ўрнатиладиган асбоб-ускуналарнинг кирим қилиниши


    0710-0720

    6010-6020, 6110-6120

    2

    Келиб тушган ўрнатиладиган асбоб-ускуналарнинг кирим қилиниши (1510-счётдан фойдаланилганда)


    0710-0720

    1510

    3

    Ўрнатиладиган асбоб-ускуналарнинг қийматига ёрдамчи ишлаб чиқаришнинг турли хизматлари: транспорт, эҳтиёт қисмлар, штампларни тайёрлаш ва бошқаларнинг киритилиши


    0710-0720

    2310

    4

    Ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни етказиб бериш ва сақлаш билан боғлиқ ишларга меҳнат ҳақи ҳисобланади


    0710-0720

    6710

    5

    Ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни харид қилиш ва сақлашда ҳисобланган иш ҳақи бўйича мақсадли давлат жамғармаларига ажратмалар қилинганда


    0710-0720

    6520

    6

    Ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни харид қилиш, етказиб бериш ва сақлаш билан боғлиқ турли харажатлар ҳисобдор шахслар томонидан тўланганда


    0710-0720

    4220-4290, 6970

    7

    Акциянинг тўлови эвазига ўрнатиладиган асбоб-ускуналар келиб тушди


    0710-0720

    4610

    8

    Турли шахслардан ўрнатиладиган асбоб-ускуналарнинг сотиб олиниши


    0710-0720

    6990

    9

    Инвентаризация натижасида аниқланган ортиқча асбоб-ускуналар суммаси


    0710-0720

    9390

    10

    Ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни қайта баҳолаш:

    а) қийматининг оширилиши

    б) қийматининг камайтирилиши


    0710-0720

    8510

    8510

    0710-0720

    11

    Банклар томонидан уларнинг узоқ ва қисқа муддатли кредитлари ҳисобидан тўланган, ўрнатиладиган асбоб-ускуналар кирим қилинди


    0710-0720

    6810, 7810

    12

    Қарз берувчилар томонидан уларнинг узоқ ва қисқа муддатли қарзлари ҳисобидан тўланган, ўрнатиладиган асбоб-ускуналар кирим қилинди


    0710-0720

    6820-6840

    7820-7840

    13

    Ўрнатиладиган асбоб-ускуналарнинг сотилиши, харид қилинган қиматли қоғозлар ҳақининг тўланиши, бошқа корхоналарнинг устав капиталига улуш сифатида, текинга берилиши ва бошқалар натижасида ҳисобдан чиқарилиши


    9210

    0710-0720

    14

    Монтажга берилган асбоб-ускуналар қийматининг ҳисобдан чикарилиши


    0810

    0710-0720

    15

    Мол етказиб берувчиларга ёки транспорт корхоналарига ўрнатиладиган асбоб-ускуналарнинг камомади учун даъволар билдирилди


    4860

    0710-0720

    16

    Инвентаризация натижасида аниқланган асбоб-ускуналарнинг камомади


    9220

    0710-0720

    17

    Табиий офатдан кейин ўтказилган инвентаризация натижасида аниқланган асбоб-ускуналарнинг камомади


    9720

    0710-0720



    8-§. Капитал қўйилмаларни

    ҳисобга олувчи счётлар (0800)
    67. Корхонанинг асосий воситалар ва номоддий активларга инвестициялари, шунингдек маҳсулдор ва ишчи ҳайвонларнинг (қийматидан қатъи назар, корхонанинг айланма маблағларига кирувчи паррандалар, қуёнлар, асаларилар, қўриқловчи итлар, тажриба учун мўлжалланган ҳайвонлардан ташқари) асосий подасини ташкил қилиш бўйича харажатлар тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш қуйидаги счётларда амалга оширилади:

    0810 "Тугалланмаган қурилиш";

    0820 "Асосий воситаларни харид қилиш";

    0830 "Номоддий активларни харид қилиш";

    0840 "Асосий подани ташкил қилиш";

    0850 "Ерни ободонлаштиришга капитал қўйилмалар";

    0860 "Молиявий ижара шартномаси бўйича олинган асосий воситаларга капитал қўйилмалар";

    0890 "Бошқа капитал қўйилмалар".
    68. 0810 "Тугалланмаган қурилиш" счётида (қурилиш пудрат ёки хўжалик усулида амалга оширилишдан қатъи назар) капитал қурилиш сметалари, смета-лойиҳа ҳисоб-китобларида ва титул рўйхатларида келтирилган бино ва иншоотларни барпо этиш, ускуналар, асбоблар, инвентарлар ва бошқа жиҳозларни сотиб олиш бўйича харажатлар ҳисобга олинади.
    69. 0820 "Асосий воситаларни харид қилиш" счётида асосий воситаларни харид қилиш, ўрнатиш ва йиғиш билан боғлиқ барча харажатлар ҳисобга олинади.
    70. 0830 "Номоддий активларни харид қилиш" счётида номоддий активларни харид қилиш ёки корхонанинг ўзида яратилиши билан боғлиқ барча харажатлар ҳисобга олинади.
    71. 0840 "Асосий подани ташкил қилиш" счётида: асосий подага ўтказиладиган хўжаликдаги ёш маҳсулдор ва ишчи ҳайвонларни ўстириш бўйича харажатлар; асосий пода учун харид қилинган катта ёшдаги маҳсулдор ва ишчи ҳайвонларнинг қиймати, шунингдек уларни етказиб бериш билан боғлиқ харажатлар; бошқа корхоналардан текинга олинган катта ёшдаги ҳайвонларни хўжаликка етказиб бериш билан боғлиқ харажатлар ҳисобга олинади.

    Асосий подага ўтказиладиган ёш ҳайвонлар ҳақиқий таннарх бўйича баҳоланади. Асосий подага ўтказиладиган ёш маҳсулдор ва ишчи ҳайвонларнинг барча турларининг қиймати йил давомида 1110 "Ўстиришдаги ҳайвонлар" счётидан 0840 "Асосий подани ташкил қилиш" счётининг дебетига йил бошида ҳисобда турган баланс қийматига, йил бошидан то ҳайвонларни асосий подага ўтказиш вақтигача бўлган даврда ортган вазни ёки ўсган вазнининг режа таннархини қўшган ҳолда, ҳисобдан чиқарилади. Бир вақтнинг ўзида, ёш ҳайвонларни асосий подага ўтказишда 0170 "Ишчи ва маҳсулдор ҳайвонлар" счёти дебетланади ва 0840 "Асосий подани ташкил килиш" счёти кредитланади. Йил охирида ҳисобот калькуляцияси тузилгандан кейин йил давомида ўтказилган ёш ҳайвонларнинг кўрсатилган қиймати билан унинг ҳақиқий таннархи ўртасидаги фарқ 1110 "Ўстиришдаги ҳайвонлар" счётидан 0840 "Асосий подани ташкил қилиш" счётига, бир вақтнинг ўзида ҳайвоннинг баҳосини аниқлаб, қўшимча 0170 "Ишчи ва маҳсулдор ҳайвонлар" счётларига ҳисобдан чиқарилади.

    Четдан харид қилинган катта ёшдаги ишчи ва маҳсулдор ҳайвонларнинг қиймати 0840 "Асосий подани ташкил қилиш" счётининг дебетига уни етказиб бериш харажатлари билан биргаликда, харид қилишнинг ҳақиқий таннархи бўйича кирим қилинади.

    Асосий подани ташкил этишнинг тугалланган муомалалари бўйича харажатлар 0840 "Асосий подани ташкил қилиш" счётидан 0170 "Ишчи ва маҳсулдор ҳайвонлар" счётининг дебетига ҳисобдан чиқарилади.
    72. 0850 "Ерни ободонлаштиришга капитал қўйилмалар" счётида корхонанинг ер майдонини ободонлаштириш бўйича харажатлари, шунингдек кириш йўллари, автомобиль ва бошқа транспорт воситаларининг тўхташ майдонлари, деворлар ва кўкаламзорлаштиришнинг бошқа турлари қиймати ҳисобга олинади.

    Ер майдонлари, ўрмон ва сув ҳавзалари ва кўп йиллик ўсимликларга қилинган инвентарь хусусиятига эга бўлган капитал қўйилмалар, асосий воситалар таркибига, комплекс ишлар тугашидан қатъи назар, фойдаланишга қабул қилинган майдонларга тегишли харажатлар суммаси бўйича киритилади.
    73. 0860 "Молиявий ижара шартномаси бўйича олинган асосий воситаларга капитал қўйилмалар" счётида молиявий ижара шартномаси бўйича ижарага олинган мулкни ободонлаштириш ҳамда унинг таъмирланиши ва модернизациясига қилинадиган капитал қўйилмалар ҳисобга олинади.
    74. Капитал қўйилмаларни ҳисобга олувчи счётларнинг дебетида асосий воситалар объектларининг бошланғич қийматига ўрнатилган тартибда қўшиладиган қурувчининг барча ҳақиқий харажатлари, шунингдек корхонанинг асосий воситаларни, номоддий активларни харид қилиш, асосий подани ташкил этиш ва бошқа капитал қўйилмалар билан боғлиқ харажатлари акс эттирилади.

    Капитал қўйилмаларни ҳисобга олувчи счётлар бўйича қолдиқ, корхонанинг тугалланмаган қурилишга, асосий воситалар, номоддий активларни харид қилиш, ерни ва молиявий ижара шартномаси бўйича олинган асосий воситаларни ободонлаштиришга қилинган капитал қўйилмалар миқдорини, шунингдек асосий подани ташкил этиш бўйича тугалланмаган харажатлар суммасини акс эттиради.

    Капитал қўйилмаларни ҳисобга олувчи счётлар (0800) бўйича аналитик ҳисоб капитал қўйилмаларнинг ҳар бир йўналиши бўйича юритилади. Бунда аналитик ҳисобнинг ташкил этилиши қуйидаги харажатлар ҳақида маълумот олиш имконини бериши лозим:

    а) қурилиш ва реконструкция ишлари; бурғулаш ишлари; асбоб-ускуналарни йиғиш; ўрнатиладиган асбоб-ускуналарни харид қилиш; монтажни талаб қилмайдиган асбоб-ускуналарни харид қилиш, шунингдек капитал қўйилмаларнинг сметаларида назарда тутилган асбоблар ва инвентарларни харид қилиш лойиҳа-қидирув ишларига оид ва бошқа капитал қўйилмалар бўйича харажатлар;

    б) асосий воситалар ва номоддий активларни харид қилиш харажатлари - асосий воситалар ва номоддий активларнинг турлари ва номлари бўйича;

    в) ер ва молиявий ижара шартномаси бўйича олинган асосий воситаларни ободонлаштириш харажатлари - объектларнинг тури ва номи бўйича;

    г) асосий подани ташкил этиш харажатлари - ҳайвонларнинг турлари (йирик шохли ҳайвонлар, қўйлар, отлар ва бошқалар) бўйича.
    75. Капитал қўйилмаларни ҳисобга олувчи счётлар (0800)нинг боғланиши:


    Т/р

    Хўжалик муомалаларининг мазмуни


    Счётларнинг боғланиши


    Дебет


    Кредит


    1

    Объектларни қуришда фойдаланилаётган асосий воситаларнинг эскириши капитал қўйилмалар харажатига киритилди


    0810

    0211-0299

    2

    Объектларни қуришда фойдаланилаётган номоддий активларнинг амортизацияси харажатларга киритилди


    0810

    0510-0590

    3

    Ўрнатиладиган асбоб-ускуналар монтажга топширилди (монтажга тайёргарлик бошланган пайтдан)


    0810

    0710-0720

    4

    Сарфланган қурилиш ва бошқа материаллар қиймати капитал қуйилмалар бўйича харажатларга киритилди


    0810

    1010-1090

    5

    Ёрдамчи ишлаб чиқаришнинг капитал қўйилмаларга кўрсатган хизматлари ҳисобдан чиқарилди


    0810

    2310

    6

    Капитал қўйилмаларда фойдаланилган банк кредитлари ва бошқа қарз мажбуриятлари бўйича фоизлар ҳисобланди


    0810

    6920

    7

    Тугалланмаган қурилишни қайта баҳолаш:

    а) қийматининг оширилиши;

    б) қийматининг камайтирилиши.


    0810

    8510

    8510

    0810

    8

    Капитал қурилишда бажарган ишлари ва кўрсатган хизматлари учун мол етказиб берувчилар ва пудратчиларга қарзлар


    0810

    6010, 7010

    9

    Капитал қўйилмалар билан боғлиқ қондирилмаган даъволар бўйича сумма ҳисобдан чиқарилди


    0810

    4860

    10

    Инвентаризация натижасида тугалланмаган қурилишда камомад суммаси аниқланди


    5910

    0810

    11

    Ёш ҳайвоннинг асосий подага ўтказилиши


    0840

    1110

    12

    Асосий поданинг ташкил қилиниши


    0170

    0840

    13

    Келгуси давр харажатлари тегишли қисмининг капитал қўйилмаларига олиб борилиши


    0810-0890

    3110-3190

    14

    Капитал қўйилмалар таннархига киритиладиган суғурта бўйича қарзлар


    0810-0890

    6510

    15

    Капитал қўйилмалар таннархига киритиладиган мақсадли давлат жамғармалари бўйича қарзлар


    0810-0890

    6520

    16

    Таъсисчилар томонидан устав капиталига улуш (пай) сифатида киритилган тугалланмаган капитал қўйилмалар


    0810-0890

    4610

    17

    Капитал қўйилма таннархига киритиладиган бюджетга тўловлар бўйича қарзлар


    0810-0890

    6410

    18

    Капитал қўйилмаларни ўзлаштиришда банд бўлган ходимларга меҳнат ҳақи бўйича турли суммалар ҳисобланди


    0810-0890

    6710

    19

    Ҳисобдор шахсларнинг капитал қўйилмаларга уларнинг қилган харажатлари бўйича қарзлари ҳисобдан чиқарилди


    0810-0890

    4220-4290, 6970

    20

    Асосий воситаларни харид қилиш ва қуриш жараёнида вужудга келган турли кредиторлар олдидаги қарзлар


    0810-0890

    6990

    21

    Капитал қўйилмалар бўйича ажратилган бўлинмалар, шўъба ва қарам хўжалик жамиятларининг кўрсатган хизматлари учун қарзлар


    0810-0890

    6110-6120

    22

    Асосий воситалар объектларини қуриш ёки харид қилиш натижасида уларни бошланғич қиймати бўйича фойдаланишга бериш


    0110-0190

    0810-0890

    23

    Асосий воситаларни қуриш ва харид қилиш билан боғлиқ, аммо объектларнинг бошланғич қийматига қўшилмайдиган харажатлар корхона маблағлари ҳисобига ҳисобдан чиқарилди


    9430

    0810-0820

    24

    Агар айбдор шахсни аниқлаш имкони бўлмаса, камомад ва бузилган қийматликларнинг суммаси капитал қўйилмалар бўйича харажатларга олиб борилади


    0810-0890

    5910

    25

    Асосий воситалар объектларини ишга тушириш ишларини амалга ошириш жараёнида материалларни ишлатиш

    0810-0890

    1010-1090

    26

    Белгиланган тартибда ишлаши учун активнинг ишлашини текшириш жараёнида (асосий воситаларни эксплуатацияга киритишгача) олинган маҳсулотни кирим қилиш

    1000-2800

    0810-0890


    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   34


    написать администратору сайта