ДЕРМА ЭКЗАМЕН ЖАЗБАША. 1. Эпидермис рылымы
 Скачать 1.09 Mb.
|
|
45.Туберкулезды жегі. Туберкулезді жегі немесе люпоидты тері туберкулезі. Туберкулезды жегі – жиі тері туберкулезінің жай прогрессивті ағыммен жүретін және тіндерге таралуға бейім формасы. Ауру әдетте балалық шақта басталады және жылдарға немесе он жылдап, кейде өмір бойына созылады. Әдебиеттердің мәліметтері бойынша, 5–10% жегімен ауыратын науқастар өкпе туберкулезімен, 5–20% – сүйек және буын туберкулезімен ауырады. Процесс жиі жарақаттың әсерінен пайда болады; бұл жағдайда латентті инфекция белсенді болады. Клиникалық көріністері. Туберкулезді, немесе қалыпты, жегі жиі беттерінде, әсіресе мұрында, жоғарғы ернінде, кілегей қабаттарында, сирек мойнында, денесінде, аяқ-қолдарында кездеседі (32-сурет). Ауру люпомалардың пайда болуымен басталады, олар дермада мөлшері 1 ден 5–7 мм-ге дейін, қоңыр-қызғыт түсті, әртүрлі қою-сары реңмен, қамыр тәрізді консистенциялы, беткейі тегіс, аздап жылтыраған, нәтижесінде қабыршақтануға алып кететін төбешіктермен көрінеді. Люпомалардың бөртпеленуі әдетте тобымен, бастапқыда оқшауланып орналасады, содан кейін қосылады; периферияда әрқашан іркілген-гиперемияланған аймақ болады. Люпоманың жұмсақ қамыр тәрізді консистенциясы эластикалық және дәнекер тінінің өлуінің нәтижесінде ілгек тәріздес зондты басқанда, тіннің тереңіне енеді (Поспелов белгісі). Люпоманың диагностикасында басқа да белгілер маңызды: жегелік ошаққа затты әйнекпен (диаскопия) басқанда, кеңіген капиллярдан қан шығады, зақымдалған тін қансыз болады және люпома қою-сары дақтар түрінде көрінеді. Бұл қою түсті алма желесін еске түсіреді, сондықтан бұл белгі «алма желесі» феномені деп аталады (Гетчинсон). Төбешіктер біртіндеп ұғаяды, ошақтар ісік тәрізді және қабыршақ тәрізді дұрыс емес пішін түзе отырып қосылады. Инфильтрат диструкциясының нәтижесінде жаралар түзіледі. 4% жағдайда жегілік туберкулез спиноцеллюлярлы немесе базальды-клеткалық карциномамен асқынады. Жегалық инфильтрат құрғақ болса, атрофияланған тыртық түзіледі. Жиі люпоманың орнында тегіс, нәзік, ақшыл тыртықтар түзіледі, сыртқы көрінісі папирос қағазына ұқсайды. Атрофияланған тыртықтар немесе жақсы түзілген тыртықтар орнында жегелік төбешіктер пайда болады. Бұл жегінің патогномикалық белгісі. Диструктивті жаралар өзгеруінен терең жатқан тіндерде (шеміршек, сүйек, буындар) фиброзды, келоидты тыртық түзілуімен және мұрын, құлақ қалқаны, саусақтар, қас, аяқ-қолдары (lupus mutilans) өзгеруіне алып келеді. Мұрын аралығы бұзылса, құс тұмсығына ұқсас мұрын қысқарады және үшкірленеді; қастың айналып кетуі, ауыз тесігінің тарылуы, құлақ қалқанының деформациясы болуы мүмкін. Бұның бәрі науқастың түрін өзгертеді. Туберкуезді жегі жиі процесс мұрын терісінде, ерінде рожамен, аяқта лимфангиттермен, пиогенді процесспен (lupus impetiginosus), әсіресе атрофияланған жегілік тыртықтар фонында тері рагімен (lupus carcinoma) асқынуы мүмкін. Тері рагі ұзақ жегімен ауыратын адамдарда бет терісінде дамуы мүмкін. Туберкулез диагностикасында тері туберкулинді сынамалары көмектеседі. Пиркенің скарификациялық реакция принципі бойынша (1905) теріішілік Манту сынамасы және теріүстілік Моро сынамасы қолданыла бастады. Туберкулезді жегі – ұзақ ауру. Кейбір жағдайларда көп жылдар бойына емдемегеннің өзінде зақымдалу ошағы үдеуге бейімділік байқалтпайды, ал кейде процесс біртіндеп таралып, терінің жаңа аймақтарын камти береді. Бұған, организмнің қорғаныш күштерін әлсірететін және оның реактивтілігін төмендететін интеркурренті аурулар, өмірдің жағымсыз жағдайлары және басқа факторлар ықпал етеді. 46. Бастың шашты бөлігінің саңырауқұлақ ауруларын емдеуі . БАСТЫҢ ШАШТЫ БӨЛІГІНІҢ ЖӘНЕ ТЕГІС ТЕРІНІҢ МИКОЗДАРЫ Микроспория. Дерматофитиялар арасында микроспория жайылған ауру болып саналады, оның қоздырғышы вируленттілігімен және өсімдіктерде, жануарларда, топырақта кең тараған болып келеді. Этиологиясы. Микроспорияны шақыратын саңырауқұлақтар антропофильді және зооантропофильді түрлеріне жатады. Осыған байланысты екі клиникалық түрге – беткей және инфильтративті-іріңді микроспория болып бөлінеді. Антропофильді саңырауқұлақтарға адамның терісі және оның қосалқыларын паразиттейтін, беткей микроспорияны түзетін Microsporum ferrugineum (тоттанған микроспорум) және Microsporum Audonii (Одуэн микроспорумы) жатады. Біздің елімізде өте кең тараған инфильтративті іріңді түрін шақыратын зоофильді саңырауқұлақтар (99%) – M. canis (ит микроспорумы) және M. folineum (мысық микроспорумы). Антропофильді микроспорумдармен зақымдалу аурулармен қатынаста болған кезде немесе саңырауқұлақтармен инфицияланған заттар мен құралдар арқылы жұғады. Тоттанған микроспорум барлық белгілі патогенді саңырауқұлақтардың ішінде ең контагиоздысы болып саналады. Балалар ұжымында ауру бала болған жағдайда, көптеген балалар инфициялануы және аурудың лап ете түсуі болады, қарқынды организациялық және эпидемияға қарсы шараларды қажет етеді. Зооантропофильді микроспорум 80-85% жағдайда ауру мысық пен иттерден жұғады. Саңырауқұлақпен инфицияланған заттар, құралдар (ойыншықтар, жастық қапшықтарынан, бас киімдерден және т.б.) арқылы жұғады. Соңғы кездері мысықтардан микотасымалдаушылық мүмкіндігі анықталды. Микроспория қоздырғышы сыртқы орта факторларына тұрақты: жануарлардан тыс қоздырғыш қабыршақтарда 7 жылға дейін, ал жануарлар жүнінде 10 жылға дейін сақталады. Микроспориямен негізі балалар ауырады. Жыныстық жетілу жасында аурудан өздігінен жазылу мүмкін. Ересектер ауырғанда тегіс терінің зақымдалуы байқалады. Микроспорумдер тырнақ пластинкаларын зақымдамайды. Соңғы жылдары балалардың саңырауқұлақты флорамен зақымдалуы жағдайлары анықталды. Жасырын кезең 2-3 аптадан 2-3 айға дейін созылады. Балалардың микроспориямен ауруы иммунитеттің гуморальды-клеткалық факторларының дисбалансымен, қан сарысуында бактерицидті компоненттердің концентрациясының жетіспеушілігімен және 14-15 жасқа дейінгі шаш фолликулаларының фунгистазының деңгейінің төмендеуімен түсіндіріледі. Клиникалық көрінісі. Бастың шашты бөлігінде инфильтративті-іріңді микроспорияда ірі бірең-сараң ісікті-инфильтративті ошақтар дөңгелек немесе овальды формамен, аутоинокуляцияның әсерінен бірнеше ұсақ ошақтармен шектелген (50-сурет). Зақымдалған ошақтарда барлық шаштар Емі. Микроскопиямен ауыратын науқастардың ең тиімді емі болып фунгистатикалық антибиотик гризеофульвин қала береді. Оны ішуге 22 мг/(кг*тәул) күніне 3 рет шай қасық өсімдік майымен саңырауқұлақ анализінің 1-ші теріс мәніне дейін, содан кейін сол дозада 2 апта бойына күнара және 2 апта бойна аптасына 2 рет есебінен тағайындалады. 2–3 жасқа дейінгі балалар емінде гризеофульвин таблеткаларын 1 мл құрамында препараттың 0,015 г бар суспензияға алмастырады. Ішке антибиотик қабылдаумен бірге сыртқы ем жүргізіледі: бастағы шашты аптасына 1 рет қырып тастайды. Кремдер мен жақпамайлар (кетоконазол, бифоназол, клотримазол, оксиконазол, немесе ошақтарға 10% күкіртті – 3% салицил жақпамай немесе 2% йодты-спиртті тұнбасын алмастырып жағады) қолданылады. Ем әдетте 4–6 аптаға созылады. Бастың шашты бөлігінің беткей трихофитиясының созылмалы формасында 10 күндік аралықпен 2–3 рет эпидермистің мүйізгекті қабатын ажыратады. Инфильтративті-іріңді формасының емінде қабынуға қарсы заттарды ылғалдандыру түрінде бастайды (калий перманганаты ерітіндісін 1:6000, риванол 1:1000, фурацилин 1:5000 тәулігіне 2–3 рет, 1–2 күн аралағында), содан кейін емін антимикотикті кремдер мен жақпамайлармен жалғастырады.200 47.Мерез баспасы. симметриялы түрде бадамша бездерде, жұмсақ таңдайда, тілшікте, доғаларда пайда болады. Осы аймақтарда 0,5х0,45 см мөлшерлі, дөңгелек пішінді көгерген реңді дақ пайда болады. Бұл аймақтағы розеолезды бөртпелер бірыңғай ошақтарға (мерездік эритематозды бөртпе) бірігеді. Зақымдалған аймақ іркілісті– қызғылт түсті, кейде мыс реңді, беті тегіс, үшкірленген болып келеді. Бұл аймақтың кілегей қабығы аздап ісіңкі болады. Науқастар жұтынғанда аздаған ауырсыну байқалады, кейде бұл ауырсыну болмауы да мүмкін. Дақтар жиі қосылып, айтарлықтай үлкен, қалыпты кілегей қабатынан айтарлықтай шектелген эритемалар пайда болады – сифилитикалық эритематозды ангина (баспа). Жиі екі жақ бірдей зақымдалады. Эритематозды баспаның басталуы орталық бөліктен басталады. Эритематозды мерездік баспаны катаральды баспадан, дәрілік бөртпелерден (токсидермия), «шылым шегушінің тамағынан» ажырату қажет. Катаральды баспада ауырсыну, дене температурасының көтерілуі, бадамша бездерінің ісінуі, ашық қызғылт эритема байқалады. Кілегей қабықтағы дәрілік бөртпелердің дақты сифилидтен айырмашылығы зақымдалу тек доғалар мен бадамша бездерде ғана емес, ұртты, тілді өте көп мөлшерде зақымдайды. Әдетте, ауыздың ісініп тұрған гиперемияланған кілегей қабығында көпіршіктер тез ауырсынулы эрозияларға айналады; сонымен қатар кілегей қабықтағы дәрілік бөртпелер күйдіріу сезімін туғызады. Осы бөртпелерді туғызған дәрілік затты ішуді тоқтатқаннан кейін бөртпелер жойылады. «Шылым шегушінің тамағының» мерезден айырмашылығы, таңдайдың, тілшіктің, доғалардың, жұтқыншақтың артқы қабырғасының кілегей қабығы айкын емес жиегі бар іркілген ренді, осы фонда кеңейген қан тамырлары байқалады. Диагноз қоюға терідегі бөртпелер, анамнез, мерезге оң серологиялық реакция көмектеседі. Екіншілік мерезде жиірек кілегей қабықта папулезді бөртпелер байқалады. Олар әйелдерде 50%, ерлерде 75% дейін байқалады. Ауыздың кілегей қабығындағы папулалар кез-келген жерде пайда болып, бір-бірімен бірігуге бейім келеді. Папулалардың түрі пайда болу ұзақтығына байланысты. Папула ауырсынбайтын, қалыпты кілегей қабықтан айқын шектелген, көтеріңкі дөңгелек немесе сопақша формалы, қанық қызыл түсті, кейде аздаған көкшіл, диаметрі 1 см дейін, беткейі тегіс, негізінде кішкентай тығыздау инфильтратымен сипатталады. 2-3 күн өткен соң қабыну әсерінен түзілетін экссудат папуланы жауып тұрған эпителийге сіңіріліп, типті сұр-бозғылт түсті шеткі аймағында қабыну гүләтжімен (гүлдің әртүрлі әсем түстігі бөлігі), қалыпты кілегей қабықтан шектеліп тұрады. Папула айналасындағы кілегей қабықтан шығып тұрмауы да мүмкін («жылтыр түсті қатпар»). Егер папула 7-8 күннен артық тұрса, папуланы жауып тұрған жабынды шпательмен алынып, орнында ет тәрізді қызыл түсті эрозия, ал бөліндіде бозғылт трепонемалар анықталады. 1-3 апта өткен соң папула пайда болып, оның беті эрозияланады. Бұл папулалардың тағаммен, тістермен, темекі түтінімен, алкогольмен жарақаттану нәтижесінде папула бетінде мацерацияланған эпителий бөлініп, орнында эрозиялар пайда болады. Эрозивті папулалар әлсіз ауырсынатын, жұқпалы болып келеді. Кілегей қабықтағы папулалар жараға айналуы мүмкін. Мұндай жаралар кішкентай беткейлі жаралардан басталып, ірі сарғыш-сұр жабындымен немесе іріңмен жабылатын, ірі жараларға айналады. Егер екіншілік инфекция қосылса, ауырсыну күшейіп, жараның айналасындағы гиперемия аймағы ұлғаяды. Ауырсыну сезімі папуланың эрозиялануына, әсіресе ауыз бұрышында орналасқанда, байланысты байқалады (мерездік ауыздық). Папулалар ұзақ байқалса, жарақаттаунға ұшырап, кейде шетке қарай өсіп қана қоймай, гипертрофияланады. Бұл олардың ауыз бұрышында, ауыспалы қатпарларда, ұрт пен тістердің қосылатын жерлерінде, тілдің бүйір беткейінде орналасқанда байқалады. Ауыз қуысының әр түрлі анатомиялық құрылысы тілдің арқасында орналасқан сифилидті, ауыз қуысының басқа бөліктерінде орналасқан сифилидтерден ажыратады. Кейде тілдің жіпті емізікшелері папула аймағында айқын көрініп, ал папалулалар айналасындағы кілегей қабықтан тегіс емес сұр ошақтар түрінде шығып тұрады. Алайда бөртпелер аймағында емізікшелер болмайды. Бұл жағдайда папула беті тегіс, жылтыр, қызғылт-көк түсті, бұрыс (дұрыс емес) немесе сопақша реңді болып келеді. Мұндай папулалар тілдің кілегей қабығында орналасып, зақымдалған аймақ айналасындағы кілегей қабықтан төмен орналасқандай болып тұрады. Тілдің арқасының папулезді зақымдалуы көрнекті. Мұндай жағдайда тілдегі папулалар гребеньда, тілдің сайында тереңделіп, жиектері тығыздалып, терең жарықтар сияқты болады. Мерездік папулалар екіншілік рецидивті мерез кезінде бадамша бездерінде жиі орналасып, олардың зақымдалуы папулезді мерезді баспа деп аталады. Зақымдалу көрінісі әртүрлі болып, бөртпенің орналасуына, бөртпенің түріне және зақымдалу интенсивтілігіне тәуелді болып келеді. Папулалар тікелей лакуналарда ақ жабынды ретінде орналасып, арнамалы баспаға ұқсайды. Бірақ көп жағдайда бұл ұсақ папулалар бір-бірімен үлкен ошақтарға бірігіп, бадамша бездің бос беткейін жауып, доғаларға, айналасындағы кілегей қабыққа ауысады (жұмсақ таңдай, жұтқыншақтың бүйір бағаналары, ретромолярлы кеңістік). Доғалардағы бірігіп кеткен папулалар мерездік баспаны лакунарлы баспадан ажыратады. Бұл кезде папулалар алдыңғы доғалардың жиектерінде, кейін бадамша бездеріне тарап, жоғарыда жұмсақ таңдай мен қатты таңдайға дейін жетеді. Папулалар алдыңғы таңдай доғасымен бадамша без қатпарында немесе таңдайдың артқы бетінің пердесінде орналасады. Бұл жағдайда папулаларды мұрынжұтқыншақ айнасы арқылы артқы риноскопия кезінде немесе алдыңғы доғаны шпательмен тартқанда анықтауға болады. Папулезді мерезді баспаны папулалар қосылғанда және олардың жұмсақ таңдай мен тілшік, доғаларға таралғанда, әсіресе созылмалы тонзиллитпен ауырғанда, әсіресе, айналасындағы кілегей қабық ісіңкі және гиперемияланған болса, дифтерияны еске түсіреді. 48. Ерлер созы. Жіктелісі. Ер адамдарда жергіліктенген гонококктық инфекцияның (уретрит немесе цистит, проктит, конъюнктивит, фарингит) клиникалық көрінісі қабыну процессінің сипатына, ауырлық дәрежесіне байланысты және дизуриямен, зәр шығару жолынан іріңнің шығуымен, тіке ішекке берілетін аралықтың ауырсынумен, эрекция мен оргазмның бұзылуымен сипатталуы мүмкін. Белгісі байқалмайтын уртераның гонококктық инфекциясы 10% аз ер адамдарда байқалады. Патологиялық процесстің орналасуына байланысты тексеру кезінде зәр шығару түтігінің сыртқы тесігінде (үрпіде) гиперемия, ісіну, уретра қабырғасының инфильтрациясы, уретрадан кілегейлі-іріңді бөліністің байқалуы мүмкін. Ер адамдарда аноректальды аймақтың залалдануы, әдетте гомосексуалистерде байқалады. Гонококктық инфекцияның бұндай орналасуында көтеншекте қышу, күю, аздаған мөлшерде сарғыш немесе қызғылт түсті бөлініс байқалуы мүмкін. Процесс анальды тесіктен жоғары орналасса ауырсынатын дефекация сезімі, нәжіс шыққанда ауырсыну, қанға араласқан іріңнің бөлініуі, екіншілік іш қатулар, дене қызуының субфибрильді болуы байқалады. Аноректальды гонорея байқалатын науқастардың 50-60%-да гиперемия, анальды тесіктің қыртыстарныда іріңді бөліністің болуы сияқты объективті белгілер білінеді. Жүйелі көріністі гонококктық инфекция бір немесе бірнеше жергілікті зақымдануларды қамтиды: зәр-жыныс жүйесінің төменгі бөлімдерін парауретральды және қосымша бездерді іріңдеумен, зәр-жыныс жүйесінің жоғарғы бөлімін; ауызжұтқыншақты, тік ішекті, асқынулармен көз құрылымдарын; диссеминирленген процесс (асқазан-ішек жолын, сүйек-бұлшық ет, жүрек-тамыр, нерв, тыныс жүйесін, теріні; сепсис) Параутреальды бездер зақымдалғанда мөлшері тары дәніндей, тығыз ауырсынатын түйіндер пальпацияланады; куперов бездерінің қабынуы ауырсынатын, тығыз, аралықтың орта сызығының екі жағынан бірдей (жиі сол жағынан) құрылым пайда болуымен білінеді. Гонококкты эпидидимит әдетте, жедел дамиды, аталық бездің қосымшалары аймағында және шапта ауырсынумен білінеді. Қосымшасы үлкейген, тығыз, пальпациялағанда тығыз; аталық безді жоғарыдан, артынан және астынан қоршап тұрады. Интоксикация белгілері байқалады. Эпидидимиттің, орхиттің клиникалық көрінісінің алдында, әдетте уртрит, өте сирек жоғарыда көрсетілген мүшелердің оқшауланған зақымдалулары байқалуы мүмкін. Гонококкты простатит жедел немесе созылмалы ағымды болып келеді. Қуықтүбі безінің катаральды, фоликуллярлы және паренхиматозды зақымдалуларын ажыратады. Жиірек простатит везикулитпен қосарланады. 49.Экзема (этиологиясы, патогенезі, клиникаы) Экзема – экзогенді және эндогенді факторлармен шақырылатын, созылмалы ағымға және өршу кезеңдеріне бейім, қайталамалы аллергиялық тері қабыну ауруы. Негізінен дерманың емізікше қабатының серозды қабынуы, эпидермистің тікенекше қабатының ошақты спангиозы және қышыну элементтерінің, олардың ішінен бірінші орынға күлдіреуіктер шығатын, полиморфизмдігі байқалады. Гректің «экзео», (қайнау) деген сөзінен шыққан «Экзема» терминін бірнеше ғасырлар бойы жедел дамитын дерматоз деп атаған. Экземаның жіктелісі клиникасына және патогенетикасына негізделген. Сонымен бөлінеді: - пруригинозды және дисгидротикалық формалар жататын шынайы экзема; - нуммулярлы, варикозды, паражарақаттық-сикозиформалы және емшектер экземасы кіретін микробты экзема; - себореялық экзема; - тилотикалық (мүйізгектік, күстенген) экзема; - балалар экземасы; - кәсіптік экзема. Аурудың байқалу мерзіміне байланысты жедел (3 айға дейін), жеделдеу (3 айдан 6 айға дейін) және созылмалы (6 айдан артық) экзема болып бөлінеді. Этиологиясы мен патогенезі. Қазіргі таңда экземаны полиэтиологиялық ауру деп санайды. Ол көптеген себептердің нейро–психикалық, аллергиялық, тұқымқуалаушылық, эндогенді (эндокриндік, заттек алмасу), экзогенді және басқа факторлардың кешенді әсерінен дамиды. Экзогенді факторлар әртүрлі. Сирек бұл никель (темір ақшалар, кілттер, әшекейлер, тоға (белдік тоғасы), көзілдіріктің жақтауы), хром (цемент, лактар, боялған тері, тері), парафениендиамин (бояулар, косметика), кобальт (цемент, керамика, бояулар, әшекейлер, пластмасса), формальдегидтер (текстиль, бояулар, антисептиктер), сыртқа қабылданатын медикаменттер (жергілікті анестетиктер, антибиотиктер, лейкопластырьлар), өсімдіктер (қозыгүлдер, қызғалдақтар), микроорганизм және саңырауқұлақтар, резинке, минеральды майлар, тазартылмаған мұнай, скипидар, формалин, эпоксидті шайыр (смола), бакелитті желім, майлайтын – тоңазытатын сұйықтық және басқалар болып келеді. Экземаның патогензі организмнің көптеген және әртүрлі барлық жүйелерінің осы немесе басқа да ошақтарының дәрежелеріне негізделген. Экземаны тудырушы факторлардың бірі нервтік стресс, бөртпелердің симметриялық түрде шығуының және аурудың басталуы немесе қайталануы психикалық жарақатқа байланысты. Экземаның патогенезінде орталық нерв жүйесінің маңызды рөлі электр ұйқының, гипноздың, седативті препараттың тиімділігімен дәлелденген. Аурудың дамуы көптеген жағдайда генетикалық бейімділікпен, аллергендердің және қосымша бейарнамалы факторлардың (тұрмыстық, кәсіптік, экологиялық және басқалар) тәуелді. Шынайы экземамен ауыратын науқастарда HLA B22 және Cw1 гистосәйкестіктер жүйесінің антигендерінің оң ассоциациясы анықталады. Бұл мәліметтер осы антигендерді европалық нәсілдердің, негізінен славяндық түрлерінде экземаның генетикалық маркері деп есептеуге мүмкіндік береді (А.А. Курбанов). Ата-анасының біреуінің аллергиялық аурумен ауруы (негізінен анасы) баласында экземамен аурушандық шамамен 40%, ата-анасының екеуініңде ауруы 50-60% жетеді деп есептеледі. Балалардағы аурудың дамуына жүктілік кезіндегі токсикоз, дұрыс тамақтанбау, қосымша тамақты беру, қосымша аурулар әсер етеді. Туғаннан бастап жасанды тамақтандыру, қосымша тамақтарды ерте беру, соның ішінде сиыр сүті, сиыр сүтіне пісірілген ботқа, ет және балық сорпалары, экссудативті диатез және балалар экземасының дамуына ықпал етеді. Экзематозды қабыну реакциясын гиперсезімталдықтың баяу типі деп санайды. Аурудың патогенезінде әртүрлі, қабыну цитокиндерінің, простогландиндердің және циклдік нуклеотидтердің профилінің өзгеруімен жүретін иммундық бұзылыстар маңызды орын алады. Экземамен ауыратын науқастарда клеткалық, гуморальдік, фагоцитарлық звенолардың иммундық тапшылық белгілері анықталады. Т-клеткаларының және Т-хелперлердің жалпы көлемі, сонымен қатар Т-супрессор функциялық белсенділігі төмендеген. Қабынуға қарсы цитокиндердің әсері, оның салдарынан тамыр саңалауынан лейкоциттердің қабыну ошағына трансэндотелиальды миграция (көшіп-қону) арқылы жиналуы қарқындандырылатын, лейкоциттер мен эндотелиальды жасушаларда адгезия молекулаларының экспрессиясының индукциясы болып келеді. Иммунокомпетентті жасушалардың қабыну ошақтарында одан әрі қозғалуы және жиналуы макрофагтармен және эндотелиальды жасушалармен өндірілетін хемокиндермен бақыланады. Нейтрофильдерден, эозинофильдерден және макрофагтардан тұратын қабыну ошағындағы жасушалық инфильтрат кеш аллергиялық жауап түрінде аллергиялық қабынудың одан әрі дамуына ықпал етеді.333 50.Скрофулодерма.(бақатамақ) Скрофулодерма немесе терінің колликвативті туберкулезі. Тері туберкулезінің тек қана балалық шақта және жасөспірімдік кезеңде кездесетін түрлері. Скрофулодерманы теріге туберкулез микобактериясын гематогендік жолмен жеткізу нәтижесінде дамитын тері жамылғысының кезкелген бөлігінің зақымдалуымен (жиі бұл жекелеген зақымдалулар) байқалатын біріншілік және инфекция per continuitatem өтетін лимфатикалық түйіндердің, сиректеу сүйектердің, буындардың зақымдануы байқалатын екіншілік (айтарлықтай жиі) деп бөледі. Клиникалық көрінісі. Ауру терең, терінің ішінде немесе тері асты шел майы ішінде терең орналасқан тығыздау, овальды пішінді, ауырсынбайтын немесе шамалы ауырсынатын, болашақта жұмсарып, бір-біріне жабысып төмпешікті конгломерат құрайтын күлгін-қызыл түйіндермен білінеді. Олар еріп, іріңдеп фустула және жара пайда болады. Жаралар беткей, дұрыс емес пішінді, тегіс, жұмсақ, көкшіл, жиектерінің асты үңгілген, грануляциялық және сүзбе тәрізденіп ыдыраған болып келеді. Жазылған кезде типті ұсқынсыз, ішіне қарай тартылған тегіс емес, көпір тәрізді жалғамаларлы және бүрлері бар қыртыстар пайда болады. Сүйікті орналасатын жерлері – мойынның сыртқы беттері, жақасты аймақтары, құлақ қалқаны маңдары, сонымен қатар бұғана астында немесе үстінде, қолтықасты шұңқырда және буындар маңында орналасуы мүмкін. Скрофулодерма кейде сүйектердің, буындардың, көздердің, өкпелердің және басқа мүшелердің зақымдалуымен қосарланады (жегі, сүйелді туберкулез). |