ДЕРМА ЭКЗАМЕН ЖАЗБАША. 1. Эпидермис рылымы
 Скачать 1.09 Mb.
|
|
58.Папуло – некротикалық туберкулез. Папулонекротикалық туберкулез біріншіліктуберкулездіңсозылмалыағымындамикобактерияныңгематогендідиссиминациясынәтижесіндепайда болады. Аурудыңнегізіндетуберкулез микобактериясымен немесе оныңөнімдеріменсенсибилизация әсеріненпайда болатын аллергиялық васкулиткөрінісбереді. Негізіненжасөспірімдер мен балаларауырады.Бөртпелерұстаматәріздіпайда болады, симметриялыорналасқанжазғышбеттерде, жамбаста, денеде, құлаққалқандарында және беттердеорналасады. Көптеген топтасқан, тығызқоюқошқылдиаметрі 1-3 мм түйіншектерпайда болады. Олардыңорталығындаіріңдінекротикалыққабыршақтарпайда болады. Кейініректүйіншектерорнындаұсакдөңгелекжараларқалады. Олар жазылғандакүлгінтүстітағамен (дөңгелекпен)жабылады. Жекеленгеношақтардыңтыртықталуы 4-8 аптағажалғасады. Бөртпелердің тегіс жаппайпайдаболмауынабайланыстыэлементтердіңәртурлі даму кезеңдеріндеекенінбілуге болады. Аурудыңкайталануыертекөктемде және қыстабайқалады, жаздабілінбейді. Папулонекротикалықтукберкулезжиі лимфа түйіндерінің, өкпе, сүйектуберкулезімен, индуративтіэритемаменқатаржүреді. Туберкулин сынамасыоңмәнді болады. Папулонекротикалықтуберкулездібірнешетүргебөледі: - акнит (acnitis) – балалардапубертаталды және пубертаттықкезеңдекездесетін және сырттайқарағандатұрпайы (вульгарлы) безеулердіескетүсіретінпапулездітүрі. Бөртпелерэлементтерібеттесимметриялы, сирек омыраутерісінде және аяқ-қолтерісініңжазғышбеттеріндепайда болады. Ыдырағаннанкейінтереңтыртықтарқалады; - фолликулды (folliculis) – тереңдеукелетінпустулездітүріденежәне аяқтерісініңфолликулярлықзақымдауменбілінетін,жасөспірімдер мен жастардажиікездесетінтүрі - acnecachecticorum – өздерінетәнжарық (кратер) тәріздіжаралар мен шешектәріздітыртықтарбайқалатынпапулопустулалар. Туберкулинсынамаларыиммундықжауаптыңтөменболуынабайланыстытерісмәнді болады.Бөртпеэлементтеріиық, сан,балтыр, сиректеу бет, денетерісіндеорналасады, жазылғандатаңбаланған (штампланған)тыртықтарқалады. Әлсіреген немесе астеникалықнауқастардаірілеутығыздалғанэлементтерБазенніңтығызэритемасынаайналады. Бұлжағдайданекротизация мен ыдыраупроцесікөпбайқалмайды. Процесс көбіне ертекөктем мен қыстатізеаймағындаорналасқан, рецидив береді. Папулонекротикалық туберкулез ішкімүшелер (ішек, лимфа түйіндері, сүйек) туберкулезіменқатаржүреді. Туберкулиндіксынамаоңмәнді. 59.Жалпақ кондиломы. Жалпақкондиломалар (вегетирлеушіпапулалар) үлкенжынысеріндері мен оғанжақын жатқан теріде, көтенаймағында, бөксеаралық және шап-сан қатпарында, қолтықастышұнқырында, башпайаралықта, кіндікаймағында, ұмада, шап-ұмақатпарында, еркекжынысмүшесініңтүбіндеорналасқанэрозиялықпапулалардантүзіледі. Бұлпапулалар ұзақ уақыттытітркендіруәсеріненвегетирленеді, олардыңбеткейітөмпешікті, тегіс емес, серозды немесе сероздыжабысқаққақпенқапталады, оныңқұрамындабозғылттрепонемаларкөп мөлшерде болады.Вегетирлеушіпапулалар немесе жалпақкондиломаларұлғаюғабейім және үлкенкөлемдергежетуі мүмкін. Жалпақкондиломаларнегізіненекіншілікқайталамалымерезгетән және кейсатылардааурудың кеш кезеңініңжалғызкөрінісіболуы мүмкін. 60.Мерездің үшінші кезеңі. Жалпы сипаттамасы, жіктелісі. Үшіншікезенекіншікезеңменсалыстырғанда, шектелген, әбден жетілген, ыдырауғажақын (гумма, төмпешіктер) кейдежайылмалы, зақымданған ағзалар мен тканьдердідеструктивті өзгерістерге әкелетінқабынусіңбелерідамиды.Патологоанатомиялықзерттеулержергілікті немесе жайылмалы инфекциялық гранулема тәріздеспродуктивтіқабынудыңнәтижесінкөрсетеді. Мерездіңүшіншікезеңінде тері, шырыштықабық, ішкі ағзалар, сүйектер, буындар және орталықжүйкежүйесізақымданады. Әдетте, олар шектеулі, көбінесебіреуғана (солитарлы гумма), ал көп мөлшерде, шашырап (диссеминация) шығуы сирек кездеседі.КөбІнесеүшіншікезең 3 жыл мен 6 жылдың арасында, кейдеондағанжылдарданкейінтууы мүмкін. Үшіншікезеңдегі болатын клиникалық белгілерді (тіптіемделмегенадамдарда да) қайталануы сирек және екіқайталанудыңортасыңдағыжасырынкезең, әдетте, өте үзақуақытқасозылады.Екінші кезеңмен салыстырғанда, үпгіншікезендегібөртпелердебозғылттрепонемалар өте аз болады, сондықтанжүққыштыққабілеті өте томен, жұқпауы да мүмкін. Бірақзақымданганжерденалынғанқоздырғыштарөзініңпатогендік (жүққыштық) қасиетінсақтайды және олардықоянғаеккенде, солжергебіріншікезеңгетәнқатты шанкр шығады. Осыныңбәріекіншікезеңдегідей, мерездіңүшіншікезеңінің дамуы тек бозгылттрепонемалардыңбиологиялықөзгерістеріменемес, инфекциялық аллергияменбайланыстыекенінкөрсетеді. Үшіншікезеңде инфекциялық аллергия өте дамыған, сондықтанқоздырғыштарсаныныңаздығьінақарамай аса жоғары дәрежедегіқабынупроцестерінкөреміз.Мерездіңүшіншікезеңіндекөрінетін клиникалық белгілердің дамуы негізіненорганизмніңсергектікқасиетініңөзгеруіменбайланыстыекенін осы кезеңмен ауырғаннауқасқамерездіқайтажүқтырутәжірибесі де дәлелдейді. Егер, үшіншікезеңденауқасқатағы да мерездіжүқтыру он нәтиже берсе, ондабізқоздырғыштаренгенжердегуммалық немесе төмпешіксифилидтердікөреміз. Гистопатологиясы инфекциялық гранулеманыкөрсетеді.Мерездіңүшіншікезеңіндеорганизмніңсергектікқасиеттерініңөзгеруі тек қанаарнайыемесреңкалады (гетероаллергия). Жүқтырғанмезеттеннеғүрлымалыстағансайынорганизмдебозғылттрепонемалармүлдемазайыпкеткендіктенүпгіншікезеңніңқайталануы да өте сирек кездеседі және клиникалық белгілерішектеуліболыпкеледі. Осығанбайланысты мерея өздігінен жазылып кете медегенсүрақтуады? Бірақоғанәлікүнгедейін не клиникалық не тәжірибелікдәлелдіжауапжоқ. Жоғарыдакөрсетілгеңцёй, үшіншікезеңмерездіңсоңыемес, кейбір науқастардакөбінесеемделмесе немесе жеткіліксіземделсе,әдеттеүзақуақытқасозылғанжасырынкезеңіненкейінtabesdorsalis немесе үдемелісалдықсияқтыорталықжүйкежүйесінің ауыр зақымы дамуы мүмкін. Бүлжарақаттыңпатогенезіәлі де белгісіз.Бірақ, tabesdorsalis пен үдемелісалдық дамуы тек қанаорталықжүйкежүйесініңзақымдануынандепқарауғаболмайды. Клиникалық байқауларғақарағандабүларішкіағзалардыңзақымдануымен (әсіресе жүрек, қолқа, бауыр, өкпе) қатардамиды. Сондықтан кейбір ғалымдардыңпікірінше, бүлекіаурудымерездіңерекше, төртіншікезеңідепқарауғадәлелжеткіліксіз. 57.Аллергиялық дерматит. Аллергиялық дерматит белгілі бір нәрсеге сенсибилизациясы күшті адамға, аллеpген терімен қайталап әсерлескенде байқалaды. Этиологиясы ретінде сезімталдық шақыратын әртүрлі текті химиялық, аллергендерді айтуға болады: Дәрілік заттар Жуу ерітінділері Бояулар т.б. Биологиялық аллергендер: кей өсімдіктер (фитодерматит) Патогенезінде төмен молекулалы қосылыстар, мес жасушалары негізгі рөл атқарады. Сезімталдық жоғары аллергенмен қайта жанасу болғанда гистамин, серотонин, брадикинин сияқты биологиялық белсенді заттар активтенеді. Аллергияның баяу және жылдам түрлерімен жүреді. Клиникасы, шынайы полиморфизмді (эритема, көбікше, папула) Диагностикасына, орналасуын және клиникасын ескеру, аллергиялық терілік сынамалар арқылы анықтау. Ажырату диагностикасы қарапайым дерматиттен жүргізіледі. Еміне маңыздысы аллергенмен қатынасты жою, сыртқы қабынуға қарсы терапия, десенсибилизациялық терапия. 58.Папуло – некротикалық туберкулез. Ағымы созылмалы біріншілік туберкулездік микобактерияның гематогенді диссиминациясы нәтижесінде дамитын, әдетте, бала немесе жасөспірім шақта жиі кездесетін ауру. Бұл аурудың түбінде, туберкулез микобактериясымен немесе оның токсиндеріне сезімталдылық жоғарылауымен шақырылған аллергиялық васкулит жатыр. Клиникасында, өзінен соң артына штамдалған тыртық қалдыратын, ортасында нектротикалық процесс дамитын, жалпақ немесе жарты шар тәрізді папуллалар көрініс береді. Көбінесе локализациясы жазғыш тері беткейлерінде симметриялы болады олар, жамбаста, денеде, бетте жиі кездеседі. Айта кету керек папуло-некротикалық туберкулез, лимфа түйіндері, өкпе, сүйек туберкулезімен, индуративті эритемамен қатарласып жүреді. Папуло-некротикалық туберкулездің түрлері: Акнитті Фолликулды Папулопустулалы Диагностикасында,туберкулиндік сынама оң мәнді болады. Ажырату диагностикасын екіншілік сифилиспен парапсориазбен жүргізу. 59.Жалпақ кондиломы. Екіншілік папулезді сифилидтердің бір түрі болып саналады. Жалпақ кондиломалар немесе синонимі вегетирлеуші папулалар, үлкен жыныс еріндері, оған жақын жатқан теріде, тік ішек айналасы, бұтаралық аймақтарда, қолтық асты ойысында, ерлерде ұмада, ұма қатпарында, еркек жыныс мүшесінің түбі аймағында орналасатын эрозиялық папулалардан түзіледі. Олардың беті төмпешік, бұдырлы, серозды немесе жабысқақпен қапталады, оның құрамында айтарлықтай көп мөлшерде бозғылт трепонемалар болады. Жалпақ кондиломалар үлкейіп өсуге бейім болып келеді, көлемі жағынан бірталай размерлерге дейін жетуі мүмкін. Білу керек, бұл екіншілік қайталамалы мерезге тән белгі және кейбір жағдайларда аурудың кеш кезеңінің жалғыз көрінісі болуы әбден мүмкін. Жалпақ кондилома сүйір үшті кондиломаға және тік ішек айналасында болса гемморойдальды түйіндерге ұқсас келеді. Осыны ажыратып алу керек. 60.Мерездің үшінші кезеңі. Жалпы сипаттамасы, жіктелісі. Үшіншілік мерез дұрыс ем көрсетілмеген немесе тіптен ем алмаған науқастарда кездеседі. Мерездің бұл сатысы әдетте 5-6 жылдан кейін немесе тіпті 10 шақты жылдан кейін пайда болады. Қарт адамдар, алкоголизммен ұзақ жүрген, созылмалы аурулары бар науқастар бейімірек келеді. Активті және латентті түрге бөлінеді. Үшіншілік мерездің ерекшеліктері: Клиникалық көрінісінің жергілікті болуы Өткір қабынулық белгілердің болмауы Баяу, бірқалыпты ағымды Элементтердің ассимметриялы немесе ошақты орналасуы Жұқпалығы жоқ Мозаикалы тыртық Ем шараларға көнімділігі Өмірге маңызды мүшелердің зақымдауымен қауіпті Вассерман реакциясының оң болуы, активті сатысында 50-65%, жасырын 30-35% РИФ және РИБТ реакцияларының оң мәнді болуы Үшіншілік мерездің белгілі көріністері: Төмпешікті сифилид шектелген, ассиметриялы түрде орналасады, жарты шар тәрізді немесе жазық, көкшіл түстес, диаметрі 0,4-0,6 см шамасында, тығыз, айқын шекаралы Гуммозды сифилид Айналадағы тінмен байланыссыз, 2-3 см шамасында, тері асты шел май қабатында дамитын, ауырсыну бермейтін түйін. Ортасы жұмсарып, кішкентай тесік түзіліп, одан салқындау сұйықтық бөлінеді (гумма атауы осыдан). Ортасы өлеттеніп, жара пайда болады. Үшіншілік Фурнье розеоласы 61.Медикаментозды токсидермия. Аты айтып тұрғандай этиологиясы медикаменттер болып есептелетін, клиникасында эритематозды, папулезды, везикулезды, буллезды, уртикальды морфологиялық элементтермен көрінетін токсикалық-аллергиялық реакцияның түрі. Патогенезі 3 сатыдан тұрады: препараттардың нәруыздармен байланысып, гаптендердің түзілуі толыққанды антигеннің қалыптасуы. организмнің бұл кешенге иммундық реакциясы. Аллергиялық реакцияның қалыптасуы бойынша: Кенеттен Жедел Баяу Фарм препараттарға реакцияның пайда болуы 1-21 күн аралығын құрайды. Медикаментозды токсикодермия түрлері: Дақты токсидермия Пигментті токсидермия Бекітілген эритема 9-шы күн эритемасы Васкулит типтес токсикодермия Есекжем және Квинке ісігі Токсикалық эпидермальды некролиз (Лайелл синдромы) Ажырату диагностикасында, полиморфты болатындақтан көптеген дерматоздар мен біршама инфекциялық аурулармен, соның ішінде, қызылша, жаншау, қызамық, желшешекпен жүргізіледі. Емі аллергенді, бұл жағдайда дәріні тоқтатудан басталады. Анафилактикалық шокта терістына немесе бұлшық етке 0,3-0,5 мл 0,1% адреналин ертіндісі, ауыр жағдайда болса, натрий хлоридінің изотониялық ертіндісінде ақырын көктамырға жібереді. Эуфиллиннің көмегі де жақсы тиеді. 62.Псориаз. Заманауи этиология және и патогенез теориясы. Псориаз мүшелер мен жүйелердегі өзгерістермен, дермадағы қабыну және кератинизация процессіндегі бұзылыстармен, эпидермальды жасушалардың гиперпролиферациясымен көрінетін созылмалы-қайталамалы дерматозға жатады. Этиологиясы толық зерттелмеген, бірақ бірнеше теориялар бар: Нейрогенді Тұқымқуалаушылық Зат алмасу Эндокринді Инфекциялық Генетикалық маркерлерінің анықталуы HLA, псориаз доминантты формасында 17 хромосомасының дистальды бөліктермен тіркескен болуы назар аудартады. Бұл псориаздың дамуына генетикалық фактордың әсері жоғары екенін көрсетеді. Сонымен қатар псориаздың дамуына әсер ететін "триггерлерге" жиі: Жарақат (Кебнер феномені) Күн сәулесімен күйік АИТВ инфекция Бета-гемолитикалық стрептококкті инфекция Дәрілік препараттар (әсіресе бета-блокаторлар, хлорохин, литий, АПФ ингибиторлары, индометацин, тербинафин, интерферон-альфа) Эмоциональды стресс (маңызды триггерлердің бірі) Семіздік Патогенезінде, псориаз элементтерінің пайда болуында кератиноциттердің шектен тыс пролиферациясы, эпителиоциттер түзілу бұзылысы, метаболикалық процесстердің жоғары белсенділігі, кератогиалин синтезінің толыққанды болмауы жатыр. Псориаздың дамуында маңызды болып саналатын иммунды бұзылыстарға: Т-супрессорлардың жеткіліксіздігі мен Т-хелперлердің белсенділігі жоғары болуы Иммундық комплекстердің санының жоғарылауы және ДНК ға аутоантиденелердің титрінің жоғарылауы. Белсенген макрофагтар қабынуға қарсы цитокиндерді түзуі (интерлейкиндер) Сонымен қатар, жасушалық инфильтратты зерттегенде, оның CD-4 + Т лимфоциттерден тұратыны анықталған. Бұл псориаздың шығу тегі иммуногенетикалық екенін көрсетеді. 63.Мерездің үшінші кезеңі. Үшіншілік мерез дұрыс ем көрсетілмеген немесе тіптен ем алмаған науқастарда кездеседі. Мерездің бұл сатысы әдетте 5-6 жылдан кейін немесе тіпті 10 шақты жылдан кейін пайда болады. Қарт адамдар, алкоголизммен ұзақ жүрген, созылмалы аурулары бар науқастар бейімірек келеді. Активті және латентті түрге бөлінеді. Үшіншілік мерездің ерекшеліктері: Клиникалық көрінісінің жергілікті болуы Өткір қабынулық белгілердің болмауы Баяу, бірқалыпты ағымды Элементтердің ассимметриялы немесе ошақты орналасуы Жұқпалығы жоқ Мозаикалы тыртық Ем шараларға көнімділігі Өмірге маңызды мүшелердің зақымдауымен қауіпті Вассерман реакциясының оң болуы, активті сатысында 50-65%, жасырын 30-35% РИФ және РИБТ реакцияларының оң мәнді болуы Үшіншілік мерездің белгілі көріністері: Төмпешікті сифилид шектелген, ассиметриялы түрде орналасады, жарты шар тәрізді немесе жазық, көкшіл түстес, диаметрі 0,4-0,6 см шамасында, тығыз, айқын шекаралы Гуммозды сифилид Айналадағы тінмен байланыссыз, 2-3 см шамасында, тері асты шел май қабатында дамитын, ауырсыну бермейтін түйін. Ортасы жұмсарып, кішкентай тесік түзіліп, одан салқындау сұйықтық бөлінеді (гумма атауы осыдан). Ортасы өлеттеніп, жара пайда болады. Үшіншілік Фурнье розеоласы 64.Атопиялық дерматит диагнозын белгілеу критерилері. Диагнозда міндетті белгілерге: қышынудың болуы, экзематозды өзгерістер, созылмалы немесе рецедивтеуші ағымды болуы Тағы қосымша: Айқын лихенификация Папулезді бөртпелер Локализациясы (балаларда бет, мойын, иық, балтыр т.б.) Ересектерде лихенизация мен экскориация жиі аяқ-қолдың бүккіш беттерінде Тұқымқуалаушылыққа бейімділік (отбасылық анамнез) Ақ дермографизм бронхиальды астма, вазомоторлы ринит, конъюнктивит, есекжеммен жиі бірге байқалуы Аурудың көбіне ерте жаста басталуы Қанда эозонофилия, IgE анықталуы 65. Псориаз. Клиникалық ерекшеліктеріpdf кітапта 227 бет Псориаз дегеніміз дермада қабыну және кератинизация үрдісінің бұзылысы мен әртүрлі жүйеде өзгерістермен көрінетін созылмалы дерматоздық ауру болып табылады. Бұл аурудың клиникалық көрінісі мономорфты папулезді псориаздық бөртпелердің аяқ-қолдың жазғыш бетінде орналасуымен көрінеді. Патогенездік дамуына байланысты терінің көп бөлігін және тірек-қимыл жүйесін зақымдайды, сол себепті біріншілік элемент түрінде қызғылт келген эипдодермальды папула жатады немесе Пильнов симптомы деп атаймыз. Олардың пайда болу уақытына сәйкес папуланың түсі де өзгереді, яғни ерте пайда болған папула түссіздеу болса, жақын мезетте дамыған ашық түсті, қызғылттау болып келеді. Беттері тегіс емес, ұсақ пластинкалы, әлде бұрақ тәрізді оңай сыдырылатын, шет жағы қабыршақтанған түрде кездеседі. Кейін кератинизация күшейіп, элемент толықтай қабыршақпен жабылады. 66. Бет терісіндегі сыздауықтың ағымының ерекшелігі.Емдеуіpdf–117-118 бет Сыздауық немесе фурункул жиі алтын түсті стафилакоккты этиологиялы, теріде жиі кездесетін іріңдің аурудың бір түрі. Сыздауық көбінесе шүйде, бет, иық, іш, жамбас, бел аймақтарында орналасады. Оның локализациясына байланысты аурудың өту ағымыда әртүрлі болып табылады. Мысалы, бет терісінде орналасатын сыздауық қауіпті, себебі анатомиялық жақын жатқан органдардың аурудың патогенезі қосылуы асқынумен өтуі мүмкін.Егерде сыздауық жоғарғы ерінде, көз аймағында, мұрын жанында орналасса тромбофлебит дамуы жоғары, ол ары қарай менингитке ұласып кете алады. Сыздауық төменгі жақ терісінде, иекте орналасса, сәйкесінше төменгі жақ сүйегінің гематогенді остеомиелиті дами алады. Айласында, терең жатқан тіндердің патологиялық процессе қосылуы лимфааденит, флегмона, паротит тәрізді асқынуға әкелуі мүмкін. Емі инфильтраттың жойылуына, кері дамуына бағытталуы керек. Антибактериальды терапия, гипотермиялық шара, физиотерапия тәрізді комплекстік ем қарастырылуы қажет. |