ЕМТИХАН СҰРАҚ ПЕН ЖАУАПТАР. Бактерия капсуласына анытама берііз жне атаратын ызметін сипаттаыз
 Скачать 245.71 Kb.
|
|
лат. cholera) – антропонозды жіті ішек жұқпасы. Аэроб, оптимальды температурада (37˚С), сілтілі ортада жақсы өседі. Сыртқы ортаның температурасы 17 ˚С- тан жоғары, су көздерінде өте төзімді. Антигендік құрамы: О- соматикалық антиген, Н- жіпшелік антиген. Жұқпа таралуының жалғыз көзі – ауру адам немесе тырысқақ бойынша қолайсыз аймақтан келген қоздырғышты нәжіс немесе құсық арқылы бөлетін вибрио тасымалдағыш. Мұндай жұғу жолы – ауыз – нәжістік деп аталады. Қоздырғыш жұқтырылған тамақ және су (жиі кездеседі) арқылы адам ағзасына түседі, ауру адаммен қатынаста болғанда немесе тұрмыстағы заттарды пайдаланғанда жұғады. Қоздырғыш суда, сүтте, ағынды суларда ұзақ уақыт бойы сақталады және қайнатқанда жойылады. Vibrio cholerae бактериялары ас қорыту органдарына түсе салысымен сұйық, ауырсындырмайтын, жиі іш өтуге әкелетін токсин бөледі. Ал, жалпы улану тоқтаусыз құсуға әкеледі. Адам өзінен көп көлемде сұйықтық шығара бастайды, нәтижесінде ағза сусызданып, адам өліп кетуі де мүмкін. Тырысқақтың жасырын мерзімі қысқа – бір күннен бес күнге дейін. Тырысқақ өте жұқпалы, және оған балалар да, ересектер де шалдығады. Басқа ішек ауруларынан ерекшелігі ол бірнеше сағат ішінде дені сау ересек адамның өзін өлімге душар етеді. Иммунитеті төмен тұлғалар, дұрыс тамақтанбайтын балаларға тырысқақ жұққанда өлім қаупі өте жоғары. Емдеу жасалмаса, өлім коэффициенті 30-50 пайызға дейін жетеді. Медициналық көмекке дер кезінде жүгінсе, және емдеу дұрыс жүргізілсе, аурудың соңы, көп жағдайда сауығумен аяқталады. Тырысқақ ауруының қоздырғыштары өте ұсақ үтір белгісі тəрізді болуымен байланысты вибрион деген ат берілген. Тырысқақ ауруының екі түрі анықталды. Бірінші түрі негізгі азиялық тырысқақ (классическая азиатская холера), екінші түрі Эль-Тор тырысқағы (холера Эль-Тор). Қоздырғыш ашық су қоймалары мен теңіз суында бірнеше айға дейін, қайнамаған суда 25 күнге, қайнаған суда 37 күнге дейін тіршілігін жоймайды. Əсіресе иірім суда, монша суы жиналған жерде 106 күнге дейін өмір сүреді. Ылғалды бау-бақшадағы топырақта 75 күнге дейін тіршілік қабілетін жоймайды. Ауру адамның нəжісі тиген іш киім бедерінде бірнеше аптаға дейін өмір тіршілігін жоймайды. Тырысқақ қоздырғыштары көкөніс-жеміс тағамдарында 7 күн, сары май, сүт, балмұздақта 14 күн, сүзбе, шикі етте 7 күн, тұздалған етте 21 күн, нанның қабығында 7 күнге дейін тіршілік қабілетін жоймайды. Аурудың алғашқы белгісі жиі-жиі іш өтіп, құсу, нəжістің сұйылып, бірте-бірте табиғи түсін жоғалтуынан басталады. Аз уақыттың ішінде нəжіс түсі мүлде өзгеріп, күріш суына ұқсайды. Науқас бірте-бірте əлсізденіп, басы айналып, аяқ-қолының бұлшық еттері тартылып, денесі қалшылдайды. Əрдайым ауру адамның дене қызуы төмендейді. 47. Сіреспе клостридиясының дақылдық қасиеттерін түсіндіріңіз. Сіреспе (лат., ағыл., фр.-tetanus; нем.- starrkrampt; орыс.- столбняк) – сапрозоонозды бактериалды қоздырғышы жанасу механизмі арқылы берілетін орталық жүйке жүйесінің зақымдануымен бұлшық еттердің сіресуімен асфекция дамуы мүмкіндігімен сипатталатын жұқпалы ауру. Аурудың маңызы ауыр клиникалықағымына, өлім деңгейінің жоғарылығына, кең таралғандығына, инфекцияның сапрозоонозды (инфекция көзінің көптүрлілігі) сипатына байланысты. Этиологиясы. Сіреспе қоздырғышы - Clostridium tetani Bacillaceae туысына жататын спора түзетін облигатты анаэроб. Аэробты жағдайда микроскоппен барабан таяқшасы тәрізді спора түрінде көрінеді. Спора қоршаған ортада жылдар бойы сақталады. Анэробты жағдайда, 37°С температурада ылғалды, аэробты бактериялармен араласқан ортада споралар вегетативті цормаға айналады. Вегетативті формадағы қоздырғыштар грам оң боялады, қоғалады (талшықтары арқылы). О- және Н – антигендік топтармен сипатталады, Н- антигеніне байланысты 10 серологиялық варианттарға бөлінеді. Қоздырғыш вегетативті формасында аса улы экзотоксин бөледі. Экзотоксин тұрақсыз, кілегей қабаты арқылы сіңіріле алмайды.Сіреспе эндотоксині 3 бөліктен құралған:тетаноспазмин, тетаногемализин және ұсақ молекулалық бөлік. Споралар қайнатқанда 1 сағаттан кейін өледі, 5% фенол ерітіндісі, 1% формалин ерітіндісі, иод, сутегінің асқын тотығы 10 сағатта өледі. Вегетативті формасы әдеттегі физикалық, химиялық факторлармен 3-6 сағатта жойылаы. Инфекция көзі. Шөп қоректі жануарлар, кеміргіштер,құстар және адам. Қоздырғыш жануарлардың және адамның асқазан-ішек жолдарында сапрофиттік тіршілік етеді. Олардың нәжісімен қоршаған ортаға түскеннен кейін спора түрінде ұзақ уақыт топырақта сақталады. Қолайлы климаттық жағдай туғанда споралар вегетативті формаға айналып, көбейіп, қайта спора түзеді . осы құбылысқа қарай сіреспені сапроантрозоонозды инфекцияларға жатқызуға болады. Ауру адам қауіпсіз. Қоздырғыштың берілу механизмі – жанасу. Қоздырғыш жарақатталған тері қабаты арқылы өтеді. Тыныс жолының клегей қабаты арқылы да өтуі мүмкін. Жанасу механизмінің жүзеге асу жолдары әр түрлі: тұрмыста, медицинада,өндірісте. Бейбіт кезде барлық аурулардың 85% астамы тұрмыста залалданады. 5-6% негізінен медициналық мекемеден тыс жерде жасалынған түсікпен босану кезінде болады. Қоздырғыштың берілу факторлары топырақ, көң, нәжіс, шаң ластанған әр түрлі тұрмыс эаттары, хирургиялық, акушерлік құралдар. Инкубациялық кезеңнің ұзақтығы әр түрлі 1-2 күннен 1 айға дейін созылуы мүмкін. Көп жағдайда 6-14 күн. Эпидемиялық процестің сипаты. Сіреспе кең таралған ауру. әсіресе субтропикалық, тропикалық аймақтар жаппай иммундауға дейін эпидемиялық ошақтар болады. Ауру негізінен жылдың жыллы, ыссы мезгілдерінде байқалады. Бүкіл ауруға шалдыққандардың 90% дейіні ауыл тұрғындары. Балалар ересектерге қарағанда 2,5 есеге дейін жиі ауырады. Өлімге шалдығу 40-45% дейін жетеді. Сіреспенің патогенезі мен клиникалық көрінісі. Қоздырғыштың организмге ену қақпасы жарақаттанған тері қабаты. Енген қоздырғыш вегетативтің формасына айналып, көбейе отырып экзотоксин синтездейді. Потологиялық процесс осы экзотоксиннің әсерінен дамиды. Процестің өліммен аяқталуы 35-40% дейін жетеді. Емдеу принциптері. Аурудың ақыры емдеу шараларына байланысты, сондықтан емдеу шаралары кешіктірілмеу керек. Ем экзотоксинді нейтралдаушы сіреспе сарысуымен, иммуноглобулинмен жүргізіледі. Сонымен қатар жарақатты хирургиялық өңдеу, сіресуге қарсы дәрілер, симптоматикалық ем жасалынады. Лабораториялық диагностикасы клиникоэпидемиологиялық маңызды ша-ра болып табылмайды. Күнделікті қолданыс үшін жолға қойылған тәсілдері жоқ. Қоздырғышты бөлу үшін анаэробты жағдай жасалып, қынап, құрсақ, жарақат материалдары себіледі. Қаннан экзотоксин бөлінбейді. Өсіндідегі экзотоксин сіреспе иммуноглобинімен жанама гамагглютинация реакциясын қою арқылы анықталады. Профилактикасы. Арнамалы емес алдын алу шаралары тұрмыстағы жарақаттың ластануын болдырмау,дер кезінде медициналық көмекке жүгіну. Сіреспеде антимикробты иммунитет қалыптаспайды. Сіреспеге қарсы жедел иммундау ҚР ДСМ 15.10.97 ж. №526 бұйрығына сәйкес жүргізіледі. Жедел иммундау АС-анатоксинмен сіреспеге қарсы адам иммуноглобулинімен (ПСЧИ) және тазартылған сіреспеге қарсы жылқы сарысуымен жасалынады. Препаратты таңдау, оның дозасы жарақаттанушының иммундық статусына байланысты жүргізіледі (схема бойынша). 48. Дифтерия қоздырғыштарының патогендік қасиеттерін түсіндіріңіз. Күл ауруының көзі — науқас адам. Ең жоғары эпидемиялық қауіпті жұтқыншақ, мұрын және көмей дифтериясымен ауыратын науқастар тудырады, қоздырғыш сыртқы ортаға ауа арқылы бөлінеді .Ал, тері дифтериясымен ауыратын науқастардың эпидемиялық қауіпі жағынан маңызы аз. Дифтерия қоздырғышын жұқтырушылардың 5 түрін ажыратады:транзиторлы тасымалдаушылық (қоздырғыш сыртқа ортаға 1-7 күн бөлінеді); қысқа мерзімді (7-15 күн); орташа ұзақтық (15-30 күн); ұзаққа созылатын (6 айға дейін); созылмалы (6 айдан артық). Аурудың берілу механизмі –ауа тамшылы.Патогенезі. Дифтерия қоздырғышының кіру қақпалары болып ағзаның жамылғылары (тері мен шырыштар) есептеледі. Алайда ең жиі ену орындары жұтқыншақтың шырышты қабаты, көмей, мұрын, көздің дәнекер қабығы, жыныс мүшелері, жараның үсті, тері және т.б. Дифтерия экзотоксині бірнеше фракциядан тұрады, олардың әрқайсысы дербес биологиялық әсерлерге ие. Бірінші фракциясы – некротоксин, ол қоздырғыштың кіру орнында эпителий некрозын туғызады, қан тамырларының өткізгіштігін жоғарылатады, Ауыз жұтқыншақтың шырышты көпқабатты эпителиінде дифтериялық қабыну дамып, эпителиіді және дәнекер тіндерді зақымдайды, Екінші фракция — гиалуронидаза, ол жіңішке қан тамырларының құрамындағы гиалуронды қышқылды бұзады да олардың өткізгіштігін жоғарылатады. Таңдай көмекей бездерінің басқа мүшелерден айырмасы, көп ядролы эпителиймен жабылған. Экзотоксиннің үшінші фракциясы - нағыз дифтерия уыты, клетка құрылымынан B цитохромын ығыстырып шығаруға қабілетті. Осы өзгерістерге миокард, жіңішке қан тамырлардың клеткалары және жүйке клеткалары аса сезімтал. Анафилактикалық шок дамуының алдын алу мақсатында А.М.Безредке бойынша бөлшек енгізіледі. Аурудың 3-нші күнінінен кейін сарысуды енгізу кеш болып саналады. Көктамыр ішіне енгізу үшін дифтерияға қарсы адамның иммуноглобулині жасалынған. Антитоксинді енгізу С.diphtheriae инфекцияның кіру қақпасы орнында көбеюіне әсер етпейтіндіктен, антиоксияға қарсы сарысуды енгізумен бір мезгілде науқастарға міндетті түрде осы бактерияларға әсер ететін антибиотиктер тағайындау қажет. Пенициллин немесе эритромицин немесе басқа да 3-лактамалар мен макролидтер таңдау препараттары болып табылады. Бактерия тасымалдаушыларды емдеу кезінде бактерияға қарсы иммунитетті ынталандыруды жүргізу қажет. Жасанды белсенді антитоксикалық иммунитетті құру үшін дифтерияның ерекше алдын алу дифтериялық анатоксинмен жүзеге асырылады. Тазартылған және концентрацияланған препарат қауымдасқан вакциналар құрамына кіреді: адсорбцияланған көкжөтел-дифтериялық-сіреспе вакцинасы, адсорбцияланған дифтериялық-сіреспе анатоксині, антигеннің азаюымен адсорбцияланған дифтериялық-сіреспе анатоксині,антигеннің азаюымен адсорбцияланған дифтериялық анатоксині. Базистік иммунитет екпелер күнтізбесіне сәйкес антигендік қатынаста толыққанды препараттармен жасалады. Құрамында антигені азайған препараттардың реактогенділігі төмен және тек 6 жастан асқан балаларда, жасөспірімдер мен ересектерде ғана қолданылады. Дифтерия бақыланатын инфекцияларға жатады, бірақ халықтың тек 95%-ы егумен қамтылуы вакцинацияның тиімділігіне кепілдік береді. Егер егілген адамдарда ауру болса, онда әдетте оңай өтеді. Дифтерияның кез келген ошағында иммунитеттің жай-күйіне шұғыл иммунологиялық бақылау жүргізу қажет және анықталған, осы инфекцияға сезімтал адамдар дереу егілуге тиіс. Клиникалық белгілері. Инкубациялық кезең 3-10 күн. Бадамша бездеріндегі жабындылар шектелген, түсі сұр, ақшыл сұр, «+тін» сипатында болады, . Жұтқыншақ дифтериясының таралған түрінде дене қызуы көтеріліп, әлсіздік, терінің бозаруы, ауыздың ұрғауы, жұтыну кезіндегі тамақтың ауыруы, көмекей безінің ісінуі, жақ бұрышы лимфа үйіндерінің ұлғаюы және айқын емес ауру сезімі пайдаболады. . Дифтерияның типті түрі өз езегінде жергілікті,таралған, субтоксикалық және токсикалық түрлерге бөлінеді. Сирек, аурудың өте ауыр гипертоксикалық жәнегеморрагиялық түрлері болуы мүмкін. Жұтқыншақ дифтериясының типті түрі. Дифтерияның бұл түрі баяу,сирек жедел басталуы мүмкін. Қызба 37,5-38◦С, сирек39◦С, қызбаның ұзақтығы көпке созылмайды (3-5 тәулік). Дене қызуы қалпына келгеннен кейін де инфекциялықпроцесс жалғаса береді.Алдын алу шаралары. Дифтерияға қарсы иммунизация шараларын жүзеге асыру.2 айлық балаларға, 1 ай интервалымен жүргізіледі. Ревакцинация 6-7 жаста АДС препаратымен 16-17 жаста АДС-М препаратымен жүргізіледі. 49. Трепонемалардың патогендік қасиеттерін түсіндіріңіз. Мерез (лат. Syphilis) - жұқпалы созылмалы ауру. Қоздырғышы - Treponema pallidum. Ол тек адамда ғана болады. Көбінесе жыныстық жақындасу арқылы жұғады. Кейде осы аурумен ауырып жүрген адаммен сүйіскенде, сол адам пайдаланған орамал, қасық, шанышқы, қылдырық (тіс шұқығыш), ерін бояуы, темекі арқылы да жұғуы мүмкін. Мерез қан берген адамның қаны, ананың емшек сүті арқылы да жұға береді. Мерез ауруы үш кезеңге бөлінеді. Алғашқы жасырын кезеңде сырқаттың белгісі үш-төрт аптадан кейін ғана біліне бастайды. Бұл кезде оның диагнозын дөп басып тану қиын. Бозғылт спирохета (лат. Treponema pallidum) қан арқылы адам организміне толық тарайды. Бұл кезең үш-төрт аптаға, кейде үш айға дейін созылады. Бұл кезеңде адам өзінің ауырғанын білмейді, сондықтан, тиісті ем-дом жасалмай, ауру асқына береді де, басқаларға жұғады. Аурудың көзге көрінетін алғашқы белгісі — қатты шанкр. Бұл бозғылт спирохетаның адам организміне түскен жерінде пайда болатын, қатып қалған, ауырмайтын түймедей жалақ немесе сызат жара. Әдетте, мерезбен ауырған адамның жыныс мүшелерінде, ернінде, тілінде т.б жерлерінде кездеседі. Мерезбен ауырдым-ау деген күдігі бар адам мұндай жараны йод, көк дәрі арқылы емдемей, тезірек шипагерге қаралуы қажет. Ауру белгісі пайда болғаннан кейінгі бір апта ішінде жара маңайындағы бездер үлкейіп ісе бастайды. Бірақ, ол жанға батып ауырмайтындықтан, сырқаттың оған көңіл аудармауы да мүмкін. Ауру жұққаннан кейін бір жарым-екі айдың ішінде де сырқаттың жалпы көңіл-күйі пәлендей өзгере қоймайды, бірақ, аздаған әлсіздік, буындардың сырқырауы, дене қызуының ептеп көтерілуі байқалады. Ауру жұққаннан кейін екі-үш ай өткесін мерездің екінші кезеңі басталады. Бұл кезеңде теріге бөртпе қаптап кетеді, бірақ, ол теріні түсірмейді жане науқасқа да айтарлықтай әсер етпейді. Еріннің, ауыздың ішкі сілекей қабына ақ таңдақтар түседі. Кейде дауыс қарлығуы да мүмкін, сонымен қатар, теріде қызғылт түйіршіктер пайда болады. Жыныс мүшелеріне шыққан майда түйіндер бара-бара үлкейе түседі. Кейде біріне-бірі қосылып, үлкен жараға айналады. Осы жарадан аққан іріңде бозғылт спирохета көбейіп, дене қызуы көтеріледі. Бұл кездегі ауру адамның басқаларға мерез ауруын тарату мүмкіндігі ерекше күшті болады. Біраз уақыттан кейін алгі белгілер өзінен-өзі жоғалып кетеді. Ауру өзін жазылдым деп санайды. Оны бездерден, қаннан ғана табуға болады. Егер ауру адам емделмесе мерездің екінші кезеңі үш-төрт жылға созылады және әлсін-әлсін жоғарыда айтылған белгілер қайталап отырады. Осыдан соң мерез үшінші кезеңге өтеді. Бұл кезеңде сырқат организмы мүлде әлсіреп, ми мен жұлын жүйелерінің жұмысы бұзылады, адам сал болып қалады, көзі көрмейді, жүкті әйелдер бала тастайды, жүрек, өкпе, бауыр қызметтеры нашарлайды. Мұрын кеңсірігі опырылып, адам пұшық болып қалады. Мерез ауруы араққұмар, адамгершілік қағидаларына құлақ аспайтын жүгенсіз, бұзық адамдар арасында жиі кездеседі. Сондықтан, мерезді түбегейлі жою үшін ең алдымен жастарға берілетін тәрбиеге мән беру керек.Мерез жазылмайтын ауру емес, одан айығудың кепілі - шипагерлерге уағында көрініп, жазылғанша үзбей емделу. 50. Ортомиксовирустардың патогендік және антигендік қасиеттерін түсіндіріңіз. Ортомиксовирустар — кұрамында РНҚ бар вирустар- тұқымдастығы. Оған А және В және С грипінің туыстықтары енеді. Ортомиксовирустар әртүрлі серотиптерге, түраралық айқас серологиялық реакция бермейтін рибонуклеопротеид антигені бойынша жіктеледі. Вирион құрамында 7 құрылымдық белок, 8 сегменттен тұратын, өз бетімен ауру туғыза алмайтын РНҚ бар. Липопротеид қабығының беткі антигендері гемагглютинин мен нейраминидаза түрінде кездеседі. Шар пішінді, диаметрі 80-120 нм вириондар цитоплазма мембранасында бүршіктену әдісімен жетіледі. А. грипп вирустары адамнак басқа көптеген құстар мен сүтқоректі жануарларды зақымдайды. Тұмау - жасы мен жынысынталғамастан, бәріне бірдей жұғатын ауыр вирустық инфекция. Оған өткір токсикоз, ринит, мұрынның бітуі және бронхты зақымдайтынкатаралды құбылыстармен сипатталатын белгілер тән. ЖРВИ - адамзаттың ең кең таралған аурулары. Онымен жазда азырақ, қыста көбірек болса да, барлығы дерлік ауырады. ЖРВИ мен тұмауды туындататын вирустар мұрын мен тамақтан бастап, өкпеге дейін барлық кеңістіктегі эпителийлі жасушаларды зақымдайды. Бұл вирустардың көптеген түрлері бар, ең көп аралғаны - тұмау, ал «бейтанымал» түрлері - парагрипп, аденовирус, риновирус, реовирус және басқалары. Лат.orthos - тура және myxa – шырышты (жіпше тәрізді нуклеокапсидтің болуы және шырышты қабықшаға тропизм) РНК бар вирустар; Ерекше пішінді, мөлшері 80-120 нм; Нуклеокапсид спиральді симметриялы -ұзындығы 50-150 нм және көлденеңі 9 нм. Вирус қабықшасы: екі қабатты липидті мембрана ж/е оған гемагглютинин (Н) мен нейраминидазалар (N) РНК-тәуелді, РНКполимераза. Антигендік құрылымы: Геном – бір жіпшелі сызықтық РНҚ; Антигендік тұрақсыз; 4 түрлі антигенін ажыратады; Нуклеокапсидтік (Np) және мембраналық (М) антигендер (тұрақты). Беткейлік антигендер: гемагглютинин (Н) және нейраминидаза (N) – тұрақсыз. Инфекция көзі – ауру адам; Берілу жолдары – ауатамшылы; Мерзімділігі – қысқы, қысқы-көктемгі. ІІІ-деңгей Циль-Нильсен бояу әдісінің қолдануын көрсетіңіз: Қышқылға төзімді микобактерияларды (туберкулез қоздырғыштарын, микобактериоздарды, алапесаларды), актиномицеттерді және басқа қышқылға төзімді микроорганизмдерді анықтау үшін қолданылатын бояу әдісі. Олардың жасушаларында липидтер, балауыз және оксик қышқылдардың болуымен байланысты. Қышқылға төзімді бактерияларға туберкулез таяқшасы және алапес таяқшасы жатады. Циль-Нильсен бойынша бояу Бекітілген жпғынды препаратына фильтр қағазын қоямыз Қағазға Цильдің карболды фуксинінін тамызады 3-5мин. көлемінде бу пайда болғанға дейін қыздыру, қағаз толық кептірілмей тұрғанда фуксин ерітіндісін тамызу Қағазды бояуымен алып тастау Сумен шаю Түссіздендіру үшін 5% күкірт қышқылы ерітіндісін тамызу Сумен шаю 3-5мин. метилен көгінің сулы ерітіндісін тамызу Сумен шаю Құрғату Микроскоптау Препаратты туберкулез таяқшасы көк фонда қызыл түске, ал қалған бактериялар және әртүрлі жасуша бөлшектері көк түске боялады. Препараттарды бояу кезінде қышқылға төзімді бактериялар фуксинмен Рубин-қызыл түске боялады және қышқылмен түссізденбейді.Қышқылға төзімді емес бактериялар, сондай-ақ мата элементтері мен лейкоциттер қышқылдың әсерінен түссізденеді және қосымша бояғыш түсін алады. «Ілінген тамшы» әдісінің қолдануын көрсетіңіз Тірі күйдегі микроорганизмдердің қозғалысын анықтау үшін «Ілінген» тамшының дайындылуы: Заттық әйнекшеге тұндырындының тамшысын тамызу. Ойшығы бар заттық әйнекшесі алынады Ойшықтардың жектері вазелин майымен өңделеді Жабынды әйнекті тез арада төңкеріп ойшық үстіне қояды Микробтардың қозғалысын тіркеу және микроскоптау «Езілген тамшы» әдісінің қолданылуын көрсетіңіз Микроорганизмдердің қозғалғыштығын анықтау үшін «Езілген тамшы» әдісі қолданыды. Зат әйнекшесін майсыздандыру, дәке салфеткамсымен сүрту, спиртшамының алауына екі жағынан өңдеу, қыздырылған күйі көпіршенің үстіне қою. Зерттелінетін дақыл жылы болуы керек, яғни термостаттан алынған (36º-37º). Бактериологиялық ілмекпен зерттелінетін дақылдың тамшысын алып, заттық әйнекшеге жағу. Дақылды тамшыны жабынды әйнекпен жабу (бұл препарат «езілген тамшы»). Жабынды әйнекшеге иммерсионды майдың тамшысын тамызу. Микроскоптау. Стрептококты инфекцияларды зерттеуде қолданылатын әдістерді көрсетіңіз. Зертханалық диагноз қою үшін экспресс әдіс, бактериологиялық және серологиялық әдістер қолданады. Бактериологиялық әдіс: Науқастың клиникалық белгілеріне байланысты алынатын зерттеу материалдары: 1) эндокардитке және сепсиске күмәнданған кезде - қан; 2) баспа мен скарлатина кезінде бадамша бездері мен мұрын – жұтқыншақ кілегей қабығынан сүрінді және сілекей; 3) жарақаттар тері зақымданған кезде – жарақат бөліндісі; 4) зақымданған жерлерден ірің; 5) жүкті әйелдердің қынаб бөлінді; 6) төменгі тыныс алу жолдары зақымданғанда - қақырық, бронхылардың шайындысы, абсцессінің іріңін және плевра сұйықтығын пункция жасап алады. Серологиялық әдіс созылмалы инфекциялық процесс кезінде немесе науқас антибиотиктермен емделгенде қоздырғыш бөлінуі қиындаған жағдайда қолданылады. КБР қанда стрептококтық антигенді және токсиндерге спецификалық стрептококтық антиденелерді (көбінде стрептолизин О немесе стрептокиназа) табу мақсатында қояды. Сонымен бірге серологиялық реакциялардың көмегімен тасымалдаушыларда анықтайды.Морфологиясы. Көлемі 0,5-2,0 мкм сферикалық немесе овоидті жасушалар болып табылады; жағындыларда бумен немесе қысқа тізбектермен орналасады; түрлі әсерлердің астында коккобацилланы еске сала отырып, созылыңқы немесе ланцет тәрізді пішінге ие. Қозғалмайды, спора пайда болмайды; кейбір түрлерінде капсула болады; грамоң. L-пішіндерді құруға қабілетті. Жасуша қабырғасы үш қабаттан тұрады: сыртқы қабатта Т - және М-антигендердің типтік спецификалық ақуыздары, сондай-ақ М-АГ байланысқан немесе байланысы жоқ бірқатар спецификалық емес белокты антигендері бар; орта қабаттың құрамына N-ацетилтлюкозамин және рамнозадан құрылған фуппалық полисахарид кіреді; ішкі қабатта пептидогликан бар. Жасуша қабырғасынан капсула арқылы құрамында М-АГ және липотейхой қышқылы бар фимбриялар шығады. Негізгі адгезин-беткі фимбрияларды жабатын липотейхой қышқылы.Дақылдық қасиеттері. Факультативті анаэробтар; капнофилдар; кейбіреулері-микроаэрофилдер, анаэробты жағдайларды қалайды. 25-45С температура интервалында өседі, оптимум – 37оС. Қоректік қажеттілік күрделі, стрептокококтар стафилококктерге қарағанда өсіру ортасына талабы жоғары. Күрделі қоректік орталарда қан, сарысулар, асцитикалық сұйықтықтар, көмірсулар қосылып өседі. Адам ауруларының негізгі қоздырғыштары болып табылады (3-гемолитикалық түрлері, олардың басым бөлігі А серогруппасына жатады.Микробиологиялық диагностика. Зерттеуге арналған материал-іріңді, қан, зәр, мұрын шырышты және ликвор және т.б. Зертханалық диагностика бактериологиялық және серологиялық әдістерді, ал пневмококк инфекциясына күдіктенген кезде — бактериоскопиялық және биологиялық әдістерді қамтиды. Зерттелетін материалдан алынған жұғындылардың бактериоскопиясы жүргізілмейді, өйткені оларда стрептокококтар бір-бірден, жұппен, тетрадалық және басқа да тәсілдермен орналасуы мүмкін, сондықтан оларды басқа грамоң кокктерден морфологиялық тұрғыдан ажырату мүмкін емес. B-гемолитикалық стрептококтарды сәйкестендіру агарда гемолиз аймағымен қоршалған тән колонияларды табу негізінде жүргізіледі. Серотоптарды анықтау үшін сұйық ортада преципитация реакциясын, сондай-ақ арнайы антиденелердің көмегімен стрептококтардың коагглютинациясын қолданады. Пневмококкты инфекция кезінде қоздырғыштың таза өсіндісін бөліп алу мақсатында биопробаны қояды - ақ тышқандардың іш астын науқастан алынған материалмен зақымдайды. Өткір ішек инфекциясы қоздырғыштарының зертханалық зерттеу әдістерін көрсетіңіз. ЖІИ зертханалық диагностикасында микроскопиялық, бактериологиялық, серологиялық зерттеу әдістері қолданылады. Зерттелетін материал ретінде нәжіс, несеп, ірің, науқастың қаны, сондай-ақ инфекциялық тамақ қалдықтары қолданылады. ЭПКП туындаған аурулардың бактериологиялық диагностикасы оқшауланған колониялар алу үшін Эндо ортасы бар шыныаяқтарға дәрілеу болып табылады. Егістерді 37º С-та келесі күнге дейін инкубациялайды,содан кейін қызыл колонияның бөлігінен жағынды жасайды, грамм бойынша боялады және микроскопиялайды. Негізгі әдіс – бактериологиялық. Зерттеуге арналған материал-нәжіс. Қоздырғышты бөлу схемасы: оқшауланған колонияларды бөлу үшін Эндо және Плоскирев дифференциалды-диагностикалық ортасына себу,таза дақыл алу, оның биохимиялық қасиеттерін зерттеу және соңғысын ескере отырып, поливалентті және моновалентті диагностикалық агглютинациялаушы сарысулардың көмегімен сәйкестендіру. Жедел диагностика үшін флюоресцирленетін антиденелер әдісі қолданылады. Шигеллдарда колициногенді факторлардың әртүрлі түрлері бар. Оларды индикаторлық штамдар жиынтығы арқылы анықтауға болады. Колициногенотиптеу эпидемиологиялық мақсаттар үшін пайдаланылуы мүмкін. Серодиагностика созылмалы түрлерде дизентерия диагнозын ретроспективті негіздеу үшін қолданылады, сондай-ақ қоздырғыштың түрін анықтау үшін Видаль және РПГА реакциясының типі бойынша агглютинация реакциясын қояды. Флекснердің шигеллалары тудырған дизентерия кезіндегі диагностикалық титр :200, ал Шигелдермен – 1:100 деп есептеледі. Серологиялық диагностика: науқастардан сарысуды алудан басталады. Оларда агглютинация, гемагглютинация, латекс-агглютинация немесе РСК реакцияларында антиденелер анықталады. Диагноз диагностикалық титрде антиденелерді анықтауға немесе ауру динамикасында антиденелер титрінің өсуіне негізделген. Сальмонеллездардың патогенді факторларын көрсетіңіз. Патогенді факторлар. Сальмонелл патогендігінің негізгі факторлары-тырысқаққа ұқсас энтеротоксин және липополисахаридті табиғаттың эндотоксині. Ауру көбінесе жергілікті гастроэнтерит түрінде өтеді, оның жетекші синдромы диареялық болып табылады. Майда ішектің шырышты қабығын трансцитозбен М-клеткалар арқылы инвазиялап және шырышты қабыққа еніп, сальмонеллалар ішінара макрофагтармен басып алынады, оларды пейер бляшаларға ауыстырады, онда макрофагаларда көбейе отырып, инфекцияның бастапқы ошағын қалыптастырады. Ішінара шырышты қабатта көбейеді. Бұл жағдайда сальмонелл жасушаның периплазматикалық кеңістігінде жинақталатын эндотоксин және белокты энтеротоксин бөлінеді.Энтеротоксин Са-тәуелді аденилатциклазаны белсендіреді, оның нәтижесі ц АМФ деңгейінің жоғарылауы болады, бұл ішектің арнасына көп мөлшерде сұйықтықтың, К, Na және хлоридтердің түсуіне әкеледі. Науқастарда ағзаның сусыздануына әкелетін диарея және құсу пайда болады.ЦАМФ жинақтаудың қосымша көзі lamina propria простагландиндермен жасушалардың аденилатциклазасын активтендіру болып табылады. Сальмонеллалардың опат болуы нәтижесінде жиналған эндотоксин жасушалық мембраналардың фосфолипидтерінің құрамына кіретін арахидон қышқылынан простагландин синтезін күшейтеді.Ішектің лимфа аппаратының барьерлік функциясы бұзылғанда үдерістің генерализациясы орын алады және бактериемия пайда болады, нәтижесінде сальмонеллар әртүрлі ішкі мүшелерге және сүйек миына енгізіледі, екінші іріңді ошақтарды (септико-пиемиялық форма) қалыптастырады. Бұл ретте сүзекке ұқсас формада пайда болатын патогенез құрсақ сүзегі мен паратифтердің патогенезіне ұқсас. 7.Тырысқақ вибриондарын антигендік құрылысы бойынша көрсетіңіз. Тырысқақ вибриондары термостабильді О-антигендері және термолабильді Н-антигендері бар.Н-АГ вибриондардың үлкен тобы үшін ортақ О-АГ құрылымы бойынша агглютинация реакцияларында анықталатын > 200 сертоп бар.Классикалық тырысқақ қоздырғыштары және Эль-Тор тырысқақ 01 серотопқа біріктіріледі.0 1 серотоптарының антигендері А -, В-және С-суббірліктерді түрлі тіркестерде қосады. АВ субъекттерінің комбинациясы Огава серовары, АС-серовары комбинациясы – Инаба серовары, ABC - Гикошим комбинациясы деп аталады. R-формалы колониялар О-АГ жоғалтады, М-формасы (шырышты) О-АГ құрылымдарын өзгертеді; осы екі нысан да стандартты О-сарысулармен агглютинацияланбайды. Сероготоптың вибриондары 0139 сарысуымен ғана агглютинацияланады. Тырысқақ вибриондары бактериофагтардың көмегімен де дифференцияланады. V. Cholerae IV топтағы бактериофагтармен лизирленеді( Mukeijee бойынша); V. cholerae, eltor V топтағы бактериофагтармен лизирленеді. Бактериофагтар тырысқақты диагностикалау және емдеу үшін қолданылады. 8.Күйдіргіні зерттеу үшін қолданылатын әдістерді жазыңыз Микробиологиялық диагностика. Карбункулдің және көпіршіктердің, қақырықтың, нәжістің, қан мен зәрдің бөлінділері зерттеу үшін материал болып табылады. Патологиялық-анатомиялық зерттеу кезінде ағзалардың бөліктерін немесе тұтас ағзаларды зерттейді. Эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша сыртқы ортаның әртүрлі объектілерін, сондай-ақ жануарлардың жүні мен қылын зерттейді. Микробиологиялық диагностиканы аса қауіпті инфекциялар кезіндегідей сияқты қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтай отырып жүргізеді. Диагностика үшін микробиологиялық диагностиканың барлық бес әдісін қолданады. Бастапқыда материалдан жағындылар дайындайды және оларды граммен және капсулалар мен спораларды (Ауэска бойынша) анықтау үшін бояады. Жағындыларда капсуламен қоршалған ірі грамоң стрептобациллалардың болуы алдын ала диагноз қоюға мүмкіндік береді. Таза дақылдарды бөлу үшін зерттелетін материал МПА және МПБ-ға егіледі, сондай-ақ зертханалық жануарларды қоздырғышпен жұқтырады. Бөлінген таза дақылдар МПА және МПБ өсу сипатын, желатинді төңкерілген шырша түрінде сұйылтуды, қозғалғыштықтың болмауын, "жемчужного ожерелья"оң көрсеткіші сәйкестендіреді. Биопробадаа патологиялық материал немесе сыналатын дақылдарды тері астына енгізеді: теңіз шошқаларына шап аймағына, тышқандарға құйрық түбіне. Әдетте тышқандар 1-2 тәуліктен кейін, теңіз шошқалары — 2 - 4 тәуліктен кейін өледі. Ағзалар мен қаннан алынған жұғынды-іздерде грамоң капсулаланған таяқшалардың болады. Серодиагностика материалда қоздырғышты анықтау мүмкін болмаған жағдайларда жүргізіледі. Науқастың қан сарысуында антиденелерді анықтау үшін Латексті агглютинация реакциясын немесе протекгивті күйдіргі АГ бар РПГА қолданады. Күйдіргі антигендерін ГЕЛДЕГІ РИФ, ИФТ, РСК, РНГА, РП-да және Асколи бойынша термопреципитация реакциясында анықтайды. Асколи реакциясы өте маңызды, себебі бактериялық зерттеудің теріс нәтижелері кезінде қоздырғышты анықтауға мүмкіндік береді. Жануардың ыдыраған немесе мумифицирленген өлексесінде, теріге және одан жасалған бұйымдарда, терілерде, үлбірде, жүнде күйдіргі антигенінің болуы Асколи бойынша термопреципитация реакциясының көмегімен анықталады. Ретроспективті диагностика үшін эпидемиологиялық зерттеулер кезінде антраксинмен тері аллергиялық сынамалар қойылады. Обаны зерттеу үшін қолданылатын әдістерді көрсетіңіз. Микробиологиялық диагностика. Обаға қарсы мекемелердің жұмыс режимі туралы нұсқаулықтарға сәйкес жұмыс істейтін арнайы зертханаларда жүргізілетін бактериологиялық, биологиялық және серологиялық зерттеу әдістерін пайдаланады. Зерттеуге арналған материалдар: қақырық бубондарының пунктаты, карбункулдар мен жаралар, қан, несеп, құсу массалары, мәйіт материалы болып табылады. Материалды қоректік ортаға (ет — пептонды агар-МПА, Хоттингер сорпасы, элективтік орта) себеді және теңіз шошқалары мен ақ бұлшық етке биопробаны қояды. Серологиялық зерттеу РИГА, ИФТ, PH антиденелер қоюмен жүргізіледі. Сарыптың арнайы алдын алу шараларын көрсетіңіз. Бруцеллездің алдын алу-бұл инфекцияға алғашқы күдік болған кезде ауырған жануарларды анықтау және оқшаулау. Жануарларды сою қажетті санитарлық жағдайларды сақтай отырып, арнайы жабдықталған алаңдарда жүзеге асырылады. Аурудың алдын алу үшін жануарларға үнемі вакцинация жасалады. Эпидемиологиялық қолайсыз аудандарда бруцеллездің алдын алудың негізгі әдісі – кәсіптік қауіп-қатер тобынан 18 жасқа толған адамдарға ешкі - қой типіндегі ошақтарда жүргізілетін вакцинация. Бруцеллезге қарсы жоспарлы иммундауға мыналар жатады: * мал союды, одан алынған өнімді дайындауды және өңдеуді жүзеге асыратын ет өңдеу кәсіпорындарының қызметкерлері * бруцеллез бойынша қолайсыз шаруашылықтарда мал өсірушілер, мал дәрігерлері, зоотехниктер * бруцеллалардың тірі өсірінділерімен және бруцеллез қоздырғышымен залалданған зертханалық жануарлармен жұмыс істейтін бактериологиялық зертханалардың қызметкерлері. Вакцинация жыл сайын жүргізіледі. Бруцеллездің алдын алу мақсатында: * үй жануарларын вакцинациялау * малдарды сатып алуға, сатуға, союға өткізуге және мал шаруашылығы өнімдерін сатуға ветеринарлық қызметті хабардар етпей жол бермеңіз * рұқсат етілмеген базарлардан ет және ет өнімдерін (тартылған ет, шұжық, жартылай фабрикаттар), зауыттық емес сүт және сүт өнімдерін сатып алмаңыз * жеке өндірушіден сатып алынған сүт, сүт өнімдері және жануарлардан алынатын өнімдер мұқият термиялық өңдеуден кейін ғана тұтынылады! - пастерленбеген сүт өнімдерін тастаңыз * егер сіз мал шаруашылығында жұмыс жасасаңыз-резеңке қолғапты қолданыңыз. Бруцеллалар жоғарғы инвазиялық қасиетке ие, эндотоксин және агрессия ферментеріне жататын гиалуронидазаны түзеді.Олардың адгезиялық қасиеттері - сыртқы мембрана ақуыздарымен байланысты. Осымен қатар бруцеллалар аллергендік қасиетке ие. Бруцеллалар адам ағзасына тepi және шырышты қабат арқылы етеді аймақты лимфа түйіндеріне түседі қанға таралады. Қан айналымымен барлық ішкі ағзаларға тарайды және ретикулярлық эндотелиялды жүйеге енеді (бауыр, көк бауыр, сүйек кемігі). Осы ағзаларда ұзақ сақталып, қайтадан қанға түcyi мүмкін. Бруцеллалар бұзылған уақытта эндотоксин бөлінеді ол ағзаның жалпы интоксикациясын тудырады. Аурудың патогенезінде организмнің бруцеллалармен сенсибилизациялануы маңызды рөл атқарады. Күлдің арнайы алдын алу шаралары мен емдеу жолдарын көрсетіңіз. Дифтерияны алдын алу да вакцинациясы бүкіл әлемдегі жалғыз сенімді тәсілі. Препараттар, иммундауды пайдалану үшін, жоғары тиімді, қауіпсіз және егілгендерді 95% - ға дейін қорғайды. Дифтерия екпесінің көмегімен АКДС-вакцинасы бір жарым айда үш есе аралығымен жасалады. Ревакцинациялау бір-бір жарым жыл арқылы жүргізіледі. Вакцинация және ревакцинация кезінде қарама-қарсы көрсеткіштерін сақтау қажет. Дифтерияны бұдан әрі алдын алу мақсатында, балаларға 6 және 16 жаста дифтериядан егуге тағы да жасалады. Содан соң екпені әр бір 10 жылда қайталануы керек. Екіншіден бастап ревакцинация антигендердің азайтылған құрамы бар анатоксинмен жүргізіледі. Эпидемиялық көрсеткіштер бойынша дифтерияға қарсы Вакцинация ауру ошақтарындағы, ауырмаған, егілмеген және дифтерияға қарсы профилактикалық егулер туралы мәліметтері жоқ байланыста болған адамдарға жүргізіледі. Спецификалық емес алдын алу Спецификалық емес алдын-алу-бұл ауруды ерте анықтау және оқшаулау, науқастармен байланысын болдырмау, сондай-ақ жеке гигиена ережелерін сақтау. Анафилактикалық шок дамуының алдын алу мақсатында А.М.Безредке бойынша бөлшек енгізіледі. Аурудың 3-нші күнінінен кейін сарысуды енгізу кеш болып саналады. Көктамыр ішіне енгізу үшін дифтерияға қарсы адамның иммуноглобулині жасалынған. Антитоксинді енгізу С.diphtheriae инфекцияның кіру қақпасы орнында көбеюіне әсер етпейтіндіктен, антиоксияға қарсы сарысуды енгізумен бір мезгілде науқастарға міндетті түрде осы бактерияларға әсер ететін антибиотиктер тағайындау қажет. Пенициллин немесе эритромицин немесе басқа да 3-лактамалар мен макролидтер таңдау препараттары болып табылады. Бактерия тасымалдаушыларды емдеу кезінде бактерияға қарсы иммунитетті ынталандыруды жүргізу қажет. Жасанды белсенді антитоксикалық иммунитетті құру үшін дифтерияның ерекше алдын алу дифтериялық анатоксинмен жүзеге асырылады. Тазартылған және концентрацияланған препарат қауымдасқан вакциналар құрамына кіреді: адсорбцияланған көкжөтел-дифтериялық-сіреспе вакцинасы, адсорбцияланған дифтериялық-сіреспе анатоксині, антигеннің азаюымен адсорбцияланған дифтериялық-сіреспе анатоксині,антигеннің азаюымен адсорбцияланған дифтериялық анатоксині. Базистік иммунитет екпелер күнтізбесіне сәйкес антигендік қатынаста толыққанды препараттармен жасалады. Құрамында антигені азайған препараттардың реактогенділігі төмен және тек 6 жастан асқан балаларда, жасөспірімдер мен ересектерде ғана қолданылады.Дифтерия бақыланатын инфекцияларға жатады, бірақ халықтың тек 95%-ы егумен қамтылуы вакцинацияның тиімділігіне кепілдік береді. Егер егілген адамдарда ауру болса, онда әдетте оңай өтеді. Дифтерияның кез келген ошағында иммунитеттің жай-күйіне шұғыл иммунологиялық бақылау жүргізу қажет және анықталған, осы инфекцияға сезімтал адамдар дереу егілуге тиіс. Мерез қоздырығышының экпресс диагностикасын көрсетіңіз. Серологиялық зерттеу серологиялық реакциялар кешенімен жүргізіледі,олардың арасында кардиолипинді антигенді пайдаланатын және мерезге тұрғындарды тексеру үшін қолданылатын іріктеу спецификалық емес тесттер және трепонемалдық антигенді пайдаланатын және диагнозды растау үшін қолданылатын диагностикалық тесттер бар.Іріктеу тесттеріне микрореципитация реакциясы немесе оның аналогтары жатады: vdrl және RPR - флокуляциялық тесттер және кардиолипинді антиген бар РПГА. Бұл реакциялар аурудың ерте кезеңдерінде оң болады. Бұрын РСК (Вассерман реакциясы) кардилипинді және трепонемды антигенмен болды. Кардиолипинді антигені бар іріктеу тесттерін сандық нұсқада емдеу тиімділігін бақылау үшін де пайдаланады. ИФА, РПГА, РИФ, РИТ қою кезінде антиген ретінде қоян аналық безінде өсірілген ультрадыбыстық трепонемді қолданады. Бұл мерезге жоғары сезімтал және жоғары спецификалық реакциялар. Олар диагностикалық растаушы тесттерге жатады. Ағзадағы ерекше антиденелердің ұзақ сақталуымен байланысты бұл реакциялар емдеу тиімділігін бағалау үшін пайдаланылмайды. Сонымен қатар, олар фрамбезия және беджель науқастарында оң болады. Микоздарды анықтаудың тәжірибеде қолданатын әдістерін көрсетіңіз. Саңырауқұлақ ауруларының зертханалық диагностикасы микроскопиялық, микологиялық (культуралық), иммунологиялық (аллергологиялық, серологиялық және т.б.), жануарларға гистологиялық зерттеулер мен эксперименттерден тұрады. Басқа әдістер (электронды микроскопиялық, гистохимиялық, ферментологиялық, биохимиялық, генетикалық және т.б.) әдетте ғылыми-зерттеу жұмыстарында қолданылады немесе көмекші ретінде қызмет етеді. Зерттеу үшін материал алу. Микоздағы зертханалық зерттеулердің сәттілігі көбінесе қажетті материалды дұрыс алуға байланысты. Оны жаңа, бірақ толығымен дамыған зақымдану ошақтарынан алу керек, онда әдетте саңырауқұлақ элементтері көп болады. Бас терісіне зақым келтіретін дерматомикоз кезінде материал эпиляциялық пинцетпен алынады (кейде скальпельдің ұшы). Сұраулы белгі түрінде иілген, түсі, пішіні өзгерген, сынған ("кендір") шашты қоршаған немесе оларды жабатын қабыршақпен бірге алады. Егер шаш тері деңгейінде сынған болса ("қара нүктелер") немесе тығыз түйіндер (тұғыр) болса, үлкейткішті қолдануға болады. Трихофития мен микроспорияның инфильтративті-супуративті түрінде шаш ошақтың шеткерісінен алынады, өйткені оның ортасында саңырауқұлақ элементтерінің лизисі болуы мүмкін; Петри шыныаяқына фолькман қасығымен алынған іріңге, сағат тақтасына құйылған шашты препараттық инемен ұстап алуға болады. Микроспориямен ауыратын науқастан шашты алған кезде (әсіресе емдеуді бақылау кезінде) люминесцентті шамды қолданған жөн. Микроспорумдардан зардап шеккен шашта изумруд-жасыл түсті жарқыл бар. Тегіс теріге зақым келген кезде, ең жаңа фокустың шетіндегі таразылар скальпельмен, ал пушистый шаштар пинцетпен, мүмкін болса, таразымен бірге алынады. Аяқтардағы және қолдардағы дисгидрозиформды бөртпелер кезінде көпіршіктердің қақпақтары қайшымен кесіледі, ал табаннан (сирек алақаннан) өрескел мүйізді массалар скальпельмен немесе қауіпсіз ұстараның жүзімен кесіледі. Зақымдалған тырнақ пластинасының үстіңгі фокусынан қырғыштар скальпельмен жасалады, қалыңдатылған тырнақтар қайшымен немесе тырнақ кескіштерімен кесіледі. Тырнақ пластинасындағы "терезе" арқылы терең қабаттардан материал алу үшін кейде бормашин қолданылады. Паронихиямен бір уақытта тырнақ ролигінен қырғышты алу керек. Ашық зақымдану ошақтарынан ірің, түйіршіктейтін жаралардың сукровичті бөлінетін жарасын Фолькман стерильді қасығымен, пастер пипеткасымен немесе бактериологиялық ілмекпен жинайды, ал жабық ошақтардан, қуыстардан (іріңдеген лимфа түйіндері, абсцесстер, эмпиемалар) пунктаттарды шприцпен алады және стерильді пробиркалар мен конустарға салады. Қақырық, өт, құсу массаларының, нәжістің сынамаларын тығыны кептелген стерильді (қайнатылған) шыны банкаларға салады. Ликворды стерильді шприцпен пробиркаларға, асептика ережелерін сақтай отырып, несеп — катетермен алады. Шырышты қабықтардан қырындыларды стерильді қалақшамен немесе Фолькман қасығымен алады. Кейде микологиялық шпатель, цикл немесе пинцет қолданылады. Егуге арналған қанды 10 мл шприцпен алады және бірден сұйық қоректік ортасы бар конусқа немесе (егер зертханаға жіберу керек болса) натрий цитраты ерітіндісінің тең мөлшерімен енгізеді. Биопсияланған немесе аутопсияланған тіндердің бөліктері стерильді Петри шыныаяқына салынады. Материал ұнтақталғаннан кейін оның бір бөлігі боялмаған немесе боялған препаратта зерттеліп, қоректік ортаға себіледі немесе жануарды жұқтыру үшін пайдаланылады, ал 10% формалин ерітіндісімен құйылған басқа бөлігі гистологиялық зерттеуден өтеді деп есептелуі керек. Қағаз пакетке (немесе екі заттық шынының арасында) жиналған материалды дерматомикоз кезінде немесе басқа сынамаларды қажет болған жағдайда зерттеу үшін зертханаға жіберуге болады. Ілеспе хатта науқастың тегі мен аты-жөнін, жасын, зақымданудың локализациясын (болжамды алдын-ала диагноз), материалды алу күнін көрсету керек. Ботулизмнің алдын алу шаралары кезінде қолданатын препараттарды көрсетіңіз. Ботулизм-бұл ботулизм таяқшалары жұқтырған тағамдарды тұтыну нәтижесінде пайда болатын және жүйке жүйесінің ауыр зақымдалуымен сипатталатын тамақтан улану. Қоздырғыштардың тұрақты мекендейтін жері-бұл саңырауқұлақтарға, жаңа жемістерге, көкөністерге, суға, содан кейін балықтың ішектеріне және т. б. түсетін топырақ. Ботулизмнің алдын алу: * үйде саңырауқұлақтарды, ет, балық, шөптерді сақтау ұсынылмайды; * консервілеу үшін тек жаңа піскен жемістер мен көкөністерді пайдалану керек, ескірген, бүлінген жемістерді сақтауға болмайды; * көкөністер мен жемістерді мұқият жуу қажет; егер олардың беті жермен ластанған болса, жуу кезінде щетканы қолданыңыз; * банкаларды, қақпақтарды зарарсыздандыру ережелерін және үйде өнімдерді термиялық өңдеу режимін қатаң сақтаңыз; * үйде дайындалған консервілерді төмен температурада сақтаңыз, бомбаланған (ісінген) банкаларды қабылдамаңыз және жойыңыз; * базарларда (қолмен) үйде дайындалған консервіленген саңырауқұлақтар мен көкөністерді қақпақтары бар банкалардан сатып алуға тыйым салынады. Балалар ботулинум токсиніне әсіресе сезімтал болғандықтан, оларға алдын-ала термиялық өңдеуден өтпестен үйде консервіленген тағамдарды беруге болмайды Алдын алу. Тамақ өнімдерінің ластану мүмкіндігінің алдын алу, консервілер мен басқа да өнімдерді дайындау өндірісінің дұрыс технологиясы. Тұрмыста ботулизмнің алдын алу: үйде консервілеу өнімдерін қолданар алдында 15-20 мин бойы су моншасында (немесе кастрюльде) қайнату керек.Ерекше алдын алу және емдеу. Ботулизм қоздырғышы немесе ботулиникалық токсин болуы мүмкін өнімдерді қолданған адамдарға а, в, е типті проти - воботулиникалық поливалентті антитоксикалық сарысуын енгізеді. Ожешко бояу әдісінің қойылу тәртібін және тәжірибеде қолданылуын көрсетіңіз. Ожешко әдісі бойынша спораларды бояу: Бекітілген жағындыға 0,5% HCl ерітіндісін тамызып және шамамен 2-3мин. спиртшамның алауында қыздыру Қышқылды төгіп тастау Сумен шаю Фильтр қағазын қою Цильдің карболды фуксинін фильтрленген қағазға тамызып және 3-5мин. көлемінде бу пайда болғанға дейін қыздыру Қағазды алу Сумен шаю 5% күкірт қышқылымен түссіздендіру Сумен шаю Метилен көгінің сулы ерітіндісі – 3-5мин. Сумен шаю Кептіру Микроскоптау Споралары қызыл түске боялады, ал жасушаның вегатативті бөлімі көк түске боялады. Нейссер бояу әдісінің қойылу тәртібін және тәжірибеде қолданылуын көрсетіңіз. Нейссер әдісі бойынша бояу коринебактерияда волютин дәндерін анықтау үшін қолданылады. |